Iwermektyna

Iwermektyna – informacje na temat substancji czynnej

Iwermektyna to substancja czynna o szerokim spektrum działania przeciwpasożytniczego, która od lat 80. XX wieku rewolucjonizuje leczenie chorób pasożytniczych na całym świecie. Odkryta w 1975 roku jako pochodna metabolitów bakterii glebowych Streptomyces avermitilis, ta półsyntetyczna substancja znalazła zastosowanie zarówno w medycynie ludzkiej, jak i weterynaryjnej. W Polsce iwermektyna dostępna jest głównie w postaci kremu do stosowania miejscowego w leczeniu trądziku różowatego, podczas gdy preparaty doustne można sprowadzać w ramach importu docelowego. Substancja ta wykazuje nie tylko działanie przeciwpasożytnicze, ale również właściwości przeciwzapalne, co czyni ją cennym narzędziem terapeutycznym w wielu schorzeniach. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) umieściła iwermektynę na liście podstawowych leków, co potwierdza jej kluczowe znaczenie w medycynie globalnej. Za odkrycie i rozwój tej substancji profesor Satoshi Ōmura otrzymał w 2015 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny.

Mechanizm działania iwermektyny

Iwermektyna należy do grupy laktonów makrocyklicznych i wywiera swoje działanie terapeutyczne poprzez złożone mechanizmy molekularne. Główny mechanizm działania przeciwpasożytniczego polega na silnym wiązaniu się substancji z kanałami chlorkowymi bramkowanymi glutaminianem, które występują w komórkach nerwowych i mięśniowych bezkręgowców. Po związaniu z tymi kanałami iwermektyna powoduje zwiększenie przepuszczalności błony komórkowej dla jonów chlorkowych, co prowadzi do hiperpolaryzacji komórek nerwowych i mięśniowych pasożyta.

Proces ten skutkuje paraliżem nerwowo-mięśniowym i ostatecznie śmiercią chorobotwórczych organizmów. Co istotne, substancja ta jest bezpieczna dla ssaków, ponieważ nie posiadają one kanałów chlorkowych bramkowanych glutaminianem w takiej formie, w jakiej występują u bezkręgowców. Dodatkowo iwermektyna charakteryzuje się słabym przenikaniem przez barierę krew-mózg u ludzi, co znacząco zwiększa jej profil bezpieczeństwa.

Iwermektyna wykazuje również działanie jako agonista kwasu gamma-aminomasłowego (GABA), zakłócając tym samym neurotransmisję w ośrodkowym układzie nerwowym pasożytów. Ten wielokierunkowy mechanizm działania sprawia, że substancja jest skuteczna przeciwko szerokiemu spektrum pasożytów, w tym nicieni, stawonogów i roztoczy.

Oprócz działania przeciwpasożytniczego, iwermektyna wykazuje właściwości przeciwzapalne poprzez hamowanie indukowanego lipopolisacharydem wytwarzania cytokin prozapalnych. Ten mechanizm ma szczególne znaczenie w leczeniu trądziku różowatego, gdzie redukcja stanu zapalnego odgrywa kluczową rolę w poprawie klinicznej pacjentów.

Farmakokinetyka i metabolizm

Iwermektyna po podaniu doustnym jest dobrze wchłaniana z przewodu pokarmowego, osiągając maksymalne stężenie w osoczu w ciągu kilku godzin od przyjęcia. Substancja wiąże się z białkami osocza w ponad 99 procent, głównie z albuminą, co wpływa na jej dystrybucję w organizmie. Po zastosowaniu miejscowym na skórę wchłanianie do krwioobiegu jest znacznie ograniczone, co sprawia, że ekspozycja ogólnoustrojowa jest minimalna.

Metabolizm iwermektyny zachodzi głównie w wątrobie poprzez izoenzymy cytochromu P450, szczególnie CYP3A4. W procesie tym powstają dwa główne metabolity: 3″-O-demetyloiwermektyna i 4α-hydroksyiwermektyna. Substancja i jej metabolity są wydalane głównie z kałem, podczas gdy mniej niż jeden procent podanej dawki wydala się z moczem.

Okres półtrwania iwermektyny po podaniu doustnym wynosi około 12-18 godzin, natomiast metabolity mogą pozostawać w organizmie przez około trzy dni. Ta relatywnie długa eliminacja pozwala na skuteczne leczenie wieloma schorzeniami pasożytniczymi przy zastosowaniu pojedynczej dawki leku.

Wskazania do stosowania iwermektyny

Trądzik różowaty

W Polsce iwermektyna w postaci kremu jest zarejestrowana do miejscowego leczenia zmian zapalnych w trądziku różowatym (postać grudkowo-krostkowa) u pacjentów dorosłych. Trądzik różowaty to przewlekła choroba zapalna skóry twarzy, która dotyka osoby po trzydziestym roku życia i charakteryzuje się wystąpieniem rumienia, teleangiektazji, grudek i krostek na policzkach, nosie i czole.

Skuteczność iwermektyny w tym wskazaniu wynika z jej podwójnego działania. Po pierwsze, substancja wykazuje właściwości przeciwzapalne, redukując produkcję cytokin prozapalnych i łagodząc objawy choroby. Po drugie, iwermektyna działa przeciwpasożytniczo na roztocza z rodzaju nużeńców (Demodex folliculorum), które są fizjologiczną florą mieszków włosowych, ale w trądziku różowatym ich liczba jest zwiększona i może zaostrzać stan zapalny skóry.

Badania kliniczne wykazały, że krem z jednoprocentową iwermektyną stanowi skuteczną alternatywę dla dotychczasowego złotego standardu, jakim jest 0,75-procentowy metronidazol. Pierwsze efekty leczenia można zaobserwować już po dwóch tygodniach stosowania preparatu, przy czym postępująca poprawa stanu skóry następuje w kolejnych tygodniach terapii. Po dwunastu tygodniach regularnego stosowania u około czterdziestu procent pacjentów obserwuje się całkowite lub znaczne ustąpienie zmian chorobowych.

Strongyloidoza jelitowa

Strongyloidoza, zwana również węgorczycą jelitową, to zakażenie przewodu pokarmowego wywoływane przez pasożytniczego nicienia Strongyloides stercoralis. Choroba ta występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych, ale może również dotyczyć osób powracających z podróży do regionów endemicznych lub pacjentów z obniżoną odpornością.

Iwermektyna uznawana jest przez Światową Organizację Zdrowia za lek pierwszego wyboru w leczeniu strongyloidozy. Skutecznie eliminuje pasożyty z jelita cienkiego, gdzie bytują dorosłe osobniki nicieni. W leczeniu stosuje się zazwyczaj jednorazową dawkę doustną, co znacząco ułatwia terapię i poprawia współpracę pacjenta.

Świerzb

Świerzb to zakaźna choroba skóry wywoływana przez świerzbowca ludzkiego (Sarcoptes scabiei), roztocza pasożytującego w naskórku. Charakterystycznymi objawami są intensywny świąd nasilający się w nocy, wykwity skórne w postaci grudek, pęcherzyków i charakterystycznych chodników świerzbowcowych, szczególnie w przestrzeniach międzypalcowych, na nadgarstkach i w okolicach narządów płciowych.

Iwermektyna w postaci doustnej stanowi skuteczną opcję terapeutyczną w leczeniu świerzbu, szczególnie w przypadkach trudnych do leczenia miejscowo lub w sytuacjach epidemiologicznych wymagających szybkiego opanowania ogniska zakażenia. Lek działa systemowo, eliminując pasożyty zarówno z powierzchni skóry, jak i z warstw głębszych naskórka.

Onchocerkoza (ślepota rzeczna)

Onchocerkoza to tropikalna choroba pasożytnicza wywoływana przez Onchocerca volvulus, nitkowca przenoszonego przez czarne muchy. Zakażenie prowadzi do poważnych zmian skórnych oraz uszkodzenia oczu, które może skutkować ślepotą. Choroba występuje głównie w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie stanowi istotny problem zdrowia publicznego.

Iwermektyna zrewolucjonizowała leczenie onchocerkozy, umożliwiając kontrolę choroby w regionach endemicznych. Substancja działa przede wszystkim na niedojrzałe formy pasożyta (mikrofilarie), redukując ich liczbę we krwi i tkankach oraz zapobiegając dalszemu przenoszeniu zakażenia. Światowa Organizacja Zdrowia prowadzi programy masowego podawania iwermektyny w krajach endemicznych, dążąc do eliminacji choroby.

Filarioza limfatyczna

Filarioza limfatyczna, znana również jako słoniowacizna, to choroba wywoływana przez nicienie z rodzaju Wuchereria bancrofti. Pasożyty te zasiedlają układ limfatyczny, prowadząc do jego niedrożności i powstawania masywnych obrzęków kończyn oraz narządów płciowych. Choroba stanowi jeden z głównych powodów długotrwałej niepełnosprawności w krajach tropikalnych.

Iwermektyna w leczeniu filariozy limfatycznej działa na niedojrzałe formy pasożyta (mikrofilarie) obecne we krwi, nie eliminując jednak dorosłych osobników. Terapia wymaga powtarzania dawek w określonych odstępach czasu, aby utrzymać supresję mikrofilaremii i zapobiec przenoszeniu zakażenia przez owady.

Wszawica

Wszawica to zakażenie pasożytnicze skóry głowy, ciała lub okolic łonowych wywoływane przez wszy. Iwermektyna może być stosowana jako alternatywna metoda leczenia wszawicy głowowej, szczególnie w przypadkach opornych na standardowe preparaty miejscowe. Substancja działa systemowo, eliminując pasożyty poprzez swoje działanie neurotoksyczne.

Leczenie farmakologiczne chorób pasożytniczych – substancje czynne stosowane w Polsce

W polskiej praktyce klinicznej w leczeniu chorób pasożytniczych wykorzystuje się szereg substancji czynnych, których wybór zależy od rodzaju pasożyta i lokalizacji zakażenia. Oprócz iwermektyny, najczęściej stosowanymi lekami przeciwpasożytniczymi są:

• Albendazol – lek szerokospektralny skuteczny w leczeniu glistnicy, włosogłówczycy, owsicy, tasiemczycy oraz toksokariozy
• Mebendazol – stosowany w zakażeniach nicieniami jelitowymi, w tym glistnicy, włosogłówczycy i owsicy
• Pyrantel – skuteczny w leczeniu glistnicy i owsicy, działa przez paraliż nerwowo-mięśniowy pasożytów
• Metronidazol – wykorzystywany w zakażeniach pierwotniakami, takimi jak lamblioza i ameboza
• Permetryna – insektycyd stosowany miejscowo w leczeniu świerzbu i wszawicy
• Prazikwantel – lek z wyboru w zakażeniach tasiemcami i przywrami

W terapii trądziku różowatego, oprócz iwermektyny, stosuje się również:

• Metronidazol – w postaci kremów i żeli do stosowania miejscowego
• Doksycyklina – antybiotyk tetracyklinowy o działaniu przeciwzapalnym
• Azytromycyna – makrolidowy antybiotyk stosowany w ciężkich postaciach choroby
• Izotretynoina – pochodna witaminy A zarezerwowana dla najcięższych przypadków opornych na inne terapie

Dostępne preparaty iwermektyny w Polsce

W Polsce dostępność iwermektyny jest ograniczona. Jedynym zarejestrowanym preparatem ogólnodostępnym w aptekach jest krem Soolantra zawierający jednoprocentową iwermektynę, przeznaczony do miejscowego leczenia trądziku różowatego. Preparat jest wydawany wyłącznie na receptę lekarską.

Preparaty iwermektyny w postaci tabletek doustnych nie są standardowo zarejestrowane w Polsce. Jednak w uzasadnionych medycznie przypadkach, gdy jest to niezbędne do ratowania życia lub zdrowia pacjenta, lekarz może zdecydować o sprowadzeniu preparatów doustnych w ramach importu docelowego. Procedura ta wymaga specjalnej zgody Ministerstwa Zdrowia i jest stosowana w leczeniu ciężkich zakażeń pasożytniczych, takich jak strongyloidoza czy świerzb trudny do opanowania metodami miejscowymi.

Do preparatów dostępnych za granicą, które mogą być sprowadzane w ramach importu docelowego, należą:

Nazwa preparatu	Dawka	Postać
Stromectol	3 mg	Tabletki
Posela	3 mg	Tabletki
Scavertin	3 mg	Tabletki
Ivermectin Medical Valley	3 mg	Tabletki

Dawkowanie iwermektyny

Dawkowanie iwermektyny zależy od wskazania do leczenia oraz masy ciała pacjenta. Preparat należy przyjmować na pusty żołądek, najlepiej nie spożywając posiłków w ciągu dwóch godzin przed i dwie godziny po zażyciu leku.

Dawkowanie w postaci doustnej

Strongyloidoza jelitowa: jednorazowa dawka 200 mikrogramów na kilogram masy ciała. Dla przykładu, pacjent ważący 70 kilogramów powinien przyjąć około 14 miligramów iwermektyny, co odpowiada około 5 tabletkom o zawartości 3 miligramów substancji czynnej.

Mikrofilaremia w przebiegu filariozy limfatycznej: pojedyncza dawka 150-200 mikrogramów na kilogram masy ciała podawana co 6 miesięcy. Na obszarach endemicznych, gdzie leczenie może być podawane rzadziej, zaleca się dawkę 300-400 mikrogramów na kilogram masy ciała raz na 12 miesięcy.

Świerzb: jednorazowa dawka 200 mikrogramów na kilogram masy ciała. Ocenę skuteczności leczenia przeprowadza się po około czterech tygodniach. W przypadku utrzymywania się objawów lub pojawienia się nowych zmian skórnych lekarz może zalecić podanie drugiej dawki po 8-15 dniach. W przypadku świerzbu norweskiego lub skorupiakowego może być konieczne jednoczesne stosowanie leczenia miejscowego.

Dawkowanie w postaci miejscowej (krem)

W leczeniu trądziku różowatego iwermektynę w postaci kremu należy stosować raz na dobę, nakładając cienką warstwę preparatu na zmienione chorobowo obszary skóry twarzy. Przed aplikacją twarz powinna być oczyszczona i osuszona. Krem nakłada się na pięć głównych obszarów: czoło, nos, podbródek oraz oba policzki, a następnie rozciera delikatnie na całą powierzchnię twarzy, unikając okolic oczu, ust i błon śluzowych.

Leczenie można kontynuować przez okres do czterech miesięcy. Jeżeli po trzech miesiącach stosowania nie nastąpi poprawa stanu skóry, należy przerwać terapię i skonsultować się z dermatologiem w celu modyfikacji leczenia. Po osiągnięciu poprawy klinicznej leczenie może być wznawiane w razie nawrotu objawów, ponieważ trądzik różowaty jest chorobą przewlekłą o nawrotowym charakterze.

Przeciwwskazania do stosowania iwermektyny

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania iwermektyny jest nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek z substancji pomocniczych preparatu. Reakcje alergiczne mogą objawiać się wysypką, pokrzywką, obrzękiem twarzy lub innymi objawami nadwrażliwości wymagającymi natychmiastowego przerwania leczenia.

Iwermektyna nie powinna być stosowana u dzieci poniżej piątego roku życia lub o masie ciała mniejszej niż 15 kilogramów. W tej grupie wiekowej nie przeprowadzono wystarczających badań potwierdzających bezpieczeństwo i skuteczność substancji. W przypadku konieczności leczenia młodszych dzieci lekarz może rozważyć zastosowanie alternatywnych substancji czynnych, takich jak albendazol, mebendazol lub permetryna.

Szczególną ostrożność w stosowaniu iwermektyny powinny zachować osoby z obniżoną odpornością, w tym pacjenci zakażeni wirusem HIV, osoby po przeszczepieniach narządów przyjmujące leki immunosupresyjne oraz chorzy na nowotwory poddawani chemioterapii. U tych pacjentów skuteczność standardowego dawkowania może być zmniejszona, a zakażenie pasożytnicze może przebiegać w sposób bardziej nasilony.

Osoby z chorobami wątroby lub nerek również powinny zachować ostrożność podczas stosowania iwermektyny. Ponieważ substancja jest metabolizowana w wątrobie, u pacjentów z niewydolnością tego narządu może dochodzić do zaburzeń farmakokinetyki i zwiększonego ryzyka działań niepożądanych. Zaleca się monitorowanie funkcji wątroby w trakcie leczenia.

Iwermektyna w ciąży i okresie karmienia piersią

Stosowanie iwermektyny w okresie ciąży nie jest zalecane, ponieważ badania na zwierzętach wykazały teratogenne działanie substancji w wysokich dawkach. Nie przeprowadzono odpowiednich badań u kobiet w ciąży, dlatego lek może być stosowany tylko w sytuacjach, gdy potencjalne korzyści dla matki przewyższają możliwe ryzyko dla płodu. Decyzję o zastosowaniu iwermektyny u ciężarnej kobiety zawsze powinien podejmować lekarz po dokładnej ocenie stanu klinicznego.

W przypadku stosowania miejscowego kremu z iwermektyną ryzyko dla płodu jest znacznie mniejsze ze względu na ograniczoną ekspozycję ogólnoustrojową. Niemniej jednak producent preparatu nie zaleca stosowania kremu u kobiet w ciąży.

Iwermektyna przenika do mleka kobiecego, co stwarza potencjalne ryzyko dla karmionego dziecka. W związku z tym kobiety karmiące piersią nie powinny stosować iwermektyny lub powinny rozważyć przerwanie karmienia na czas leczenia i przez krótki okres po jego zakończeniu. Lekarz prowadzący powinien indywidualnie ocenić stosunek korzyści do ryzyka w każdym przypadku.

Działania niepożądane iwermektyny

Iwermektyna jest generalnie dobrze tolerowana przez pacjentów, a działania niepożądane występują stosunkowo rzadko i mają zazwyczaj łagodny lub umiarkowany charakter. Rodzaj i nasilenie działań niepożądanych zależy od postaci preparatu oraz wskazania do leczenia.

Działania niepożądane po zastosowaniu miejscowym

Po aplikacji kremu z iwermektyną na skórę mogą wystąpić miejscowe reakcje skórne:

• Pieczenie i uczucie kłucia skóry (najczęstsze)
• Podrażnienie i zaczerwienienie
• Świąd i suchość skóry
• Przejściowe zaostrzenie objawów trądziku różowatego
• Rumień
• Kontaktowe zapalenie skóry (alergiczne lub podrażnieniowe)
• Obrzęk twarzy

Większość tych objawów ma charakter przejściowy i ustępuje w trakcie pierwszego tygodnia stosowania preparatu. Jeżeli objawy są szczególnie nasilone lub nie ustępują, należy skonsultować się z lekarzem w celu ewentualnej modyfikacji leczenia.

Działania niepożądane po zastosowaniu doustnym

Po przyjęciu iwermektyny w tabletkach mogą wystąpić różnorodne działania niepożądane, których charakter często zależy od rodzaju leczonego zakażenia pasożytniczego:

Objawy żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha, utrata apetytu, zaparcia

Objawy neurologiczne: zawroty głowy, ból głowy, senność, drżenie, uczucie wirowania

Objawy skórne: świąd, wysypka, pokrzywka

Objawy ogólne: osłabienie, gorączka

Zmiany w badaniach laboratoryjnych: zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej), zmniejszenie liczby białych krwinek (leukopenia), przejściowa hipereozynofilia

Reakcje specyficzne związane z rozpadem pasożytów

W przypadku leczenia onchocerkozy po podaniu iwermektyny mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości związane ze śmiercią i rozpadem mikrofilarii, znane jako reakcje typu Mazzottiego. Objawy te obejmują nasilony świąd, pokrzywkę, obrzęki, bóle mięśniowe i stawowe, gorączkę, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie spojówek oraz objawy żołądkowo-jelitowe. Reakcje te mają charakter przemijający i zazwyczaj ustępują samoistnie lub po zastosowaniu objawowego leczenia przeciwhistaminowego i przeciwzapalnego.

U pacjentów zakażonych jednocześnie pasożytem Loa loa, występującym w niektórych regionach Afryki, po podaniu iwermektyny rzadko opisywano ciężkie działania niepożądane ze strony ośrodkowego układu nerwowego, w tym encefalopatię. Dlatego w rejonach endemicznych dla tego pasożyta przed rozpoczęciem leczenia iwermektyną należy wykluczyć współzakażenie Loa loa.

Interakcje z innymi lekami

Iwermektyna jest metabolizowana w wątrobie głównie przez izoenzymy cytochromu P450, szczególnie CYP3A4. W związku z tym leki wpływające na aktywność tego enzymu mogą zmieniać stężenie iwermektyny w organizmie i zwiększać ryzyko działań niepożądanych lub zmniejszać skuteczność terapii.

Inhibitory CYP3A4 (ketokonazol, itrakonazol, erytromycyna, klarytromycyna, diltiazem, werapamil, sok grejpfrutowy) mogą zwiększać stężenie iwermektyny w osoczu, co grozi nasileniem działań niepożądanych. W przypadku konieczności jednoczesnego stosowania tych leków zaleca się szczególnie staranne monitorowanie pacjenta.

Induktory CYP3A4 (ryfampicyna, karbamazepina, fenytoina, fenobarbital, ziele dziurawca) mogą zmniejszać stężenie iwermektyny w organizmie, co może prowadzić do zmniejszenia skuteczności leczenia. W takich sytuacjach lekarz może rozważyć modyfikację dawkowania lub wybór alternatywnej terapii.

Jednoczesne stosowanie iwermektyny z lekami będącymi agonistami kwasu gamma-aminomasłowego, takimi jak benzodiazepiny czy baklofen, teoretycznie może nasilać działanie sedatywne, choć nie ma szczegółowych badań potwierdzających klinicznie istotne interakcje.

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania iwermektyny z cytryznianem dietylokarbamazyny (DEC) w leczeniu onchocerkozy ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych reakcji niepożądanych związanych z rozpadem pasożytów.

Iwermektyna a badania nad COVID-19

W trakcie pandemii COVID-19 iwermektyna stała się przedmiotem intensywnych badań jako potencjalny lek w leczeniu zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Początkowe badania in vitro wykazały, że iwermektyna może hamować replikację wirusa w hodowlach komórkowych, co wzbudziło zainteresowanie naukowców i opinii publicznej.

Jednak stosowane w badaniach laboratoryjnych stężenia iwermektyny znacznie przekraczały bezpieczne dawki możliwe do osiągnięcia u ludzi. Europejska Agencja Leków (EMA) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) po przeanalizowaniu dostępnych danych z badań klinicznych wydały stanowiska stwierdzające, że obecne dowody naukowe nie są wystarczające, aby poprzeć stosowanie iwermektyny w leczeniu lub profilaktyce COVID-19 poza badaniami klinicznymi.

Najnowsze metaanalizy i systematyczne przeglądy badań nie potwierdziły klinicznej skuteczności iwermektyny w leczeniu COVID-19. Wiele wcześniejszych badań charakteryzowało się istotnymi ograniczeniami metodologicznymi, które podważały wiarygodność ich wyników. W związku z tym zarówno FDA, jak i inne agencje regulacyjne na całym świecie zdecydowanie odradzają stosowanie iwermektyny w COVID-19 poza kontrolowanymi badaniami naukowymi.

Pacjenci nie powinni stosować preparatów iwermektyny, szczególnie weterynaryjnych, w samoleczeniu COVID-19, ponieważ może to prowadzić do poważnych działań niepożądanych i zatruć. Wszelkie decyzje dotyczące leczenia COVID-19 powinny być podejmowane wyłącznie w konsultacji z lekarzem.

Środki ostrożności i zalecenia dla pacjentów

Pacjenci stosujący iwermektynę powinni ściśle przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących dawkowania i sposobu przyjmowania leku. Tabletki należy przyjmować na pusty żołądek, popijając wodą, unikając spożywania posiłków przez dwie godziny przed i po zażyciu leku. U dzieci poniżej szóstego roku życia tabletki należy rozgnieść przed podaniem, aby ułatwić połknięcie.

W przypadku stosowania kremu z iwermektyną należy unikać kontaktu preparatu z oczami, ustami i błonami śluzowymi. Po aplikacji kremu należy dokładnie umyć ręce. Preparat należy stosować na oczyszczoną i osuszoną skórę, najlepiej wieczorem przed snem.

Podczas leczenia świerzbu konieczne jest przestrzeganie odpowiednich zasad higieny, w tym dokładne pranie odzieży i pościeli w wysokiej temperaturze oraz odkurzanie mebli tapicerowanych i materacy. Wszystkie osoby pozostające w bliskim kontakcie z chorym powinny zostać zbadane przez lekarza i w razie potrzeby również poddane leczeniu, aby zapobiec ponownemu zakażeniu.

Iwermektyna może wywoływać zawroty głowy, senność i drżenie. W przypadku wystąpienia tych objawów należy unikać prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn wymagających pełnej koncentracji uwagi. Nie ma dowodów na bezpośrednie negatywne działanie iwermektyny na zdolność prowadzenia pojazdów, jednak należy zachować ostrożność ze względu na możliwe działania niepożądane.

Przechowywanie preparatów z iwermektyną powinno odbywać się w temperaturze pokojowej, poniżej 25 stopni Celsjusza, w miejscu niedostępnym dla dzieci, w oryginalnym opakowaniu chroniącym przed światłem. Nie należy stosować leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu.

Bibliografia

1. Wolstenholme AJ. Glutamate-gated chloride channels. J Biol Chem. 2012;287(48):40232-40238. DOI: 10.1074/jbc.R112.406280 PMID: 23038250
2. Stein L, Kircik L, Fowler J, Tan J, Draelos Z, Fleischer A, Appell M, Steinhoff M, Lynde C, Liu H, Jacovella J. Efficacy and safety of ivermectin 1% cream in treatment of papulopustular rosacea: results of two randomized, double-blind, vehicle-controlled pivotal studies. J Drugs Dermatol. 2014;13(3):316-323. PMID: 24595578
3. Taieb A, Ortonne JP, Ruzicka T, Roszkiewicz J, Berth-Jones J, Peirone MH, Jacovella J. Superiority of ivermectin 1% cream over metronidazole 0·75% cream in treating inflammatory lesions of rosacea: a randomized, investigator-blinded trial. Br J Dermatol. 2015;172(4):1103-1110. DOI: 10.1111/bjd.13408 PMID: 25228137
4. Husein-ElAhmed H, Steinhoff M. Efficacy of topical ivermectin and impact on quality of life in patients with papulopustular rosacea: A systematic review and meta-analysis. Dermatol Ther. 2020;33(1):e13203. DOI: 10.1111/dth.13203 PMID: 31863543
5. Crump A. Ivermectin: enigmatic multifaceted 'wonder’ drug continues to surprise and exceed expectations. J Antibiot (Tokyo). 2017;70(5):495-505. DOI: 10.1038/ja.2017.11 PMID: 28196978