Iwabradyna – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)
Iwabradyna – lek zmniejszający częstość rytmu serca, zaliczany do grupy leków nasercowych. Mechanizm działania iwabradyny polega na blokowaniu prądu w węźle zatokowo-przedsionkowym, co wpływa na regulowanie częstości pracy serca. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie objawowej przewlekłej dławicy piersiowej, przewlekłej niewydolności serca oraz choroby niedokrwiennej. Iwabradyna poprawia jakość życia pacjentów, normalizuje parametry hemodynamiczne, zwiększa wydolność wysiłkową oraz zmniejsza ryzyko powtórnych hospitalizacji.
Iwabradyna występuje w postaci tabletek powlekanych, które zazwyczaj stosuje się dwa razy dziennie, rano i wieczorem. Lek należy przyjmować podczas posiłków. Leczenie iwabradyną powinno być poprzedzone serią pomiarów częstości akcji serca, badaniem EKG lub 24 godzinnym monitorowaniem pacjenta w warunkach szpitalnych.
Możliwe działania niepożądane: wrażenie widzenia silnego światła, niewyraźne widzenie, bradykardia, ból głowy, zawroty głowy, niekontrolowane ciśnienie tętnicze, ból brzucha, biegunka, nudności, zaparcia.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Iwabradyna – lek stosowany w terapii chorób sercowo-naczyniowych
Iwabradyna to rewolucyjna substancja czynna, która wprowadza nową jakość w leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego. Jako jedyny lek selektywnie wpływający na częstość rytmu serca bez oddziaływania na inne funkcje serca, stanowi przełom w farmakoterapii dławicy piersiowej i przewlekłej niewydolności serca. Jej unikalne działanie opiera się na blokowaniu specyficznych kanałów jonowych w węźle zatokowym, co pozwala na precyzyjną kontrolę rytmu serca przy zachowaniu naturalnej siły skurczu mięśnia sercowego. Dla pacjentów, którzy nie tolerują tradycyjnych beta-blokerów lub u których te leki są przeciwwskazane, iwabradyna otwiera nowe możliwości terapeutyczne, oferując skuteczną kontrolę objawów chorobowych przy jednocześnie korzystnym profilu bezpieczeństwa. Badania kliniczne obejmujące dziesiątki tysięcy pacjentów potwierdziły nie tylko skuteczność leku w zmniejszaniu objawów, ale także jego pozytywny wpływ na długoterminowe rokowanie chorych.
Mechanizm działania i właściwości farmakologiczne
Iwabradyna należy do zupełnie nowej klasy leków kardiologicznych, charakteryzującej się unikalnym mechanizmem działania. Substancja ta działa poprzez selektywne i specyficzne hamowanie prądu rozrusznikowego If w komórkach węzła zatokowego. Prąd If, płynący przez kanały f (funny channels), kontroluje samoistną depolaryzację węzła zatokowego w okresie rozkurczu i tym samym reguluje częstotliwość rytmu serca.
Kanały f należą do rodziny kanałów jonowych HCN (hyperpolarization-activated cyclic nucleotide-gated channels), które występują wyłącznie w sercu, niektórych okolicach mózgu i siatkówce oka. Co czyni te kanały wyjątkowymi, to fakt, że ich aktywacja następuje podczas hiperpolaryzacji komórki, co jest przeciwne do większości innych kanałów jonowych. Iwabradyna łączy się z wysoką specyficznością z kanałami f i blokuje je w sposób zależny od stężenia i napięcia.
Kluczową cechą działania iwabradyny jest jej selektywność. Lek działa wyłącznie na węzeł zatokowy i nie wpływa na:
- Czas przewodnictwa w przedsionkach, węźle przedsionkowo-komorowym lub komorach serca
- Kurczliwość mięśnia sercowego (brak ujemnego działania inotropowego)
- Repolaryzację komór
- Czas przewodnictwa przedsionkowo-komorowego i wewnątrzkomorowego
- Skorygowany odstęp QT
W zalecanych dawkach iwabradyna zmniejsza częstotliwość rytmu serca o około 10-15 uderzeń na minutę, co prowadzi do znacznego zmniejszenia obciążenia serca oraz zużycia tlenu przez mięsień sercowy. Jednocześnie wydłużenie czasu rozkurczu poprawia perfuzję wieńcową, co jest szczególnie korzystne u pacjentów z chorobą niedokrwienną serca.
Wskazania do stosowania
Iwabradyna jest wskazana w dwóch głównych obszarach terapeutycznych, gdzie przynosi udowodnione korzyści kliniczne.
Przewlekła stabilna dławica piersiowa
Lek jest stosowany w leczeniu objawowym przewlekłej stabilnej dławicy piersiowej u dorosłych z chorobą niedokrwienną serca i prawidłowym rytmem zatokowym. Iwabradyna jest szczególnie wskazana:
- U pacjentów z nietolerancją lub przeciwwskazaniami do stosowania beta-adrenolityków
- W skojarzeniu z beta-adrenolitykami u chorych niewystarczająco kontrolowanych optymalną dawką beta-adrenolityku, u których częstość akcji serca przekracza 60 uderzeń na minutę
Ważne jest podkreślenie, że iwabradyna służy wyłącznie leczeniu objawowemu i nie wpływa na sercowo-naczyniowe punkty końcowe, takie jak zawał serca czy zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Przewlekła niewydolność serca
W tej jednostce chorobowej iwabradyna wykazuje szczególnie korzystne działanie prognostyczne. Jest wskazana u pacjentów z:
- Przewlekłą niewydolnością serca II do IV stopnia według klasyfikacji NYHA
- Zaburzeniami czynności skurczowej (frakcja wyrzutowa lewej komory ≤ 35%)
- Rytmem zatokowym i częstością akcji serca ≥ 75 uderzeń na minutę
- W skojarzeniu z leczeniem standardowym, w tym z beta-adrenolitykiem lub gdy leczenie beta-adrenolitykiem jest przeciwwskazane lub nie tolerowane
Farmakokinetyka i metabolizm
Iwabradyna charakteryzuje się przewidywalną farmakokinetyką, co ułatwia optymalizację dawkowania u pacjentów. Po podaniu doustnym substancja jest szybko i niemal całkowicie wchłaniana z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie we krwi osiągane jest w ciągu 1 godziny po podaniu na czczo.
Dostępność biologiczna leku wynosi około 40% ze względu na efekt pierwszego przejścia w jelitach i wątrobie. Pokarm wpływa na wchłanianie iwabradyny, opóźniając je o około godzinę i zwiększając ekspozycję na lek w osoczu o 20-30%. Z tego powodu zaleca się przyjmowanie leku wraz z posiłkami.
Iwabradyna w około 70% wiąże się z białkami osocza i jest w znacznym stopniu metabolizowana w wątrobie oraz jelitach wyłącznie przez izoenzym CYP3A4 cytochromu P-450. Głównym aktywnym metabolitem jest pochodna N-demetylowa, której ekspozycja odpowiada około 40% ekspozycji na substancję macierzystą. Czas półtrwania iwabradyny wynosi około 11 godzin, a metabolity są wydalane w podobnym odsetku z kałem i moczem.
Dawkowanie i sposób stosowania
Dawkowanie iwabradyny musi być zawsze dostosowane indywidualnie, z uwzględnieniem stanu klinicznego pacjenta, towarzyszących chorób oraz jednocześnie stosowanych leków.
W leczeniu dławicy piersiowej
Zalecana dawka początkowa wynosi 5 mg (2,5 mg u pacjentów powyżej 75 roku życia) dwa razy na dobę podczas posiłków. Po 3-4 tygodniach leczenia, w zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji, dawkę można zwiększyć do 7,5 mg dwa razy na dobę. Jeśli w trakcie leczenia częstość spoczynkowego rytmu serca zmniejszy się poniżej 50 uderzeń na minutę lub pacjent doświadczy objawów bradykardii, dawkę należy zmniejszyć do 2,5 mg dwa razy na dobę.
W leczeniu niewydolności serca
Leczenie rozpoczyna się od dawki 5 mg dwa razy na dobę podczas posiłków. Po dwóch tygodniach terapii, jeśli spoczynkowa częstość rytmu serca utrzymuje się powyżej 60 uderzeń na minutę, dawkę można zwiększyć do 7,5 mg dwa razy na dobę. W przypadku zmniejszenia się częstości rytmu serca poniżej 50 uderzeń na minutę lub wystąpienia objawów bradykardii, dawkę należy zmniejszyć.
Leczenie farmakologiczne niewydolności serca – miejsce iwabradyny
Przewlekła niewydolność serca stanowi jedno z najpoważniejszych wyzwań współczesnej kardiologii, wymagające kompleksowego podejścia terapeutycznego. Iwabradyna zajmuje szczególne miejsce w algorytmie leczenia tej jednostki chorobowej, często uzupełniając lub zastępując tradycyjne terapie.
Standardowe leczenie farmakologiczne niewydolności serca z obniżoną frakcją wyrzutową obejmuje kilka klas leków o udowodnionym wpływie na rokowanie. Podstawę terapii stanowią inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE) lub sartany (ARB), beta-adrenolityki oraz antagoniści receptora mineralokortykoidowego. Do najczęściej stosowanych substancji czynnych w Polsce należą:
Inhibitory ACE: enalapril, lisinopril, ramipril, perindopril, fosinopril. Substancje te blokują przemianę angiotensyny I w angiotensynę II, zmniejszając obciążenie następcze serca i poprawiając funkcję skurczową.
Beta-adrenolityki: bisoprolol, karwedilol, metoprolol, nebiwolol. Leki te, choć początkowo mogą przejściowo pogarszać funkcję serca, w długoterminowej perspektywie znacząco poprawiają rokowanie poprzez osłonę przed negatywnym wpływem układu współczulnego.
Antagoniści receptora mineralokortykoidowego: spironolakton, eplerenon. Substancje te zapobiegają remodelingowi serca i zmniejszają ryzyko arytmii komorowych.
Iwabradyna wprowadza do tej palety terapeutycznej zupełnie nowy mechanizm działania. W przeciwieństwie do beta-blokerów, które mogą wywierać ujemne działanie inotropowe i wpływać na ciśnienie tętnicze, iwabradyna działa selektywnie na częstość rytmu serca. Jest szczególnie wartościowa u pacjentów:
- Nie tolerujących beta-blokerów ze względu na hipotensję, zaburzenia przewodnictwa lub choroby obturacyjne płuc
- Otrzymujących suboptymalną dawkę beta-blokerów z powodu działań niepożądanych
- Z utrzymującą się tachykardią pomimo optymalnego leczenia beta-blokerem
Przeciwwskazania i środki ostrożności
Iwabradyna, mimo swojego korzystnego profilu bezpieczeństwa, ma szereg przeciwwskazań, które należy bezwzględnie respektować przed rozpoczęciem terapii.
Przeciwwskazania bezwzględne
Przeciwwskazanie |
Uzasadnienie kliniczne |
Nadwrażliwość na substancję czynną |
Ryzyko reakcji alergicznych |
Częstość rytmu serca < 70/min w dławicy lub < 75/min w niewydolności |
Ryzyko nadmiernej bradykardii |
Wstrząs kardiogenny |
Pogorszenie hemodynamiki |
Ostry zawał mięśnia sercowego |
Niestabilność hemodynamiczna |
Ciężka hipotensja (< 90/50 mmHg) |
Ryzyko dalszego spadku ciśnienia |
Ciężka niewydolność wątroby |
Zaburzenia metabolizmu leku |
Jednoczesne stosowanie silnych inhibitorów CYP3A4 |
Ryzyko toksyczności |
Ciąża i laktacja |
Brak badań bezpieczeństwa |
Szczególne środki ostrożności
Przed rozpoczęciem leczenia iwabradyną konieczne jest dokładne rozpoznanie rytmu serca poprzez wykonanie EKG i wykluczenie migotania przedsionków. Lek nie jest skuteczny w przypadku zaburzeń rytmu serca i może tracić skuteczność podczas tachyarytmii.
U pacjentów z umiarkowanymi zaburzeniami czynności wątroby należy zachować szczególną ostrożność, natomiast w ciężkiej niewydolności wątroby lek jest przeciwwskazany. Podobnie, u chorych z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 15 ml/min) stosowanie iwabradyny nie jest zalecane.
Szczególnej uwagi wymaga również ocena oftalmologiczna, szczególnie u pacjentów z chorobami siatkówki, ponieważ iwabradyna może wpływać na prąd Ih w siatkówce i powodować przemijające zaburzenia widzenia.
Działania niepożądane
Iwabradyna jest generalnie dobrze tolerowana, jednak jak każdy lek może wywoływać działania niepożądane, których nasilenie zazwyczaj zależy od dawki i jest związane z mechanizmem działania substancji.
Najczęstsze działania niepożądane
Zaburzenia widzenia (fosfeny) – występują u około 14% pacjentów i stanowią najbardziej charakterystyczny objaw niepożądany iwabradyny. Pacjenci mogą doświadczać chwilowych wrażeń widzenia silnego światła, aureoli, kolorowych błysków lub zwielokrotnionych obrazów. Objawy te są najczęściej spowodowane nagłymi zmianami natężenia światła i zazwyczaj pojawiają się w ciągu pierwszych dwóch miesięcy leczenia, po czym mogą ustąpić samoisnie.
Bradykardia – zmniejszenie częstości rytmu serca stanowi oczekiwany efekt farmakologiczny, jednak nadmierne zwolnienie (< 50/min) może być objawem przedawkowania. Objawy towarzyszące to zmęczenie, zawroty głowy, duszność lub omdlenia.
Inne działania niepożądane
- Przewód pokarmowy: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka
- Układ nerwowy: zawroty głowy, bóle głowy, zmęczenie
- Układ krążenia: niedociśnienie, kołatanie serca, przedsionkowe zaburzenia rytmu
- Skóra: wysypka, pokrzywka, świąd
- Inne: duszność, obrzęk naczynioruchowy (rzadko)
W razie wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów pacjent powinien niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym w celu modyfikacji terapii.
Interakcje z innymi lekami
Metabolizm iwabradyny przez izoenzym CYP3A4 czyni ją podatną na liczne interakcje lekowe, które mogą wpływać na skuteczność i bezpieczeństwo terapii.
Inhibitory CYP3A4
Silne inhibitory (przeciwwskazane do jednoczesnego stosowania):
- Azolowe leki przeciwgrzybicze: ketokonazol, itrakonazol, flukonazol
- Antybiotyki makrolidowe: klarytromycyna, erytromycyna, josamycyna, telitromycyna
- Inhibitory proteazy HIV: nelfinawir, rytonawir
- Nefazodon
Umiarkowane inhibitory (wymagają ostrożności i monitorowania):
- Diltiazem, werapamil
- Grejpfrut i sok grejpfrutowy
- Amiodaron
Induktory CYP3A4
Substancje zwiększające aktywność CYP3A4 mogą zmniejszać stężenie iwabradyny i osłabiać jej działanie:
- Ryfampicyna
- Barbiturany
- Fenytoina
- Preparaty dziurawca zwyczajnego
Inne znaczące interakcje
Leki wydłużające odstęp QT – jednoczesne stosowanie może zwiększać ryzyko arytmii komorowych.
Leki moczopędne – szczególnie te powodujące hipokaliemię, mogą nasilać ryzyko arytmii.
Digoksyna – iwabradyna może nieznacznie zwiększać stężenie digoksyny, co wymaga monitorowania.
Zastosowanie w szczególnych grupach pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku
U pacjentów powyżej 75 roku życia zaleca się rozpoczynanie leczenia od mniejszej dawki (2,5 mg dwa razy dziennie) ze względu na zwiększone ryzyko bradykardii i działań niepożądanych. Podeszły wiek sam w sobie nie wpływa znacząco na farmakokinetykę iwabradyny.
Zaburzenia czynności narządów
W łagodnych zaburzeniях czynności wątroby nie jest wymagana modyfikacja dawkowania, natomiast przy umiarkowanych zaburzeniach należy zachować ostrożność. Wpływ niewydolności nerek na farmakokinetykę iwabradyny jest nieznaczny, jednak w ciężkiej niewydolności nerek lek nie jest zalecany.
Kobiety w wieku rozrodczym
Ze względu na brak wystarczających badań bezpieczeństwa iwabradyny w ciąży, kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczne metody antykoncepcji podczas leczenia. W przypadku planowania ciąży lub jej wystąpienia, leczenie iwabradyną należy przerwać.
Monitorowanie podczas terapii
Skuteczne i bezpieczne stosowanie iwabradyny wymaga regularnego monitorowania pacjenta, szczególnie w pierwszych miesiącach leczenia.
Ocena rytmu serca
Przed rozpoczęciem terapii konieczne jest wykonanie:
- Spoczynkowego EKG w celu potwierdzenia rytmu zatokowego
- Całodobowego monitorowania EKG metodą Holtera (w przypadkach wątpliwych)
- Oceny częstości spoczynkowego rytmu serca
Podczas leczenia zaleca się:
- Regularne kontrole częstości rytmu serca
- Monitorowanie objawów bradykardii
- Wykonywanie kontrolnych EKG, szczególnie przy modyfikacji dawkowania
Wykrywanie migotania przedsionków
Pacjenci przyjmujący iwabradynę wykazują zwiększone ryzyko wystąpienia migotania przedsionków, dlatego konieczna jest regularna kontrola w celu jego wczesnego wykrycia. Wskazania do wykonania EKG obejmują:
- Zaostrzenie dławicy piersiowej
- Nieregularne kołatanie serca
- Nietypowy puls
- Pogorszenie stanu klinicznego
Nowoczesne badania kliniczne i dowody naukowe
Skuteczność i bezpieczeństwo iwabradyny zostały udowodnione w szeregu znaczących badań klinicznych obejmujących dziesiątki tysięcy pacjentów na całym świecie.
Badanie SHIFT – przełom w leczeniu niewydolności serca
Badanie SHIFT (Systolic Heart failure treatment with the If inhibitor ivabradine Trial) stanowi kamień milowy w dowodzeniu skuteczności iwabradyny w niewydolności serca. To randomizowane, kontrolowane placebo, podwójnie zaślepione badanie objęło 6505 chorych z 37 krajów z przewlekłą niewydolnością serca II-IV klasy NYHA, frakcją wyrzutową ≤ 35% i częstością rytmu serca ≥ 70 uderzeń na minutę.
Wyniki badania wykazały, że iwabradyna:
- Zmniejszyła ryzyko zgonu z powodu niewydolności serca o 26%
- Zmniejszyła ryzyko hospitalizacji z powodu niewydolności serca o 26%
- W podgrupie pacjentów z częstością rytmu serca > 75/min obniżyła ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych o 17% oraz ogólną śmiertelność o 17%
Badanie BEAUTIFUL – rola w chorobie wieńcowej
Badanie BEAUTIFUL (morBidity-mortality EvAlUaTion of the If inhibitor ivabradine in patients with coronary disease and left-ventricULar dysfunction) objęło 10917 pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową i dysfunkcją lewej komory. Choć w całkowitej populacji nie osiągnięto istotnej redukcji pierwszorzędowego punktu końcowego, w kluczowej podgrupie pacjentów z częstością rytmu serca ≥ 70/min iwabradyna istotnie zmniejszała:
- Ryzyko hospitalizacji z powodu zawału serca o 36%
- Ryzyko rewaskularyzacji wieńcowej o 30%
Badanie SIGNIFY – wnioski dotyczące bezpieczeństwa
Badanie SIGNIFY objęło 19103 pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową bez klinicznej niewydolności serca. Wyniki tego badania podkreśliły znaczenie właściwej kwalifikacji pacjentów i stosowania odpowiednich dawek iwabradyny, pokazując jednocześnie znaczenie częstości rytmu serca jako czynnika rokowniczego.
Przyszłość i rozwój terapii z iwabradyną
Iwabradyna otwiera nowy rozdział w farmakoterapii kardiologicznej, a prowadzone badania wskazują na potencjalne nowe zastosowania tej substancji. Badacze eksplorują możliwości stosowania iwabradyny w:
- Kardiomiopatii takotsubo – gdzie selektywne zwolnienie rytmu może łagodzić objawy
- Zespole nieprawidłowej tachykardii zatokowej – u pacjentów nietolerujących beta-blokerów
- Kardiomiopatii tachykardyjnej – jako element terapii przywracającej funkcję serca
- Pediatrii – w wybranych przypadkach zaburzeń rytmu u dzieci
Równolegle trwają prace nad nowymi formulacjami iwabradyny, które mogłyby poprawić wygodę stosowania i zwiększyć adherencję pacjentów do terapii.
Czy iwabradyna może całkowicie zastąpić beta-blokery?
Iwabradyna nie jest bezpośrednim zamiennikiem beta-blokerów, lecz raczej ich uzupełnieniem lub alternatywą w określonych sytuacjach klinicznych. Beta-blokery mają szersze spektrum działania, wpływając nie tylko na częstość rytmu, ale także na siłę skurczu serca i ciśnienie tętnicze. Iwabradyna jest szczególnie wartościowa u pacjentów nietolerujących beta-blokerów lub jako dodatek do nieoptymalnych dawek tych leków.
Jak długo można stosować iwabradynę?
Iwabradyna jest przeznaczona do długotrwałego stosowania pod stałym nadzorem lekarskim. Nie ma określonych czasowych ograniczeń terapii – decyzja o kontynuacji leczenia powinna być podejmowana na podstawie korzyści klinicznych, tolerancji leku oraz aktualnego stanu zdrowia pacjenta. Regularne kontrole u kardiologa są niezbędne.
Czy problemy ze wzrokiem spowodowane iwabradyną są niebezpieczne?
Fosfeny (zjawiska świetlne) to najczęstszy, ale niegroźny objaw niepożądany iwabradyny. Są one całkowicie odwracalne i zwykle ustępują samoisnie po kilku tygodniach lub miesiącach leczenia. Nie powodują trwałych uszkodzeń wzroku. Jednak w przypadku nasilonych zaburzeń widzenia lub pojawienia się innych objawów ocznych należy skonsultować się z lekarzem.
Czy można prowadzić samochód podczas przyjmowania iwabradyny?
Iwabradyna może powodować przemijające zaburzenia widzenia, zawroty głowy i zmęczenie, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Pacjenci powinni zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza na początku leczenia i po zmianie dawkowania. Najlepiej unikać prowadzenia samochodu do momentu ustąpienia objawów i przystosowania się do leku.
Co zrobić w przypadku pominięcia dawki?
W przypadku pominięcia dawki iwabradyny należy przyjąć kolejną dawkę o zaplanowanej porze. Nie wolno przyjmować podwójnej dawki w celu uzupełnienia pominiętej. Regularne przyjmowanie leku jest ważne dla utrzymania jego skuteczności, dlatego warto korzystać z przypomnień lub organizatorów leków.
Czy iwabradyna wpływa na wyniki badań laboratoryjnych?
Iwabradyna nie wpływa na standardowe parametry laboratoryjne i nie wymaga rutynowego monitorowania za pomocą badań krwi. Jednak u pacjentów z chorobami wątroby może być wskazane okresowe kontrolowanie prób wątrobowych. W przypadku jednoczesnego stosowania z innymi lekami może być konieczne monitorowanie ich stężeń (np. digoksyna).
Czy można stosować iwabradynę z suplementami diety?
Przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek suplementów diety podczas terapii iwabradyną należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Szczególną uwagę należy zwrócić na preparaty zawierające dziurawiec zwyczajny, który może zmniejszać skuteczność iwabradyny. Suplementy zawierające potas mogą wpływać na ryzyko zaburzeń rytmu serca.
Jak rozpoznać przedawkowanie iwabradyny?
Objawy przedawkowania iwabradyny obejmują przede wszystkim nadmierną bradykardię (bardzo wolny puls), która może manifestować się jako silne zmęczenie, zawroty głowy, duszność, omdlenia lub ból w klatce piersiowej. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub udać do najbliższego szpitala. Leczenie jest objawowe i może wymagać czasowego zastosowania stymulacji serca.
Czy iwabradyna może być stosowana u pacjentów z cukrzycą?
Iwabradyna może być bezpiecznie stosowana u pacjentów z cukrzycą, jednak wymaga to szczególnej ostrożności ze względu na częste współistnienie choroby wieńcowej i niewydolności serca w tej grupie chorych. Iwabradyna nie wpływa bezpośrednio na poziom glukozy we krwi, ale pacjenci diabetyczni powinny być regularnie monitorowani pod kątem progresji choroby sercowo-naczyniowej.
Bibliografia
- Swedberg K, Komajda M, Böhm M, Borer JS, Ford I, Dubost-Brama A, Lerebours G, Tavazzi L; SHIFT Investigators. Ivabradine and outcomes in chronic heart failure (SHIFT): a randomised placebo-controlled study. Lancet. 2010;376(9744):875-885. DOI: 10.1016/S0140-6736(10)61198-1 PMID: 20801500
- McDonagh TA, Metra M, Adamo M, Gardner RS, Baumbach A, Böhm M, Burri H, Butler J, Čelutkienė J, Chioncel O, Cleland JGF, Coats AJS, Crespo-Leiro MG, Farmakis D, Gilard M, Heymans S, Hoes AW, Jaarsma T, Jankowska EA, Lainscak M, Lam CSP, Lyon AR, McMurray JJV, Mebazaa A, Mindham R, Muneretto C, Piepoli MF, Price S, Rosano GMC, Ruschitzka F, Skibelund AK; ESC Scientific Document Group. 2021 ESC Guidelines for the diagnosis and treatment of acute and chronic heart failure. Eur Heart J. 2021;42(36):3599-3726. DOI: 10.1093/eurheartj/ehab368 PMID: 34447992