BiotinoZin zawiera biotynę i cynku glukonian. Biotyna wspomaga wzrost włosów i paznokci oraz poprawia stan skóry, podczas gdy cynk zapewnia prawidłowe funkcjonowanie skóry i błon śluzowych, ogranicza wypadanie włosów oraz wspiera gojenie się ran. Lek wskazany jest w leczeniu niedoborów biotyny i cynku z objawami takimi jak wypadanie włosów, zaburzenia wzrostu paznokci i stany zapalne skóry.
Envil Gardło to lek dostępny bez recepty, który występuje w postaci tabletek do ssania oraz aerozolu do stosowania w jamie ustnej. Zawiera trzy substancje czynne: chlorek cetylopirydyniowy, chlorowodorek lidokainy oraz glukonian cynku. Działa antyseptycznie, bakteriobójczo, przeciwgrzybiczo, łagodzi ból i wspomaga system odpornościowy organizmu. Stosowany jest w stanach zapalnych gardła i jamy ustnej, a także pomocniczo w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych i anginy.
Neosine Plus to lek o działaniu przeciwwirusowym i zwiększającym odporność organizmu. Zawiera dwie substancje czynne: inozyny pranobeks i cynku glukonian. Jest stosowany wspomagająco u osób o obniżonej odporności, w przypadku nawracających infekcji górnych dróg oddechowych oraz w leczeniu opryszczki warg i skóry twarzy wywołanej przez wirusa opryszczki pospolitej. Lek jest dostępny bez recepty.
Nutryelt Pediatric to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu niedoborów składników odżywczych u pacjentów pediatrycznych. Jest to roztwór do infuzji, który dostarcza organizmowi niezbędnych witamin i minerałów. Wskazania do stosowania obejmują stany, w których występuje zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze, takie jak okres rekonwalescencji po ciężkich chorobach lub operacjach. Lek ten powinien być stosowany pod nadzorem lekarza.
Glukonian cynku – pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Bierze udział w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów oraz niektórych hormonów. Wykazuje aktywność przeciwwirusową i wpływa na prawidłowe działanie układu odpornościowego. Cynk jest również potrzebny dla wzrostu, namnażania się komórek, metabolizmu kości i reprodukcji. Chroni organizm przed wolnymi rodnikami i procesami zapalnymi. Wskazaniem do stosowania cynku są stany niedoboru wynikające np. z przewlekłej biegunki, niedożywienia, przetoki w przewodzie pokarmowym i obniżonej odporności. Cynk stosuje się również pomocniczo w zachowaniu zdrowych włosów, skóry i paznokci.
Glukonian cynku występuje w postaci tabletek, pastylek do ssania oraz koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji. Występuje również w połączeniu z innymi substancjami w wielu preparatach złożonych wspomagających m.in. wzrok i odporność.
Cynk możemy dostarczać do organizmu wraz z pożywieniem. Dobrym źródłem tego pierwiastka są sery żółte, nasiona roślin strączkowych, mięso, kasza gryczana, orzechy, pestki słonecznika i dyni oraz pełnoziarniste produkty zbożowe. Cynk przyswaja się lepiej z produktów zwierzęcych.
Możliwe działania niepożądane: bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, metaliczny posmak w ustach. Działania niepożądane pojawiają się zwykle podczas przyjmowania dużych dawek glukonianu cynku.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Glukonian cynku stanowi jedną z najczęściej stosowanych form cynku w medycynie i farmakologii. Ta organiczna forma cynku charakteryzuje się dobrą biodostępnością i szerokimi możliwościami terapeutycznymi, czyniąc z niej kluczową substancję w leczeniu niedoborów cynku oraz różnorodnych schorzeń wymagających suplementacji tego pierwiastka. Cynk, jako mikroelement niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, odgrywa fundamentalną rolę w ponad 300 reakcjach enzymatycznych, wpływając na procesy immunologiczne, regeneracyjne, metaboliczne oraz endokrynologiczne. Glukonian cynku, dzięki swojej strukturze chemicznej łączącej jon cynku z kwasem glukonowym, zapewnia stabilność preparatu oraz ułatwia wchłanianie w przewodzie pokarmowym. Substancja ta znalazła zastosowanie w leczeniu szerokiej gamy schorzeń – od niedoborów cynku po choroby dermatologiczne, zaburzenia wzrostu u dzieci oraz problemy związane z płodnością męską. Współczesne badania naukowe potwierdzają skuteczność glukonianu cynku w skracaniu czasu trwania infekcji dróg oddechowych, poprawie gojenia się ran oraz wspomaganiu funkcji układu odpornościowego.
Glukonian cynku to sól organiczna powstająca z połączenia jonu cynku (Zn²⁺) z kwasem glukonowym. Po podaniu doustnym, związek ten ulega hydrolizie w kwaśnym środowisku żołądka, uwalniając jony cynku, które następnie są transportowane do miejsc docelowych w organizmie.
Proces wchłaniania glukonianu cynku zachodzi głównie w jelicie cienkim i charakteryzuje się stosunkowo dobrą biodostępnością. Badania farmakologiczne wykazują, że cynk z glukonianu może być lepiej wchłaniany przez organizm w porównaniu z nieorganicznymi formami jak tlenek cynku. Stężenie maksymalne (Cmax) glukonianu cynku jest o 18,3% wyższe niż tlenku cynku.
Po wchłonięciu, cynk jest transportowany w osoczu głównie w połączeniu z albuminą oraz transferyną. Średnie stężenie cynku we krwi wynosi 11,3–17,6 µmol/l. Pierwiastek ten gromadzi się głównie w mięśniach szkieletowych (około 50% całkowitej zawartości), kościach (25-30%) oraz wątrobie. Cynk wydalany jest głównie z kałem, a w mniejszym stopniu z moczem i potem.
Cynk pełni kluczowe funkcje w organizmie człowieka jako składnik lub kofaktor licznych enzymów. Jest składnikiem wielu układów enzymatycznych, w których albo jest koenzymem, albo stanowi integralną część samego enzymu. Pierwiastek ten uczestniczy w:
Szczególnie istotna jest rola cynku w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Niedobory tego pierwiastka upośledzają mechanizmy pierwotnej i wtórnej odpowiedzi immunologicznej oraz predysponują do wystąpienia nabytego niedoboru odporności. Cynk wpływa na aktywność limfocytów T poprzez stymulację wydzielania tymuliny – hormonu grasicy niezbędnego do prawidłowego funkcjonowania komórek immunokompetentnych.
Głównym wskazaniem do stosowania glukonianu cynku jest uzupełnienie niedoborów cynku. Niedobory mogą wystąpić w wyniku:
Glukonian cynku znajduje zastosowanie w leczeniu różnych schorzeń skóry:
Zastosowanie glukonianu cynku redukuje objawy towarzyszące przeziębieniu i grypie. Badania kliniczne potwierdzają, że glukonian cynku w formie pastylek do ssania znacząco redukuje czas trwania objawów przeziębienia.
Cynk odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu układu reprodukcyjnego męskiego. Cynk wspomaga utrzymanie płodności u mężczyzn poprzez wpływ na spermatogenezę oraz regulację poziomu testosteronu.
Dobowe zapotrzebowanie na cynk u dzieci do 1. roku życia wynosi 3 mg. Dobowe zapotrzebowanie na cynk u dzieci w wieku 2-9 lat wynosi 5 mg. Dobowe zapotrzebowanie na cynk u dziewcząt i kobiet wynosi 8–9 mg. Dobowe zapotrzebowanie na cynk u kobiet karmiących piersią wynosi 12–13 mg. Dobowe zapotrzebowanie na cynk u chłopców i mężczyzn wynosi 8–11 mg.
W leczeniu niedoborów cynku stosuje się dawki znacznie wyższe niż zapotrzebowanie fizjologiczne:
Ciąża i laktacja: W okresie ciąży zapotrzebowanie na cynk zwiększa się. Glukonian cynku może być stosowany w ciąży zgodnie z zaleceniami lekarza. Cynk przenika do mleka kobiecego, dlatego konieczna jest ostrożność podczas laktacji.
Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na glukonian cynku i niewydolność nerek.
Nie należy jednocześnie przyjmować glukonianu cynku i kwasu acetylosalicylowego, indometacyny, ibuprofenu, diuretyków tiazydowych (np. hydrochlorotiazyd), kortykosteroidów (np. prednizon) oraz tetracyklin (np. doksycyklina). Te leki mogą zmniejszać wchłanianie cynku lub nasilać jego wydalanie.
Należy zwrócić uwagę na spożywanie produktów bogatych fityniany/żelazo/wapń, które mogą zmniejszyć wchłanianie glukonianu cynku. Preparaty cynku najlepiej przyjmować na czczo lub w odstępie od pokarmów bogatych w wymienione składniki.
Zbyt dużym dawkom glukonianu cynku może towarzyszyć ból brzucha, nudności, wymioty i metaliczny posmak na języku. Nudności, wymioty, biegunka i podrażnienie jamy ustnej zostały zgłaszane u pacjentów przyjmujących pastylki z glukonianem cynku.
Podanie dożylne: stan zapalny w miejscu podania.
Przewlekłe stosowanie wysokich dawek cynku może prowadzić do:
Acrodermatitis enteropathica to rzadka choroba genetyczna charakteryzująca się zaburzeniem wchłaniania cynku przez błonę śluzową jelit. Typowo zmiany skórne lokalizują się w okolicy naturalnych otworów ciała oraz w obrębie dystalnych części kończyn.
Leczenie farmakologiczne: Suplementacja doustna cynku przynosi bardzo szybko efekty: zmiany skórne zaczynają się goić w ciągu 1-2 dni, zupełnie ustępują zwykle po tygodniu. Standardowe dawkowanie wynosi 45 mg cynku elementarnego 3 razy dziennie przed posiłkami.
W leczeniu nawracających infekcji oraz wspomaganiu układu odpornościowego stosuje się glukonian cynku w dawkach 15-30 mg dziennie. W badaniu u 50 zdrowych osób starszych suplementacja 45 mg cynku elementarnego dziennie przez 12 miesięcy znacząco zmniejszyła liczbę infekcji.
Trądzik pospolity: Oceniano porównawczo działanie glukonianu cynku z działaniem antybiotyku w zwalczaniu Acne vulgaris. Cynk był porównywany z antybiotykiem minocykliną w wielomiejscowym, randomizowanym, podwójnie ślepym badaniu. Wyniki wykazały podobną skuteczność obu metod leczenia.
Opóźnione gojenie się ran: Cynk jest niezbędny do prawidłowego procesu gojenia przez wpływ na syntezę kolagenu i proces angiogenezy. W przypadkach opóźnionego gojenia się ran stosuje się dawki 30-45 mg cynku elementarnego dziennie.
Badania wykazały znaczący wzrost stężenia testosteronu po suplementacji cynkiem, głównie u mężczyzn niepłodnych i z niedoborem cynku. Cynk uczestniczy w procesie spermatogenezy oraz wpływa na ruchliwość i żywotność plemników. W leczeniu zaburzeń płodności stosuje się dawki 15-30 mg cynku elementarnego dziennie przez minimum 3 miesiące.
Podstawowym testem diagnostycznym jest oznaczenie stężenia cynku we krwi żylnej. Dodatkowo może być wykonane badanie poziomu cynku w moczu – badanie to może być istotne diagnostycznie w określonych jednostkach chorobowych.
Typowe objawy niedoboru cynku obejmują:
| Grupa wiekowa | Objawy niedoboru cynku |
|---|---|
| Niemowlęta | Biegunka, zahamowanie wzrostu, zwiększona podatność na infekcje |
| Dzieci | Opóźnienie wzrostu i rozwoju, częste infekcje, problemy skórne |
| Dorośli | Osłabienie odporności, zaburzenia gojenia się ran, problemy dermatologiczne |
| Kobiety w ciąży | Zwiększone ryzyko powikłań ciąży i przedwczesnego porodu |
Glukonian cynku dostępny jest w różnych postaciach farmaceutycznych:
Przy wyborze preparatu ważne jest zwrócenie uwagi na zawartość cynku elementarnego:
| Forma cynku | Zawartość cynku elementarnego |
|---|---|
| Glukonian cynku 100 mg | około 14 mg cynku elementarnego |
| Siarczan cynku 100 mg | około 23 mg cynku elementarnego |
| Tlenek cynku 100 mg | około 80 mg cynku elementarnego |
Preparaty glukonianu cynku należy przechowywać w temperaturze pokojowej, w suchym miejscu, z dala od światła słonecznego i poza zasięgiem dzieci.
Glukonian cynku można łączyć z większością witamin i minerałów, jednak należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu preparatów żelaza, miedzi czy wapnia, które mogą zmniejszać wchłanianie cynku. Zaleca się przyjmowanie tych preparatów w odstępie minimum 2 godzin.
Czas leczenia zależy od stopnia niedoboru i przyczyny jego wystąpienia. W przypadku łagodnych niedoborów poprawa może być widoczna już po 2-4 tygodniach, natomiast pełne uzupełnienie zapasów cynku w organizmie może trwać 3-6 miesięcy. Leczenie acrodermatitis enteropathica wymaga stałej suplementacji.
Tak, glukonian cynku może zmniejszać wchłanianie niektórych antybiotyków, szczególnie tetracyklin i chinolonów. Zaleca się przyjmowanie tych leków w odstępie minimum 2 godzin od preparatów cynku.
Glukonian cynku charakteryzuje się dobrą tolerancją i biodostępnością. W porównaniu do tlenku cynku powoduje mniej dolegliwości żołądkowych, choć ma niższą zawartość cynku elementarnego. Pikolinian cynku ma najlepszą biodostępność, ale jest droższy.
Cynk jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu, a zapotrzebowanie na ten pierwiastek wzrasta w ciąży. Glukonian cynku może być stosowany w ciąży, ale zawsze pod kontrolą lekarza, który ustali odpowiednie dawkowanie.
Objawy przedawkowania cynku obejmują nudności, wymioty, bóle brzucha i metaliczny smak w ustach. W przypadku wystąpienia tych objawów należy przerwać przyjmowanie preparatu i skonsultować się z lekarzem. Przewlekłe przedawkowanie może prowadzić do niedoboru miedzi.
Tak, glukonian cynku może być stosowany u dzieci, ale w dawkach dostosowanych do wieku i masy ciała. U niemowląt i małych dzieci preferowane są preparaty w postaci kropli lub syropów. Dawkowanie powinno być zawsze ustalone przez lekarza pediatrę.
