TAVLESSE zawiera fostamatinib, który wpływa na kinazę tyrozynową śledzionową, redukując niszczenie płytek krwi przez układ odpornościowy i zwiększając ich liczbę, co zmniejsza ryzyko poważnego krwawienia. Lek stosuje się u dorosłych z przewlekłą pierwotną małopłytkowością immunologiczną (ITP), gdy inne metody leczenia okazały się nieskuteczne. ITP to autoimmunologiczna choroba, w której układ odpornościowy niszczy własne płytki krwi, niezbędne do krzepnięcia i hamowania krwawienia.
Fostamatinib to substancja czynna stosowana w leczeniu przewlekłej pierwotnej małopłytkowości immunologicznej (ITP) u dorosłych pacjentów, którzy nie odpowiedzieli wystarczająco na inne metody leczenia. Jest to innowacyjny lek, który działa poprzez hamowanie specyficznego enzymu w organizmie zwanego kinazą tyrozynową śledzionową (SYK).
Substancja ta występuje najczęściej w postaci fostamatinibu disodowego sześciowodnego, który po podaniu przekształca się w aktywny metabolit R406. Ten metabolit stanowi właściwą substancję aktywną w organizmie.
Mechanizm działania
Fostamatinib działa w unikalny sposób, różniący się od tradycyjnych leków stosowanych w leczeniu ITP:
- Po podaniu doustnym fostamatinib szybko przekształca się w aktywny metabolit R406 głównie za pomocą enzymów w jelicie.
- R406 jest inhibitorem kinazy tyrozynowej, który hamuje działanie kinazy tyrozynowej śledzionowej (SYK).
- Hamowanie SYK blokuje przetwarzanie sygnału w receptorach limfocytów B i receptorach aktywujących Fc, które odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej zależnej od przeciwciał.
- Dzięki temu mechanizmowi fostamatinib ogranicza niszczenie płytek krwi przez układ odpornościowy – główny problem występujący w ITP.
Wskazania do stosowania
Fostamatinib jest wskazany do stosowania w leczeniu przewlekłej pierwotnej małopłytkowości immunologicznej (ITP) u dorosłych pacjentów, którzy wykazali oporność na inne metody terapeutyczne, takie jak:
- Leczenie kortykosteroidami
- Podawanie immunoglobulin
- Usunięcie śledziony (splenektomia)
- Stosowanie agonistów receptora trombopoetyny
Dawkowanie i sposób przyjmowania
Dawkowanie standardowe
- Zalecana dawka początkowa wynosi 100 mg dwa razy na dobę
- Po 4 tygodniach leczenia, jeśli liczba płytek krwi nie osiągnie zadowalającego poziomu, dawkę można zwiększyć do 150 mg dwa razy na dobę
- Maksymalna dawka dobowa nie powinna przekraczać 300 mg
- Lek należy przyjmować doustnie, tabletki można zażywać podczas posiłku lub niezależnie od posiłków
- W przypadku niestrawności zaleca się przyjmowanie leku podczas posiłków
Modyfikacja dawkowania
Dawkowanie powinno być dostosowane indywidualnie, przy uwzględnieniu:
- Liczby płytek krwi (dążenie do osiągnięcia poziomu co najmniej 50 000/µl)
- Tolerancji leczenia i wystąpienia działań niepożądanych
- W przypadku braku odpowiedzi po 12 tygodniach terapii należy przerwać leczenie
Monitorowanie podczas terapii
Podczas leczenia fostamatinibem konieczne jest regularne kontrolowanie:
- Ciśnienia krwi
- Morfologii krwi, w tym liczby płytek
- Badań czynności wątroby
Skuteczność kliniczna
Skuteczność fostamatinibu została potwierdzona w dwóch randomizowanych, kontrolowanych placebo badaniach klinicznych fazy III. Badania wykazały, że:
- Około 17% pacjentów przyjmujących fostamatinib osiągnęło stabilną odpowiedź płytek krwi (zdefiniowaną jako utrzymanie liczby płytek ≥50 000/μl podczas przynajmniej 4 z 6 wizyt kontrolnych w okresie 14-24 tygodni)
- Wstępną odpowiedź na leczenie obserwowano zwykle w ciągu pierwszych 6 tygodni
- U pacjentów odpowiadających na leczenie mediana liczby płytek krwi wzrosła do około 95 000/µl
- Osoby przyjmujące fostamatinib miały mniej przypadków krwawień w porównaniu do grupy placebo
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane:
- Nadciśnienie tętnicze (około 28% pacjentów)
- Biegunka (31% pacjentów)
- Nudności
- Zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych
- Zawroty głowy
Poważniejsze działania niepożądane:
- Neutropenia (zmniejszenie liczby neutrofili we krwi)
- Zwiększona podatność na infekcje, szczególnie dróg oddechowych
- Nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby
- Przełom nadciśnieniowy (rzadko)
Większość działań niepożądanych ustępuje po dostosowaniu dawki lub zastosowaniu leczenia wspomagającego. W przypadku nasilonych działań niepożądanych może być konieczne tymczasowe przerwanie leczenia, zmniejszenie dawki lub całkowite zaprzestanie terapii.
Przeciwwskazania
Fostamatinib nie powinien być stosowany w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą
- Ciąża
- Ciężkie zaburzenia czynności wątroby
- Dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia
Interakcje z innymi lekami
Fostamatinib może wchodzić w interakcje z wieloma innymi lekami, dlatego ważne jest poinformowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych substancjach:
- Silne induktory CYP3A4 (np. rifampicyna) mogą zmniejszać skuteczność fostamatinibu
- Silne inhibitory CYP3A4 (np. ketokonazol, klarytromycyna) mogą zwiększać ryzyko działań niepożądanych
- Fostamatinib może zwiększać stężenie niektórych leków we krwi, np. symwastatyny, midazolamu, digoksyny, rosuwastatyny
- Leki przeciwzakrzepowe o wąskim indeksie terapeutycznym (np. warfaryna) mogą wymagać dodatkowego monitorowania
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Nadciśnienie tętnicze
- Regularne kontrolowanie ciśnienia krwi co dwa tygodnie, następnie raz w miesiącu
- W razie potrzeby stosowanie leków obniżających ciśnienie
- Szczególna ostrożność u pacjentów z wcześniej występującym nadciśnieniem
Czynność wątroby
- Comiesięczne kontrolowanie badań czynności wątroby
- Szczególna ostrożność u pacjentów z polimorfizmem genu UGT1A1 (np. zespół Gilberta)
- Modyfikacja dawki w przypadku zwiększenia aktywności enzymów wątrobowych
Neutropenia
- Regularne kontrolowanie liczby neutrofili
- Zwiększona ostrożność z uwagi na ryzyko zakażeń
Przebudowa kości
- Ostrożność u pacjentów z osteoporozą, po złamaniach lub u młodych dorosłych
Stosowanie w szczególnych grupach pacjentów
Osoby w podeszłym wieku
- Nie ma potrzeby modyfikacji dawki
- U pacjentów starszych obserwuje się częstsze występowanie działań niepożądanych
Zaburzenia czynności nerek
- Nie ma potrzeby modyfikacji dawki
Zaburzenia czynności wątroby
- Przeciwwskazany w ciężkich zaburzeniach czynności wątroby
- W przypadku łagodnych lub umiarkowanych zaburzeń czynności wątroby konieczne jest dokładne monitorowanie
Ciąża i karmienie piersią
- Przeciwwskazany w okresie ciąży
- Należy przerwać karmienie piersią podczas leczenia i przez co najmniej miesiąc po przyjęciu ostatniej dawki
- Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczne metody antykoncepcji
Podsumowanie
Fostamatinib stanowi ważną opcję terapeutyczną dla dorosłych pacjentów z przewlekłą pierwotną małopłytkowością immunologiczną, którzy nie odpowiedzieli wystarczająco na inne metody leczenia. Jego unikalny mechanizm działania poprzez hamowanie kinazy tyrozynowej śledzionowej (SYK) pozwala ograniczyć niszczenie płytek krwi przez układ odpornościowy.
Chociaż lek wykazuje skuteczność u znacznej części pacjentów opornych na inne terapie, wymaga dokładnego monitorowania ze względu na możliwe działania niepożądane, szczególnie związane z nadciśnieniem tętniczym, funkcją wątroby i liczbą neutrofili. Właściwe dostosowanie dawki oraz monitorowanie parametrów krwi i ciśnienia tętniczego pozwala na optymalizację terapii i minimalizację ryzyka powikłań.
