Enzalutamid Sandoz

Lek zawiera enzalutamid, stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka prostaty, który nie odpowiada na terapię hormonalną lub leczenie chirurgiczne mające na celu zmniejszenie stężenia testosteronu, lub rozprzestrzenił się na inne części ciała i odpowiada na terapię hormonalną lub chirurgiczną. Blokując androgeny, enzalutamid hamuje wzrost i podział komórek raka prostaty.

Enzalutamide Accord

Enzalutamide Accord to lek zawierający enzalutamid, stosowany w leczeniu zaawansowanego raka prostaty u dorosłych mężczyzn. Działa poprzez blokowanie receptorów androgenowych, co hamuje wzrost komórek nowotworowych. Enzalutamide Accord jest dostępny wyłącznie na receptę.

Enzalutamide Sandoz

Enzalutamide Sandoz zawiera enzalutamid, stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka prostaty, szczególnie gdy inne terapie zawodzą. Działa przez blokowanie hormonów androgenowych, hamując wzrost komórek rakowych. Lek skutecznie zmniejsza stężenie testosteronu, poprawiając wyniki terapii.

Enzalutamide STADA

Lek Enzalutamide Stada, zawierający enzalutamid, jest przeznaczony do leczenia raka prostaty u dorosłych mężczyzn, szczególnie gdy inne terapie nie działają. Działa przez blokowanie hormonów androgenowych, hamując wzrost i podział komórek rakowych. Stosowanie tego leku może skutecznie zmniejszać stężenie testosteronu i poprawiać wyniki terapii nowotworowych.

Enzalutamide Viatris

Enzalutamide Viatris zawiera enzalutamid i jest stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka prostaty. Lek ten jest przeznaczony dla pacjentów, którzy nie odpowiadają już na terapię hormonalną lub leczenie chirurgiczne mające na celu zmniejszenie stężenia testosteronu, tych, u których rak rozprzestrzenił się na inne części ciała, oraz tych, u których wcześniej usunięto gruczoł krokowy lub poddano naświetlaniu. Enzalutamid działa poprzez blokowanie aktywności androgenów, takich jak testosteron, co hamuje wzrost i podział komórek raka prostaty.

Tagant

Lek Tagant zawiera enzalutamid, który blokuje działanie androgenów, takich jak testosteron. Jest stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka prostaty, który nie odpowiada na terapię hormonalną lub chirurgiczną, rozprzestrzenił się na inne części ciała, lub po naświetlaniu z szybkim wzrostem PSA, ale nie rozprzestrzenił się na inne części ciała. Tagant hamuje wzrost i podział komórek raka prostaty.

Xtandi

Xtandi to lek zawierający substancję czynną – enzalutamid. Jest to silny inhibitor przekazywania sygnałów przez receptor androgenowy. Stosowany jest w onkologii, głównie w leczeniu opornego na kastrację raka gruczołu krokowego z przerzutami u dorosłych mężczyzn. Lek jest dostępny na receptę.

Enzalutamid – kompleksowy przewodnik o substancji czynnej w terapii raka prostaty

Enzalutamid to przełomowa substancja czynna w leczeniu raka prostaty, która zrewolucjonizowała podejście terapeutyczne w onkologii. Ten zaawansowany antagonista receptora androgenowego drugi generacji stanowi nadzieję dla tysięcy pacjentów zmagających się z zaawansowanym rakiem prostaty opornym na tradycyjne metody leczenia. Lek ten, dostępny pod nazwą handlową Xtandi, został wprowadzony na rynek farmaceutyczny w 2012 roku i od tego czasu znacząco poprawił rokowania w tej trudnej grupie pacjentów. Enzalutamid wyróżnia się unikalnym mechanizmem działania, blokując szlaki sygnałowe receptora androgenowego na wielu poziomach jednocześnie, co sprawia, że jest skuteczny nawet w przypadkach oporności na konwencjonalne leki antyandrogenne pierwszej generacji. Substancja ta reprezentuje nowe podejście w hormonoterapii, oferując pacjentom możliwość wydłużenia życia i poprawy jego jakości w sytuacjach, które wcześniej uznawano za beznadziejne.

Charakterystyka farmakologiczna enzalutamidu

Enzalutamid należy do grupy niesteroidowych leków antyandogennych drugiej generacji. Jego wzór chemiczny to 4-{3-[4-cyano-3-(trifluorometylo)fenylo]-5,5-dimetylo-4-okso-2-tiokalsinoidyno}-2-fluoro-N-metylbenzamid. Substancja ta charakteryzuje się wysoką afinownością do receptora androgenowego – około 8-krotnie większą niż bikalutamid, będący przedstawicielem pierwszej generacji antyandogenów.

Mechanizm działania enzalutamidu opiera się na wieloetapowym blokowaniu szlaku sygnałowego receptora androgenowego. W przeciwieństwie do wcześniejszych leków antyandogennych, enzalutamid działa na trzech kluczowych poziomach:

  • Blokowanie wiązania ligandu – kompetytywnie hamuje wiązanie się testosteronu i dihydrotestosteronu z receptorem androgenowym
  • Inhibicja translokacji jądrowej – zapobiega przemieszczaniu się aktywowanego receptora z cytoplazmy do jądra komórkowego
  • Hamowanie wiązania z DNA – blokuje interakcję receptora z elementami odpowiedzi androgenowej w materiale genetycznym

Farmakokinetyka i metabolizm

Enzalutamid wykazuje przewidywalną farmakokinetykę o niskiej zmienności międzyosobniczej (≤30%). Po podaniu doustnym substancja szybko się wchłania, osiągając maksymalne stężenie w osoczu po około 1 godzinie. Biologiczna dostępność leku wynosi ponad 84%.

Główne parametry farmakokinetyczne:

Parametr Wartość
Czas półtrwania 5,8 dnia
Czas do stanu stacjonarnego 28 dni
Akumulacja 8,3-krotna
Wiązanie z białkami plazmy 97-98%
Objętość dystrybucji 110 L

Enzalutamid jest metabolizowany głównie w wątrobie przez enzymy cytochromu P450, szczególnie CYP2C8 i w mniejszym stopniu CYP3A4. Podstawowym metabolitem jest N-desmetyloenzalutamid, który wykazuje podobną aktywność farmakologiczną do substancji macierzystej. W stanie stacjonarnym stężenia enzalutamidu i jego aktywnego metabolitu w osoczu są porównywalne.

Eliminacja następuje głównie przez metabolizm wątrobowy. Jedynie śladowe ilości niezmienionej substancji czynnej są wydalane z moczem. Po 77 dniach od podania 85% dawki zostaje odzyskane: 71% w moczu (głównie jako metabolity) i 14% w kale.

Wskazania do stosowania

Enzalutamid jest wskazany w kilku scenariuszach klinicznych związanych z rakiem prostaty:

Rak prostaty oporny na kastrację z przerzutami (mCRPC)

  • U pacjentów bezobjawowych lub z łagodnymi objawami po niepowodzeniu terapii deprywacji androgenowej, gdy chemioterapia nie jest jeszcze wskazana
  • U mężczyzn, u których nastąpiła progresja choroby podczas leczenia docetakselem lub po jego zakończeniu

Rak prostaty oporny na kastrację bez przerzutów (nmCRPC)

  • U pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju przerzutów

Przerzutowy rak prostaty wrażliwy na hormony (mHSPC)

  • W skojarzeniu z terapią deprywacji androgenowej

Biochemicznie nawracający rak prostaty bez przerzutów

  • U pacjentów wysokiego ryzyka, którzy nie kwalifikują się do radioterapii ratunkowej

Leczenie farmakologiczne raka prostaty – przegląd substancji czynnych

Współczesne leczenie farmakologiczne raka prostaty opiera się na wieloetapowym podejściu terapeutycznym, wykorzystującym różne mechanizmy hamowania wzrostu komórek nowotworowych. Podstawę stanowi terapia hormonalna, która może być wspomagana przez inne grupy leków.

Podstawowe substancje w terapii hormonalnej:

Analogi LHRH (GnRH):

  • Leuprolid (Eligard, Lupron)
  • Goserelin (Zoladex)
  • Tryptorelina (Decapeptyl)
  • Histrelina (Vantas)

Antagoniści GnRH:

  • Degarelix (Firmagon)
  • Relugolix (Orgovyx)

Antyandrygeny pierwszej generacji:

  • Bikalutamid (Casodex)
  • Flutamid (Eulexin)
  • Nilutamid (Nilandron)

Antyandrygeny drugiej generacji:

  • Enzalutamid (Xtandi)
  • Apalutamid (Erleada)
  • Darolutamid (Nubeqa)

Inhibitory biosyntezy androgenów:

  • Abirateron (Zytiga)

W Polsce wszystkie powyższe substancje są dostępne i refundowane w odpowiednich programach lekowych NFZ. Wybór konkretnej terapii zależy od stadium choroby, stanu ogólnego pacjenta oraz wcześniejszego leczenia.

Dawkowanie i sposób podawania

Standardowa dawka enzalutamidu wynosi 160 mg (4 kapsułki po 40 mg) raz dziennie, przyjmowana doustnie. Lek można przyjmować niezależnie od posiłków. Kapsułki należy połykać w całości, bez żucia, rozdrabniania czy otwierania.

Modyfikacje dawkowania:

Jednoczesne stosowanie z silnymi inhibitorami CYP2C8:

  • Zmniejszenie dawki do 80 mg raz dziennie
  • Po przerwaniu inhibitora – powrót do dawki 160 mg

Jednoczesne stosowanie z silnymi induktorami CYP3A4:

  • W przypadkach koniecznych – zwiększenie dawki według wskazań lekarza

Zaburzenia czynności nerek i wątroby:

  • Łagodne do umiarkowane zaburzenia czynności nerek – brak konieczności modyfikacji
  • Łagodne do umiarkowane zaburzenia czynności wątroby – brak konieczności modyfikacji
  • Ciężkie zaburzenia – stosować ostrożnie

Działania niepożądane

Enzalutamid może powodować różnorodne działania niepożądane, których częstość i nasilenie są istotne dla bezpieczeństwa terapii.

Bardzo częste działania niepożądane (≥10%):

  • Zmęczenie i osłabienie
  • Ból pleców
  • Biegunka
  • Uderzenia gorąca
  • Obrzęki obwodowe
  • Ból stawów i mięśni
  • Spadek apetytu
  • Utrata masy ciała
  • Ból głowy
  • Zawroty głowy

Częste działania niepożądane (1-10%):

  • Upadki i złamania kości
  • Lęk i zaburzenia poznawcze
  • Zaburzenia pamięci
  • Nadciśnienie tętnicze
  • Suchość skóry i świąd

Rzadkie, ale poważne działania niepożądane (<1%):

  • Napady drgawkowe – występują u około 0,9% pacjentów
  • Zespół tylnej odwracalnej encefalopatii (PRES)
  • Choroba niedokrwienna serca
  • Ciężkie reakcje alergiczne

Monitorowanie i ostrożności

Podczas terapii enzalutamidem niezbędne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta:

Parametry do kontroli:

  • Ciśnienie tętnicze – przed rozpoczęciem i regularnie podczas leczenia
  • Stężenie PSA – do oceny odpowiedzi na leczenie
  • Parametry biochemiczne krwi
  • Funkcje poznawcze i nastrój
  • Ryzyko upadków i złamań

Przeciwwskazania:

  • Nadwrażliwość na enzalutamid lub pomocnicze składniki
  • Ciąża (teoretycznie, lek nie jest przeznaczony dla kobiet)
  • Karmienie piersią

Szczególne grupy pacjentów:

  • Pacjenci z historią napadów drgawkowych – szczególna ostrożność
  • Chorzy z zaburzeniami serca – regularne monitorowanie
  • Osoby w podeszłym wieku – dostosowanie opieki z uwagi na większe ryzyko upadków

Interakcje lekowe

Enzalutamid jest silnym induktorem CYP3A4 oraz umiarkowanym induktorem CYP2C9 i CYP2C19, co może prowadzić do istotnych interakcji lekowych.

Leki wymagające szczególnej ostrożności:

  • Substraty CYP3A4 (np. midazolam, warfaryna) – zmniejszenie ekspozycji
  • Substraty CYP2C9 (np. warfaryna) – konieczność częstszego monitorowania INR
  • Substraty CYP2C19 (np. omeprazol) – możliwe zmniejszenie skuteczności

Leki zwiększające stężenie enzalutamidu:

  • Silne inhibitory CYP2C8 (np. gemfibrozil)
  • Silne inhibitory CYP3A4 (np. itrakonazol)

Aspekty ekonomiczne i dostępność w Polsce

W Polsce enzalutamid jest dostępny w ramach programu lekowego NFZ „Leczenie opornego na kastrację raka gruczołu krokowego” od listopada 2017 roku. Program był sukcesywnie rozszerzany o nowe wskazania:

  • 2017: mCRPC po chemioterapii
  • 2019: mCRPC przed chemioterapią
  • 2022: mHSPC
  • 2023: nmHSPC wysokiego ryzyka

Dostępne są również preparaty generyczne, co poprawia dostępność terapii. Koszt miesięcznej terapii w ramach programu lekowego jest w pełni refundowany przez NFZ.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak długo trwa leczenie enzalutamidem?

Leczenie enzalutamidem jest zwykle długoterminowe i trwa do momentu progresji choroby lub wystąpienia nieakceptowalnych działań niepożądanych. U niektórych pacjentów terapia może trwać wiele lat.

Czy enzalutamid można łączyć z innymi lekami przeciwnowotworowymi?

Tak, enzalutamid może być stosowany w skojarzeniu z terapią deprywacji androgenowej (analogi LHRH/GnRH). W niektórych przypadkach może być kombinowany z innymi substancjami, takimi jak talazoparib w badaniach klinicznych.

Jakie są objawy przedawkowania enzalutamidu?

Nie ma specyficznego antidotum na przedawkowanie enzalutamidu. W przypadku przedawkowania należy przerwać podawanie leku i zastosować leczenie objawowe, ze szczególnym uwzględnieniem ryzyka napadów drgawkowych.

Czy enzalutamid wpływa na płodność mężczyzn?

Tak, enzalutamid może wpływać na płodność męską. Mężczyźni w wieku rozrodczym powinni stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez co najmniej 3 miesiące po jego zakończeniu.

Co robić w przypadku zapomnienia dawki?

Jeśli pacjent zapomni przyjąć dawkę w ciągu tego samego dnia, powinien ją przyjąć jak najszybciej. Jeśli minął cały dzień, należy pominąć pominiętą dawkę i przyjąć następną o zwykłej porze. Nie należy podwajać dawki.

Czy można prowadzić pojazdy podczas terapii enzalutamidem?

Enzalutamid może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów ze względu na możliwość wystąpienia zmęczenia, zawrotów głowy i napadów drgawkowych. Pacjenci powinni zachować szczególną ostrożność.

Jakie badania są potrzebne przed rozpoczęciem leczenia?

Przed rozpoczęciem terapii enzalutamidem należy wykonać badania podstawowe, w tym morfologię krwi, badania biochemiczne, pomiar ciśnienia tętniczego, ocenę funkcji serca oraz wykluczyć przeciwwskazania.

Czy enzalutamid może powodować problemy z pamięcią?

Tak, zaburzenia poznawcze i pamięci należą do częstych działań niepożądanych enzalutamidu. Większość pacjentów doświadcza jedynie łagodnych objawów, ale w przypadku poważnych zaburzeń może być konieczna modyfikacja leczenia.

Jak enzalutamid wpływa na ryzyko złamań?

Enzalutamid zwiększa ryzyko upadków i złamań kości. Pacjenci powinni być regularnie oceniani pod kątem ryzyka złamań i otrzymywać odpowiednie leczenie wspomagające (np. leki wzmacniające kości, suplementację wapnia i witaminy D).

Czy można stosować enzalutamid u pacjentów z chorobami serca?

Enzalutamid może zwiększać ryzyko problemów sercowo-naczyniowych. Pacjenci z chorobami serca wymagają szczególnie starannego monitorowania i mogą potrzebować konsultacji kardiologicznej przed rozpoczęciem leczenia.

Bibliografia

  1. Scher HI, Fizazi K, Saad F, Taplin ME, Sternberg CN, Miller K, de Wit R, Mulders P, Chi KN, Shore ND, Armstrong AJ, Flaig TW, Fléchon A, Mainwaring P, Fleming M, Hainsworth JD, Hirmand M, Selby B, Seely L, de Bono JS; AFFIRM Investigators. Increased survival with enzalutamide in prostate cancer after chemotherapy. N Engl J Med. 2012;367(13):1187-1197. DOI: 10.1056/NEJMoa1207506 PMID: 22894553
  2. Beer TM, Armstrong AJ, Rathkopf DE, Loriot Y, Sternberg CN, Higano CS, Iversen P, Bhattacharya S, Carles J, Chowdhury S, Davis ID, de Bono JS, Evans CP, Fizazi K, Joshua AM, Kim CS, Kimura G, Mainwaring P, Mansbach H, Miller K, Noonberg SB, Perabo F, Phung D, Saad F, Scher HI, Taplin ME, Venner PM, Tombal B; PREVAIL Investigators. Enzalutamide in metastatic prostate cancer before chemotherapy. N Engl J Med. 2014;371(5):424-433. DOI: 10.1056/NEJMoa1405095 PMID: 24881730