Aurex to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną citalopram. Jest to silny i selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), który działa poprzez zwiększenie stężenia serotoniny w mózgu. Aurex jest stosowany w leczeniu depresji oraz do zapobiegania nawrotom zaburzeń depresyjnych. Jest dostępny na receptę.
Cipramil to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie citalopram. Należy do grupy leków zwanych selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które działają na układ serotoninergiczny w mózgu, zwiększając stężenie serotoniny. Jest stosowany w leczeniu depresji oraz zaburzeń lękowych, zarówno z napadami lęku z agorafobią, jak i bez niej. Cipramil jest dostępny na receptę.
Citabax to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie citalopram. Jest on stosowany głównie w leczeniu depresji i zapobieganiu nawrotom zaburzeń depresyjnych. Citabax może być również stosowany w leczeniu różnych zaburzeń lękowych, takich jak lęk uogólniony, lęk społeczny, fobia społeczna czy napady paniki. Lek ten jest dostępny wyłącznie na receptę.
Cital to lek przeciwdepresyjny, który zwiększa poziom serotoniny w mózgu. Serotonina jest neuroprzekaźnikiem związanym z powstawaniem depresji. Lek Cital jest stosowany w leczeniu depresji oraz w profilaktyce nawrotów zaburzeń depresyjnych nawracających. Ponadto, jest wskazany do leczenia zaburzeń lękowych z napadami lęku z agorafobią lub bez. Cital jest dostępny na receptę.
Lek Citalopram Medreg to selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) zwiększający stężenie serotoniny w mózgu. Stosowany w leczeniu depresji, lęków napadowych oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych (OCD). Citalopram Medreg pomaga zapobiegać nawrotom depresji i poprawia samopoczucie pacjentów.
Citalopram Vitabalans to lek przeciwdepresyjny, który zawiera cytalopram. Jest to silny i selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), który zwiększa stężenie serotoniny w synapsach nerwowych. Lek jest stosowany w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych z napadami lęku z agorafobią lub bez niej oraz w profilaktyce nawrotów zaburzeń depresyjnych nawracających. Citalopram Vitabalans jest dostępny na receptę.
Citaxin to lek przeciwdepresyjny, który wybiórczo nasila działanie jednego z przekaźników nerwowych – serotoniny. Stosowany jest w leczeniu depresji oraz profilaktyki nawrotów zaburzeń depresyjnych nawracających. Citaxin jest dostępny na receptę. Dawkowanie leku jest ustalane indywidualnie przez lekarza, a zwykle wynosi 20 mg na dobę, ale w razie konieczności może być zwiększona do maksymalnie 40 mg na dobę.
Citronil to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną cytalopram. Cytalopram jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), który działa poprzez zwiększenie stężenia serotoniny w mózgu. Wskazaniami do stosowania leku Citronil są depresja i zapobieganie nawrotom depresji oraz lęk napadowy z agorafobią lub bez niej. Lek jest dostępny na receptę.
Oropram to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną citalopram. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz zaburzeń lękowych z napadami lęku z agorafobią lub bez agorafobii. Oropram jest dostępny na receptę.
Lek Pram jest lekiem przeciwdepresyjnym, który zawiera substancję czynną cytalopram. Jest to tzw. selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), który hamuje wychwyt neuroprzekaźników serotoniny w komórkach mózgu. Pram jest stosowany w leczeniu zaburzeń nastroju i zaburzeń depresyjnych, w leczeniu lęku napadowego oraz w leczeniu zaburzeń lękowych (zaburzenia obsesyjno-kompulsywne). Jest dostępny na receptę.
Cytalopram / citalopram (citalopramum) – lek o działaniu przeciwdepresyjnym należący do grupy leków zwanej inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny. Mechanizm działania cytalopramu polega na hamowaniu transportu serotoniny z powrotem do komórki nerwowej, dzięki czemu jej poziom wzrasta w ośrodkowym układzie nerwowym. Wskazaniem do stosowania cytalopramu jest leczenie depresji i zapobieganie nawrotów zaburzeń depresyjnych oraz zaburzeń lękowych z towarzyszącymi napadami lęku z agorafobią lub bez.
Cytalopram dostępny jest w postaci tabletek. Dawkowanie dobierane jest indywidualnie w zależności od nasilenia objawów i reakcji pacjenta na leczenie. Zazwyczaj stosowana dawka leku to 20 mg i podaje się ją raz dziennie, niezależnie od posiłku.
Możliwe działania niepożądane: zazwyczaj są łagodne i mijają w trakcie leczenia. Może pojawić się zmniejszone łaknienie, zmniejszenie masy ciała, suchość błony śluzowej jamy ustnej, nudności, biegunka, wymioty, nadmierne pocenie, świąd, bóle mięśni i stawów, zmęczenie, niepokój, zmniejszenie popędu płciowego.
Uwaga: Lek nie wpływa na zaburzenia sprawności intelektualnej i psychoruchowej, jednak zaleca się zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów i obsługiwania urządzeń mechanicznych.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Citalopram stanowi jeden z najważniejszych przedstawicieli selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) stosowanych w farmakoterapii depresji. Ta substancja czynna, znana również pod nazwą łacińską citalopramum, charakteryzuje się wyjątkową selektywnością działania, co przekłada się na jej skuteczność terapeutyczną oraz korzystny profil bezpieczeństwa. Od momentu wprowadzenia do lecznictwa, citalopram stał się jednym z najczęściej przepisywanych leków przeciwdepresyjnych na świecie, znajdując zastosowanie nie tylko w terapii epizodów depresyjnych, ale także w leczeniu różnorodnych zaburzeń lękowych. Substancja ta wyróżnia się spośród innych przedstawicieli grupy SSRI minimalnym wpływem na inne systemy neuroprzekaźnikowe, co czyni ją szczególnie cenną opcją terapeutyczną dla pacjentów wymagających długotrwałego leczenia psychiatrycznego.
Citalopram należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), charakteryzując się najwyższą selektywnością działania spośród wszystkich dostępnych klinicznie przedstawicieli tej klasy leków. Substancja ta wywiera swoje działanie przeciwdepresyjne poprzez potencjalizację aktywności serotoninergicznej w ośrodkowym układzie nerwowym, blokując transporter wychwytu zwrotnego serotoniny (SERT).
Mechanizm działania citalopramu opiera się na wiązaniu z cząsteczkami transportera wychwytu zwrotnego, co zapobiega ponownemu wychwytowi i następczej degradacji serotoniny w szczelinie synaptycznej. To blokowanie skutkuje zwiększonym stężeniem serotoniny w przestrzeni międzysynaptycznej, przedłużając jej działanie na receptory postsynaptyczne.
Unikalna selektywność citalopramu przejawia się w minimalnym wpływie na:
Efekty terapeutyczne citalopramu nie są natychmiastowe – podczas gdy inhibicja wychwytu zwrotnego występuje szybko, kliniczne poprawy w objawach nastroju i lęku zwykle wymagają kilku tygodni. To opóźnienie wynika z konieczności wystąpienia zmian neuroadaptacyjnych, takich jak modyfikacje wrażliwości receptorów i zmiany w ekspresji genów.
Citalopram charakteryzuje się korzystnymi właściwościami farmakokinetycznymi, które ułatwiają jego stosowanie w praktyce klinicznej. Biodostępność leku wynosi około 80%, a tabletki i roztwory doustne są bioequiwalentne. Po podaniu doustnym substancja wchłania się niemal całkowicie, przy czym pokarm nie wpływa na proces absorpcji.
Okres półtrwania citalopramu wynosi 24-48 godzin (średnio 35 godzin), jednak u pacjentów z zaburzeniami funkcji wątroby, łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności nerek, w wieku 60 lat i starszym oraz u słabych metabolizatorów CYP2C19, okres półtrwania wydłuża się znacząco.
Citalopram jest metabolizowany głównie w wątrobie poprzez N-demetylację do głównego metabolitu – demetylocitalopramu przez CYP2C19 i CYP3A4. Inne metabolity obejmują didemetylocitalopram (przez CYP2D6), N-tlenek citalopramu oraz pochodną kwasu propionowego.
Stan stacjonarny osiągany jest po 1-2 tygodniach stosowania, co ma istotne znaczenie dla optymalizacji dawkowania i monitorowania efektów terapeutycznych.
Około 12-23% doustnej dawki citalopramu wydalane jest w niezmienionej postaci z moczem, podczas gdy 10% eliminowane jest przez stolec. Klirens systemowy wynosi około 330 ml/min, z czego około 20% przypada na klirens nerkowy.
Citalopram znajduje zastosowanie w leczeniu różnorodnych zaburzeń psychiatrycznych, przy czym jego główne wskazania obejmują:
Głównym wskazaniem FDA do stosowania citalopramu jest leczenie dużej depresji u dorosłych. Substancja ta wykazuje skuteczność porównywalną z innymi antydepresantami przy jednocześnie korzystnym profilu tolerancji. Dane z ostatniej dekady sugerują, że citalopram jest lepszy od placebo w leczeniu depresji, ma skuteczność podobną do trójpierścieniowych i tetracyklicznych leków przeciwdepresyjnych oraz innych SSRI.
W badaniu STAR*D, które oceniało skuteczność citalopramu w rzeczywistych warunkach klinicznych, wykazano, że remisja objawów może wystąpić nawet po 8 tygodniach leczenia u znacznej części pacjentów.
Citalopram znajduje także zastosowanie w leczeniu:
W Wielkiej Brytanii i innych krajach europejskich citalopram jest licencjonowany do leczenia zaburzeń lękowych z napadami lęku.
Do zastosowań pozarejestracyjnych citalopramu należą: zaburzenia związane z używaniem alkoholu, miażdżyca tętnic wieńcowych, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia lękowe z napadami lęku, uderzenia gorąca w okresie pomenopauzalnym oraz zespół napięcia przedmiesiączkowego.
U dorosłych leczenie rozpoczyna się od dawki 20 mg raz dziennie, przyjmowanej rano lub wieczorem. W razie potrzeby lekarz może zwiększyć dawkę, jednak nie powinna ona przekraczać 40 mg dziennie. W przypadku ciężkiej depresji z objawami melancholii dawka może być zwiększona do 40 mg na dobę.
W leczeniu zaburzeń lękowych zaleca się rozpoczęcie od dawki 10 mg raz dziennie przez pierwsze 7 dni, następnie zwiększenie do 20 mg raz dziennie. W zależności od indywidualnej reakcji pacjenta dawkę można zwiększyć do 40 mg dziennie.
U osób starszych (>65 lat) dawka dobowa wynosi 10-20 mg, przy czym nie można przekraczać 20 mg raz dziennie.
Początek działania przeciwdepresyjnego występuje zwykle po 1-4 tygodniach, jednak pełna odpowiedź może wymagać 8-12 tygodni od rozpoczęcia leczenia. W przypadku zaburzeń lękowych efekt terapeutyczny osiąga się po około 3 miesiącach leczenia.
Po ustąpieniu objawów leczenie powinno być kontynuowane przez około 6 miesięcy w celu zapobieżenia nawrotom choroby. W przypadku nawracających zaburzeń depresyjnych leczenie podtrzymujące może trwać kilka lat.
W Polsce farmakoterapia stanowi podstawę leczenia depresji o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu. Lekami pierwszego wyboru w leczeniu depresji są selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) oraz selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI).
Do najczęściej stosowanych w Polsce substancji czynnych z grupy SSRI należą:
Zazwyczaj od leków z grupy SSRI lekarz zaczyna leczenie pacjenta chorego na depresję. Leki te mają dodatkowo działanie przeciwlękowe, a zaburzenia lękowe są najczęściej towarzyszącymi depresji zaburzeniami psychicznymi.
Zgodnie z ogólnymi zasadami leczenia epizodu depresyjnego w Polsce, oceny skuteczności leczenia przeciwdepresyjnego dokonuje się po upływie 4-6 tygodni od rozpoczęcia terapii. W przypadku braku zadowalającej poprawy stosuje się następujące strategie:
| Strategia leczenia | Czas oceny | Działanie |
|---|---|---|
| Leczenie początkowe | 4-6 tygodni | Ocena skuteczności |
| Optymalizacja dawki | 2-4 tygodnie | Zwiększenie dawki |
| Zmiana leku | 4-6 tygodni | Nowy antydepresant |
| Augmentacja | 2-4 tygodnie | Dodanie drugiego leku |
Citalopram, podobnie jak inne leki z grupy SSRI, może wywołać działania niepożądane, które zwykle są łagodne i ustępują w trakcie kontynuowania terapii.
Najczęstsze działania niepożądane citalopramu obejmują nudności, problemy ze snem, suchy błus, senność i zwiększone pocenie się. Nudności występują u znacznej części pacjentów, jednak zwykle ustępują po kilku tygodniach stosowania.
Działania niepożądane dotyczące sfery seksualnej mogą obejmować zaburzenia wytrysku, orgazmu oraz osłabienie libido. Te objawy zwykle ustępują po pierwszych tygodniach, jednak w niektórych przypadkach mogą być długotrwałe.
Poważne działania niepożądane są rzadkie, ale mogą obejmować myśli samobójcze, zespół serotoninowy, zaburzenia rytmu serca (wydłużenie odstępu QT) oraz nasilone krwawienia.
Zespół serotoninowy może wystąpić szczególnie przy łączeniu citalopramu z innymi lekami serotoninergicznymi. Objawy obejmują pobudzenie, halucynacje, gorączkę, pocenie się, dreszcze, szybką akcję serca, sztywność mięśni oraz drgawki.
Citalopram może powodować wydłużenie odstępu QT, szczególnie przy dawkach wyższych niż 40 mg dziennie, dlatego nie zaleca się przekraczania tej dawki.
Citalopram jest przeciwwskazany przy równoczesnym stosowaniu inhibitorów monoaminooksydazy (IMAO) ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego. Inne przeciwwskazania obejmują nadwrażliwość na substancję czynną oraz wydłużony odstęp QT w wywiadzie.
Citalopram jest lekiem kategorii C w ciąży według FDA – nie jest bezwzględnie przeciwwskazany, ale generalnie nie jest zalecany. Substancja przenika do mleka matki, dlatego konieczne jest rozważenie przerwania karmienia piersią.
U osób starszych zwiększone jest ryzyko hiponatremii (obniżenia poziomu sodu we krwi), co może prowadzić do retencji płynów w komórkach organizmu. Według kryteriów Beers zaleca się ścisłe monitorowanie poziomu sodu przy rozpoczynaniu lub zmianie dawki citalopramu u pacjentów w wieku 65 lat i starszych.
Citalopram zwiększa ryzyko myśli i zachowań samobójczych, szczególnie u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych poniżej 24 roku życia. Z tego powodu wymaga szczególnie starannego monitorowania w tej grupie wiekowej.
Citalopram może wpływać na działanie i wydzielanie insuliny, dlatego może zaistnieć konieczność modyfikacji leczenia u pacjentów z cukrzycą.
Należy zachować ostrożność u pacjentów z jaskrą, ponieważ citalopram może wpływać na wielkość źrenicy, a co za tym idzie na ciśnienie śródgałkowe.
SSRI, w tym citalopram, mogą zwiększać ryzyko krwawień poprzez hamowanie transportera serotoniny odpowiedzialnego za wychwyt serotoniny przez płytki krwi.
Citalopram ma istotne interakcje lekowe i pacjenci wymagają ścisłego monitorowania. Dawkę citalopramu należy ograniczyć do maksymalnie 20 mg dziennie przy równoczesnym stosowaniu bupropionu, omeprazolu, esomeprazolu, cymetydyny, worikonazolu, fluoksetyny, fluwoksaminy lub flukonazolu.
Do leków zwiększających ryzyko zespołu serotoninowego należą:
Równoczesne stosowanie aspiryny, NLPZ i warfaryny zwiększa ryzyko krwawień przy jednoczesnym przyjmowaniu citalopramu.
Citalopram należy odstawiać stopniowo, zmniejszając dawkę przez okres co najmniej 1-2 tygodni, aby uniknąć objawów odstawienia. Nagłe przerwanie leczenia może prowadzić do wystąpienia zespołu odstawiennego.
Objawy odstawienia mogą obejmować wahania nastroju, uczucie porażenia prądem elektrycznym, bezsenność i inne zaburzenia snu, zawroty głowy, nudności oraz objawy grypopodobne.
Długość procesu odstawiania powinna być dostosowana do:
Przed rozpoczęciem leczenia citalopramem zaleca się wykonanie:
Masa ciała i wzrost powinny być regularnie monitorowane przez lekarza podczas leczenia u dzieci i młodzieży. U dorosłych konieczne jest regularne kontrolowanie:
Badania pokazują, że toksyczność citalopramu nie jest częsta, nawet przy dawkach do 100 mg. Jednak istnieje możliwość rozwoju nadmiernej aktywności serotoninergicznej przy dawkach terapeutycznych, szczególnie przy równoczesnym stosowaniu innych leków serotoninergicznych.
W przypadku intencjonalnego przedawkowania, spożycie więcej niż 600 mg citalopramu wymaga 8-godzinnego monitorowania kardiologicznego. Na końcu okresu obserwacji pacjent może zostać wypisany, jeśli jest bezobjawowy i QTc wynosi mniej niż 450 ms.
W Polsce dostępnych jest wiele preparatów zawierających citalopram w różnych dawkach:
| Nazwa preparatu | Dostępne dawki | Postać |
|---|---|---|
| Cipramil | 20 mg, 40 mg | Tabletki powlekane |
| Cital | 20 mg | Tabletki powlekane |
| Citabax | 10 mg, 20 mg, 40 mg | Tabletki powlekane |
| Aurex | 20 mg, 40 mg | Tabletki powlekane |
| Oropram | 20 mg | Tabletki powlekane |
Preparat Cital dostępny jest wyłącznie na receptę i nie podlega refundacji. Dostępne są opakowania zawierające 30 oraz 60 tabletek.
Leczenie citalopramem to proces długotrwały. Po ustąpieniu objawów depresji zaleca się kontynuowanie terapii przez około 6 miesięcy w celu zapobieżenia nawrotom. W przypadku nawracających zaburzeń depresyjnych leczenie podtrzymujące może trwać kilka lat. Decyzję o czasie trwania terapii zawsze podejmuje lekarz na podstawie indywidualnej oceny stanu pacjenta.
Nie, citalopram należy zawsze odstawiać stopniowo pod kontrolą lekarza. Nagłe przerwanie leczenia może wywołać zespół odstawienny objawiający się zawrotami głowy, nudnościami, uczuciem porażenia prądem elektrycznym, zaburzeniami snu i wahaniami nastroju. Proces odstawiania powinien trwać co najmniej 1-2 tygodnie, a w niektórych przypadkach nawet dłużej.
Najczęstsze działania niepożądane to nudności, problemy ze snem, suchy błus, senność i zwiększone pocenie się. Większość z tych objawów jest łagodna i ustępuje po kilku tygodniach stosowania. Jeśli działania niepożądane są uciążliwe lub długotrwałe, należy skonsultować się z lekarzem.
Citalopram może wpływać na zdolność koncentracji i reakcji, szczególnie na początku leczenia. Pacjenci powinni zachować ostrożność przy prowadzeniu pojazdów i obsłudze maszyn do czasu ustalenia, jak lek na nich wpływa. Jeśli wystąpią zawroty głowy, senność lub zaburzenia widzenia, należy unikać potencjalnie niebezpiecznych czynności.
Nie zaleca się spożywania alkoholu podczas przyjmowania citalopramu. Alkohol może nasilać działania niepożądane leku, wpływać na jego skuteczność oraz zwiększać ryzyko wystąpienia depresji. Chociaż badania kliniczne nie wykazały bezpośrednich interakcji farmakodynamicznych, kombinacja może być szkodliwa dla pacjenta.
Pierwsze efekty terapeutyczne mogą być widoczne po 1-4 tygodniach, jednak pełna poprawa wymaga zwykle 8-12 tygodni regularnego stosowania. W przypadku zaburzeń lękowych maksymalna skuteczność może być osiągnięta dopiero po 3 miesiącach leczenia. Ważne jest cierpliwe kontynuowanie terapii zgodnie z zaleceniami lekarza.
Citalopram nie jest lekiem pierwszego wyboru w ciąży. Decyzja o jego stosowaniu wymaga starannego rozważenia korzyści w stosunku do ryzyka. Lek może wpływać na rozwijający się płód, szczególnie w trzecim trymestrze ciąży. Kobiety w wieku rozrodczym powinny omówić z lekarzem planowanie rodziny przed rozpoczęciem leczenia.
Przed rozpoczęciem terapii zaleca się wykonanie badania poziomu elektrolitów (szczególnie sodu, potasu i magnezu), EKG u osób z ryzykiem zaburzeń rytmu serca oraz dokładną ocenę stanu psychicznego. U pacjentów z chorobami współistniejącymi mogą być konieczne dodatkowe badania diagnostyczne.
Citalopram może wchodzić w interakcje z wieloma lekami, dlatego zawsze należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych preparatach, w tym lekach bez recepty, suplementach diety i produktach ziołowych. Szczególnie ważne jest unikanie łączenia z innymi lekami wpływającymi na układ serotoninergiczny oraz z lekami wydłużającymi odstęp QT.
Jeśli pacjent zapomni przyjąć dawkę, powinien ją przyjąć jak najszybciej po spostrzeżeniu. Jednak jeśli zbliża się czas na następną dawkę, należy pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować regularny schemat dawkowania. Nie wolno przyjmować podwójnej dawki w celu uzupełnienia pominiętej.
