Biotrakson

Antybiotyk beta-laktamowy stosowany w leczeniu zakażeń bakteryjnych. Zawiera substancję czynną ceftriakson należącą do antybiotyków z grupy cefalosporyn III generacji. Ma postać proszku do przygotowania roztworu do wstrzykiwań (domięśniowych albo dożylnych).

Ceftriaxon AptaPharma

Ceftriaxon AptaPharma to antybiotyk z grupy cefalosporyn III generacji. Jest stosowany w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych, które najczęściej wymagają leczenia szpitalnego. Należą do nich zakażenia dolnych dróg oddechowych, kości i stawów, tkanek miękkich, zapalenie opon mózgowych, posocznica, rzeżączka, borelioza. Lek jest dostępny na receptę.

Ceftriaxon Kabi 1 g

Ceftriaxon Kabi 1 g to antybiotyk z grupy cefalosporyn III generacji. Jest dostępny na receptę. Lek jest stosowany w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych, takich jak zakażenia ucha, nosa i gardła, płuc, pęcherza i nerek, skóry i tkanek miękkich, w tym zakażone rany, narządów płciowych (w tym rzeżączkę), zapalenie otrzewnej, zakażenia kości i stawów, krwi (tzw. sepsa), mózgu (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych).

Ceftriaxon-MIP

Ceftriaxon-MIP to antybiotyk z grupy cefalosporyn III generacji, który jest stosowany w leczeniu ciężkich zakażeń bakteryjnych. Lek ten jest dostępny w postaci proszku do sporządzania roztworu do infuzji dożylnych i wstrzykiwań domięśniowych. Wskazania do stosowania obejmują zakażenia dolnych dróg oddechowych, kości i stawów, tkanek miękkich, zapalenie opon mózgowych, posocznicę, rzeżączkę, boreliozę oraz zapobieganie zakażeniom okołooperacyjnym. Lek jest dostępny na receptę.

Ceftriaxone Kabi

Ceftriaxone Kabi to antybiotyk z grupy cefalosporyn, który skutecznie zwalcza bakterie powodujące różnego rodzaju zakażenia. Jest stosowany u dorosłych pacjentów oraz dzieci, w tym także u noworodków. Lek jest wskazany do leczenia zakażeń takich jak: bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, pozaszpitalne zapalenie płuc, szpitalne zapalenie płuc, ostre zapalenia ucha środkowego, zakażenia w obrębie jamy brzusznej, powikłane zakażenia dróg moczowych (w tym odmiedniczkowe zapalenie nerek), zakażenia kości i stawów, powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich, rzeżączka, kiła oraz bakteryjne zapalenie wsierdzia. Ceftriaxone Kabi jest dostępny na receptę.

Ceftriaxone Kalceks

Lek Ceftriaxone Kalceks jest antybiotykiem z grupy cefalosporyn, stosowanym u dorosłych i dzieci (w tym noworodków). Jego działanie polega na zabijaniu bakterii powodujących różne zakażenia, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, ucha środkowego, brzucha, dróg moczowych, kości, skóry, krwi i serca. Może być również stosowany w leczeniu zakażeń przenoszonych drogą płciową, gorączki spowodowanej neutropenią, zakażeń klatki piersiowej, boreliozy oraz w celu zapobiegania zakażeniom podczas operacji.

Ceftriaxone TZF

Ceftriaxone TZF to antybiotyk z grupy cefalosporyn III generacji. Działa bakteriobójczo, blokując syntezę ściany komórkowej bakterii, co prowadzi do ich śmierci. Jest stosowany w leczeniu zakażeń wywołanych przez szczepy wrażliwe na ceftriakson u dorosłych, młodzieży i dzieci, również u noworodków. Wskazania do stosowania obejmują zakażenia skóry i tkanek miękkich, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, pozaszpitalne i szpitalne zapalenia płuc, ostre zapalenie ucha środkowego, zakażenia w obrębie jamy brzusznej i dróg moczowych, zakażenia kości i stawów, bakteryjne zapalenie wsierdzia, kiła i rzeżączka. Lek jest dostępny na receptę.

Tartriakson

Tartriakson to antybiotyk z grupy cefalosporyn III generacji. Jego mechanizm działania polega na blokowaniu syntezy ściany komórkowej bakterii, co prowadzi do lizy komórki i śmierci bakterii. Jest stosowany w leczeniu zakażeń wywołanych przez szczepy wrażliwe na ceftriakson u dorosłych, młodzieży i dzieci, również u noworodków urodzonych o czasie. Lek jest dostępny na receptę.

Ceftriakson – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Ceftriakson – antybiotyk z grupy cefalosporyn III generacji o działaniu przeciwbakteryjnym. Mechanizm działania ceftriaksonu polega na hahttps://o-lekach.pl/przeciwbakteryjne/mowaniu syntezy ściany komórki bakteryjnej, co prowadzi do jej obumarcia. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie ciężkich zakażeń, które leczy się pozajelitowo, głównie jest to zapalenie płuc, bakteryjne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, bakteryjne zapalenie wsierdzia oraz leczenie boreliozy i bakteriemii. Ceftriakson podaje się również profilaktycznie przed zabiegami chirurgicznymi.

Ceftriakson dostępny jest w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji. Lek można podać w postaci wstrzyknięcia dożylnego, domięśniowego lub infuzji. Dokładne dawkowanie dobiera się indywidualnie w zależności od ciężkości i miejsca zakażenia.

Możliwe działania niepożądane: leukopenia, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, biegunka, nudności, wymioty, bóle brzucha, skąpomocz, zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy, zwiększona aktywność enzymów wątrobowych, zapalenie żył, ból w miejscu podania, pokrzywka, wysypka, obrzęk stawów, świąd.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Ceftriakson – substancja czynna trzeciej generacji cefalosporyn o szerokim spektrum działania

Ceftriakson to jeden z najważniejszych antybiotyków stosowanych w medycynie współczesnej, należący do trzeciej generacji cefalosporyn. Ta substancja czynna, wprowadzona po raz pierwszy w 1982 roku, zrewolucjonizowała sposób leczenia poważnych infekcji bakteryjnych dzięki swojemu szerokiemu spektrum działania i wyjątkowym właściwościom farmakokinetycznym. W przeciwieństwie do innych antybiotyków, ceftriakson charakteryzuje się niezwykle długim czasem półtrwania wynoszącym około 8 godzin, co pozwala na podawanie leku tylko raz dziennie. Jest to substancja czynna o działaniu bakteriobójczym, która jest szczególnie skuteczna przeciwko bakteriom Gram-ujemnym, zachowując jednocześnie aktywność przeciwko wybranym bakteriom Gram-dodatnim. Ceftriakson jest obecnie dostępny wyłącznie w postaci iniekcji dożylnych lub domięśniowych, co czyni go idealnym wyborem w leczeniu hospitalnym oraz w przypadkach wymagających szybkiego i skutecznego działania przeciwbakteryjnego.

Charakterystyka farmakologiczna ceftriaksonu

Ceftriakson należy do grupy β-laktamowych antybiotyków, a konkretnie do trzeciej generacji cefalosporyn. Jego unikalna struktura chemiczna zawiera pierścień β-laktamowy połączony z grupami bocznymi, które nadają mu charakterystyczne właściwości farmakologiczne. Mechanizm działania ceftriaksonu polega na hamowaniu syntezy ściany komórkowej bakterii poprzez wiązanie się z białkami wiążącymi penicylinę (PBP) w błonie cytoplazmatycznej bakterii. Te enzymy uczestniczą w syntezie ściany komórkowej i podziale komórek bakteryjnych.

Wiązanie ceftriaksonu z karboksypeptydazami, endopeptydazami i transpeptydazami powoduje utratę aktywności tych enzymów, co skutkuje produkcją wadliwych ścian komórkowych i prowadzi do śmierci bakterii. Substancja ta wykazuje wysoką stabilność wobec hydrolizy przez różne β-laktamazy, w tym penicylinazy, cefalosporynazy i β-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania.

Farmakokinetyka i dystrybucja

Pozorna objętość dystrybucji ceftriaksonu po podaniu dożylnym lub domięśniowym u zdrowych pacjentów wynosi od 5,78 do 13,5 L. U pacjentów w sepsie objętość ta może wzrosnąć do 35,2 L. Jedną z najważniejszych cech ceftriaksonu jest jego zdolność do przenikania przez barierę krew-mózg, co czyni go skutecznym w leczeniu bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Clearance nerkowy wynosi 5-12 ml/min, a 50-60% ceftriaksonu jest wydalane w niezmienionej postaci z moczem, głównie przez filtrację kłębuszkową, podczas gdy 40-50% jest wydalane w niezmienionej postaci z żółcią. Ten podwójny mechanizm wydalania sprawia, że lek jest relatywnie bezpieczny u pacjentów z niewydolnością nerek.

Spektrum działania przeciwbakteryjnego

Ceftriakson wykazuje szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego, które obejmuje zarówno bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Organizmy wrażliwe na ceftriakson to m.in. S. pneumoniae, S. pyogenes, koagulazo-ujemne gronkowce, niektóre gatunki Enterobacter, H. influenzae, N. gonorrhoeae, P. mirabilis, E. coli, gatunki Klebsiella, M. catarrhalis, B. burgdorferi i niektóre beztlenowce jamy ustnej.

Bakterie Gram-dodatnie

W przypadku bakterii Gram-dodatnich, ceftriakson wykazuje dobrą aktywność przeciwko:

  • Streptococcus pneumoniae (włączając szczepy oportunistycznie oporne na penicylinę)
  • Streptococcus pyogenes (paciorkowce β-hemolizujące grupy A)
  • Koagulazo-ujemne gronkowce
  • Methicillin-wrażliwy Staphylococcus aureus (MSSA)

Bakterie Gram-ujemne

Trzecia generacja cefalosporyn ma rozszerzone pokrycie bakterii Gram-ujemnych i jest często stosowana do leczenia infekcji Gram-ujemnych opornych na pierwszą i drugą generację. Ceftriakson jest szczególnie aktywny przeciwko:

  • Enterobacteriaceae (E. coli, Klebsiella spp., Proteus mirabilis)
  • Haemophilus influenzae (włączając szczepy produkujące β-laktamazy)
  • Neisseria gonorrhoeae
  • Neisseria meningitidis
  • Moraxella catarrhalis

Ograniczenia spektrum działania

Należy pamiętać o ograniczeniach spektrum działania ceftriaksonu. W przeciwieństwie do ceftazydymu i cefoperazonu, ceftriakson nie wykazuje użytecznej aktywności przeciwko Pseudomonas aeruginosa. Nie powinien być również stosowany w leczeniu infekcji Enterobacter, nawet jeśli izolat wydaje się wrażliwy, ze względu na możliwość rozwoju oporności.

Wskazania kliniczne i zastosowanie terapeutyczne

Ceftriakson znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnorodnych infekcji bakteryjnych. Jest stosowany w leczeniu infekcji ucha środkowego, zapalenia wsierdzia, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia płuc, infekcji kości i stawów, infekcji wewnątrzbrzusznych, infekcji skóry, infekcji układu moczowego, rzeżączki i zapalenia miednicy mniejszej.

Leczenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych

Ceftriakson może być przepisywany do leczenia zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych spowodowanego przez H. influenzae, Neisseria meningitidis lub Streptococcus pneumoniae. Jego zdolność do przenikania przez barierę krew-mózg czyni go jednym z leków pierwszego wyboru w tej wskazaniu.

Infekcje układu oddechowego

W leczeniu pozaszpitalnego zapalenia płuc ceftriakson jest często stosowany jako monoterapia lub w skojarzeniu z innymi antybiotykami. Jest szczególnie skuteczny przeciwko typowym patogenom oddechowym, takim jak S. pneumoniae i H. influenzae.

Infekcje przenoszące się drogą płciową

Ceftriakson jest również stosowany do leczenia rzeżączki i rozsianej boreliozy. Ze względu na rosnącą oporność N. gonorrhoeae na inne antybiotyki, ceftriakson stał się podstawą leczenia infekcji gonococcalnych.

Dawkowanie i sposób podawania

Standardowe dawkowanie ceftriaksonu dla dorosłych wynosi 1-2 g dożylnie lub domięśniowo raz dziennie (lub w równo podzielonych dawkach dwa razy dziennie). Czas trwania terapii zazwyczaj wynosi 4-14 dni, w zależności od rodzaju i ciężkości infekcji.

Wskazanie Dawka dla dorosłych Częstotliwość Czas trwania
Infekcje ogólne 1-2 g Raz dziennie 4-14 dni
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych 2 g Dwa razy dziennie 7-21 dni
Rzeżączka 250-500 mg Jednorazowo 1 dzień
Zapalenie wsierdzia 2 g Raz dziennie 4-6 tygodni

Dawkowanie pediatryczne

U dzieci standardowe dawkowanie wynosi 50-100 mg/kg masy ciała raz dziennie, z maksymalną dawką dobową nieprzekraczającą 2 g. Badania populacyjne farmakokinetyczno-farmakodynamiczne u niemowląt sugerują, że dawka 100 mg/kg raz dziennie jest odpowiednia dla większości pacjentów i patogenów.

Specjalne populacje pacjentów

U pacjentów w podeszłym wieku nie ma potrzeby dostosowywania dawki do 2 g/dzień, o ile nie ma ciężkiej dysfunkcji nerek i wątroby. U pacjentów z niewydolnością nerek lub wątroby farmakokinetyka ceftriaksonu jest tylko minimalnie zmieniona.

Działania niepożądane i bezpieczeństwo stosowania

Ceftriakson jest generalnie dobrze tolerowanym antybiotykiem, jednak może powodować różnorodne działania niepożądane. Najczęstsze działania niepożądane to eozynofilia, leukopenia, trombocytopenia, biegunka, wysypka i podwyższone enzymy wątrobowe.

Działania niepożądane związane z układem żółciowym

Jednym z charakterystycznych działań niepożądanych ceftriaksonu jest tworzenie się osadu żółciowego. Rozwój osadu pęcherzyka żółciowego i pseudokamicy jest rzadko obserwowaną reakcją niepożądaną (<0,1%), która w większości przypadków jest przemijająca i znika spontanicznie po odstawieniu terapii.

Częstość występowania osadu lub pseudokamicy związanej z ceftriaksonem jest szacowana na 15-46% pacjentów leczonych tym antybiotykiem. Ten objaw jest zależny od dawki i częściej występuje u dzieci, które ze względu na dawkowanie zależne od masy ciała otrzymują proporcjonalnie wyższe dawki niż dorośli.

Reakcje alergiczne i nadwrażliwość

Ceftriakson może powodować reakcje alergiczne, które mogą być poważne. Objawy ciężkich reakcji alergicznych obejmują trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy, języka lub gardła oraz pokrzywkę. Pacjenci z historią alergii na penicyliny mogą wykazywać reakcje krzyżowe, choć ryzyko to jest relatywnie niskie.

Zaburzenia neurologiczne

Niektórzy pacjenci stosujący ceftriakson zgłaszali występowanie drgawek. Objawy neurologiczne mogą obejmować skurcze mięśni, drżenia lub inne niekontrolowane ruchy. W przypadku wystąpienia takich objawów należy natychmiast odstawić lek.

Inne działania niepożądane

  • Zaburzenia hematologiczne: anemia hemolityczna, neutropenia
  • Zaburzenia przewodu pokarmowego: biegunka związana z C. difficile
  • Reakcje w miejscu podania: ból, zaczerwienienie, obrzęk

Przeciwwskazania i ostrzeżenia

Przeciwwskazania bezwzględne

Według niektórych producentów przeciwwskazaniami są: anafylaksja w wywiadzie na składnik czynny, antybiotyki cefalosporynowe, penicyliny lub inne antybiotyki β-laktamowe. U noworodków (do 28 dni życia) wymagających leczenia roztworami dożylnymi zawierającymi wapń istnieje ryzyko wytrącania się soli ceftriakson-wapń.

Ostrzeżenia specjalne

Interakcje z wapniem: Nie należy stosować ŻADNYCH roztworów zawierających wapń (włączając roztwory Ringera lub Hartmanna) w połączeniu z dożylnym ceftriaksonem; ryzyko potencjalnie śmiertelnego wytrącania się cząstek w płucach i nerkach.

Stosowanie u noworodków: Ze względu na ryzyko wytrącania się kompleksów wapń-ceftriakson, szczególnie ostrożnie należy stosować lek u noworodków, zwłaszcza wcześniaków.

Interakcje lekowe

Ceftriakson może wchodzić w interakcje z różnymi lekami. Chloramfenikol może zmniejszać działanie ceftriaksonu poprzez antagonizm farmakodynamiczny. Preparaty bakteriostatyczne mogą hamować działanie antybiotyków bakteriobójczych.

Najważniejsze interakcje:

  • Roztwory zawierające wapń: bezwzględnie przeciwwskazane
  • Antybiotyki bakteriostatyczne: mogą zmniejszać skuteczność
  • Inhibitory checkpoint immunologicznych: ceftriakson może zakłócać ich działanie terapeutyczne
  • Leki przeciwzakrzepowe: może zwiększać ryzyko krwawień

Leczenie farmakologiczne infekcji bakteryjnych – rola ceftriaksonu

W nowoczesnej medycynie ceftriakson odgrywa kluczową rolę w leczeniu farmakologicznym ciężkich infekcji bakteryjnych. Jako antybiotyk trzeciej generacji cefalosporyn, stanowi ważną opcję terapeutyczną w przypadku infekcji wywołanych przez bakterie oporne na antybiotyki pierwszej i drugiej generacji.

Monoterapia vs. terapia skojarzona

W wielu przypadkach ceftriakson może być stosowany jako monoterapia, szczególnie w infekcjach wywołanych przez wrażliwe patogeny. Jednak w przypadku podejrzenia infekcji mieszanych lub atypowych patogenów, często jest łączony z innymi substancjami czynnymi:

  • Metronidazol – w infekcjach wewnątrzbrzusznych z podejrzeniem beztlenowców
  • Doksycyklina lub azytromycyna – w infekcjach przenoszących się drogą płciową
  • Ampicylina – w przypadku podejrzenia infekcji Listeria monocytogenes

Substancje alternatywne

W przypadku oporności lub nietolerancji ceftriaksonu, alternatywne substancje czynne obejmują:

  • Cefotaksym – podobne spektrum działania, krótszy czas półtrwania
  • Ceftazydym – lepsze pokrycie Pseudomonas aeruginosa
  • Meropenem lub imipenem – w przypadku infekcji ESBL+
  • Piperacylina z tazobaktamem – szersze spektrum, aktywność przeciwko Pseudomonas

Monitoring terapii i kontrola skuteczności

Podczas terapii ceftriaksonem istotne jest odpowiednie monitorowanie pacjenta. Kontrola obejmuje:

Parametry kliniczne:

  • Temperatura ciała
  • Liczba krwinek białych
  • Poziom prokalcytoniny (marker infekcji)
  • Funkcja nerek i wątroby

Badania obrazowe:

  • USG jamy brzusznej (kontrola pęcherzyka żółciowego)
  • Badania obrazowe miejsca infekcji

Mikrobiologia:

  • Kontrolne posiewy materiału z miejsca infekcji
  • Oznaczanie wrażliwości na antybiotyki

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy ceftriakson można podawać raz dziennie?

Tak, jedną z największych zalet ceftriaksonu jest możliwość podawania raz dziennie dzięki długiemu czasowi półtrwania wynoszącemu około 8 godzin. Ten długi czas półtrwania sprawił, że zalecany jest schemat podawania raz dziennie.

Czy ceftriakson przenika przez barierę krew-mózg?

Ceftriakson wykazuje wysoką penetrację do opon mózgowo-rdzeniowych, oczu i ucha wewnętrznego. To sprawia, że jest skuteczny w leczeniu bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Jakie są najczęstsze działania niepożądane ceftriaksonu?

Najczęstsze działania niepożądane to eozynofilia, leukopenia, trombocytopenia, biegunka, wysypka i podwyższone enzymy wątrobowe. U dzieci częściej występuje tworzenie się osadu w pęcherzyku żółciowym.

Czy ceftriakson można stosować u kobiet w ciąży?

Istnieją wstępne dowody na to, że ceftriakson jest relatywnie bezpieczny podczas ciąży i karmienia piersią. Jednak zawsze należy skonsultować się z lekarzem przed zastosowaniem.

Czy ceftriakson wymaga dostosowania dawki u pacjentów z niewydolnością nerek?

Przy standardowych dawkach zazwyczaj nie ma potrzeby dostosowywania dawki przy niewydolności nerek. Lek nie jest usuwany przez hemodializę ani dializę otrzewnową.

Co to jest „osad żółciowy” związany z ceftriaksonem?

Ceftriakson, po wydzieleniu i skoncentrowaniu w żółci pęcherzyka żółciowego, może tworzyć osad, którego głównym składnikiem jest sól wapniowo-ceftriaksonowa. Jest to zwykle stan przejściowy i odwracalny.

Czy ceftriakson działa przeciwko MRSA?

Nie, ceftriakson nie wykazuje aktywności przeciwko methicillin-opornym Staphylococcus aureus (MRSA). W przypadku podejrzenia infekcji MRSA należy zastosować inne antybiotyki, takie jak wankomycyna lub linezolid.

Ile trwa standardowa terapia ceftriaksonem?

Czas trwania terapii wynosi 4-14 dni, w zależności od rodzaju i ciężkości infekcji. W przypadku skomplikowanych infekcji może być wymagana dłuższa terapia.

Czy można łączyć ceftriakson z roztworami zawierającymi wapń?

Bezwzględnie nie należy stosować ŻADNYCH roztworów zawierających wapń w połączeniu z dożylnym ceftriaksonem ze względu na ryzyko potencjalnie śmiertelnego wytrącania się cząstek w płucach i nerkach.

Kiedy należy odstawić ceftriakson?

Ceftriakson należy odstawić w przypadku wystąpienia ciężkich reakcji alergicznych, objawów neurologicznych (jak drgawki), ciężkiej biegunki związanej z C. difficile lub objawowego osadu żółciowego. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem przed odstawieniem leku.

Bibliografia

  1. Richards DM, Heel RC, Brogden RN, Speight TM, Avery GS. Ceftriaxone. A review of its antibacterial activity, pharmacological properties and therapeutic use. Drugs. 1984;27(6):469-527. DOI: 10.2165/00003495-198427060-00001 PMID: 6329638
  2. Arumugham VB, Gujarathi R, Cascella M. Third-Generation Cephalosporins. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. 2023 Jun 4. PMID: 31751071