Brodalumab to ludzkie przeciwciało monoklonalne klasy IgG2, które działa jako inhibitor interleukiny-17 (IL-17). Jest wytwarzany w komórkach jajnika chomika chińskiego (CHO) przy użyciu technologii rekombinowanego DNA. Brodalumab wiąże się z wysokim powinowactwem do receptora ludzkiej interleukiny 17RA (IL-17RA) i blokuje aktywność biologiczną cytokin prozapalnych z rodziny IL-17, w tym IL-17A, IL-17F, heterodimeru IL-17A/F, IL-17C i IL-17E (znanej także jako IL-25).
Mechanizm działania
Brodalumab działa poprzez blokowanie receptora IL-17RA, który jest białkiem występującym na powierzchni komórek i stanowi niezbędny element kompleksów receptorowych wykorzystywanych przez wiele cytokin z rodziny IL-17. W łuszczycy poziom cytokin z rodziny IL-17 jest podwyższony.
Cytokiny IL-17A, IL-17F i heterodimer IL-17A/F mają działanie plejotropowe (wielokierunkowe), w tym:
- Indukują mediatory prozapalne takie jak IL-6, GROα i G-CSF
- Wpływają na komórki nabłonka, śródbłonka i fibroblasty
- Nasilają stan zapalny tkanek
IL-17C wywołuje podobną odpowiedź w keratynocytach jak IL-17A i IL-17F. Blokowanie receptora IL-17RA hamuje odpowiedzi wywoływane przez te cytokiny, co prowadzi do normalizacji stanu zapalnego skóry.
Wskazania do stosowania
Brodalumab jest wskazany do leczenia łuszczycy zwykłej (plackowatej) o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego u dorosłych pacjentów, którzy spełniają kryteria rozpoczęcia leczenia ogólnego.
Dawkowanie
Standardowy schemat dawkowania brodalumabu to:
- 210 mg podawane we wstrzyknięciach podskórnych w tygodniu 0, 1 i 2
- Następnie 210 mg co 2 tygodnie
Jeśli po 12-16 tygodniach leczenia nie wystąpi zadowalająca odpowiedź, należy rozważyć przerwanie terapii. U niektórych pacjentów z początkową częściową odpowiedzią może nastąpić poprawa przy kontynuacji leczenia przez ponad 16 tygodni.
Sposób podawania
Brodalumab podaje się we wstrzyknięciu podskórnym. Każda ampułko-strzykawka służy do jednorazowego użytku. Lek nie powinien być wstrzykiwany w miejsca, gdzie skóra jest:
- Tkliwa lub zasiniona
- Zaczerwieniona lub stwardniała
- Gruba lub łuskowata
- Dotknięta zmianami łuszczycowymi
Po odpowiednim przeszkoleniu pacjenci mogą samodzielnie wykonywać wstrzyknięcia. Przed podaniem należy odczekać około 30 minut, aby lek osiągnął temperaturę pokojową, co zmniejsza dyskomfort podczas wstrzyknięcia.
Skuteczność kliniczna
Skuteczność brodalumabu została potwierdzona w trzech dużych badaniach klinicznych (AMAGINE-1, AMAGINE-2 i AMAGINE-3) z udziałem ponad 4300 pacjentów. Badania wykazały, że:
- 83-86% pacjentów osiągnęło PASI 75 (75% poprawę w skali PASI) po 12 tygodniach leczenia
- 76-79% pacjentów osiągnęło wynik 0 lub 1 w skali sPGA (statyczna skala oceny ogólnej stanu pacjenta przez lekarza) po 12 tygodniach
- Poprawa objawów następowała szybko, z zauważalną odpowiedzią już po 2 tygodniach leczenia
Brodalumab wykazał również znaczącą poprawę w zakresie łuszczycy owłosionej skóry głowy (PSSI) i łuszczycy paznokci (NAPSI).
Wpływ na jakość życia
Leczenie brodalumabem znacząco poprawia jakość życia pacjentów:
- 56-61% pacjentów osiągnęło wynik DLQI (wskaźnik wpływu dolegliwości skórnych na jakość życia) 0 lub 1 po 12 tygodniach leczenia
- Znacząca poprawa w zakresie objawów łuszczycy mierzonych za pomocą Inwentarza Objawów Łuszczycy (PSI), w tym zmniejszenie swędzenia, pieczenia, bólu, zaczerwienienia, łuszczenia się i pękania skóry
Przeciwwskazania
Brodalumab nie powinien być stosowany u pacjentów z:
- Nadwrażliwością na substancję czynną lub którykolwiek składnik leku
- Aktywną chorobą Crohna
- Klinicznie istotnymi, czynnymi zakażeniami (np. czynna gruźlica)
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Nieswoiste zapalenie jelit
Stosowanie inhibitorów IL-17 może wiązać się z nowymi lub zaostrzonymi przypadkami nieswoistego zapalenia jelit. Brodalumab nie jest zalecany u pacjentów z tą chorobą. Jeśli wystąpią objawy nieswoistego zapalenia jelit, należy przerwać leczenie.
Myśli i zachowania samobójcze
U niektórych pacjentów przyjmujących brodalumab zgłaszano występowanie myśli i zachowań samobójczych. Większość tych pacjentów miała w wywiadzie depresję lub wcześniejsze myśli samobójcze. Należy dokładnie rozważyć ryzyko i korzyści terapii u takich pacjentów oraz poinformować ich o konieczności zgłaszania pogorszenia stanu psychicznego.
Ryzyko zakażeń
Brodalumab może zwiększać ryzyko zakażeń. Należy zachować ostrożność u pacjentów z przewlekłymi lub nawracającymi infekcjami. Pacjenci powinni zgłaszać wszelkie objawy zakażenia lekarzowi. Przy ciężkich zakażeniach należy przerwać leczenie do czasu ustąpienia infekcji.
Szczepienia
Przed rozpoczęciem leczenia zaleca się aktualizację wszystkich szczepień. Podczas terapii brodalumabem nie należy podawać szczepionek zawierających żywe drobnoustroje.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane brodalumabu obejmują:
- Ból stawów (4,6%)
- Ból głowy (4,3%)
- Zmęczenie (2,6%)
- Biegunka (2,2%)
- Ból jamy ustnej i gardła (2,1%)
Inne zgłaszane działania niepożądane to:
- Zakażenia (głównie grypa i zakażenia grzybicze)
- Neutropenia
- Reakcje anafilaktyczne (rzadko)
- Reakcje w miejscu wstrzyknięcia
Interakcje z innymi lekami
Brodalumab może wpływać na aktywność enzymów CYP450, ale zmiany te nie są na tyle istotne, by wymagały dostosowania dawek innych leków. Należy unikać jednoczesnego podawania szczepionek zawierających żywe drobnoustroje.
Stosowanie w szczególnych grupach pacjentów
Kobiety w ciąży i karmiące piersią
Brak wystarczających danych dotyczących stosowania brodalumabu u kobiet w ciąży. Ze względów bezpieczeństwa zaleca się unikanie stosowania leku w tym okresie. Nie wiadomo, czy brodalumab przenika do mleka kobiecego, dlatego należy podjąć decyzję o przerwaniu karmienia piersią lub leczenia, biorąc pod uwagę korzyści dla matki i dziecka.
Pacjenci w podeszłym wieku
Nie jest konieczna modyfikacja dawki u pacjentów w podeszłym wieku.
Dzieci i młodzież
Bezpieczeństwo i skuteczność brodalumabu u dzieci i młodzieży poniżej 18 lat nie zostały określone.
Podsumowanie
Brodalumab jest skutecznym lekiem biologicznym do leczenia łuszczycy zwykłej o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Działa poprzez blokowanie receptora IL-17RA, co prowadzi do hamowania stanu zapalnego i znaczącej poprawy objawów łuszczycy. Wykazuje szybki początek działania i wysoki wskaźnik odpowiedzi. Jednak ze względu na potencjalne poważne działania niepożądane, w tym zwiększone ryzyko infekcji i zgłaszane przypadki myśli samobójczych, stosowanie leku wymaga dokładnego monitorowania pacjentów i rozważenia stosunku korzyści do ryzyka.