Aerox

Aerox to roztwór w aerozolu inhalacyjnym, zawierający beklometazonu dipropionian i formoterolu fumaran dwuwodny. Beklometazonu dipropionian jest kortykosteroidem działającym przeciwzapalnie, zmniejszając obrzęk i podrażnienie płuc. Formoterolu fumaran dwuwodny to lek rozszerzający oskrzela, który rozkurcza mięśnie w drogach oddechowych, ułatwiając oddychanie. Aerox łagodzi objawy astmy, takie jak duszność, świszczący oddech i kaszel, oraz pomaga zapobiegać nawrotom objawów.

Airiam

Airiam to lek na receptę, dostępny w formie aerozolu do inhalacji. Zawiera dwie substancje czynne: dipropionian beklometazonu i fumaran formoterolu. Jest wskazany do regularnego leczenia astmy oskrzelowej u pacjentów, u których objawy choroby nie są wystarczająco kontrolowane za pomocą kortykosteroidów wziewnych i stosowanego doraźnie szybko działającego β2-adrenomimetyku, oraz u pacjentów, u których uzyskano kontrolę objawów choroby za pomocą kortykosteroidów wziewnych i długo działających β2-adrenomimetyków.

Beclocomb

Beclocomb to aerozol inhalacyjny stosowany w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Zawiera dwie substancje czynne: beklometazonu dipropionian i formoterolu fumaran dwuwodny, które pomagają w kontrolowaniu objawów tych schorzeń. Produkt należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza, nawet w okresie bezobjawowym. Jest dostępny na receptę.

Bedufora

Bedufora to roztwór w aerozolu inhalacyjnym zawierający beklometazonu dipropionian (kortykosteroid przeciwzapalny) i formoterolu fumaran dwuwodny (długodziałający lek rozszerzający oskrzela). Lek jest przeznaczony do regularnego leczenia astmy u dorosłych, gdy objawy nie są wystarczająco kontrolowane monoterapią, oraz w leczeniu objawów ciężkiej POChP. Substancje czynne są wdychane przez usta i dostarczane bezpośrednio do płuc, gdzie działają łagodząc duszność, świszczący oddech i kaszel.

Befoair

Befoair to skuteczny aerozol inhalacyjny na astmę, zawierający beklometazon i formoterol. Dzięki kombinacji działania przeciwzapalnego i rozkurczającego mięśnie, lek pomaga w oddychaniu oraz zapobiega objawom astmy takim jak duszność, świszczący oddech i kaszel. Idealny dla dorosłych pacjentów wymagających regularnego leczenia.

Formodual

Formodual to lek wziewny dostępny na receptę, który zawiera dwie substancje czynne: beklometazonu dipropionian i formoterolu fumaran dwuwodny. Działa przeciwzapalnie oraz rozszerza oskrzela, co ułatwia swobodny przepływ powietrza w drogach oddechowych. Stosowany jest w regularnym leczeniu chorób przebiegających ze skurczem oskrzeli, takich jak astma.

Fostex

Fostex to lek w formie aerozolu inhalacyjnego, który zawiera dwie substancje czynne: beklometazonu dipropionian i formoterolu fumaran dwuwodny. Jest przeznaczony do regularnego leczenia astmy oraz w leczeniu objawów przewlekłego obturacyjnego zapalenia płuc (POChP). Lek jest dostępny na receptę.

Fostex NEXThaler

Fostex NEXThaler to lek w postaci proszku do inhalacji, który po wdychaniu przez usta dociera bezpośrednio do płuc. Zawiera dwie substancje czynne: beklometazonu dipropionian bezwodny oraz formoterolu fumaran dwuwodny. Beklometazon dipropionian to lek z grupy kortykosteroidów, który działa przeciwzapalnie, zmniejszając obrzęk i podrażnienie płuc. Fostex jest wskazany w regularnym leczeniu astmy oraz w leczeniu objawów POCHP, czyli przewlekłego obturacyjnego zapalenia płuc. Jest dostępny na receptę.

Riarify

Riarify to lek pomagający w oddychaniu, który zawiera trzy substancje czynne: beklometazonu dipropionian, formoterolu fumaran dwuwodny oraz glikopironium. Lek ten jest stosowany do złagodzenia i zapobiegania objawom przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), takim jak duszność, świszczący oddech i kaszel u dorosłych pacjentów. Riarify może również zmniejszać częstość zaostrzeń (nawrotów) objawów POChP. Jest dostępny na receptę.

Soprobec

Soprobec to lek w postaci aerozolu inhalacyjnego, który zawiera substancję czynną – dipropionian beklometazonu. Jest to kortykosteroid o działaniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym. Lek jest przeznaczony do podawania wziewnego i jest wskazany w zapobieganiu objawom astmy. Soprobec jest dostępny na receptę.

Trimbow

Trimbow to aerozol inhalacyjny, który zawiera trzy substancje czynne: beklometazonu dipropionian, formoterolu fumaran dwuwodny oraz glikopironium. Lek jest stosowany w regularnym leczeniu astmy oraz w leczeniu objawów przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Substancje zawarte w preparacie wykazują szerokie pole działania, m.in. zmniejszają obrzęk, rozszerzają drogi oddechowe i w ten sposób ułatwiają oddychanie. Lek Trimbow jest dostępny na receptę.

Trydonis

Trydonis to lek pomagający w oddychaniu, który zawiera trzy substancje czynne: beklometazonu dipropionian, formoterolu fumaran dwuwodny oraz glikopironium. Beklometazonu dipropionian należy do grupy leków zwanych kortykosteroidami, które działają w celu zmniejszenia obrzęku i podrażnienia płuc. Formoterol i glikopironium są lekami zwanymi długo działającymi lekami rozszerzającymi oskrzela. Działają one w różny sposób w celu rozkurczenia mięśni w drogach oddechowych, dzięki czemu rozszerzają drogi oddechowe i ułatwiają oddychanie. Regularne leczenie tymi trzema substancjami czynnymi pomaga w złagodzeniu i zapobieganiu objawom, takim jak: duszność, świszczący oddech i kaszel u dorosłych pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Lek Trydonis może zmniejszać częstość zaostrzeń (nawrotów) objawów POChP. Jest dostępny na receptę.

Beklometazon – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Beklometazon – lek o działaniu przeciwzapalnym, należący do grupy glikortykosteroidów. Dokładny mechanizm działania beklometazonu nie jest poznany. Lek wykazuje działanie kurczące naczynia oraz hamujące reakcję zapalną. Łagodzi przekrwienie błon śluzowych, obrzęk i nacieki komórek zapalnych, wzmożone wydzielanie śluzu w drogach oddechowych oraz podrażnienie i świąd. Wskazaniem do stosowania beklometazonu jest leczenie astmy o zaostrzającym się przebiegu, ciężkiej przewlekłej astmy, leczenie pacjentów, którzy niewystarczająco reagują na leczenie kromoglikanem disodowym oraz zapobieganie i leczenie sezonowego i całorocznego alergicznego nieżytu nosa.

Beklometazon dostępny jest w postaci aerozolu do nosa oraz aerozolu wziewnego. Lek występuje również w połączeniu z formoterolem oraz formoterolem i glikopironiumem. Postać leku oraz dawkowanie ustalane są indywidualnie w zależności od rodzaju choroby, ciężkości i współistniejących chorób.

Możliwe działania niepożądane: mogą być różne w zależności od drogi podania. Po podaniu doustnym może pojawić się grzybica gardła, podrażnienie gardła, chrypka, obrzęk ust i twarzy, pokrzywka, rumień. Podanie donosowe może powodować podrażnienie błony śluzowej nosa i gardła, krwawienie z nosa, owrzodzenia błony śluzowej, perforacje przegrody nosowej, uczucie nieprzyjemnego smaku i zapachu oraz reakcje nadwrażliwości.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Beklometazon – wszechstronna substancja czynna w leczeniu astmy i alergii

Beklometazon (beclomethasone) to syntetyczny kortykosteroid należący do drugiej generacji leków przeciwzapalnych, który rewolucjonizował leczenie chorób układu oddechowego i alergicznych. Ta wszechstronna substancja czynna, wprowadzona po raz pierwszy do terapii medycznej w 1972 roku, stanowi obecnie podstawę leczenia astmy oskrzelowej, alergicznego nieżytu nosa oraz różnych stanów zapalnych skóry. Beklometazon charakteryzuje się unikalną zdolnością do wywierania silnego działania przeciwzapalnego przy miejscowym zastosowaniu, jednocześnie minimalizując ryzyko działań niepożądanych typowych dla systemowych kortykosteroidów. Jego skuteczność wynika z przekształcania w aktywny metabolit – beklometazon 17-monopropionian, który wykazuje około 25-krotnie większe powinowactwo do receptorów glikokortykoidowych niż substancja wyjściowa. Dzięki dostępności w różnych postaciach farmaceutycznych – od inhalatorów ciśnieniowych, przez aerozole nosowe, po kremy i maści – beklometazon umożliwia precyzyjne dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta. W Polsce substancja ta jest szeroko stosowana w leczeniu przewlekłych schorzeń alergicznych i zapalnych, stanowiąc złoty standard terapii przeciwzapalnej w pneumonologii, alergologii i dermatologii.

Mechanizm działania i farmakologia

Beklometazon funkcjonuje jako lek w formie prodrugu, co oznacza, że po podaniu zostaje szybko przekształcony w organizmie w aktywną formę – beklometazon 17-monopropionian (17-BMP). Ta aktywna forma metabolitu wykazuje powinowactwo do ludzkiego receptora glikokortykoidowego około 13 razy większe niż deksametazon i 25 razy większe niż sam dipropiopian beklometazonu.

Po związaniu z receptorem, kompleks ligand-receptor ulega dimerizacji i translokacji do jądra komórkowego, gdzie następuje wiązanie z elementami odpowiedzi glikokortykoidowej (GRE) w genach wrażliwych na glikokortykoidy. Prowadzi to do zmian w transkrypcji genów odpowiedzialnych za procesy zapalne.

Beklometazon dipropiopian hamuje działanie komórek zapalnych, takich jak mastocyty, eozynofile, bazofile, limfocyty, makrofagi i neutrofile. Dodatkowo inhibuje uwalnianie mediatorów zapalnych, w tym histaminy, eikozanoidów, leukotrienów i cytokin.

Właściwości farmakokinetyczne

Beklometazon charakteryzuje się korzystnym profilem farmakokinetycznym, który zapewnia skuteczne działanie miejscowe przy ograniczonej absorpcji systemowej. Po inhalacji, biodostępność doustna wahała się od 1% dla propioniabu flutykazonu do 26% dla 17-beklometazon monopropionatu. To niska biodostępność systemowa jest pożądana, ponieważ zmniejsza ryzyko działań niepożądanych.

Wskazania kliniczne

Astma oskrzelowa

Beklometazon w postaci wziewnej służy do kontroli objawów astmy i poprawy oddychania. Stosowany jest u pacjentów, których astma nie została wystarczająco kontrolowana innymi lekami przeciwastmatycznymi lub gdy stan chorego jest na tyle ciężki, że wymaga codziennego stosowania więcej niż jednego leku.

Substancja ta nie jest przeznaczona do leczenia ostrego napadu astmy – w takich sytuacjach należy stosować szybko działające leki rozszerzające oskrzela.

Alergiczny nieżyt nosa

Beklometazon w aerozolu nosowym stosuje się w leczeniu swędzącej lub wodnistej wydzieliny z nosa, kichania lub innych objawów powodowanych przez całoroczny lub sezonowy katar sienny (alergiczny nieżyt nosa). Badania kliniczne wykazały, że różnica w łącznej liczbie pacjentów zgłaszających poprawę objawów była statystycznie istotna na korzyść beklometazonu do 24 godziny od rozpoczęcia leczenia.

Choroby skóry

W dermatologii beklometazon znajduje zastosowanie w leczeniu:

  • Egzemy i zapalenia skóry
  • Łuszczycy (ograniczone obszary)
  • Chorób skóry reagujących na kortykosteroidy

Beklometazon jest klasyfikowany jako silny miejscowy kortykosteroid. Miejscowe kortykosteroidy stosuje się dodatkowo do emolientów w leczeniu zapalnych chorób skóry, takich jak egzema i zapalenie skóry.

Leczenie farmakologiczne astmy oskrzelowej

Beklometazon stanowi podstawę terapii astmy oskrzelowej w Polsce, często stosowany w skojarzeniu z innymi substancjami czynnymi. W leczeniu farmakologicznym astmy wykorzystuje się następujące grupy leków:

Wziewne kortykosteroidy (ICS)

  • Beklometazon – substancja pierwszego wyboru
  • Budezonid – alternatywa o podobnej skuteczności
  • Flutykazon – kortykosteroid o większej sile działania
  • Mometazon – nowszy preparat o długotrwałym działaniu

Preparaty złożone z beklometazonem

Kombinacja beklometazon/formoterol wykazuje korzystne interakcje farmakodynamiczne, które mogą przynosić dodatkowe korzyści w zakresie rozszerzenia oskrzeli, działania przeciwzapalnego, przeciwremodelingowego i antyproliferacyjnego.

Alternatywne opcje terapeutyczne

  • Antagoniści receptorów leukotrienowych (montelucast)
  • Teofilina – w terapii podtrzymującej
  • Kromoglikan sodu – u dzieci i młodzieży
  • Beta-2-mimetyki długodziałające – w skojarzeniu z ICS

Postacie farmaceutyczne i dawkowanie

Postać farmaceutyczna Wskazanie Typowe dawkowanie
Inhalator ciśnieniowy Astma oskrzelowa 40-80 μg 2x dziennie
Aerozol nosowy Alergiczny nieżyt nosa 42-84 μg do każdego nozdrza 2x dziennie
Krem/maść Choroby skóry Cienka warstwa 1-2x dziennie

Szczególne populacje pacjentów

Dzieci i młodzież: U dzieci w wieku 5-11 lat zaleca się rozpoczęcie od jednego wdmuchnięcia dwa razy dziennie, gdzie każde wdmuchnięcie zawiera 40 μg beklometazonu. Dawka może być zwiększona zgodnie z potrzebami, jednak zazwyczaj nie przekracza 80 μg dwa razy dziennie.

Dorośli: U dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia zaleca się początkowo jedno wdmuchnięcie dwa razy dziennie. Każde wdmuchnięcie zawiera 40 lub 80 μg beklometazonu. Dawka może być zwiększona zgodnie z potrzebami, jednak zazwyczaj nie przekracza 320 μg dwa razy dziennie.

Skuteczność kliniczna

Badania porównawcze z innymi kortykosteroidami

W podwójnie ślepym, randomizowanym badaniu jednośrodkowym wykazano większą poprawę u pacjentów leczonych 400 μg/dziennie budezonidu MDI w porównaniu do 400 μg/dziennie beklometazonu MDI podawanego przez komorę spacerową z zastawką, z porównywalną poprawą objawów astmy bez działań niepożądanych po dwóch miesiącach leczenia.

Długoterminowa skuteczność

W badaniu obejmującym 600 pacjentów przez pięć i pół roku, 70% pacjentów zostało z powodzeniem przeniesionych na aerozol beklometazonu, 21% mogło być tylko częściowo przeniesionych, a 9% nie mogło być przeniesionych. Przez lata 12% musiało powrócić do kortykosteroidów doustnych, ale 4% było w stanie przerwać stosowanie bez nawrotu.

Nowoczesne formulacje

Reformulacja beklometazonu w HFA umożliwia skuteczną kontrolę astmy przy znacznie niższych dawkach niż CFC-BDP. Przy użyciu metody bioanalitycznej Finneya obliczono, że potrzeba 2,6 razy więcej CFC-BDP, aby osiągnąć taką samą poprawę FEV1 jak HFA-BDP.

Działania niepożądane

Działania niepożądane związane z inhalacją

Najczęstsze działania niepożądane obejmują:

  • Infekcje górnych dróg oddechowych
  • Ból głowy
  • Zapalenie gardła
  • Kandydoza jamy ustnej i gardła

Lek może powodować grzybiczą infekcję jamy ustnej lub gardła (pleśniawki). Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli u pacjenta lub dziecka pojawią się białe plamy w jamie ustnej lub gardle, lub ból podczas jedzenia lub połykania.

Działania niepożądane związane z podaniem nosowym

Łagodne podrażnienie nosogardła po użyciu beklometazonu w aerozolu nosowym zostało zgłoszone u maksymalnie 24% leczonych pacjentów, w tym sporadyczne napady kichania (około 4%) występujące natychmiast po użyciu sprayu.

Działania systemowe

Przy długotrwałym stosowaniu mogą wystąpić:

  • Supresja osi podwzgórze-przysadka-nadnercza
  • Zaburzenia wzrostu u dzieci
  • Zwiększone ryzyko infekcji
  • Zmiany nastroju i zachowania

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Przeciwwskazania bezwzględne

  • Uczulenie na beklometazon lub inne składniki preparatu
  • Aktywne infekcje układu oddechowego
  • Gruźlica płuc w wywiadzie
  • Infekcje grzybicze układu oddechowego

Szczególne środki ostrożności

Obecność innych problemów medycznych może wpływać na stosowanie tego leku. Należy upewnić się, że lekarz wie o wszelkich innych problemach medycznych, szczególnie: gruźlica, aktywna lub w wywiadzie – stosować ostrożnie, może pogorszyć te stany.

Ostrzeżenia specjalne:

  • Monitoring wzrostu u dzieci
  • Regularne badania okulistyczne przy długotrwałym stosowaniu
  • Ostrożność u pacjentów z infekcjami wirusowymi
  • Stopniowe odstawianie po długotrwałym leczeniu

Interakcje lekowe

Beklometazon może wchodzić w interakcje z innymi lekami i suplementami. Przed zastosowaniem należy poinformować świadczeniodawcę o wszystkich przepisanych lub dostępnych bez recepty lekach, witaminach/minerałach, produktach ziołowych i innych suplementach stosowanych przez pacjenta.

Szczególną uwagę należy zwrócić na:

  • Inne kortykosteroidy (ryzyko kumulacji efektów)
  • Inhibitory CYP3A4 (ritonavir, ketokonazol)
  • Leki immunosupresyjne
  • Szczepionki z żywymi wirusami

Monitorowanie terapii

Parametry do monitorowania

U dorosłych:

  • Funkcja płuc (spirometria)
  • Kontrola objawów astmy
  • Częstość stosowania leków ratunkowych
  • Jakość życia

U dzieci dodatkowo:

  • Wzrost i rozwój
  • Dojrzałość płciowa
  • Funkcja osi HPA

Markery skuteczności

Poprawa kontroli astmy została osiągnięta u 62% wszystkich pacjentów i towarzyszyło jej zmniejszenie liczby ciężkich ostrych zaostrzeń oraz znaczący wzrost średniego szczytowego przepływu wydechowego.

Zalecenia praktyczne

Technika inhalacji

Prawidłowa technika inhalacji jest kluczowa dla skuteczności terapii:

  1. Przygotowanie: Wstrząsnąć inhalatorem, zdjąć osłonkę
  2. Pozycja: Pochylić lekko głowę do tyłu
  3. Wdech: Wykonać głęboki, powolny wdech jednocześnie naciskając inhalator
  4. Zatrzymanie: Wstrzymać oddech na 10 sekund
  5. Wypłukanie: Przepłukać jamę ustną wodą

Połączenie z komorą spacerową

Stosowanie komory spacerowej poprawia depozycję leku w płucach i zmniejsza ryzyko kandydozy jamy ustnej.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy beklometazon może być stosowany u kobiet w ciąży?

Wziewna forma jest ogólnie uważana za bezpieczną w ciąży. Jednak decyzja o stosowaniu powinna zawsze być podejmowana przez lekarza po rozważeniu korzyści i ryzyka.

Jak długo można bezpiecznie stosować beklometazon?

Beklometazon może być stosowany długotrwale pod nadzorem lekarskim. Kluczowe jest regularne monitorowanie i dostosowywanie dawki do minimalnej skutecznej.

Czy beklometazon prowadzi do uzależnienia?

Nie, beklometazon nie powoduje uzależnienia w rozumieniu farmakologicznym. Jednak nagłe przerwanie może prowadzić do zaostrzenia objawów choroby podstawowej.

Kiedy spodziewać się poprawy po rozpoczęciu leczenia?

Poprawa astmy może wystąpić już po 24 godzinach od użycia leku, ale pełne efekty mogą nie być widoczne przez 1 do 4 tygodni regularnego stosowania.

Czy można stosować beklometazon jednocześnie z innymi lekami przeciwastmatycznymi?

Tak, beklometazon często stosuje się w skojarzeniu z beta-2-mimetykami, antagonistami receptorów leukotrienowych czy teofilną. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem.

Co robić w przypadku pominięcia dawki?

Jeśli pacjent pominie dawkę, powinien ją zastosować jak najszybciej po przypomnieniu sobie. Jeśli jest już prawie czas na następną dawkę, należy pominąć opuszczoną dawkę i zastosować tylko następną. Nie należy stosować podwójnych lub dodatkowych dawek.

Czy beklometazon wpływa na wzrost dzieci?

Beklometazon może wpływać na wzrost dzieci. Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli wydaje się, że dziecko nie rośnie w normalnym tempie podczas stosowania wziewnego beklometazonu.

Jakie są objawy przedawkowania?

Ostre przedawkowanie jest mało prawdopodobne. Objawy mogą obejmować supresję funkcji nadnerczy, zaburzenia elektrolitowe. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Czy można stosować beklometazon podczas karmienia piersią?

Nie wiadomo, czy beklometazon przechodzi do mleka matki. Należy poinformować świadczeniodawcę opieki zdrowotnej, jeśli pacjentka karmi piersią lub planuje karmić piersią.

Jak przechowywać preparaty z beklometazonem?

Beklometazon powinien być przechowywany z założoną białą nakrętką w temperaturze pokojowej, między 68°F do 77°F (20°C do 25°C). Może być narażony na temperatury między 59°F do 86°F (15°C do 30°C) przez krótsze okresy, na przykład podczas transportu.

Bibliografia

  1. Brown HM, Storey G, Jackson FA. Beclomethasone dipropionate aerosol in long-term treatment of perennial and seasonal asthma in children and adults: a report of five-and-half years’ experience in 600 asthmatic patients. Br J Clin Pharmacol. 1977;4 Suppl 3(Suppl 3):259S-267S. DOI: 10.1111/j.1365-2125.1977.tb04517.x PMID: 337991
  2. Singh A, Nandan D, Dewan V, Sankar J. Comparison of clinical effects of beclomethasone dipropionate & budesonide in treatment of children with mild persistent asthma: A double-blind, randomized, controlled study. Indian J Med Res. 2016;144(2):250-257. DOI: 10.4103/0971-5916.195040 PMID: 27934805