Altabactin to maść do stosowania miejscowego na skórę. Zawiera dwa antybiotyki – bacytracynę i neomycynę, które działają przeciwbakteryjnie. Jest stosowany w leczeniu bakteryjnych zakażeń na małych obszarach skóry, takich jak zakażone niewielkie rany, zakażenie skóry w przebiegu odmrożeń i oparzeń. Lek jest dostępny bez recepty.
Maxibiotic to lek w postaci maści, który zawiera trzy antybiotyki: siarczan neomycyny, siarczan polimyksyny B oraz bacytracynę cynkową. Te substancje czynne działają przeciwbakteryjnie i uzupełniają się nawzajem, co zwiększa zakres działania przeciwbakteryjnego. Lek jest przeznaczony do miejscowego stosowania na skórę w przypadku drobnych ran, owrzodzeń oraz oparzeń. Maxibiotic jest dostępny bez recepty.
Multibiotic to lek w postaci maści, który zawiera trzy antybiotyki: neomycynę, polimyksynę B i bacytracynę. Te substancje działają przeciwbakteryjnie. Lek stosuje się podczas pierwotnych i wtórnych zakażeń skórnych, na przykład niewielkich ran. Multibiotic można stosować u dzieci w wieku powyżej 12 lat oraz dorosłych. Jest dostępny na receptę.
Polibiotic to lek w postaci maści, który zawiera trzy antybiotyki: siarczan neomycyny, siarczan polimyksyny B oraz bacytracyna cynkową. Te substancje wykazują szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego. Lek jest stosowany na drobne rany, otarcia, zadrapania, ukąszenia, oparzenia i owrzodzenia skóry. Polibiotic jest dostępny na receptę.
Scaldex to wyjątkowy lek w postaci maści, który łączy w sobie naturalne składniki, antybiotyk o szerokim spektrum działania oraz witaminę A. Dzięki synergicznemu działaniu propolisu, nagietka i bacytracyny, lek wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Stosuje się go w leczeniu oparzeń termicznych I i II stopnia, lekkich odmrożeń I i II stopnia, trudno gojących się płytkich ran, odleżyn I i II stopnia oraz zropienia drobnych ran. Lek jest dostępny bez recepty.
Tribiotic to maść do stosowania miejscowego, zawierająca trzy antybiotyki: bacytracynę, neomycynę i polimyksynę B. Lek jest stosowany na małe ranki, zadrapania i skaleczenia zagrożone lub powikłane zakażeniem bakteryjnym. Tribiotic jest dostępny bez recepty.
Bacytracyna – lek o działaniu przeciwbakteryjnym należący do grupy antybiotyków polipeptydowych. Mechanizm działania bacytracyny polega na zatrzymywaniu syntezy (tworzenia się) ściany komórki bakteryjnej. Lek działa na bakterie Gram-dodatnie (np. paciorkowce, gronkowce) i Gram-ujemne (Neisseria spp, Haemophilus influenzae) oraz bakterie z rodzaju Actinomycetes i Fusobacterium. Wskazaniem do stosowania leku jest miejscowe leczenie bakteryjnych zakażeń niewielkich powierzchni skóry, takie jak: nadkażenia rany, owrzodzenia, oparzenia, ropne zmiany skórne, czyraki.
Bacytracyna dostępna jest w postaci maści. Najczęściej występuje w połączeniu z neomycyną lub polimyksyną B, dzięki czemu posiada szerszy zakres działania.
Możliwe działania niepożądane: występują zazwyczaj w przypadku długotrwałego stosowania leku. Po podaniu bacytracyny może pojawić się rumień, wysuszenie, łuszczenie się skóry, wysypka i świąd. Rzadko mogą pojawić się ciężkie reakcje alergiczne.
Uwaga: Bacytracyny nie należy stosować na głębokie, sączące się rany i ciężkie oparzenia.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Bacytracyna to jeden z najstarszych i najbezpieczniejszych antybiotyków polipeptydowych, który od prawie 80 lat stanowi podstawę leczenia powierzchownych infekcji skóry i oczu. Odkryta w 1945 roku z rany siedmioletniej Margaret Tracey, bacytracyna zyskała szerokie zastosowanie w medycynie jako lek przeciwbakteryjny o unikalnym mechanizmie działania. Dzięki swoim właściwościom bakteriobójczym przeciwko bakteriom Gram-dodatnim, bacytracyna pozostaje jednym z najczęściej stosowanych antybiotyków miejscowych, dostępnych bez recepty w większości krajów. Jej bezpieczeństwo stosowania miejscowego, w połączeniu ze skutecznością przeciwko najczęstszym patogenom skórnym, czyni ją niezastąpionym elementem domowych apteczek i gabinetów lekarskich na całym świecie.
Bacytracyna została odkryta w 1945 roku przez bakteriolożkę Balbinę Johnson z Columbia University College of Physicians and Surgeons. Jej nazwa pochodzi od połączenia nazwy bakterii produkującej ten antybiotyk (Bacillus) oraz imienia pacjentki – siedmioletniej Margaret Tracey, z której rany goleni zebrano materiał biologiczny zawierający mikroorganizmy wytwarzające związki przeciwbakteryjne.
Bacytracyna została zatwierdzona przez FDA w 1948 roku i stanowi mieszaninę co najmniej 9 różnych polipeptydów cyklicznych, z których 60-80% komercyjnie dostępnej bacytracyny stanowi bacytracyna A – najaktywniejszy składnik tej mieszaniny. Ta fascynująca historia odkrycia pokazuje, jak przypadkowe obserwacje mogą prowadzić do przełomów w medycynie.
Bacytracyna działa poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej bakterii, specyficznie blokując defosforylację undecaprenylo-pirofosforanu (C55PP), kluczowego nośnika lipidowego zaangażowanego w transport elementów składowych peptydoglikanu. Ten unikalny mechanizm sprawia, że bacytracyna jest jedynym klinicznie zatwierdzonym antybiotykiem celującym w C55PP.
Bacytracyna wykazuje zarówno właściwości bakteriostatyczne, jak i bakteriobójcze, w zależności od stężenia leku i wrażliwości mikroorganizmu. Jest skuteczna przeciwko wielu bakteriom Gram-dodatnim, w tym gatunkom Staphylococcus, Streptococcus, Corynebacterium, Clostridium i Actinomyces.
Bacytracyna tworzy kompleksy z dwuwartościowymi jonami metali takimi jak Mn(II), Co(II), Ni(II), Cu(II) czy Zn(II). Te kompleksy wiążą się z C55-izoprenylo-pirofosforanem, zapobiegając hydrolizie lipidu dolichol pirofosforanu, co ostatecznie hamuje syntezę ściany komórkowej.
Bacytracyna jest antybiotykiem wąskiego spektrum, głównie skutecznym przeciwko bakteriom Gram-dodatnim. Niektóre bakterie Gram-ujemne, takie jak gatunki Neisseria, również wykazują wrażliwość na bacytrancynę, jednak większość bakterii Gram-ujemnych jest oporowa.
Najważniejsze patogeny wrażliwe na bacytrancynę to:
Bacytracyna stosowana miejscowo, w preparatach ocznych i doustnych jest słabo wchłaniana systemowo. Jednakże może być wchłaniana przez uszkodzoną, oparzową skórę lub obszary z tkanką ziarninującą. Po podaniu domięśniowym bacytracyna jest szybko i całkowicie wchłaniana.
Bacytracyna szeroko rozprzestrzenia się w organizmie, docierając do wszystkich głównych narządów. Po iniekcji domięśniowej jest obecna w płynach wodobrzusznych i opłucnowych. Wykazuje minimalne wiązanie z białkami osocza.
Bacytracyna jest metabolizowana głównie do mniejszych peptydów i aminokwasów. Główny metabolit, des-amido-bacytracyna, jest mikrobiologicznie nieaktywny. Około 87% dawki podanej domięśniowo jest wydalane przez nerki w moczu w ciągu 6 godzin.
FDA zatwierdziła bacytrancynę w 1948 roku do zapobiegania i leczenia ostrych i przewlekłych miejscowych infekcji skóry. Bacytracyna jest dostępna jako maść jednoskładnikowa lub w połączeniu z neomycyną i polimyksyną B w maści potrójnej terapii.
Główne wskazania dermatologiczne obejmują:
Bacytracyna jest łatwo wchłaniana przez uszkodzoną, oparzową lub ziarnującą skórę, gdzie hamuje transfer mukopeptydów do ścian komórkowych różnych mikroorganizmów, blokując syntezę ściany komórkowej bakterii i ostatecznie replikację bakteryjną.
FDA zatwierdziła bacytrancynę oczną do leczenia powierzchownych infekcji rogówki i spojówki wywołanych przez wrażliwe mikroorganizmy. Maść bacytrancynowa powinna być aplikowana bezpośrednio do worka spojówkowego 1-3 razy dziennie.
W okulistyce bacytracyna znajduje zastosowanie w:
Amerykańska Akademia Okulistyki zaleca stosowanie bacytracyny w leczeniu wszczawicy powiek wywołanej przez Phthirus pubis. Łagodna maść oczna z bacytracyną lub erytromycyną powinna być aplikowana 2-3 razy dziennie przez 10 dni w celu całkowitego usunięcia dorosłych wszów i gnid.
W Polsce bacytracyna jest dostępna w następujących preparatach:
Preparaty jednoskładnikowe:
Preparaty złożone dostępne bez recepty:
Preparaty z kortykosteroidami:
Ze względu na poważną nefrotoksyczność, bacytracyna jest zazwyczaj zarezerwowana do użytku miejscowego w leczeniu infekcji oczu lub skóry. Jest dostępna do użytku miejscowego jako pojedynczy składnik i jest również jednym ze składników maści z trzema antybiotykami.
Najczęstszymi działaniami niepożądanymi bacytracyny stosowanej miejscowo są reakcje alergiczne, które mogą manifestować się jako alergiczne kontaktowe zapalenie skóry. Odnotowano również przypadki reakcji anafilaktycznych na bacytrancynę.
Bacytracyna została uznana za „alergen roku” w 2003 roku przez American Contact Dermatitis Society. Między 2005 a 2006 rokiem była identyfikowana jako szósty najczęstszy alergen w testach płatkowych.
Najczęstsze działania niepożądane:
Bacytracyna podawana domięśniowo może powodować niewydolność nerek z powodu martwicy kanalików i kłębuszków nerkowych. Jej stosowanie powinno być ograniczone do niemowląt z zapaleniem płuc i ropniakiem opłucnej wywołanymi przez gronkowce wykazujące wrażliwość na bacytrancynę.
Health Canada współpracuje z producentami w celu aktualizacji przeciwwskazań, ostrzeżeń i środków ostrożności, w tym ostrzeżeń dotyczących ryzyka nefrotoksyczności, włączając niewydolność nerek, oraz informacji o poważnych reakcjach nadwrażliwości, w tym alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry i/lub anafilaksji.
Bacytracyna miejscowa jest przeciwwskazana u osób z nadwrażliwością na bacytrancynę lub składniki preparatu. Pacjenci ze znaną nadwrażliwością na neomycynę mogą również wykazywać wrażliwość na bacytrancynę.
Główne przeciwwskazania:
Mechanizmy oporności na bacytrancynę obejmują systemy transportu typu ABC, które funkcjonują jako pompy wypływu bacytracyny. System Bce jest szeroko rozpowszechniony u bakterii jako pompa wypływu bacytracyny, gdzie moduł RS funkcjonuje jako kluczowy locus oporności na bacytrancynę.
Cztery reprezentatywne gatunki z trzech rodzajów bakterii Gram-ujemnych, które wydzielają egzopolisacharydy, nabywają oporność na bacytrancynę poprzez zatrzymanie syntezy egzopolisacharydu. U Enterococcus faecalis głównym mechanizmem oporności jest obecność klastra bcrABDR.
Kluczowe mechanizmy oporności:
| Bakteria | Mechanizm oporności | Geny zaangażowane |
|---|---|---|
| Enterococcus faecalis | System transportu ABC | bcrABDR |
| Streptococcus mutans | Synteza RGP i systemy mbr | rgpA-F, mbrA-D |
| Bacillus licheniformis | Transporter BcrABC | bcrA, bcrB, bcrC |
| Streptococcus suis | Pompa wypływu SstFEG | sstF, sstE, sstG |
Należy unikać jednoczesnego stosowania bacytracyny z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, ponieważ może to zwiększyć ryzyko nefrotoksyczności wywołanej lekami.
Leki zwiększające ryzyko nefrotoksyczności:
Bacytracyna miejscowa, wcześniej klasyfikowana jako kategoria C ryzyka w ciąży według FDA, nie była szeroko badana pod kątem stosowania w czasie ciąży lub laktacji. Obecne dowody nie wskazują na zwiększone ryzyko nieprawidłowego rozwoju płodu.
Preparaty miejscowe i oczne bacytracyny wykazują minimalne wchłanianie przez skórę, stwarzając niskie ryzyko dla niemowląt karmionych piersią.
Bacytracyna otrzymała zatwierdzenie FDA do leczenia zapalenia brzegów powiek i powierzchownych infekcji rogówki lub spojówki u dzieci. Preparat jest bezpieczny w zastosowaniu miejscowym u dzieci, jednak zawsze należy przestrzegać zalecanej dawki i czasu leczenia.
Nie należy stosować bacytracyny miejscowej dłużej niż przez tydzień, chyba że lekarz zaleci inaczej. Mogą rozwinąć się infekcje wtórne; należy monitorować miejsce aplikacji i jeśli objawy się pogarszają, należy natychmiast przerwać stosowanie bacytracyny.
Tak, bacytracyna może powodować reakcje alergiczne, w tym alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i w rzadkich przypadkach anafilaksję. Wszystkich pracowników opieki zdrowotnej należy ostrzegać o potencjalnym ryzyku reakcji anafilaktoidalnych związanych ze stosowaniem bacytracyny.
Bacytracyna jest przeznaczona do leczenia niewielkich urazów skóry i nie powinna być stosowana na większych obszarach ciała. Przed zastosowaniem bacytracyny przy poważnych urazach takich jak oparzenia, głębokie rany, rany kłute lub ugryzieniach zwierząt zaleca się konsultację z lekarzem.
Bacytracyna w terapii parenteralnej (domięśniowej) może powodować niewydolność nerek z powodu martwicy kanalików i kłębuszków nerkowych. W 2020 roku FDA zakazała stosowania iniekcji zawierających bacytrancynę z powodu potencjalnej nefrotoksyczności.
Nowe warianty bacytracyny wykazują znacznie zwiększoną aktywność przeciwbakteryjną przeciwko klinicznie istotnym patogenom opornym na leki, w tym przeciwko szczepom opornym na wankomycynę. Szczególnie godne uwagi jest to, że niektóre analogi bacytracyny są aktywne przeciwko izolatom opornym na wankomycynę, w tym tym z klinicznie trudną opornością typu vanA.
Bacytrancynę należy przechowywać w temperaturze pokojowej, z dala od nadmiernego ciepła i wilgoci. Lek należy przechowywać w oryginalnym opakowaniu, szczelnie zamkniętym i poza zasięgiem dzieci.
