Acnelec to żel przeciwbakteryjny i złuszczający naskórek stosowany w dermatologii do wspomagania leczenia trądziku pospolitego. Preparat zawiera dwie substancje czynne: klindamycynę oraz tretynoinę. Klindamycyna jest antybiotykiem, który hamuje namnażanie się bakterii, odpowiadających za powstawanie trądziku. Tretynoina to pochodna witaminy A, która działa złuszczająco na naskórek, hamuje jego rogowacenie oraz zapobiega powstawaniu zaskórników.
Arsifast to miejscowy żel przeciwtrądzikowy, przeznaczony dla osób od 12. roku życia. Zawiera adapalen, który działa na procesy skórne wywołujące trądzik, oraz benzoilu nadtlenek, charakteryzujący się działaniem przeciwbakteryjnym i złuszczającym. Skutecznie zwalcza zaskórniki, grudki i krosty zapalne, pomagając przywrócić skórze zdrowy wygląd.
Belakne Combi to lek stosowany w leczeniu trądziku pospolitego. Składa się z dwóch substancji czynnych: adapalenu i nadtlenku benzoilu. Adapalen, będący retinoidem, działa na procesy zachodzące w skórze, które powodują powstawanie trądziku. Nadtlenek benzoilu natomiast działa przeciwbakteryjnie, a także złuszcza i zmiękcza zewnętrzną warstwę skóry. Lek jest dostępny na receptę.
Differin to lek stosowany w dermatologii do leczenia trądziku pospolitego, zaskórnikowego oraz grudkowo-krostkowego. Jest to syntetyczny retinoid, który działa na poziomie komórkowym skóry, regulując procesy keratynizacji (tworzenia warstwy rogowej naskórka) oraz redukując stan zapalny. Differin dostępny jest w postaci żelu lub kremu, który nakłada się bezpośrednio na skórę. Jest dostępny tylko na receptę.
Epiduo to lek przeciwtrądzikowy do stosowania zewnętrznego. Zawiera dwie substancje czynne: adapalen i nadtlenek benzoilu. Adapalen normalizuje procesy różnicowania komórek naskórka i zmniejsza liczbę mikrozaskórników. Nadtlenek benzoilu działa przeciwbakteryjnie, zwłaszcza na bakterie występujące w mieszku łojowo-włosowym objętym trądzikiem. Ponadto działa złuszczająco i keratolitycznie oraz hamuje wytwarzanie łoju, przeciwdziałając jego nadmiernemu wytwarzaniu w przebiegu trądziku. Lek jest wskazany do miejscowego leczenia trądziku pospolitego z zaskórnikami, grudkami i krostkami u dorosłych, młodzieży oraz dzieci w wieku 9 lat i starszych. Jest dostępny na receptę.
Epiduo Forte to lek przeciwtrądzikowy dostępny na receptę, który zawiera dwie substancje czynne: adapalen i nadtlenek benzoilu. Adapalen działa na procesy przebiegające w skórze, które wywołują trądzik, a nadtlenek benzoilu działa przeciwbakteryjnie oraz zmiękcza i złuszcza zewnętrzną warstwę skóry. Lek jest stosowany w miejscowym leczeniu trądziku pospolitego z zaskórnikami, licznymi grudkami i krostkami.
Epivir to lek przeciwwirusowy, który jest inhibitorem odwrotnej transkryptazy HIV. Preparat zawiera substancję czynną – lamiwudynę. Jest on stosowany jako część skojarzonego leczenia przeciwretrowirusowego w zakażeniach HIV u dorosłych i dzieci. Epivir jest wydawany na receptę.
Neladap to żel przeciwtrądzikowy do stosowania miejscowego, dedykowany dorosłym i młodzieży od 12. roku życia. Zawiera adapalen, który wspomaga regulację procesów skórnych odpowiedzialnych za trądzik, oraz benzoilu nadtlenek o działaniu przeciwbakteryjnym i złuszczającym. Żel jest skuteczny w leczeniu trądziku z zaskórnikami, grudkami i krostami zapalnymi. Idealny wybór do walki z niedoskonałościami skóry.
Silseq to żel stosowany w leczeniu trądziku pospolitego, zawierający adapalen i benzoilu nadtlenek, które współdziałają, zwalczając przyczyny trądziku. Adapalen, będący retynoidem, reguluje procesy skórne odpowiedzialne za powstawanie zmian, podczas gdy benzoilu nadtlenek działa przeciwbakteryjnie oraz wspomaga złuszczanie i regenerację skóry. Dzięki synergii tych składników Silseq skutecznie poprawia kondycję skóry.
Adapalen – lek przeciwtrądzikowy stosowany miejscowo na skórę. Mechanizm działania adapalenu polega na normalizacji procesów keratynizacji i różnicowania naskórka. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie trądziku pospolitego, zaskórnikowego oraz grudkowo-krostkowego.
Adapalen dostępny jest w postaci kremu i żelu. Zwykle nakłada się małą ilość leku na skórę, najlepiej wieczorem przed snem. Adapalen występuje również w połączeniu z nadtlenkiem benzoilu, który wykazuje dodatkowe działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne przeciwłojotokowe, przeciwświądowe i łagodne keratolityczne.
Możliwe działania niepożądane: suchość skóry, podrażnienie skóry, uczucie pieczenia, rumień, kontaktowe zapalenie skóry, wyprysk z podrażnienia, uczucie dyskomfortu, oparzenie słoneczne, świąd, łuszczenie się skóry, trądzik, ból i obrzęk skóry.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Adapalen to nowoczesny retinoid trzeciej generacji, który stanowi przełom w leczeniu trądziku pospolitego. Ta syntetyczna pochodna kwasu naftalenokarboksylowego, wprowadzona na rynek w 1995 roku przez firmę Galderma, charakteryzuje się unikalnym mechanizmem działania i lepszą tolerancją w porównaniu z klasycznymi retinoidami. Adapalen wyróżnia się wysoką skutecznością w normalizacji procesów rogowacenia i różnicowania naskórka, działaniem przeciwzapalnym oraz zdolnością zapobiegania powstawaniu zaskórników. W odróżnieniu od innych retinoidów, adapalen działa selektywnie na receptory naskórka RAR-beta i częściowo RAR-gamma, nie ulega zniszczeniu pod wpływem światła i charakteryzuje się większą stabilnością chemiczną. To sprawia, że jest szczególnie cenny w terapii trądziku o łagodnym i średnim nasileniu, oferując pacjentom skuteczne leczenie z mniejszym ryzykiem podrażnień.
Adapalen to organiczny związek chemiczny, wielopierścieniowy aromatyczny kwas karboksylowy stosowany jako lek przeciwtrądzikowy, który jest retinoidem trzeciej generacji działającym silniej przeciwzapalnie niż poprzednie generacje retinoidów. Substancja działa przez wiązanie się z jądrowymi receptorami kwasu retinowego wewnątrz komórki, co prowadzi do zmian w ekspresji genów i syntezie mRNA.
Adapalen wyróżnia się spośród innych retinoidów swoją unikalną strukturą chemiczną i mechanizmem działania. Nie jest typowym retinoidem, to pochodna kwasu naftoesowego wykazująca pewne działania farmakologicznie podobne do popularnych pochodnych witaminy A. Działa selektywnie na receptory naskórka (ang. retinoid acid receptor) RAR-beta i częściowo RAR-gamma, nie ulega zniszczeniu pod wpływem światła, hamuje aktywności cyklooksygenazy.
Adapalen działa na poziomie molekularnym poprzez złożony system oddziaływań z receptorami komórkowymi. Po przeniknięciu do wnętrza komórki wiąże się z receptorami jądrowymi kwasu retinowego zmieniając ekspresję genów i syntezę nowego mRNA. W odróżnieniu do retinoidów, nie łączy się z receptorami cytoplazmatycznymi.
Główne mechanizmy działania adapalenu obejmują:
Jest silnym modulatorem rogowacenia komórek mieszków włosowych, modyfikuje metabolizm keratynocytów, nasilając ich proliferację, przez co wykazuje działanie keratolityczne. Adapalen normalizuje procesy keratynizacji i różnicowania naskórka. Wpływa również na normalizację różnicowania nabłonka komórkowego mieszków włosowych, zmniejszając powstawanie zaskórników.
Adapalen posiada właściwości przeciwzapalne, hamując działanie leukocytów wielojądrzastych i ograniczając peroksydację kwasu arachidonowego. W ten sposób redukuje tworzenie się mediatorów stanu zapalnego. Hamuje procesy zapalne: peroksydację kwasu arachidonowego, odczyn chemotaktyczny i chemokinetyczny limfocytów wielojądrzastych.
Chociaż adapalen nie działa bezpośrednio na bakterie, hamuje rozwój bakterii (Propionibacterium acnes) poprzez normalizację środowiska w mieszkach włosowych.
Adapalen stosowany jest w leczeniu trądziku pospolitego (acne vulgaris) o łagodnym lub średnim nasileniu, trądziku zaskórnikowego (acne comedonica) i trądziku grudkowo–krostkowego (acne papulo–pustulosa).
Szczegółowe wskazania obejmują:
Leczenie trądziku pospolitego opiera się na wielokierunkowym podejściu terapeutycznym, uwzględniającym różne mechanizmy patogenetyczne choroby. W terapii bardzo istotne jest stosowanie środków, które działają na różne elementy w patogenezie trądziku, minimalizując jego nasilenie.
Retinoidy są podstawową grupą leków, bez których leczenie trądziku byłoby wręcz niemożliwe. Są to pochodne witaminy A, które mogą być zalecane w monoterapii głównie w trądziku zaskórnikowym lub w połączeniu z miejscowymi antybiotykami lub nadtlenkiem benzoilu. Do rekomendowanych w leczeniu trądziku retinoidów miejscowych należą: izotretynoina, adapalen i tazaroten.
Nadtlenek benzoilu jest jednym z podstawowych środków w leczeniu trądziku, na co ma wpływ jego wszechstronny mechanizm działania oraz dostępność dla pacjentów. Lek działa wielokierunkowo – zarówno komedolitycznie, przeciwzapalnie, jak i bakteriobójczo na Propionibacterium acnes. Nadtlenek benzoilu to lek pierwszego wyboru w łagodnym i umiarkowanym trądziku.
Podstawowe antybiotyki stosowane w leczeniu miejscowym trądziku to:
W leczeniu miejscowym acne zaleca się stosowanie łączne lub naprzemienne preparatów należących do grup leków o różnym mechanizmie działania. W przypadku wyłącznie terapii lokalnej poleca się zestawienie: antybiotyk z nadtlenkiem benzoilu lub bez niego rano i retinoid wieczorem, jeden preparat skojarzony wieczorem: połączenie adapalenu i nadtlenku benzoilu lub tretynoiny z klindamycyną.
Doustnie stosuje się natomiast izotretynoiny. Acytretyna jest dostępna w Polsce w tabletkach, aczkolwiek znajduje zastosowanie w leczeniu ciężkich postaci łuszczycy. Izotretynoina jest zarezerwowana dla ciężkich przypadków trądziku.
| Grupa leków | Substancje czynne | Mechanizm działania | Zastosowanie |
|---|---|---|---|
| Retinoidy miejscowe | adapalen, tretynoina, tazaroten | Normalizacja keratynizacji, przeciwzapalne | Łagodny do średnio nasilony trądzik |
| Nadtlenek benzoilu | nadtlenek benzoilu 2,5-10% | Przeciwbakteryjne, komedolityczne | Monoterapia lub terapia skojarzona |
| Antybiotyki miejscowe | erytromycyna, klindamycyna | Bakteriostatyczne, przeciwzapalne | Tylko w terapii skojarzonej |
| Kwas azelainowy | kwas azelainowy 15-20% | Przeciwbakteryjne, komedolityczne | Alternatywa dla wrażliwej skóry |
W Polsce adapalen jest dostępny w kilku preparatach, zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniach z innymi substancjami czynnymi.
Związek ten może występować samodzielnie lub w połączeniu z inną substancją o działaniu przeciwtrądzikowym. Takie połączenie występuje na przykład w preparacie Epiduo i Epiduo forte, gdzie jednocześnie zastosowano adapalen i nadtlenek benzoilu – silny utleniacz o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwtrądzikowym.
Adapalen stosuje się zewnętrznie na skórę. Dawka stosowana w leczeniu zależna jest od wrażliwości skóry. Dawka zwykle stosowana (dobowa) u osób powyżej 12 roku życia: raz na dobę na zmienioną chorobowo skórę.
Nie należy stosować adapalenu w przypadku nadwrażliwości na substancję, na skórę opaloną, uszkodzoną, z wypryskiem innym niż trądzikowym oraz u osób z ciężkim trądzikiem pospolitym lub trądzikiem obejmującym dużą powierzchnię skóry.
Szczegółowe przeciwwskazania obejmują:
Stosowanie adapalenu może prowadzić do miejscowych skutków ubocznych. Mogą to być: uczucie pieczenia, dyskomfort, świąd czy suchość. Innymi reakcjami są zaczerwienienie, ból, łuszczenie skóry, trądzik czy zapalenie skóry, a ponadto zmiany w pigmentacji skóry, czyli hipopigmentacja i hiperpigmentacja.
Podczas stosowania substancji należy unikać ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe i stosowania miejscowych leków lub kosmetyków o działaniu ściągającym, złuszczającym lub ścierającym. W trakcie leczenia zaleca się stosowanie kremów z filtrami UV.
Adapalen należy stosować wyłącznie na skórę. Należy unikać kontaktu substancji z ustami, oczami i błonami śluzowymi.
W przypadku pojawienia się zaczerwienienia, podrażnienia i wysuszenia twarzy, należy przerwać leczenie do momentu ustąpienia objawów.
Adapalenu nie stosuj równocześnie z lekami o podobnym działaniu, zawierającymi retinoidy. W trakcie terapii unikaj nakładania na skórę substancji drażniących, takich jak alkohol czy preparaty złuszczające.
Nie należy stosować adapalenu u kobiet w ciąży oraz u kobiet planujących potomstwo. Badania na zwierzętach wykazały, że duże dawki adapalenu stosowanego doustnie wywierają toksyczny wpływ na płód. Mimo że adapalen nie wchłania się do krwi lub czyni to tylko w znikomym stopniu, nie powinno się go używać w czasie ciąży ani nawet w okresie przed planowaną ciążą.
Adapalen może być stosowany przez kobiety karmiące piersią, gdyż substancja praktycznie nie wchłania się po podaniu miejscowym. Należy unikać kontaktu dziecka z lekiem. Ponieważ po zastosowaniu miejscowym ekspozycja ogólnoustrojowa jest znikoma, lek można stosować w okresie karmienia piersią, z wyjątkiem skóry klatki piersiowej.
Adapalen działa delikatnie, hamuje w nieznacznym stopniu rogowacenie, ale ma wysokie, w niektórych badaniach nawet wyższe działanie przeciwzapalne od antybiotyków, a przy tym nie powoduje oporności. Po 12 tygodniach każda terapia była równie skuteczna, ale adapalen miał szybszy początek działania i zapewniał mniej podrażnień w porównaniu z tretinoiną.
Minimalne zalecane leczenie to 3 miesiące, aby ocenić skuteczność terapii. Wielu pacjentów używa adapalenu przez 6-12 miesięcy lub dłużej jako terapii podtrzymującej. Pierwsze poprawy mogą być widoczne już po 6-8 tygodniach stosowania.
Tak, adapalen w przeciwieństwie do innych retinoidów nie zwiększa znacząco fotowrażliwości skóry. Nie powoduje silnego łuszczenia naskórka oraz nie uwrażliwia skóry na działanie promieniowania słonecznego (o ile jest dobrze tolerowany), dlatego może być stosowany nawet latem. Jednak nadal obowiązkowe jest stosowanie kremów z wysokim SPF.
Proces ten nazywany jest retinizacją i jest normalną reakcją na retinoidy. Adapalen przyspiesza odnowę komórkową, co może początkowo prowadzić do „wypychania” zaskórników na powierzchnię. To zjawisko zwykle ustępuje po 4-6 tygodniach regularnego stosowania.
Tak, adapalen doskonale komponuje się z nadtlenkiem benzoilu (dostępne gotowe preparaty jak Epiduo), antybiotykami miejscowymi oraz kwasem azelainowym. W przypadku równoległego stosowania innych leków przeciwtrądzikowych (np. stosowane miejscowo preparaty erytromycyny, klindamycyny lub nadtlenku benzoilu) należy aplikować rano, a adapalen wieczorem.
Adapalen jest retinoidem trzeciej generacji o lepszej tolerancji niż tretynoina. Jest chemicznie stabilny, nie rozpadając się pod wpływem światła, ma silniejsze działanie przeciwzapalne i może być kojarzony z nadtlenkiem benzoilu. Tretynoina może być skuteczniejsza w działaniu przeciwstarzeniowym, ale częściej powoduje podrażnienia.
Retinoidy redukują blizny i przebarwienia skóry, co czyni je preparatami o wielokierunkowym działaniu. Adapalen może poprawić wygląd powierzchownych blizn atroficznych i przebarwień pozapalnych, choć w przypadku głębokich blizn konieczne są dodatkowe zabiegi dermatologiczne.
Należy przerwać stosowanie na kilka dni do ustąpienia objawów, a następnie wznowić terapię rzadziej – co drugi lub trzeci dzień. Można również zmniejszyć ilość nakładanego preparatu. Ważne jest używanie delikatnych, nawilżających kosmetyków i unikanie innych substancji drażniących.
Tak, adapalen jest bezpieczny i skuteczny u młodzieży od 12. roku życia. Jest często pierwszym wyborem w leczeniu trądziku młodzieńczego ze względu na dobrą tolerancję i wysoką skuteczność w tej grupie wiekowej.
Pierwsze poprawy można zauważyć po 6-8 tygodniach, ale pełne efekty terapeutyczne adapalenu osiąga się zwykle po 12-16 tygodniach regularnego stosowania. Kluczowa jest systematyczność i cierpliwość w terapii.
Tak, ale zalecane są produkty niekomedogenne, oznaczone jako odpowiednie dla skóry trądzikowej. Należy unikać mocnych podkładów na bazie oleju i produktów zawierających składniki drażniące. Makijaż mineralny jest często najlepszą opcją podczas terapii retinoidami.
