Epitrigine

Epitrigine to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną lamotryginę. Działa poprzez blokowanie impulsów w mózgu wywołujących napady padaczkowe. Stosuje się go w leczeniu różnych form padaczki oraz w terapii zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Lek ten jest dostępny w postaci tabletek do sporządzania zawiesiny doustnej.

Lamitrin

Lamitrin to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie lamotrygina. Lamotrygina wpływa na ośrodkowy układ nerwowy pacjenta i przeciwdziała występowaniu drgawek, dlatego jest stosowany w leczeniu padaczki. Ponadto, Lamitrin skutecznie zapobiega występowaniu epizodów depresyjnych u pacjentów z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi. Wskazaniami do stosowania leku Lamitrin jest padaczka u osób dorosłych i młodzieży w wieku 13 lat i powyżej, a także u dzieci od 2 do 12 lat. Jest również wskazany do zapobiegania epizodom depresji u pacjentów z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi typu I, u których występują głównie epizody depresji.

Lamitrin S

Lamitrin S to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lamotryginę. Stosuje się go w leczeniu dwóch chorób – padaczki i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. W przypadku padaczki, lek blokuje w mózgu impulsy powodujące epizody padaczkowe. U osób z chorobą afektywną dwubiegunową jest stosowany w celu zapobieżenia wystąpieniu okresów depresji. Lek jest dostępny na receptę.

Lamotrix

Lamotrix to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lamotryginę. Stosowany jest w leczeniu dwóch chorób – padaczki oraz zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Jego działanie polega na blokowaniu impulsów w mózgu, które wywołują napady padaczkowe. Lek jest dostępny na receptę.

Symla

Symla to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lamotryginę. Stosuje się go w leczeniu padaczki i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Działanie leku polega na blokowaniu w mózgu impulsów wywołujących napady padaczkowe. Lek jest dostępny na receptę.

Lamotrygina – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Lamotrygina – lek o działaniu przeciwpadaczkowym. Mechanizm działania lamotryginy polega na blokowaniu kanałów sodowych. Lek hamuje wyładowania neuronów oraz uwalnianie glutaminianu, który wpływa na powstawanie napadów padaczkowych. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie napadów częściowych i uogólnionych padaczki, w tym napadów toniczno-klonicznych i napadów związanych z zespołem Lennoxa-Gastauta, dorosłych, młodzieży i dzieci (od 2 roku życia). Lamotryginę stosuje się również w zapobieganiu epizodom depresji u pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową typu I.

Lamotrygina dostępna jest w postaci tabletek. Dawkę leku oraz schemat leczenia dobiera się indywidualnie w zależności od choroby i współtowarzyszących chorób. Lamotryginę stosuje się zarówno w monoterapii jak i w leczeniu skojarzonym np. z walproinianem, fenytoiną, karbamazepiną lub fenobarbitalem. 

Możliwe działania niepożądane: zależą od choroby oraz innych, jednocześnie przyjmowanych leków. Po zastosowaniu lamotryginy może pojawić się: ból głowy, zawroty głowy, senność, bezsenność, drżenie, drażliwość, agresja, zaburzenia widzenia, nudności, wymioty, biegunka, wysypka skórna.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Lamotrygina – przewodnik medyczny

Lamotrygina to nowoczesny lek przeciwpadaczkowy należący do trzeciej generacji leków neurotropowych, wprowadzony do praktyki klinicznej w grudniu 1994 roku przez firmę GlaxoSmithKline. Ten rewolucyjny preparat zdobył uznanie nie tylko w neurologii, ale także w psychiatrii, stając się pierwszym po preparatach litu lekiem, który uzyskał zgodę FDA w 2003 roku jako stabilizator nastroju w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Jako pochodna fenyltriazyny, lamotrygina wyróżnia się unikalnym mechanizmem działania oraz korzystnym profilem bezpieczeństwa, co czyni ją jedną z najczęściej przepisywanych substancji czynnych w leczeniu padaczki i zaburzeń psychicznych. Obecnie dostępna jest w Polsce pod nazwami handlowymi Lamitrin, Lamotrix czy Lamilept, oferując pacjentom różnorodne formy dawkowania dostosowane do indywidualnych potrzeb terapeutycznych.

Mechanizm działania

Mechanizm farmakologiczny lamotryginy jest złożony i nie został do końca poznany przez współczesną naukę medyczną. Główne działanie leku opiera się na blokowaniu zależnych od potencjału kanałów sodowych w błonach neuronalnych. Stabilizacja błon komórkowych neuronów prowadzi do zmniejszenia ich nadmiernej pobudliwości i hamowania uwalniania glutaminianu – głównego neuroprzekaźnika pobudzającego w ośrodkowym układzie nerwowym.

Za działanie odpowiada zdolność do blokowania ciągłych, powtarzających się wzbudzeń neuronów i przedłużanie czasu repolaryzacji błon komórkowych, związane z blokowaniem kanałów sodowych, czyli mechanizm podobny jak w przypadku karnbamazepiny i fenytoiny. Dodatkowo, w badaniach przedklinicznych zaobserwowano, że lamotrygina in vitro może słabo blokować receptory serotoninergiczne 5-HT3 i 5-HT2, a także może wiązać się z receptorami adenozynowymi A1/A2, α1-, α2- i β-adrenergicznymi.

W przypadku zaburzeń afektywnych dwubiegunowych mechanizm działania pozostaje niewyjaśniony, choć specjaliści sugerują, że również w tym wskazaniu kluczową rolę odgrywa wpływ leku na kanały sodowe.

Farmakokinetyka

Lamotrygina szybko i całkowicie wchłania się z przewodu pokarmowego, pokarm opóźnia wchłanianie, ale nie wpływa na dostępność biologiczną leku. Po podaniu doustnym maksymalne stężenie w surowicy krwi osiągane jest po upływie 0,5–4 h. W ok. 55% lamotrygina wiąże się z białkami osocza.

Parametry farmakokinetyczne:

Parametr Wartość
Czas osiągnięcia maksymalnego stężenia 0,5-4 godziny
Wiązanie z białkami osocza ~55%
Okres półtrwania u dorosłych 24-35 godzin (średnio 29h)
Okres półtrwania u dzieci Krótszy niż u dorosłych
Główna droga eliminacji Nerki (metabolity glukuronidowe)

Wydalanie lamotryginy odbywa się głównie z moczem w postaci metabolitów – pochodnych glukuronidowych. Mniej niż 10% leku eliminowane jest tą drogą w postaci niezmienionej, natomiast ok. 2% lamotryginy wydalane jest wraz z kałem.

Wskazania do stosowania

Padaczka

Lamotrygina znajduje szerokie zastosowanie w leczeniu różnych typów napadów padaczkowych:

U dorosłych i młodzieży ≥13 lat:

  • Monoterapia lub leczenie skojarzone napadów częściowych prostych i złożonych
  • Napady uogólnione, w tym pierwotnie i wtórnie uogólnione napady toniczno-kloniczne
  • Napady związane z zespołem Lennoxa-Gastauta – lek jest stosowany w leczeniu skojarzonym, jednak może zostać zastosowany jako pierwszy lek przeciwpadaczkowy włączany do leczenia zespołu Lennoxa-Gastauta

U dzieci od 2 do 12 lat:

  • Leczenie skojarzone napadów częściowych i uogólnionych
  • Napady toniczno-kloniczne oraz napady związane z zespołem Lennoxa-Gastauta
  • Monoterapia w typowych napadach nieświadomości

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe

U dorosłych (≥18 lat) lamotrygina jest wskazana w zapobieganiu epizodom depresji u pacjentów z zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi typu I, u których występują głównie epizody depresji. Nie zaleca się stosowania leku w leczeniu ostrej fazy epizodów maniakalnych ani depresyjnych.

Dawkowanie i sposób podawania

Schemat dawkowania w padaczce

Monoterapia u dorosłych i młodzieży ≥13 lat:

Okres Dawka
Pierwsze 2 tygodnie 25 mg/dobę
Kolejne 2 tygodnie 50 mg/dobę
Dawka podtrzymująca 100-200 mg/dobę (niektórzy pacjenci wymagają do 500 mg/dobę)

Leczenie skojarzone: Dawkowanie zależy od jednoczesnego stosowania innych leków przeciwpadaczkowych. Leczenie skojarzone z walproinianem wymaga rozpoczęcia od dawki początkowej 0,15 mg/kg/dobę, zwiększanej w zależności od reakcji klinicznej.

U dzieci: Monoterapia w typowych napadach nieświadomości: początkowo 0,3 mg/kg mc. na dobę w 1 lub w 2 dawkach podzielonych przez pierwsze 2 tyg., następnie 0,6 mg/kg mc. na dobę w 1 lub w 2 dawkach podzielonych przez kolejne 2 tyg.

Schemat dawkowania w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych

W okresie wprowadzania lamotryginy należy stopniowo zwiększać jej dawkę, aby w ciągu 6 tyg. uzyskać stabilizację dawki podtrzymującej. Monoterapia lamotryginą lub leczenie skojarzone z lekami bez wpływu na metabolizm lamotryginy: początkowo 25 mg raz na dobę przez pierwsze 2 tyg.

Interakcje lekowe

Lamotrygina wykazuje liczne i klinicznie istotne interakcje z innymi lekami:

Leki wpływające na stężenie lamotryginy:

  • Walproinian: zwiększa stężenie lamotryginy w osoczu, co może wymagać dostosowania dawki
  • Induktory glukuronidacji (karbamazepina, fenytoina, fenobarbital): mogą zmniejszać stężenie lamotryginy, co również może wymagać dostosowania dawkowania
  • Leki antyretrowirusowe: leki stosowane w terapii HIV (np. rytonawir, atazanawir) mogą wpływać na stężenie lamotryginy w osoczu

Wpływ na środki antykoncepcyjne:

Należy zwrócić uwagę na możliwość zmniejszenia skuteczności działania doustnych środków antykoncepcyjnych u pacjentek, które przyjmują je razem z lamotryginą. W przypadku kobiet stosujących jednocześnie lamotryginę i środki antykoncepcyjne często dawka tego pierwszego środka musi być aż dwukrotnie wyższa, aby uczynić terapię skuteczną.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane:

  • Neurologiczne: zawroty głowy, podwójne widzenie, bóle głowy, ataksja (niezborność ruchów)
  • Skórne: wysypka, która może mieć różne stopnie nasilenia
  • Gastrologiczne: nudności, wymioty, biegunka
  • Ogólne: zmęczenie, senność

Poważne działania niepożądane:

Zespół Stevensa-Johnsona (SJS): Do najcięższych skórnych działań niepożądanych lamotryginy należy zespół Stevensa-Johnsona, a także toksyczne martwicze oddzielanie się naskórka. Podczas leczenia lamotryginą należy zachować szczególną ostrożność ze względu na możliwość wystąpienia wysypki skórnej, która pojawiała się w czasie do 8 tygodni od rozpoczęcia leczenia.

Między 5 a 10% pacjentów rozwinie wysypkę, ale tylko jeden na tysiąc pacjentów rozwinie poważną wysypkę. Wysypka i inne reakcje skórne są częstsze u dzieci.

Zespół nadwrażliwości polekowej: rozległej wysypki, której towarzyszą zmiany dotyczące wątroby, krwi i innych narządów (zespół nadwrażliwości polekowej z eozynofilią oraz objawami ogólnoustrojowymi, znany również jako zespół nadwrażliwości DRESS).

Objawy przedawkowania:

W przypadku przedawkowania lamotryginy mogą wystąpić takie objawy jak: oczopląs, ataksja, uogólnione napady toniczno-kloniczne (tzw. grand-mal), zaburzenia świadomości i śpiączka.

Przeciwwskazania i ostrzeżenia

Przeciwwskazania bezwzględne:

  • Nadwrażliwość na lamotryginę lub którykolwiek składnik preparatu
  • Zespół Brugadów

Szczególne grupy pacjentów:

  • Zaburzenia czynności nerek i wątroby: Należy zachować szczególną ostrożność u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, ponieważ może dojść do kumulowania metabolitów glukoronidowych
  • Dzieci poniżej 2 lat: lamotrygina nie jest zalecana u dzieci w wieku < 2 lat

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

Ciąża:

Lamotrygina należy do kategorii C. Ograniczone dane nie wskazują za zwiększone ryzyko wystąpienia wad rozwojowych podczas stosowania lamotryginy u kobiet w ciąży. Duża liczba danych dotyczących kobiet w ciąży stosujących lamotryginę w monoterapii pierwszym trymestrze nie wskazuje na znaczące zwiększenie ryzyka poważnych wad rozwojowych, w tym, np. rozszczepu warg lub podniebienia.

Zalecenia dla ciężarnych:

  • U kobiet w ciąży zalecane jest stosowanie jak najmniejszych dawek lamotryginy
  • Lamotrygina jest słabym inhibitorem reduktazy kwasu dihydrofoliowego i może on zmniejszać stężenie kwasu foliowego, co zwiększa ryzyka uszkodzenia płodu. Dlatego konieczne jest rozważenie podawania kwasu foliowego w przypadku planowania ciąży i w jej wczesnym okresie
  • U kobiet w ciąży stężenie lamotryginy może być zmniejszone. Należy kontrolować stężenia lamotryginy we krwi przed ciążą, w czasie ciąży i w okresie poporodowym

Karmienie piersią:

Lamotrygina przenika do mleka kobiecego, skutkiem czego stężenie leku w organizmie dziecka może dochodzić do 50% stężenia u matki. U niektórych niemowląt karmionych piersią, których matki leczone są lamotryginą, można zauważyć efekty terapeutyczne, jednak nie zauważono u tych dzieci działań niepożądanych.

Podczas karmienia piersią należy monitorować niemowlę pod kątem działań niepożądanych, takich jak nadmierna senność, wysypka lub za mały przyrost masy ciała.

Leczenie farmakologiczne padaczki – kontekst kliniczny

Padaczka jest przewlekłą chorobą neurologiczną dotykającą około 0,5-1% populacji, charakteryzującą się nawracającymi napadami padaczkowymi. W około jednej trzeciej przypadków padaczka jest oporna na aktualnie dostępne leki, co wymaga zastosowania nowoczesnych preparatów przeciwpadaczkowych.

Miejsce lamotryginy w terapii przeciwpadaczkowej:

W leczeniu farmakologicznym padaczki wykorzystuje się następujące grupy substancji czynnych dostępnych w Polsce:

Leki pierwszej generacji:

  • Fenytoina
  • Karbamazepina
  • Kwas walproinowy
  • Fenobarbital

Leki drugiej i trzeciej generacji:

  • Lamotrygina – jako jeden z najważniejszych przedstawicieli tej grupy
  • Lewetyracetam
  • Okskarbazepina
  • Topiramat
  • Pregabalina
  • Gabapentyna

Lamotrygina jako leczenie uzupełniające w lekoopornej padaczce ogniskowej prawdopodobnie jest skuteczna w zmniejszaniu częstotliwości napadów. Pewne działania niepożądane (ataksja, zawroty głowy, podwójne widzenie i nudności) prawdopodobnie częściej występują przy lamotryginie w porównaniu z placebo.

Strategie terapeutyczne:

  • Monoterapia: preferowana u pacjentów z nowo rozpoznaną padaczką
  • Politerapia: stosowana w przypadkach opornych na monoterapię
  • Leczenie skojarzone: kombinacja z walproinianem jest powszechna, ale zwiększa ryzyko zespołu Stevensa-Johnsona i wymaga zmniejszenia dawkowania ze względu na interakcję tych leków

Monitorowanie terapii

Kontrola laboratoryjna:

  • Stężenie leku w surowicy (szczególnie podczas ciąży)
  • Morfologia krwi (okresowo)
  • Próby wątrobowe (w przypadku objawów)

Obserwacja kliniczna:

  • Częstotliwość napadów padaczkowych
  • Występowanie działań niepożądanych
  • Ze względu na różnice osobnicze w reakcji na lamotryginę stosowaną w padaczce, pacjenci powinni konsultować się z lekarzem w kwestiach dotyczących działań niepożądanych mogących występować podczas prowadzenia pojazdów czy obsługi maszyn

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy lamotrygina jest bezpieczna długoterminowo?

Lamotrygina jest jednym z bezpieczniejszych leków przeciwpadaczkowych nowej generacji. Długoterminowe stosowanie wymaga jednak regularnego monitorowania, szczególnie pod kątem reakcji skórnych i funkcji wątroby. Nie zaobserwowano znaczących zmian parametrów hematologicznych podczas wieloletniego stosowania.

Jak długo trwa leczenie lamotryginą?

Czas trwania terapii jest indywidualny i zależy od wskazania. W padaczce leczenie ma charakter przewlekły – pacjenci często stosują lek przez lata. W zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych terapia również ma charakter długoterminowy, służąc zapobieganiu nawrotów depresji.

Co robić w przypadku pominięcia dawki?

W przypadku pominięcia dawki nie należy podwajać kolejnej. Należy przyjąć następną dawkę o zwykłej porze. Jeśli pominięto kilka dawek, konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym, ponieważ może być potrzebne ponowne stopniowe wprowadzanie leku.

Czy można nagle przerwać stosowanie lamotryginy?

Nagłe przerwanie stosowania lamotryginy może skutkować wystąpieniem napadów padaczki. Ewentualne zaprzestanie terapii powinno odbywać się stopniowo pod kontrolą lekarską, zazwyczaj w ciągu dwóch tygodni.

Jakie są pierwsze objawy zespołu Stevensa-Johnsona?

Wczesne objawy mogą przypominać grypę: gorączka, bóle mięśni, złe samopoczucie. Następnie pojawiają się charakterystyczne zmiany skórne w postaci czerwonych plam przypominających tarczę strzelniczą, które mogą przekształcać się w pęcherze. Każda wysypka podczas stosowania lamotryginy wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej.

Czy lamotrygina wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów?

Lamotrygina może powodować zawroty głowy, podwójne widzenie lub senność. Pacjenci powinni ocenić indywidualnie, jak lek wpływa na ich zdolności, przed podjęciem prowadzenia pojazdu. Szczególną ostrożność należy zachować na początku terapii i po zmianie dawkowania.

Jak lamotrygina wpływa na antykoncepcję?

Lamotrygina może zmniejszać skuteczność doustnych środków antykoncepcyjnych. Jednocześnie hormony zawarte w tabletkach antykoncepcyjnych mogą wpływać na stężenie lamotryginy w organizmie. Kobiety stosujące oba leki powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie dodatkowych metod antykoncepcji.

Czy można stosować lamotryginę u dzieci?

Lamotrygina może być stosowana u dzieci powyżej 2. roku życia w ściśle określonych wskazaniach i pod stałym nadzorem lekarskim. U dzieci częściej występują reakcje skórne, dlatego wymaga się szczególnej ostrożności w tej grupie wiekowej.

Jakie preparaty lamotryginy są dostępne w Polsce?

W Polsce dostępne są preparaty pod nazwami: Lamitrin, Lamotrix, Lamilept. Występują w różnych dawkach (25 mg, 50 mg, 100 mg) i postaciach: tabletki do połykania, tabletki do rozgryzania oraz tabletki do sporządzania zawiesiny doustnej.

Co robić w przypadku przedawkowania?

Objawy przedawkowania to: oczopląs, niezborność ruchów, zaburzenia rytmu serca, utrata przytomności, napady drgawek lub śpiączka. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub pogotowiem ratunkowym. Nie istnieje specyficzne antidotum – leczenie jest objawowe.

Bibliografia

  1. Ingleby‐Talecki L, van Dijkman SC, Oosterholt SP, Della Pasqua O, Winter C, Cunnington M, Rebar L, Forero‐Schwanhaeuser S, Patel V, Cooper JA, Bahinski A, Chaudhary KW. Cardiac sodium channel inhibition by lamotrigine: In vitro characterization and clinical implications. Clin Transl Sci. 2022;15(8):1978-1989. DOI: 10.1111/cts.13311 PMID: 35579204
  2. Cyrkler M, Drabik A, Czerwiak KZ, Soroka E. Lamotrigine: A Safe and Effective Mood Stabilizer for Bipolar Disorder in Reproductive-Age Adults. Med Sci Monit. 2024;30:e945464. DOI: 10.12659/MSM.945464 PMID: 39370636