Alli to lek dostępny bez recepty, który jest stosowany w połączeniu z dietą o obniżonej zawartości tłuszczu, aby wspomóc proces odchudzania. Jest przeznaczony dla osób dorosłych z nadwagą. Działa w układzie pokarmowym, zapobiegając wchłanianiu około jednej czwartej spożywanych tłuszczów. Badania kliniczne dowiodły, że Alli pomaga stracić na wadze więcej niż podczas stosowania wyłącznie diety.
to preparat leczniczy zawierający substancję czynną liraglutyd, który należy do grupy leków wspomagających utratę masy ciała. Substancja ta stanowi analog naturalnie występującego w organizmie hormonu glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który jest uwalniany w jelitach po spożyciu posiłku. Mechanizm działania opiera się na oddziaływaniu na receptory w mózgu, które kontrolują apetyt, co prowadzi do powstania uczucia sytości i zmniejszenia odczucia głodu. Takie działanie może przyczyniać się do
IMCIVREE to nowoczesny lek zawierający setmelanotyd, który znajduje zastosowanie w leczeniu otyłości spowodowanej mutacjami genetycznymi. Przeznaczony dla dorosłych i dzieci od 2 roku życia, skutecznie wspiera kontrolę łaknienia u pacjentów z zespołem Bardeta-Biedla, niedoborem POMC, PCSK1 oraz LEPR. Dzięki swojemu działaniu, IMCIVREE pomaga w łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia.
Lek Mounjaro KwikPen zawiera substancję czynną tirzepatyd i jest stosowany u dorosłych z cukrzycą typu 2 oraz w leczeniu otyłości lub nadwagi. Obniża poziom glukozy we krwi, gdy jest on wysoki, oraz pomaga kontrolować apetyt, co ułatwia zmniejszenie masy ciała. Mounjaro stosuje się w monoterapii, jeśli pacjent nie może przyjmować metforminy, lub z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, jeśli same nie są wystarczające. Lek stosuje się również w połączeniu z dietą i ćwiczeniami fizycznymi w celu redukcji masy ciała i jej kontrolowania u osób z BMI wynoszącym co najmniej 30 kg/m² (otyłość) lub co najmniej 27 kg/m² (nadwaga) z problemami zdrowotnymi związanymi z nieprawidłową masą ciała. Ważne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących diety i wysiłku fizycznego.
Mysimba to lek wspomagający redukcję masy ciała, zawierający naltrekson i bupropion, które wpływają na obszary mózgu kontrolujące apetyt i wydatkowanie energii. Stosowany wraz z dietą niskokaloryczną i aktywnością fizyczną u dorosłych z otyłością lub nadwagą, szczególnie jeśli towarzyszą im schorzenia takie jak cukrzyca typu 2 czy nadciśnienie. Kontynuowanie terapii zależy od widocznej redukcji masy ciała w pierwszych 16 tygodniach stosowania.
Ozempic to lek zawierający semaglutyd, stosowany w terapii cukrzycy typu 2, który pomaga obniżyć poziom cukru we krwi i zmniejszyć ryzyko chorób serca. Wspiera także ochronę nerek poprzez mechanizmy wykraczające poza regulację stężenia glukozy. Skuteczny zarówno w monoterapii, jak i w połączeniu z innymi lekami, przy jednoczesnym stosowaniu odpowiedniej diety i aktywności fizycznej.
Plyzari to lek do wstrzykiwań zawierający liraglutyd, substancję naśladującą naturalny hormon GLP-1. Lek jest stosowany łącznie z dietą i ćwiczeniami u dorosłych (BMI ≥30 lub BMI 27-30 z chorobami towarzyszącymi) oraz młodzieży od 12 lat z otyłością do wspomagania utraty masy ciała. Podawany jest we wstrzykiwaczu w dawkach od 0,6 mg do 3,0 mg na dobę, stopniowo zwiększanych w ciągu pierwszych pięciu tygodni leczenia.
Qsiva to lek stosowany w leczeniu otyłości. Jest dostępny na receptę. Wskazany jest dla pacjentów, którzy nie byli w stanie schudnąć poprzez dietę i ćwiczenia. Lek ten pomaga zmniejszyć apetyt i zwiększyć uczucie sytości, co prowadzi do zmniejszenia spożycia kalorii i utraty wagi.
Saxenda to lek wspomagający redukcję masy ciała, zawierający liraglutyd, który działa na receptory w mózgu kontrolujące apetyt. Pomaga poczuć sytość, zmniejsza głód i przyczynia się do ograniczenia spożycia kalorii. Stosowany u dorosłych i młodzieży z otyłością lub nadwagą w połączeniu z dietą i ćwiczeniami, Saxenda przynosi efekty, jeśli w ciągu pierwszych 12 tygodni leczenia masa ciała zmniejszy się o ustalone wartości.
Wegovy to nowoczesny lek na receptę, stosowany w leczeniu otyłości, którego głównym składnikiem jest semaglutyd. Działa on poprzez naśladowanie naturalnego hormonu GLP-1, co przyczynia się do regulacji poziomu cukru we krwi i zmniejszenia apetytu. Wegovy jest zalecany dla osób dorosłych z BMI powyżej 30 lub powyżej 27 z dodatkowymi problemami zdrowotnymi związanymi z wagą. Badania wykazały, że lek ten nie tylko wspomaga redukcję masy ciała, ale również może obniżyć ryzyko poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych.
Otyłość to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej, która stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i skraca czas życia pacjentów. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) problem ten dotyka około 13% światowej populacji dorosłych, a w Polsce otyłość występuje u niemal 25% mężczyzn i 23% kobiet powyżej 20. roku życia. W ostatnich latach obserwuje się także niepokojący wzrost otyłości wśród dzieci i młodzieży. Wieloczynnikowy charakter tej choroby sprawia, że jej skuteczne leczenie wymaga kompleksowego podejścia, w którym obok zmian stylu życia coraz większą rolę odgrywa farmakoterapia. Nowoczesne leki przeciwotyłościowe nie tylko wspierają redukcję masy ciała, ale także korzystnie wpływają na powikłania metaboliczne związane z otyłością, co przekłada się na poprawę jakości życia pacjentów i zmniejszenie ryzyka chorób współistniejących.
Otyłość definiuje się jako chorobę przewlekłą, charakteryzującą się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej u mężczyzn powyżej 25%, a u kobiet powyżej 30% masy ciała. W praktyce klinicznej do rozpoznania i klasyfikacji otyłości najczęściej stosuje się wskaźnik masy ciała (BMI), który oblicza się dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez kwadrat wysokości (w metrach). Zgodnie z klasyfikacją WHO, za otyłość uznaje się stan, w którym BMI przekracza 30 kg/m².
Choroba otyłościowa ma złożone podłoże, będąc wynikiem interakcji czynników genetycznych, środowiskowych, psychologicznych i behawioralnych. Głównym mechanizmem prowadzącym do jej rozwoju jest długotrwały dodatni bilans energetyczny, w którym podaż energii przewyższa jej wydatkowanie. Współczesny styl życia, charakteryzujący się ograniczoną aktywnością fizyczną i łatwym dostępem do wysoko przetworzonej żywności, znacząco przyczynia się do epidemii otyłości.
Nadmierna masa ciała prowadzi do licznych zaburzeń metabolicznych, takich jak insulinooporność, hiperinsulinemia, zaburzenia lipidowe i hormonalne, które z kolei zwiększają ryzyko rozwoju poważnych chorób przewlekłych. Najczęstszymi powikłaniami otyłości są:
Ze względu na poważne konsekwencje zdrowotne, otyłość wymaga skutecznego leczenia, które powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Skuteczne leczenie otyłości wymaga wielokierunkowego podejścia, które łączy modyfikację stylu życia, wsparcie psychologiczne, farmakoterapię, a w wybranych przypadkach także leczenie chirurgiczne. Podstawę terapii stanowi zmiana nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej, co pozwala uzyskać ujemny bilans energetyczny niezbędny do redukcji masy ciała.
Modyfikacja stylu życia stanowi fundament leczenia otyłości i obejmuje wprowadzenie zbilansowanej diety o zmniejszonej wartości energetycznej oraz regularnej aktywności fizycznej. Dieta powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, uwzględniając jego preferencje żywieniowe, stan zdrowia i codzienne nawyki. Typowo zaleca się deficyt kaloryczny na poziomie 500-1000 kcal dziennie, co pozwala na bezpieczną utratę 0,5-1 kg tygodniowo.
Regularna aktywność fizyczna nie tylko zwiększa wydatek energetyczny, ale także poprawia wrażliwość na insulinę, profil lipidowy oraz ogólną sprawność fizyczną. Zaleca się co najmniej 150 minut umiarkowanej lub 75 minut intensywnej aktywności aerobowej tygodniowo, a także ćwiczenia oporowe 2-3 razy w tygodniu.
Dla wielu osób z otyłością istotne jest również wsparcie psychologiczne, które pomaga w zrozumieniu emocjonalnych aspektów związanych z jedzeniem, budowaniu motywacji do zmian oraz radzeniu sobie z nawrotami. Szczególnie ważna jest pomoc psychologa lub psychiatry w przypadku współwystępowania zaburzeń odżywiania, takich jak zespół kompulsywnego jedzenia (BED) czy jedzenie pod wpływem emocji.
W przypadku otyłości olbrzymiej (BMI ≥ 40 kg/m²) lub otyłości z poważnymi powikłaniami (BMI ≥ 35 kg/m²), gdy leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów, rozważa się leczenie bariatryczne. Operacje bariatryczne, takie jak rękawowa resekcja żołądka czy bypass żołądkowy, prowadzą do znacznej i trwałej redukcji masy ciała oraz poprawy lub ustąpienia wielu chorób towarzyszących otyłości.
Farmakoterapia stanowi istotny element w kompleksowym leczeniu otyłości, szczególnie u pacjentów, u których modyfikacja stylu życia nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Zgodnie z polskimi wytycznymi, leczenie farmakologiczne można rozważyć u osób dorosłych z:
Farmakoterapię należy wprowadzić, gdy po 3-6 miesiącach stosowania kompleksowego postępowania niefarmakologicznego nie udało się uzyskać redukcji masy ciała o co najmniej 5% wartości wyjściowej lub gdy po początkowej redukcji masy ciała dochodzi do jej ponownego przyrostu.
Obecnie w Polsce dostępnych jest kilka leków zarejestrowanych do leczenia otyłości. Każdy z nich działa w inny sposób i może być bardziej odpowiedni dla określonych grup pacjentów. Poniżej omówiono najważniejsze preparaty stosowane w farmakoterapii otyłości.
Orlistat (nazwa handlowa: Xenical, Orlistat, Alli) jest jednym z najdłużej stosowanych leków w terapii otyłości. Działa obwodowo w przewodzie pokarmowym, hamując aktywność lipaz trzustkowych i żołądkowych, przez co zmniejsza wchłanianie tłuszczów o około 30%. Niestrawione tłuszcze są wydalane z kałem.
Mechanizm działania: Orlistat nie wpływa na uczucie głodu i sytości, a jego działanie ogranicza się do ściany przewodu pokarmowego. Lek praktycznie nie wchłania się do krwiobiegu i jest całkowicie wydalany przez przewód pokarmowy.
Skuteczność: Średnia redukcja masy ciała przy stosowaniu orlistatu wynosi około 2-4 kg rocznie. Lek korzystnie wpływa na profil lipidowy, poprawia kontrolę glikemii oraz prowadzi do znaczącego spadku ciśnienia tętniczego. Wykazano jego skuteczność w prewencji cukrzycy typu 2 oraz redukcji innych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.
Dawkowanie: Standardowa dawka to 120 mg trzy razy dziennie podczas głównych posiłków. Dostępny jest również preparat w dawce 60 mg (Alli), który można nabyć bez recepty.
Działania niepożądane: Objawy niepożądane dotyczą głównie przewodu pokarmowego i mogą obejmować biegunki tłuszczowe, bóle brzucha, wzdęcia, plamienia tłuszczowe z odbytu. Ponadto lek może zaburzać wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K).
Przeciwwskazania: Zespół upośledzonego wchłaniania, cholestaza, ciąża i karmienie piersią.
Preparat złożony zawierający naltrekson (antagonista receptorów opioidowych) i bupropion (inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy i noradrenaliny) jest dostępny w Polsce pod nazwą handlową Mysimba.
Mechanizm działania: Oba składniki działają centralnie na ośrodki w podwzgórzu, regulując uczucie głodu i sytości. Bupropion pobudza uwalnianie α-MSH przez neurony pro-opiomelanokortynowe (POMC) i hamuje wychwyt zwrotny dopaminy i noradrenaliny w podwzgórzu, co stymuluje odczucie sytości i hamuje chęć poszukiwania jedzenia. Naltrekson blokuje receptor dla endogennych opioidów, wydłużając odczucie sytości i zmniejszając poczucie „lubienia” pokarmów.
Skuteczność: W badaniach klinicznych wykazano, że preparat prowadzi do większej redukcji masy ciała w porównaniu do placebo (5% vs. 1,8%). Większa liczba pacjentów uzyskała redukcję masy ciała powyżej 5% (44,5% vs. 18,9%), a średni spadek masy ciała do 6 kg utrzymywał się do 56 tygodni. U pacjentów z cukrzycą zaobserwowano również poprawę kontroli glikemii.
Dawkowanie: Leczenie rozpoczyna się od podawania jednej tabletki rano, następnie dawkę stopniowo zwiększa się przez 4 tygodnie, aż do dawki maksymalnej 2 tabletki dwa razy dziennie.
Działania niepożądane: Najczęściej zgłaszane objawy to bóle głowy, suchość w ustach, potliwość, senność i zaparcia.
Wskazania szczególne: Preparat jest szczególnie zalecany dla pacjentów z:
Przeciwwskazania: Niewyrównane nadciśnienie tętnicze, padaczka, guz nowotworowy w ośrodkowym układzie nerwowym, choroba afektywna dwubiegunowa, żarłoczność psychiczna lub jadłowstręt psychiczny w wywiadzie, ciężkie uszkodzenie wątroby, schyłkowa niewydolność nerek, ciąża.
Liraglutyd (nazwa handlowa: Saxenda) jest analogiem glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), hormonu inkretynowego wydzielanego przez komórki jelita. Lek był pierwotnie stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, ale w większej dawce (3,0 mg) został zarejestrowany do leczenia otyłości.
Mechanizm działania: Liraglutyd działa poprzez wiązanie się z receptorami GLP-1, które znajdują się w wielu narządach, w tym w trzustce, przewodzie pokarmowym i mózgu. Jego działanie obejmuje:
Skuteczność: Badania kliniczne wykazały, że liraglutyd prowadzi do redukcji masy ciała o 5-6 kg w ciągu 56 tygodni. U pacjentów z cukrzycą zaobserwowano również poprawę kontroli glikemii, z redukcją poziomu HbA1c średnio o 1,3%. Lek zmniejsza także apetyt, poprawia profil lipidowy i obniża ciśnienie tętnicze.
Dawkowanie: Liraglutyd podaje się w formie iniekcji podskórnej raz dziennie. Dawkowanie rozpoczyna się od 0,6 mg i stopniowo zwiększa co tydzień, aż do osiągnięcia dawki 3,0 mg.
Działania niepożądane: Najczęstsze objawy niepożądane to nudności, wymioty, bóle brzucha, zaparcia lub biegunki. Objawy te zwykle ustępują po 2-4 tygodniach stosowania leku.
Wskazania szczególne: Liraglutyd jest lekiem z wyboru u osób z nadwagą i otyłością, u których współistnieją:
Liraglutyd jako jedyny lek przeciwotyłościowy jest również zarejestrowany do stosowania u młodzieży w wieku 12-17 lat z otyłością i masą ciała powyżej 60 kg.
Przeciwwskazania: Głównym przeciwwskazaniem jest ciąża.
Semaglutyd (nazwa handlowa: Wegovy) jest nowszym analogiem GLP-1, o dłuższym czasie działania i większej skuteczności w redukcji masy ciała niż liraglutyd. W Polsce lek ten jest dostępny w ograniczonym zakresie, głównie w ramach importu docelowego.
Mechanizm działania: Podobnie jak liraglutyd, semaglutyd naśladuje działanie hormonu GLP-1, zwiększając uczucie sytości, zmniejszając apetyt i spowalniając opróżnianie żołądka. Dodatkowo wpływa na obniżenie stężenia glukozy we krwi i wykazuje działanie kardioprotekcyjne.
Skuteczność: Semaglutyd wykazuje większą skuteczność w redukcji masy ciała niż liraglutyd. W badaniach klinicznych pacjenci stosujący semaglutyd tracili średnio 15% początkowej masy ciała.
Dawkowanie: Lek podaje się w formie iniekcji podskórnej raz w tygodniu, stopniowo zwiększając dawkę.
Działania niepożądane i przeciwwskazania: Są podobne do tych występujących przy stosowaniu liraglutydu.
Tirzepatyd (nazwa handlowa: Mounjaro) jest najnowszym lekiem zarejestrowanym do leczenia otyłości. Jest to długo działający podwójny agonista receptorów GIP (glukozozależny peptyd insulinotropowy) i GLP-1.
Mechanizm działania: Tirzepatyd działa poprzez stymulację receptorów GIP i GLP-1, co prowadzi do zwiększenia uczucia sytości, zmniejszenia apetytu i spowolnienia opróżniania żołądka. Badania wykazują, że lek ten prowadzi do większej redukcji tkanki tłuszczowej niż beztłuszczowej masy ciała w porównaniu z placebo.
Skuteczność: Według badań klinicznych, tirzepatyd jest obecnie lekiem o największej skuteczności w redukcji masy ciała u osób z otyłością. Pacjenci przyjmujący najwyższą dawkę leku tracili średnio 18% początkowej masy ciała. Tirzepatyd wpływa również korzystnie na parametry gospodarki węglowodanowej i lipidowej, ciśnienie tętnicze oraz wrażliwość na insulinę.
Dawkowanie: Lek podaje się w formie iniekcji podskórnej raz w tygodniu, stopniowo zwiększając dawkę.
Działania niepożądane: Podobnie jak w przypadku innych analogów GLP-1, najczęstsze działania niepożądane dotyczą przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunka).
Przeciwwskazania: Obejmują nadwrażliwość na substancję czynną, ciążę oraz okres karmienia piersią.
Wybór leku przeciwotyłościowego powinien być dostosowany do indywidualnej sytuacji pacjenta, uwzględniając jego choroby współistniejące, potencjalne interakcje z innymi przyjmowanymi lekami oraz preferencje dotyczące drogi podania. Poniżej przedstawiono praktyczne wskazówki dotyczące wyboru leku w zależności od specyficznych potrzeb pacjenta.
U pacjentów z insulinoopornością, stanem przedcukrzycowym lub cukrzycą typu 2 preferowaną opcją są analogi GLP-1 (liraglutyd, semaglutyd, tirzepatyd), które oprócz redukcji masy ciała korzystnie wpływają na gospodarkę węglowodanową. Leki te obniżają poziom HbA1c, zmniejszają insulinooporność i ryzyko powikłań cukrzycy.
U osób z chorobami sercowo-naczyniowymi lub zwiększonym ryzykiem sercowo-naczyniowym zaleca się stosowanie analogów GLP-1, które wykazują działanie kardioprotekcyjne. Leki te zmniejszają ryzyko wystąpienia zawału serca, udaru mózgu i zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Należy unikać stosowania naltreksonu z bupropionem u pacjentów z niewyrównanym nadciśnieniem tętniczym.
Dla pacjentów z współistniejącą depresją lub tendencją do kompulsywnego objadania się, odpowiednim wyborem może być preparat złożony naltreksonu z bupropionem. Bupropion wykazuje działanie przeciwdepresyjne, a naltrekson pomaga kontrolować zachowania kompulsywne związane z jedzeniem.
U pacjentów z niealkoholową stłuszczeniową chorobą wątroby najlepszym wyborem są analogi GLP-1, szczególnie liraglutyd, który w badaniach klinicznych wykazał skuteczność w redukcji stłuszczenia wątroby.
Dla osób z obturacyjnym bezdechem sennym zaleca się liraglutyd, który w badaniach klinicznych prowadził do zmniejszenia wskaźnika bezdechów i spłyceń oddechów (AHI).
Dla osób, które preferują leki doustne, odpowiednimi opcjami są orlistat lub preparat naltreksonu z bupropionem. Z kolei pacjenci, którzy nie mają problemu z iniekcjami i chcą uzyskać większą redukcję masy ciała, mogą wybrać analogi GLP-1.
Otyłość jest chorobą przewlekłą, która wymaga długotrwałego leczenia. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, farmakoterapię otyłości należy kontynuować tak długo, jak długo przynosi ona korzyści kliniczne i nie wywołuje poważnych działań niepożądanych. Dla większości pacjentów oznacza to wieloletnie stosowanie leków.
Kluczowe znaczenie ma systematyczna ocena skuteczności leczenia. Przyjmuje się, że po 12-16 tygodniach stosowania leku powinna nastąpić redukcja masy ciała o co najmniej 5% wartości wyjściowej. Jeśli cel ten nie zostanie osiągnięty, należy rozważyć zmianę leku lub modyfikację planu leczenia.
Nawet po osiągnięciu docelowej masy ciała farmakoterapię często kontynuuje się, aby zapobiec ponownemu przyrostowi wagi. Zaprzestanie przyjmowania leków bez wprowadzenia trwałych zmian w stylu życia często prowadzi do odzyskania utraconej masy ciała.
Farmakologiczne leczenie otyłości stanowi ważny element kompleksowej terapii tej przewlekłej choroby. Dostępne obecnie leki, takie jak orlistat, naltrekson z bupropionem, liraglutyd, semaglutyd i tirzepatyd, oferują różne mechanizmy działania i profile skuteczności, co pozwala na indywidualizację leczenia w zależności od potrzeb pacjenta.
Kluczowe znaczenie ma właściwa kwalifikacja do farmakoterapii, uwzględniająca nie tylko wskaźnik BMI, ale także obecność chorób współistniejących, potencjalne interakcje lekowe i preferencje pacjenta. Leczenie farmakologiczne powinno być zawsze częścią kompleksowego podejścia obejmującego modyfikację stylu życia, wsparcie psychologiczne i regularne monitorowanie efektów terapii.
Należy pamiętać, że nawet niewielka redukcja masy ciała (o 5-10%) prowadzi do istotnych korzyści zdrowotnych, zmniejszając ryzyko powikłań otyłości i poprawiając jakość życia pacjentów. Postęp w farmakoterapii otyłości daje nadzieję na skuteczniejsze leczenie tej powszechnej choroby, która stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej medycyny.
Współczesne leki przeciwotyłościowe przechodzą rygorystyczne badania kliniczne przed wprowadzeniem na rynek, co zapewnia ich bezpieczeństwo przy stosowaniu zgodnie z zaleceniami. Każdy lek może jednak powodować działania niepożądane, dlatego ważne jest, aby farmakoterapia otyłości była prowadzona pod nadzorem lekarza, który regularnie ocenia stosunek korzyści do ryzyka.
Otyłość jest chorobą przewlekłą, dlatego leczenie farmakologiczne może być długotrwałe, a nawet dożywotnie. O czasie trwania terapii decyduje lekarz na podstawie indywidualnej oceny pacjenta, uwzględniając skuteczność leczenia i występowanie ewentualnych działań niepożądanych.
Istnieje ryzyko ponownego przyrostu masy ciała po zaprzestaniu farmakoterapii, szczególnie jeśli nie wprowadzono trwałych zmian w stylu życia. Dlatego tak ważne jest, aby leczenie farmakologiczne było częścią kompleksowego podejścia obejmującego modyfikację diety, zwiększenie aktywności fizycznej i zmianę nawyków.
Większość leków przeciwotyłościowych jest przeciwwskazana w ciąży i podczas karmienia piersią. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną antykoncepcję podczas farmakoterapii otyłości. Jeśli pacjentka planuje ciążę, leki należy odstawić z odpowiednim wyprzedzeniem, zgodnie z zaleceniami lekarza.
W Polsce leki stosowane w leczeniu otyłości nie są objęte refundacją. Pacjent ponosi pełny koszt terapii, co stanowi istotną barierę dostępu do nowoczesnego leczenia dla wielu osób.
Łączenie różnych leków przeciwotyłościowych nie jest zalecane bez wyraźnych wskazań medycznych i powinno odbywać się wyłącznie pod ścisłym nadzorem lekarza. Niektóre kombinacje mogą zwiększać ryzyko działań niepożądanych bez dodatkowych korzyści terapeutycznych.
Nie, farmakoterapia otyłości jest uzupełnieniem, a nie zamiennikiem zdrowego stylu życia. Najlepsze efekty osiąga się, łącząc leczenie farmakologiczne ze zbilansowaną dietą o obniżonej kaloryczności i regularną aktywnością fizyczną.
Leki przeciwotyłościowe są przeznaczone dla osób dorosłych z BMI ≥ 30 kg/m² lub BMI ≥ 27 kg/m² z co najmniej jedną chorobą związaną z otyłością, u których modyfikacja stylu życia nie przyniosła wystarczających rezultatów. W przypadku młodzieży (12-17 lat) stosowanie liraglutydu można rozważyć przy BMI odpowiadającym otyłości według kryteriów właściwych dla wieku i płci.
Skuteczność leków przeciwotyłościowych różni się w zależności od indywidualnych cech pacjenta. Na podstawie badań klinicznych, największą redukcję masy ciała uzyskuje się stosując tirzepatyd (do 18%), następnie semaglutyd (około 15%), liraglutyd (5-6%), naltrekson z bupropionem (4-5%) i orlistat (2-4%). Wybór leku powinien jednak uwzględniać nie tylko jego skuteczność, ale także profil bezpieczeństwa, choroby współistniejące pacjenta i jego preferencje.
W Polsce jedynym lekiem przeciwotyłościowym dostępnym bez recepty jest orlistat w dawce 60 mg (Alli). Jego skuteczność jest jednak niższa niż w przypadku dawki 120 mg dostępnej na receptę. Należy pamiętać, że suplementy diety reklamowane jako „spalacze tłuszczu” czy „tabletki odchudzające” nie są lekami i nie przeszły badań klinicznych potwierdzających ich skuteczność i bezpieczeństwo w leczeniu otyłości.
