Akineton to lek przeciwcholinergiczny o silnym działaniu na ośrodkowy układ nerwowy, stosowany w leczeniu choroby Parkinsona oraz zaburzeń pozapiramidowych w postaci mimowolnych, nieprawidłowych ruchów. Jest szczególnie wskazany w sytuacjach, gdy wymagane jest szybkie działanie, oraz w terapii wstępnej w ciężkich przypadkach parkinsonizmu.
Lek o działaniu cholinolitycznym, łagodzący objawy choroby Parkinsona oraz dyskinez wywołanych stosowaniem leków cholinergicznych. Leczenie sztywności mięśniowej, drżenia i spowolnienia ruchowego w chorobie Parkinsona. Leczenie zaburzeń motorycznych w zespołach pozapiramidowych (parkinsonowskich i dystonicznych) wywołanych przez neuroleptyki i podobnie działające leki, np. wczesnych dyskinez, akatyzji i objawów parkinsonowskich.
Aparxon PR to lek, który jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Działa poprzez pobudzanie receptorów dopaminowych w mózgu, co pomaga złagodzić objawy choroby. Jest dostępny na receptę i ma postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Wskazaniem do stosowania Aparxon PR jest choroba Parkinsona, zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniu z lewodopą.
ApoRopin to lek, który zawiera substancję czynną o nazwie ropinirol. Jest to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Ropinirol działa poprzez pobudzanie receptorów dopaminowych w mózgu, co pomaga złagodzić objawy choroby Parkinsona. Lek jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania to początkowe leczenie choroby Parkinsona w monoterapii, a następnie w skojarzeniu z lewodopą, gdy działanie lewodopy staje się niewystarczające lub pojawiają się fluktuacje efektu terapeutycznego.
Aropilo to lek na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie ropinirol. Jest to lek dopaminergiczny, który działa poprzez pobudzanie receptorów dopaminowych w mózgu. Aropilo jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona oraz w objawowym leczeniu umiarkowanego do ciężkiego zespołu niespokojnych nóg. Zespół niespokojnych nóg to stan, który dotyczy kończyn dolnych i czasem ramion.
Aropilo SR to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Jest to agonista receptorów dopaminowych, co oznacza, że wiąże się z tymi receptorami i daje efekty podobne do dopaminy. Lek ten jest dostępny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu, co oznacza, że jego składniki są uwalniane stopniowo, aby zapewnić długotrwałe działanie. Wskazania do stosowania to leczenie choroby Parkinsona.
Asanix PPH to lek na receptę, który zawiera substancję czynną rasagilinę. Jest stosowany u dorosłych w leczeniu choroby Parkinsona. Można go podawać łącznie z lewodopą (innym lekiem stosowanym w leczeniu choroby Parkinsona) lub bez lewodopy. Choroba Parkinsona powoduje utratę komórek wytwarzających dopaminę w mózgu, co wpływa na kontrolę ruchu.
Azilect to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera substancję czynną rasagilinę, która jest silnym, wybiórczym i nieodwracalnym inhibitorem monoaminooksydazy B (MAO-B). Enzym ten powoduje rozkład dopaminy, a zatem spadek jej poziomu. Azilect zwiększa stężenie dopaminy w obszarach mózgu, co zmniejsza nasilenie objawów choroby Parkinsona. Lek jest dostępny na receptę.
Bromocorn to lek z grupy sympatykomimetyków, który zawiera substancję czynną brymonidynę. Lek jest stosowany w leczeniu: Choroby Parkinsona, Akromegalii, Gruczolaków wydzielających prolaktynę (prolaktynoma), Hiperprolaktynemii u mężczyzn.
Ceurolex SR to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Działa poprzez zmniejszanie niedoboru dopaminy, co jest kluczowe w leczeniu choroby Parkinsona. Lek jest dostępny na receptę i powinien być stosowany zgodnie z zaleceniami lekarza. Wskazaniem do stosowania Ceurolex SR jest choroba Parkinsona.
Comtan to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera substancję czynną entakapon, która pomaga kontrolować objawy choroby, takie jak drżenie, sztywność mięśni i wolne ruchy. Lek jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania leku Comtan jest choroba Parkinsona u dorosłych pacjentów, u których występuje końcowe zanikanie działania lewodopy (fluktuacje motoryczne).
Comtess to lek na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie entakapon. Jest to inhibitor katecholo-O-metylotransferazy (COMT), który działa obwodowo. Lek jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona u pacjentów z fluktuacjami ruchowymi końca dawki, których nie można kontrolować za pomocą innych leków. Comtess jest zawsze stosowany w połączeniu z lewodopą i inhibitorem dekarboksylazy.
Corbilta to lek na receptę, który zawiera trzy substancje czynne: entakapon, karbidopę i lewodopę. Jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ten pomaga pacjentom z chorobą Parkinsona kontrolować objawy choroby, takie jak drżenie, sztywność i wolne ruchy. Corbilta jest dostępna w różnych dawkach, aby dostosować leczenie do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Dacepton to lek na receptę, który zawiera substancję czynną apomorfinę. Jest to agonista receptorów dopaminowych D1 i D2. Stosowany jest w leczeniu obniżających sprawność fluktuacji ruchowych (zjawisk „on-off”) u pacjentów z chorobą Parkinsona, które utrzymują się pomimo optymalnego, indywidualnie dobranego leczenia doustnego. Pacjenci powinni potrafić rozpoznawać u siebie początek objawów stanu „off” oraz wykonywać sobie wstrzyknięcia bądź mieć opiekuna, który w razie potrzeby potrafiłby podać lek.
Dopamar to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Składa się z dwóch substancji czynnych: lewodopy i karbidopy. Lek ten skraca czas nagłej sztywności mięśni, która może się utrzymywać u osób chorujących na chorobę Parkinsona przez kilka minut lub nawet godzin. Jedna tabletka Dopamar zawiera 200 mg lewodopy i 50 mg karbidopy.
Dopamar Mite to lek na receptę, który ma postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Składa się z dwóch aktywnych składników: lewodopy i karbidopy. Lek ten skraca czas nagłej sztywności mięśni, która może się utrzymywać u osób chorujących na chorobę Parkinsona przez kilka minut lub nawet godzin.
Duodopa to lek stosowany w leczeniu zaawansowanej postaci choroby Parkinsona. Jest to żel dojelitowy, który zawiera dwie substancje czynne – lewodopę i karbidopę. Lewodopa ulega w mózgu dekarboksylacji do dopaminy, co skutkuje redukcją symptomów związanych z chorobą Parkinsona. Lek jest dostępny na receptę. Wskazany jest dla pacjentów, u których występują ciężkie fluktuacje ruchowe oraz hiperkinezy i/lub dyskinezy, w przypadku gdy dostępne połączenia leków stosowanych w chorobie Parkinsona nie przynoszą zadowalających rezultatów.
Entacapone Orion jest lekiem stosowanym w leczeniu choroby Parkinsona. Jest to choroba neurodegeneracyjna, która prowadzi do zaburzeń ruchu i koordynacji. Entacapone Orion działa poprzez zwiększanie stężenia dopaminy w mózgu, co pomaga złagodzić objawy choroby. Lek jest dostępny na receptę.
Entacapone Teva to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Jest to inhibitor COMT (katecholo-O-metylotransferazy), który działa poprzez zwiększenie stężenia lewodopy (substancji stosowanej w leczeniu choroby Parkinsona) w mózgu, poprawiając kontrolę nad objawami choroby. Lek jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania jest choroba Parkinsona u pacjentów, u których występują fluktuacje końca dawki podczas standardowego leczenia, w tym lewodopą i inhibitorami dekarboksylazy.
Evertas to lek dostępny na receptę, który jest stosowany w formie systemu transdermalnego, czyli plastra uwalniającego substancję leczniczą z zaprogramowaną szybkością przez określony czas. Substancją czynną jest rywastygmina, która należy do grupy substancji zwanych inhibitorami cholinesterazy. Lek jest stosowany w leczeniu objawowym łagodnej do średnio zaawansowanej postaci otępienia typu alzheimerowskiego.
Exelon to lek zawierający substancję czynną rywastygminę, która jest inhibitorem acetylocholinoesterazy. Jest stosowany w leczeniu objawowym łagodnej i średnio zaawansowanej postaci otępienia typu alzheimerowskiego. Exelon jest dostępny na receptę.
Flexilev to lek zawierający lewodopę i karbidopę, które są stosowane w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ten łagodzi wiele objawów choroby Parkinsona, szczególnie takich jak sztywność i spowolnienie ruchowe, a także drżenie, utrudnione połykanie, ślinotok i brak stabilności postawy. Jest dostępny na receptę.
Inbrija to lek inhalacyjny zawierający lewodopę, stosowany w leczeniu pogorszenia objawów choroby Parkinsona podczas stanów OFF. Tak, Inbrija jest dostępna wyłącznie na receptę.
Lecigon to innowacyjny lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zazwyczaj jest on przepisywany w przypadkach zaawansowanych, kiedy leki doustne przestają działać. Lecigon to żel, który jest podawany ciągle za pomocą pompy i zgłębnika bezpośrednio do jelita cienkiego. Lek ten zawiera trzy substancje czynne: lewodopę, karbidopę (w postaci karbidopy jednowodnej) oraz entakapon. Wskazania do stosowania to leczenie zaawansowanej postaci choroby Parkinsona z ciężkimi fluktuacjami ruchowymi i hiperkinezą lub dyskinezą, gdy dostępne, doustne połączenia leków stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona nie przyniosły zadowalających rezultatów. Lek jest dostępny na receptę.
Levodopa/Carbidopa/Entacapone Orion to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera trzy substancje czynne: lewodopę, karbidopę i entakapon. Lewodopa jest prekursorem dopaminy, neuroprzekaźnika, którego brak jest charakterystyczny dla choroby Parkinsona. Karbidopa zwiększa dostępność lewodopy dla mózgu, a entakapon zapobiega rozkładowi lewodopy w organizmie. Lek jest dostępny na receptę.
Madopar to lek na receptę, który zawiera dwie substancje czynne: lewodopę i benzerazyd. Jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona, która objawia się spowolnieniem ruchów, sztywnością mięśni i drżeniem. Celem leczenia jest uzupełnienie dopaminy w mózgu. Madopar jest także wskazany w objawowym leczeniu idiopatycznego (samoistnego) lub związanego z niewydolnością nerek wymagającą dializoterapii zespołu niespokojnych nóg.
Mirapexin to lek zawierający pramipeksol, który jest agonistą receptorów dopaminowych w ośrodkowym układzie nerwowym. Stosuje się go w terapii choroby Parkinsona, zarówno samodzielnie, jak i w skojarzeniu z lewodopą (w późnej fazie choroby). Substancję wykorzystuje się również do leczenia syndromu niespokojnych nóg. Lek Mirapexin jest dostępny na receptę.
Nakom to lek stosowany w leczeniu objawów choroby Parkinsona i zespołu Parkinsona. Składa się z dwóch substancji czynnych: lewodopy, będącej prekursorem dopaminy, oraz karbidopy, która jest inhibitorem dekarboksylazy o działaniu obwodowym. Dzięki temu więcej lewodopy może przedostać się do mózgu, co pozwala na zmniejszenie dawki leku i ograniczenie działań niepożądanych. Nakom jest dostępny na receptę.
Nakom Mite to lek w postaci tabletek, stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ten łagodzi takie objawy choroby jak sztywność i spowolnienie ruchowe, a także drżenie, utrudnione połykanie, ślinotok i brak stabilności postawy. Preparat zawiera karbidopę i lewodopę. Jest dostępny na receptę.
Nimvastid to lek zawierający rywastygminę, która jest inhibitorem acetylo- i butyrylocholinoesterazy z grupy karbaminianów. Lek ten jest stosowany w leczeniu objawowym łagodnej do średniozaawansowanej postaci otępienia typu alzheimerowskiego oraz łagodnej do średniozaawansowanej postaci otępienia u pacjentów z idiopatyczną chorobą Parkinsona. Nimvastid jest wydawany na receptę.
Nironovo SR to lek na receptę, który zawiera substancję czynną ropinirol. Jest to lek z grupy agonistów dopaminy, które działają w mózgu w sposób zbliżony do naturalnie występującej substancji zwanej dopaminą. Stosuje się go w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ma postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu, co pozwala na stopniowe uwalnianie substancji czynnej i długotrwałe działanie leku.
Ontilyv to innowacyjny lek zawierający opikapon, przeznaczony do leczenia choroby Parkinsona. Wspomaga działanie lewodopy, łagodząc objawy i poprawiając mobilność pacjentów. Dzięki Ontilyv, osoby z chorobą Parkinsona mogą cieszyć się lepszą jakością życia.
Oprymea to lek przeciwparkinsonowski, który zawiera substancję czynną pramipeksol. Jest to agonista dopaminy, który działa poprzez pobudzanie receptorów dopaminy w mózgu. Oprymea jest wskazany do leczenia objawów idiopatycznej choroby Parkinsona u dorosłych, zarówno w monoterapii (bez lewodopy), jak i w terapii skojarzonej z lewodopą. Jest dostępny na receptę.
Parkador to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona u dorosłych. Składa się z karbidopy, inhibitora dekarboksylazy aminokwasów aromatycznych, oraz lewodopy, metabolicznego prekursora dopaminy. Dzięki temu skutecznie łagodzi wiele objawów choroby Parkinsona, takich jak sztywność mięśni, spowolnienie ruchowe, drżenie, trudności w połykaniu, ślinotok i niestabilność postawy.
Parlodel to lek, którego substancją czynną jest bromokryptyna. Jest on stosowany w leczeniu gruczolaków przysadki mózgowej produkujących prolaktynę (prolaktynoma), wybranych przypadków akromegalii, zaburzeń cyklu miesiączkowego, bezpłodności kobiet, zespołu policystycznych jajników, zespołu napięcia przedmiesiączkowego, łagodnej mastopatii torbielowatej lub guzkowej, hiperprolaktynemii u mężczyzn, hamowaniu fizjologicznej laktacji po poronieniach oraz w chorobie Parkinsona. Lek jest na receptę.
Polpix SR to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera substancję czynną o nazwie ropinirol, która jest agonistą receptorów dopaminowych. Lek ten jest stosowany zarówno w początkowym etapie leczenia, jak i w skojarzeniu z lewodopą, gdy jej działanie staje się niewystarczające lub pojawia się fluktuacja efektu terapeutycznego. Polpix SR jest dostępny na receptę.
Pramipexole Accord to lek, który zawiera substancję czynną pramipeksol. Jest to lek z grupy agonistów dopaminy, które pobudzają receptory dopaminowe w mózgu. Stosowany jest w leczeniu objawów idiopatycznej choroby Parkinsona u osób dorosłych, zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniu z lewodopą. Lek jest dostępny na receptę.
Pramipexole Teva to lek, który zawiera substancję czynną pramipeksol. Jest to lek z grupy agonistów dopaminy, które pobudzają receptory dopaminy w mózgu. Pobudzanie receptorów dopaminy wyzwala impulsy nerwowe w mózgu, ułatwiające kontrolę ruchów ciała. Pramipexole Teva jest stosowany do leczenia objawów podstawowej choroby Parkinsona u dorosłych. Może być stosowany w monoterapii lub w połączeniu z lewodopą (innym lekiem stosowanym w chorobie Parkinsona). Jest dostępny na receptę.
Precifit to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona, zawierający dwie substancje czynne: lewodopę i karbidopę. Lewodopa przekształca się w mózgu w dopaminę, która łagodzi objawy choroby, natomiast karbidopa spowalnia rozkład lewodopy w organizmie, wzmacniając jej działanie. Lek ma postać mikrotabletek wydawanych przez specjalny dozownik zaprogramowany przez personel medyczny.
Produodopa to lek stosowany w leczeniu zaawansowanej choroby Parkinsona, która odpowiada na lewodopę. Jest zalecany dla pacjentów, u których występują ciężkie fluktuacje ruchowe oraz hiperkinezy i (lub) dyskinezy, w przypadku gdy dostępne kombinacje leków przeciwparkinsonowskich nie dają wystarczającej kontroli objawów. Produodopa jest lekiem na receptę.
Prometax to lek zawierający rywastygminę, który jest inhibitorem acetylo- i butyrylocholinoesterazy. Jest stosowany w leczeniu objawowym łagodnej do średniozaawansowanej postaci otępienia typu alzheimerowskiego oraz łagodnej do średniozaawansowanej postaci otępienia u pacjentów z idiopatyczną chorobą Parkinsona. Lek ten jest dostępny na receptę.
Pronoran to lek na receptę, który zawiera substancję czynną pirybedyl. Jest to lek o działaniu agonistycznym dopaminergicznym, który pobudza receptory dopaminowe w mózgu oraz działa rozszerzająco na obwodowe naczynia krwionośne. Stosowany jest w leczeniu wspomagającym przewlekłych zaburzeń czynności poznawczych i neurosensorycznych u osób w podeszłym wieku, podczas leczenia wspomagającego chromania przestankowego w przebiegu miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych, w leczeniu objawów wynikających z niedokrwienia w okulistyce oraz w leczeniu choroby Parkinsona.
Ralago to lek na receptę, który zawiera substancję czynną rasagilinę. Jest to inhibitor MAO typu B, stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ten jest wskazany do stosowania u dorosłych w monoterapii (bez lewodopy) lub jako leczenie wspomagające (z lewodopą) u pacjentów z wahaniami skuteczności lewodopy na skutek efektu wyczerpania dawki. Zalecana dawka rasagiliny wynosi 1 mg (jedna tabletka Ralago) raz na dobę, przyjmowana z lub bez lewodopy.
Rasagilina Synthon to silny, wybiórczy i nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy B (MAO-B). Jest stosowany w leczeniu idiopatycznej (o nieznanej przyczynie) choroby Parkinsona w monoterapii (jako jedyny lek) lub w połączeniu z lewodopą u osób z wahaniami skuteczności lewodopy w wyniku efektu wyczerpania dawki. Lek jest dostępny na receptę i jest przyjmowany doustnie raz na dobę, niezależnie od posiłków.
Rasagiline Accord to lek, którego składnikiem aktywnym jest rasagilina. Jest to silny, wybiórczy i nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy B (MAO-B), który zwiększa stężenie dopaminy w OUN. Stosuje się go w leczeniu idiopatycznej (o nieznanej przyczynie) choroby Parkinsona w monoterapii (jako jedyny lek) lub w połączeniu z lewodopą u osób z wahaniami skuteczności lewodopy w wyniku efektu wyczerpania dawki. Lek jest dostępny na receptę.
Rasagiline Mylan to silny, wybiórczy i nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy B (MAO-B). MAO-B to enzym powodujący rozkład dopaminy i tym samym spadek jej poziomu. Rasagilinę stosuje się w leczeniu idiopatycznej (o nieznanej przyczynie) choroby Parkinsona w monoterapii (jako jedyny lek) lub w połączeniu z lewodopą u osób z wahaniami skuteczności lewodopy w wyniku efektu wyczerpania dawki. Lek stosuje się jeden raz na dobę, doustnie, niezależnie od posiłków. Jest dostępny na receptę.
Rasagiline ratiopharm to silny, wybiórczy i nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy B (MAO-B). Działa poprzez zwiększenie stężenia dopaminy w OUN. Stosuje się go w leczeniu idiopatycznej (o nieznanej przyczynie) choroby Parkinsona w monoterapii (jako jedyny lek) lub w połączeniu z lewodopą u osób z wahaniami skuteczności lewodopy w wyniku efektu wyczerpania dawki. Lek jest dostępny na receptę.
Lek Rasagiline Viatris zawiera substancję czynną rasagilinę, stosowaną u dorosłych w leczeniu choroby Parkinsona. Pomaga zwiększyć i utrzymać stężenie dopaminy w mózgu, która uczestniczy w kontroli ruchu. Rasagiline Viatris można podawać razem z lewodopą lub bez niej.
Rasagiline Vipharm to lek, którego składnikiem aktywnym jest rasagilina. Jest to silny, nieodwracalny, selektywny inhibitor MAO-B, który zwiększa zewnątrzkomórkowe stężenie dopaminy w prążkowiu. Lek jest wskazany do stosowania u dorosłych w leczeniu idiopatycznej choroby Parkinsona w monoterapii (bez lewodopy) lub jako leczenie wspomagające (z lewodopą) u pacjentów z wahaniami skuteczności lewodopy. Rasagiline Vipharm jest dostępny na receptę.
Repirol SR to lek, którego substancją czynną jest ropinirol. Należy on do grupy leków zwanych agonistami dopaminy, które wpływają na czynność mózgu w podobny sposób do naturalnie występującej substancji zwanej dopaminą. Lek jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona, łagodząc skutki niedoboru dopaminy występujące w tej chorobie. Repirol SR jest dostępny na receptę.
Choroba Parkinsona jest drugą co do częstości występowania chorobą neurodegeneracyjną na świecie, ustępując jedynie chorobie Alzheimera. W Europie dotyka ona od 66 do 1500 osób na 100 000 mieszkańców, a w Polsce szacuje się, że choruje około 80 tysięcy osób. Jest to przewlekłe, postępujące schorzenie neurozwyrodnieniowe, które znacząco wpływa na jakość życia pacjentów. Wraz ze starzeniem się społeczeństwa, częstość występowania tej choroby będzie nieuchronnie wzrastać. Pomimo wielu lat badań, obecnie nie istnieje metoda leczenia przyczynowego – dostępne terapie koncentrują się głównie na łagodzeniu objawów i spowalnianiu progresji choroby. Kluczowym elementem skutecznego leczenia jest odpowiednio dobrana farmakoterapia, uwzględniająca indywidualne potrzeby pacjenta oraz unikanie potencjalnie niebezpiecznych interakcji między lekami.
Choroba Parkinsona to przewlekła, neurozwyrodnieniowa choroba układu nerwowego. Istotą schorzenia jest postępujący zanik neuronów dopaminergicznych w części zbitej substancji czarnej śródmózgowia, co prowadzi do znacznego zmniejszenia stężenia dopaminy w prążkowiu. Objawy kliniczne pojawiają się zazwyczaj, gdy poziom dopaminy w tej strukturze obniża się o około 80%.
Poza uszkodzeniem układu dopaminergicznego, w chorobie Parkinsona dochodzi również do zaburzenia funkcjonowania innych układów neuroprzekaźnikowych, takich jak układ serotoninergiczny, noradrenergiczny, cholinergiczny, GABA-ergiczny i glutaminergiczny. Ta złożona dysregulacja przekaźnictwa nerwowego odpowiada za różnorodność objawów występujących u pacjentów.
Mimo intensywnych badań, etiologia choroby Parkinsona nie została w pełni wyjaśniona. Uważa się, że na jej rozwój wpływa wiele czynników:
W patogenezie choroby istotną rolę odgrywa również podwyższony poziom żelaza w istocie czarnej, co może nasilać stres oksydacyjny i uszkadzać neurony.
Obraz kliniczny choroby Parkinsona charakteryzuje się występowaniem zarówno objawów ruchowych, jak i pozaruchowych. Często objawy pozaruchowe wyprzedzają pojawienie się klasycznych objawów motorycznych o kilka, a nawet kilkanaście lat.
Charakterystyczną cechą choroby Parkinsona jest asymetria objawów, szczególnie w początkowym stadium – objawy zaczynają się jednostronnie i stopniowo obejmują drugą stronę ciała.
Rozpoznanie choroby Parkinsona opiera się głównie na ocenie klinicznej i obserwacji charakterystycznych objawów. Nie istnieją specyficzne badania laboratoryjne ani obrazowe, które jednoznacznie potwierdzałyby diagnozę. Kluczowe kryteria diagnostyczne obejmują:
Ważnym kryterium potwierdzającym diagnozę jest również dobra odpowiedź na leczenie lewodopą. W procesie diagnostycznym istotne jest wykluczenie innych schorzeń mogących naśladować chorobę Parkinsona, takich jak parkinsonizm polekowy, parkinsonizm naczyniowy, atypowe zespoły parkinsonowskie (zanik wieloukładowy, postępujące porażenie nadjądrowe) czy wodogłowie normotensyjne.
Badania dodatkowe, takie jak rezonans magnetyczny mózgu, SPECT z użyciem znaczników transportera dopaminy czy badania genetyczne, mogą być pomocne w diagnostyce różnicowej.
Leczenie farmakologiczne choroby Parkinsona ma charakter objawowy i koncentruje się na uzupełnianiu niedoboru dopaminy lub naśladowaniu jej działania. Celem terapii jest redukcja objawów klinicznych przy jednoczesnym minimalizowaniu działań niepożądanych. Indywidualizacja leczenia jest kluczowa, gdyż odpowiedź na poszczególne leki może się znacznie różnić między pacjentami.
Lewodopa pozostaje najskuteczniejszym lekiem w terapii choroby Parkinsona. Jest to aminokwas, będący prekursorem dopaminy. Po podaniu doustnym lewodopa przekracza barierę krew-mózg i jest przekształcana w dopaminę przez enzym – dekarboksylazę aminokwasów aromatycznych, uzupełniając jej niedobór w ośrodkowym układzie nerwowym.
Ze względu na fakt, że lewodopa ulega szybkiemu metabolizmowi obwodowemu, podaje się ją zawsze w połączeniu z inhibitorem dekarboksylazy, takim jak benserazyd lub karbidopa. Inhibitory te blokują rozkład lewodopy poza ośrodkowym układem nerwowym, zwiększając ilość leku docierającego do mózgu i zmniejszając obwodowe działania niepożądane.
Najważniejsze preparaty złożone z lewodopą dostępne w Polsce to:
Aby zwiększyć skuteczność lewodopy, należy przestrzegać kilku ważnych zasad jej stosowania:
Długotrwałe stosowanie lewodopy wiąże się z rozwojem powikłań ruchowych, takich jak fluktuacje i dyskinezy. Z tego powodu u młodszych pacjentów z wczesną postacią choroby często rozpoczyna się leczenie od innych leków, wprowadzając lewodopę w późniejszym etapie.
Agoniści dopaminy bezpośrednio stymulują receptory dopaminowe w mózgu, naśladując działanie naturalnej dopaminy. W przeciwieństwie do lewodopy nie wymagają oni konwersji enzymatycznej i nie są zależni od liczby funkcjonujących neuronów dopaminergicznych.
Do tej grupy leków należą:
Agoniści dopaminy są szczególnie przydatni w leczeniu wczesnej choroby Parkinsona, zwłaszcza u młodszych pacjentów, gdyż wywołują mniej powikłań ruchowych niż lewodopa. Mogą być stosowane w monoterapii lub jako uzupełnienie leczenia lewodopą w celu umożliwienia redukcji jej dawki.
Specyficzne działania niepożądane agonistów dopaminy obejmują:
Inhibitory monoaminooksydazy typu B (MAO-B) hamują enzym odpowiedzialny za rozkład dopaminy w mózgu, zwiększając jej dostępność w szczelinie synaptycznej. Do tej grupy leków należą:
Leki z tej grupy mogą być stosowane w monoterapii we wczesnych stadiach choroby lub jako leczenie dodatkowe do lewodopy w bardziej zaawansowanych stadiach. Przypisuje się im również potencjalne działanie neuroprotekcyjne, choć dane na ten temat nie są jednoznaczne.
Przy stosowaniu inhibitorów MAO-B należy pamiętać o możliwych interakcjach z innymi lekami, szczególnie z antydepresantami z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), które mogą prowadzić do rozwoju zespołu serotoninowego.
Inhibitory katecholo-O-metylotransferazy (COMT) blokują rozkład lewodopy i dopaminy, przedłużając ich działanie. Stosowane są wyłącznie jako leczenie uzupełniające do lewodopy. Do tej grupy należą:
Entakapon jest bezpieczniejszym lekiem i nie wymaga monitorowania funkcji wątroby. Tolkapon, ze względu na ryzyko hepatotoksyczności, jest stosowany rzadziej i wymaga regularnej kontroli enzymów wątrobowych.
Amantadyna (np. Amantix, Viregyt-K) jest lekiem o złożonym mechanizmie działania. Zwiększa uwalnianie dopaminy z zakończeń nerwowych, hamuje jej wychwyt zwrotny oraz wykazuje działanie przeciwcholinergiczne i przeciwglutaminergiczne.
Jest stosowana zarówno w monoterapii we wczesnych stadiach choroby, jak i jako lek dodatkowy w zaawansowanym stadium, szczególnie w celu zmniejszenia dyskinez wywołanych lewodopą. Amantadyna jest również jedynym lekiem o udowodnionej skuteczności w leczeniu dyskinez wywołanych lewodopą.
Do działań niepożądanych amantadyny należą:
Leki cholinolityczne (antycholinergiczne) zmniejszają względną przewagę układu cholinergicznego nad dopaminergicznym w mózgu. Do tej grupy należą:
Leki te są obecnie rzadko stosowane ze względu na liczne działania niepożądane, szczególnie u osób starszych. Mogą być przydatne głównie w leczeniu drżenia, które słabo reaguje na inne leki przeciwparkinsonowskie.
Przeciwwskazania do stosowania leków cholinolitycznych obejmują:
U pacjentów z wczesną chorobą Parkinsona, szczególnie młodszych (poniżej 65-70 roku życia), zaleca się rozpoczynanie leczenia od:
Takie podejście pozwala opóźnić wprowadzenie lewodopy i zmniejszyć ryzyko rozwoju powikłań ruchowych w przyszłości. U pacjentów starszych, z chorobami współistniejącymi lub z bardziej nasilonymi objawami, leczenie można rozpocząć od małych dawek lewodopy.
W miarę postępu choroby większość pacjentów wymaga leczenia lewodopą. Aby zminimalizować powikłania ruchowe, stosuje się następujące strategie:
W zaawansowanym stadium choroby, gdy standardowa farmakoterapia nie zapewnia zadowalającej kontroli objawów, można rozważyć:
Pacjenci z chorobą Parkinsona często stosują wielolekową terapię, co zwiększa ryzyko wystąpienia interakcji. Najważniejsze interakcje, o których należy pamiętać:
Obecnie nie ma metody pozwalającej na całkowite wyleczenie choroby Parkinsona. Dostępne terapie koncentrują się na łagodzeniu objawów i poprawie jakości życia pacjentów. Trwają intensywne badania nad metodami, które mogłyby spowolnić lub zatrzymać proces neurodegeneracji, ale żadna z nich nie została jeszcze jednoznacznie potwierdzona jako skuteczna.
Na początku leczenia lewodopa działa przez 4-6 godzin, co pozwala na stosowanie jej 3-4 razy dziennie. Wraz z postępem choroby czas działania leku ulega skróceniu (tzw. zjawisko „wearing-off”), co wymaga częstszego podawania mniejszych dawek lub stosowania preparatów o zmodyfikowanym uwalnianiu.
Leki stosowane w chorobie Parkinsona nie powodują klasycznego uzależnienia. Jednak niektórzy pacjenci mogą doświadczać zespołu dysregulacji dopaminergicznej, charakteryzującego się kompulsywnym przyjmowaniem coraz większych dawek leków, szczególnie lewodopy. Zjawisko to występuje rzadko i wymaga specjalistycznego leczenia.
Przedawkowanie leków dopaminergicznych może prowadzić do:
Nie należy nagle odstawiać leków przeciwparkinsonowskich, gdyż może to prowadzić do znacznego nasilenia objawów choroby, a nawet do rozwoju złośliwego zespołu neuroleptycznego, który jest stanem zagrażającym życiu. Wszelkie zmiany w leczeniu powinny być konsultowane z lekarzem i wprowadzane stopniowo.
Tak, u wielu pacjentów z chorobą Parkinsona występują zaburzenia poznawcze o różnym nasileniu – od łagodnych deficytów do pełnoobjawowego otępienia. Ryzyko rozwoju otępienia wzrasta wraz z wiekiem pacjenta i czasem trwania choroby. Niektóre leki przeciwparkinsonowskie, zwłaszcza o działaniu antycholinergicznym, mogą nasilać problemy poznawcze.
Postępowanie zależy od rodzaju działań niepożądanych:
Nie zaleca się samodzielnej modyfikacji dawek leków bez konsultacji z lekarzem. Jednakże niektórzy pacjenci, szczególnie w zaawansowanym stadium choroby, po dokładnym przeszkoleniu przez lekarza, mogą dokonywać niewielkich korekt dawkowania w odpowiedzi na zmieniający się stan kliniczny.
Dieta może znacząco wpływać na skuteczność farmakoterapii, szczególnie lewodopy:
