Lek zawiera argipresynę, antydiuretyczny hormon, który zapobiega nadmiernej utracie wody z moczem i zwęża naczynia krwionośne. Stosowany u dorosłych z wstrząsem septycznym, gdy inne metody leczenia niskiego ciśnienia krwi okazały się nieskuteczne.
Biorphen to lek, który zawiera fenylefryny chlorowodorek. Jest to substancja aktywna, która podnosi ciśnienie krwi poprzez zwężenie naczyń krwionośnych. Biorphen jest często stosowany u pacjentów dorosłych w celu leczenia zbyt niskiego ciśnienia krwi podczas znieczulenia podpajęczynówkowego, zewnątrzoponowego i ogólnego. Wskazania do stosowania Biorphen obejmują leczenie niedociśnienia tętniczego podczas różnych typów znieczulenia.
Cardiol C to lek roślinny w formie kropli, który wspomaga prawidłowe funkcjonowanie serca. Składa się z kofeiny, wyciągu z zarodków kola, nalewki z konwalii, nalewki z głogu oraz nalewki z kozłka. Tradycyjnie stosowany jest w stanach łatwego męczenia się oraz wspomagająco w początkowym okresie upośledzonej wydolności serca, gdy nie wymaga się stosowania innych leków i nie występują objawy zastoju krążenia. Jest dostępny bez recepty.
Coffecorn forte to lek zawierający winian ergotaminy oraz kofeinę. Ergotamina działa na naczynia krwionośne, powodując ich skurcz lub rozkurcz w zależności od oporu naczyniowego, co zmniejsza objawy migrenowe oraz poprawia przepływ krwi. Kofeina nasila działanie leków przeciwbólowych. Lek jest stosowany w leczeniu napadów migreny i bólów głowy pochodzenia naczyniowego. Coffecorn forte jest dostępny na receptę.
Coffecorn Mite to lek na receptę, dostępny w postaci drażetek. Zawiera winian ergotaminy oraz kofeinę. Jest stosowany głównie w napadach migreny oraz w innych bólach głowy pochodzenia naczyniowego.
Cortineff to lek hormonalny, który nie zawiera hormonów płciowych. Wykazuje działanie przeciwzapalne, zwiększa wydalanie potasu oraz zatrzymuje w organizmie sód i wodę. Jest stosowany w terapii zastępczej pierwotnej i wtórnej niewydolności kory nadnerczy w chorobie Addisona oraz w leczeniu zespołu nadnerczowo-płciowego z utratą soli. Cortineff jest dostępny na receptę.
Dobutamin Hameln to lek z grupy amin katecholowych, który działa na zwiększenie wydajności pracy serca. Poprzez wzmacnianie działania pompy serca, zwiększa przepływ krwi w organizmie oraz rozszerza żyły i tętnice. Jest wskazany u pacjentów, u których należy uzyskać dodatnie działanie inotropowe w leczeniu dekompensacji niewydolności serca z powodu obniżonej kurczliwości. Lek jest dostępny na receptę.
Effortil to lek dostępny na receptę, który ma postać kropli doustnych. Jest to lek sympatykomimetyczny o wysokim powinowactwie do receptorów α 1 i β 1. W wyższych dawkach może również aktywować receptory β 2. Zwiększa kurczliwość mięśnia serca oraz zwiększa pojemność minutową serca (rzut serca) przez zwiększenie objętości wyrzutowej. Effortil jest wskazany w leczeniu niedociśnienia tętniczego objawowego lub ortostatycznego (zależnego od pozycji ciała), związanego z objawami takimi jak zawroty głowy, niewytłumaczalne uczucie zmęczenia, rozmyte widzenie lub utrata widzenia, uczucie osłabienia.
Ephedrine Kabi zawiera efedryny chlorowodorek, należący do grupy sympatykomimetyków wpływających na automatyczne działanie układu nerwowego. Stosowany jest w leczeniu niskiego ciśnienia krwi podczas znieczulenia ogólnego i miejscowego u dorosłych oraz dzieci powyżej 12. roku życia. Lek podawany jest wyłącznie przez anestezjologa lub pod jego nadzorem.
Ephedrini hydrochloridum Sintetica zawiera efedryny chlorowodorek, sympatykomimetyk stymulujący serce. Stosowany jako roztwór do wstrzykiwań w leczeniu niskiego ciśnienia krwi podczas znieczulenia ogólnego i miejscowego u dorosłych i młodzieży powyżej 12 lat. Musi być stosowany wyłącznie pod nadzorem lekarza anestezjologa. Zapewnia skuteczną kontrolę ciśnienia krwi podczas zabiegów.
Ephedrinum Hydrochloricum Aguettant to lek dostępny na receptę, który ma postać roztworu do wstrzykiwań. Lek ten rozszerza mięśnie gładkie oskrzeli oraz pobudza ośrodek oddechowy. Stosowany jest w stanach skurczowych dróg oddechowych oraz miejscowo w celu obkurczenia naczyń krwionośnych w stanach zapalnych błon śluzowych.
Glucardiamid to lek w postaci pastylek do ssania, który zawiera w swoim składzie niketamid oraz glukozę. Niketamid działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy, zwiększając wrażliwość ośrodka oddechowego na dwutlenek węgla, co prowadzi do zwiększenia objętości oddechowej i częstości oddechów. Glukoza zawarta w leku jest dodatkowym źródłem energii dla organizmu. Lek jest dostępny bez recepty i jest stosowany pomocniczo w stanach przewlekłego osłabienia i zmęczenia oraz długotrwałego i dużego wysiłku fizycznego.
Gutron to lek sympatykomimetyczny, który pobudza wybiórczo obwodowe receptory α-adrenergiczne. Preparat zawiera substancję midodryna (chlorowodorek midodryny). Jest stosowany w leczeniu ciężkiego niedociśnienia ortostatycznego spowodowanego zaburzeniami czynności autonomicznego układu nerwowego, gdy nie ma możliwości leczenia przyczynowego. Lek jest dostępny na receptę.
Niedociśnienie tętnicze, określane również jako hipotonia lub hipotensja, to stan charakteryzujący się ciśnieniem krwi poniżej przyjętych norm, najczęściej poniżej 100/60 mmHg. Choć często jest bagatelizowane i rzadziej omawiane niż nadciśnienie, może znacząco obniżać jakość życia pacjentów, powodując przewlekłe zmęczenie, zaburzenia koncentracji i skłonność do omdleń. Szacuje się, że problem niedociśnienia dotyczy około 15% społeczeństwa, częściej dotykając kobiety niż mężczyzn. Szczególnie narażone są osoby szczupłe, wysokie oraz te z genetycznymi predyspozycjami. Wbrew powszechnym opiniom, nie zawsze stan ten można uznać za korzystny dla organizmu – chroniczna hipotensja może prowadzić do niedotlenienia narządów, zaburzeń funkcji poznawczych, a w skrajnych przypadkach stanowić przyczynę niebezpiecznych upadków i urazów. Odpowiednie zrozumienie mechanizmów powstawania niedociśnienia oraz wdrożenie właściwego postępowania może znacząco poprawić komfort codziennego funkcjonowania osób zmagających się z tym problemem.
Niedociśnienie tętnicze to stan, gdy ciśnienie krwi spada poniżej wartości uznawanych za prawidłowe. Za graniczną wartość najczęściej przyjmuje się 100/60 mmHg. Warto jednak pamiętać, że samo stwierdzenie niskich wartości ciśnienia w pojedynczym pomiarze nie jest podstawą do rozpoznania niedociśnienia. Diagnoza powinna opierać się na wielokrotnych pomiarach wykonywanych o różnych porach dnia i w różnych okolicznościach.
Wyróżniamy trzy główne rodzaje niedociśnienia:
Dodatkowo u osób starszych może wystąpić specyficzna forma niedociśnienia – hipotonia poposiłkowa. Charakteryzuje się ona spadkiem ciśnienia skurczowego o co najmniej 20 mmHg w ciągu 2 godzin po posiłku, zwłaszcza bogatym w węglowodany.
Samo niskie ciśnienie niekoniecznie stanowi problem zdrowotny. Staje się nim dopiero wtedy, gdy powoduje objawy upośledzające codzienne funkcjonowanie lub gdy jest objawem innych poważnych schorzeń.
Osoby cierpiące na niedociśnienie mogą doświadczać szeregu uciążliwych objawów, które znacząco wpływają na jakość ich życia. Nasilenie tych dolegliwości bywa różne – od ledwo zauważalnych do bardzo intensywnych, uniemożliwiających normalne funkcjonowanie.
U osób z hipotonią ortostatyczną symptomy pojawiają się głównie podczas zmiany pozycji ciała. Z kolei pacjenci z hipotonią poposiłkową mogą odczuwać nasilenie objawów w ciągu 1-2 godzin po posiłku.
Wizyta u lekarza jest wskazana, gdy:
Lekarz po dokładnym wywiadzie i badaniu przedmiotowym może zlecić dodatkowe badania, takie jak morfologia krwi, badania biochemiczne (poziom glukozy, elektrolitów, hormonów tarczycy), EKG czy badania obrazowe.
Przyczyny niedociśnienia są różnorodne i mogą obejmować zarówno czynniki fizjologiczne, jak i stany patologiczne. Zrozumienie ich pomaga w ustaleniu właściwego postępowania terapeutycznego.
Identyfikacja przyczyny niedociśnienia jest kluczowa dla wdrożenia odpowiedniego postępowania. W niektórych przypadkach samo leczenie choroby podstawowej lub modyfikacja stosowanych leków może prowadzić do normalizacji ciśnienia.
Przed wdrożeniem farmakoterapii warto wypróbować metody niefarmakologiczne, które mogą przynieść znaczną poprawę u większości pacjentów z niedociśnieniem. Metody te są bezpieczne, pozbawione efektów ubocznych i mogą być stosowane długoterminowo.
U większości pacjentów z łagodnym i umiarkowanym niedociśnieniem wprowadzenie tych metod przynosi zadowalające efekty. Jeśli jednak objawy nadal utrudniają codzienne funkcjonowanie, konieczne może być rozważenie farmakoterapii.
Leczenie farmakologiczne niedociśnienia wdraża się najczęściej wtedy, gdy metody niefarmakologiczne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów lub gdy objawy znacząco obniżają jakość życia pacjenta. Dostępne są zarówno preparaty bez recepty, jak i leki wydawane wyłącznie na zalecenie lekarza.
Warto pamiętać, że żeń-szeń może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, w tym z lekami przeciwcukrzycowymi i przeciwzakrzepowymi. Przed rozpoczęciem suplementacji zaleca się konsultację z lekarzem lub farmaceutą.
Leki na niedociśnienie powinny być stosowane wyłącznie pod nadzorem lekarza. Przed rozpoczęciem farmakoterapii konieczna jest dokładna diagnostyka w celu ustalenia przyczyny niedociśnienia i wykluczenia przeciwwskazań do stosowania określonych leków.
Poza farmakologicznym leczeniem niedociśnienia, istnieje wiele naturalnych metod, które mogą pomóc w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi. Metody te mogą być stosowane samodzielnie przy łagodnym niedociśnieniu lub jako uzupełnienie farmakoterapii w cięższych przypadkach.
Naturalne metody podnoszenia ciśnienia są zazwyczaj bezpieczne, jednak przed włączeniem suplementów czy ziół warto skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie w przypadku przyjmowania innych leków lub występowania chorób przewlekłych.
Samo niskie ciśnienie rzadko stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia, jednak może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, takich jak omdlenia i upadki, które mogą skutkować urazami. Długotrwałe niedociśnienie może również powodować niedotlenienie narządów, w tym mózgu, co objawia się zaburzeniami koncentracji i pamięci. Dodatkowo, jeśli niedociśnienie jest objawem innego poważnego schorzenia, niezbędna jest diagnostyka i leczenie choroby podstawowej.
Kofeina zawarta w kawie może tymczasowo podnieść ciśnienie krwi, jednak efekt ten jest krótkotrwały i organizm szybko rozwija na niego tolerancję. Dodatkowo, kawa ma działanie moczopędne, co może prowadzić do odwodnienia i w konsekwencji do dalszego obniżenia ciśnienia. Osoby z niedociśnieniem mogą umiarkowanie spożywać kawę, pamiętając o uzupełnianiu płynów. Niektórzy pacjenci obserwują lepszą reakcję na yerba mate, która zawiera kofeinę, ale ma łagodniejsze działanie moczopędne.
Zwiększenie ilości soli w diecie może pomóc w podnoszeniu ciśnienia, ponieważ sód zatrzymuje wodę w organizmie, zwiększając objętość krwi. Jednak nie jest to metoda zalecana dla wszystkich. Osoby z chorobami nerek, serca czy układu krążenia powinny zachować ostrożność, gdyż nadmiar soli może być dla nich szkodliwy. Przed wprowadzeniem takiej modyfikacji diety warto skonsultować się z lekarzem, który oceni potencjalne korzyści i ryzyka.
Leki sympatykomimetyczne, takie jak midodryna czy etylefryna, zaczynają działać stosunkowo szybko, zwykle w ciągu 30-60 minut od przyjęcia, a ich efekt utrzymuje się przez kilka godzin. Dlatego zwykle stosuje się je 2-3 razy dziennie. Z kolei fludrokortyzon działa wolniej, ale jego efekt jest bardziej długotrwały – pełne działanie rozwija się po kilku dniach regularnego stosowania. Czas działania leku oraz jego skuteczność mogą się różnić w zależności od indywidualnych cech pacjenta.
W niektórych przypadkach niedociśnienie może ustąpić samoistnie, szczególnie jeśli jest związane z przejściowymi czynnikami, takimi jak odwodnienie, długotrwały pobyt w łóżku czy ciąża. Również u młodych osób, szczególnie kobiet, niedociśnienie może się zmniejszać z wiekiem. Jednak jeśli niskie ciśnienie jest uwarunkowane genetycznie lub wynika z chorób przewlekłych, zwykle utrzymuje się długoterminowo i wymaga odpowiedniego postępowania.
Tak, regularna aktywność fizyczna może być bardzo pomocna w radzeniu sobie z niedociśnieniem. Ćwiczenia poprawiają krążenie, wzmacniają mięsień sercowy i zwiększają napięcie naczyń krwionośnych. Szczególnie korzystne są ćwiczenia aerobowe o umiarkowanej intensywności, takie jak szybki marsz, pływanie czy jazda na rowerze. Należy jednak unikać zbyt intensywnych treningów oraz ćwiczeń, które wymagają gwałtownych zmian pozycji ciała, zwłaszcza u osób z hipotonią ortostatyczną.
Tak, niedociśnienie, szczególnie jeśli powoduje zawroty głowy, zaburzenia widzenia czy omdlenia, może znacząco obniżać zdolność do bezpiecznego prowadzenia pojazdów. Osoby cierpiące na niedociśnienie, zwłaszcza hipotonię ortostatyczną, powinny być świadome tego ryzyka i unikać prowadzenia w okresach nasilonych objawów. W niektórych krajach istnieją regulacje prawne dotyczące dopuszczenia do prowadzenia pojazdów u osób z powtarzającymi się omdleniami.
Przed wizytą warto prowadzić dzienniczek pomiarów ciśnienia o różnych porach dnia, notując również występujące objawy oraz sytuacje, które mogą mieć wpływ na ciśnienie (posiłki, wysiłek fizyczny, pozycja ciała). Należy przygotować listę przyjmowanych leków, w tym suplementów i ziół, oraz informacje o przebytych chorobach. Pomocne może być również zapisanie pytań, które chcemy zadać lekarzowi, aby nie zapomnieć o żadnym ważnym aspekcie podczas konsultacji.
Osoby z niedociśnieniem powinny zachować ostrożność przy stosowaniu leków, które mogą dodatkowo obniżać ciśnienie. Należą do nich:
Przed włączeniem jakiegokolwiek nowego leku osoby z niedociśnieniem powinny skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Nie istnieje ścisła dieta dla osób z niedociśnieniem, jednak pewne modyfikacje sposobu odżywiania mogą pomóc w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia. Zaleca się spożywanie małych, częstych posiłków zamiast dużych porcji, umiarkowane zwiększenie ilości soli w diecie (po konsultacji z lekarzem), odpowiednie nawodnienie oraz ograniczenie alkoholu. Warto również zwrócić uwagę na regularne dostarczanie organizmowi witamin z grupy B, witaminy C oraz minerałów, takich jak magnez i potas, które wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu krążenia.
