Glucophage

Glucophage to lek przeciwcukrzycowy zawierający metforminę jako substancję czynną, należącą do grupy farmakologicznej zwanej biguanidami. Preparat jest przeznaczony dla pacjentów z cukrzycą typu 2 (insulinoniezależną), u których sama dieta i aktywność fizyczna nie zapewniają wystarczającej kontroli poziomu glukozy we krwi.

Mechanizm działania metforminy polega na zmniejszaniu stężenia glukozy we krwi do wartości zbliżonych do prawidłowych. U chorych na cukrzycę trzustka nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny lub organizm nie potrafi właściwie wykorzystać produkowanej insuliny, co prowadzi do nadmiernego wzrostu poziomu cukru we krwi. Glucophage pomaga normalizować te zaburzenia metaboliczne.

Lek jest stosowany szczególnie u pacjentów z nadwagą, ponieważ długotrwałe przyjmowanie metforminy u tej grupy chorych zmniejsza ryzyko powikłań związanych z cukrzycą. Dodatkowo, terapia Glucophage łączy się z utrzymaniem masy ciała lub jej umiarkowanym zmniejszeniem, co stanowi dodatkową korzyść terapeutyczną.

Preparat może być stosowany zarówno w monoterapii (jako jedyny lek przeciwcukrzycowy), jak i w terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwcukrzycowymi podawanymi doustnie lub z insuliną. Takie podejście pozwala na optymalne dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta i stopnia zaawansowania choroby.

Lek jest dopuszczony do stosowania u dzieci od 10. roku życia i młodzieży, przy czym u tej grupy wiekowej może być stosowany jako jedyny lek lub w skojarzeniu z insuliną. U dzieci w wieku 10-12 lat leczenie powinno odbywać się pod szczególnym nadzorem lekarza ze względu na ograniczone doświadczenie kliniczne w tej grupie wiekowej.

Jaki jest skład Glucophage, jakie substancje zawiera?

Substancją czynną Glucophage jest metforminy chlorowodorek. Lek dostępny jest w trzech mocach, różniących się zawartością substancji czynnej:

• Tabletki 500 mg – każda tabletka zawiera 500 mg metforminy chlorowodorku, co odpowiada 390 mg metforminy
• Tabletki 850 mg – każda tabletka zawiera 850 mg metforminy chlorowodorku, co odpowiada 662,9 mg metforminy
• Tabletki 1000 mg – każda tabletka zawiera 1000 mg metforminy chlorowodorku, co odpowiada 780 mg metforminy

Składniki pomocnicze we wszystkich mocach to powidon K 30 i magnezu stearynian. Dodatkowo wszystkie tabletki zawierają hypromielozę w otoczce. Tabletki 1000 mg zawierają również w składzie otoczki makrogol 400 i makrogol 8000.

Tabletki powlekane są białe, okrągłe i wypukłe (moce 500 mg i 850 mg) lub białe, owalne, dwustronnie wypukłe z rowkiem dzielącym i wytłoczonym napisem „1000” (moc 1000 mg). Tabletki 1000 mg można podzielić na połowy.

Dawkowanie Glucophage zgodnie z ulotką

Dawkowanie Glucophage musi być zawsze dostosowane indywidualnie przez lekarza w zależności od wieku pacjenta, masy ciała, funkcji nerek oraz odpowiedzi na leczenie. Lek należy stosować w czasie posiłku lub bezpośrednio po posiłku, co pozwala uniknąć działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.

Dawkowanie u dzieci w wieku od 10 lat i młodzieży:

• Leczenie zwykle rozpoczyna się od dawki 500 mg lub 850 mg raz na dobę
• Maksymalna dawka dobowa wynosi 2000 mg przyjmowana w 2 lub 3 dawkach podzielonych
• Leczenie dzieci w wieku 10-12 lat wymaga szczególnego zalecenia lekarza ze względu na ograniczone doświadczenie kliniczne

Dawkowanie u dorosłych:

• Leczenie zwykle rozpoczyna się od dawki 500 mg lub 850 mg dwa lub trzy razy na dobę
• Maksymalna dawka dobowa wynosi 3000 mg przyjmowana w 3 dawkach podzielonych
• Dawka może być stopniowo zwiększana w zależności od kontroli glikemii

Sposób przyjmowania tabletek:

• Tabletek nie należy kruszyć ani żuć – połknąć całą tabletkę popijając szklanką wody
• Jedna dawka na dobę – przyjmować rano podczas śniadania
• Dwie dawki na dobę – przyjmować rano (śniadanie) i wieczorem (kolacja)
• Trzy dawki na dobę – przyjmować rano (śniadanie), w południe (obiad) i wieczorem (kolacja)

U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek lekarz może przepisać mniejszą dawkę. Osoby stosujące również insulinę otrzymają od lekarza szczegółowe instrukcje dotyczące sposobu rozpoczęcia i prowadzenia terapii skojarzonej.

Przedawkowanie – zastosowanie zbyt dużej dawki

Zastosowanie większej niż zalecana dawki Glucophage może prowadzić do wystąpienia kwasicy mleczanowej – bardzo poważnego powikłania zagrażającego życiu, które wymaga natychmiastowej hospitalizacji.

Objawy przedawkowania (kwasicy mleczanowej) obejmują:

• Wymioty i ból brzucha z kurczami mięśni
• Ogólne złe samopoczucie połączone z silnym zmęczeniem
• Trudności z oddychaniem
• Obniżenie temperatury ciała i spowolnienie akcji serca

W przypadku wystąpienia któregokolwiek z powyższych objawów po przyjęciu większej dawki leku, należy natychmiast odstawić Glucophage i skontaktować się z lekarzem lub zgłosić do najbliższego szpitala. Kwasica mleczanowa może prowadzić do śpiączki, dlatego wymaga pilnej interwencji medycznej.

W przypadku pominięcia dawki nie należy stosować dawki podwójnej w celu uzupełnienia pominiętej dawki. Należy przyjąć następną dawkę o zwykłej porze zgodnie z ustalonym schematem dawkowania.

Co mogę jeść i pić podczas stosowania Glucophage – czy mogę spożywać alkohol?

Podczas leczenia Glucophage należy unikać spożywania nadmiernych ilości alkoholu, ponieważ może to znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia kwasicy mleczanowej – groźnego powikłania mogącego zagrażać życiu.

Lek nie zastępuje korzyści wynikających z prowadzenia zdrowego trybu życia. Podczas terapii należy kontynuować wszystkie zalecenia lekarza dotyczące:

• Odpowiedniej diety diabetycznej – przestrzeganie zaleceń dietetycznych jest kluczowe dla powodzenia leczenia
• Regularnej aktywności fizycznej – dostosowanej do możliwości i stanu zdrowia pacjenta
• Kontroli masy ciała – szczególnie ważnej u pacjentów z nadwagą

Nie ma szczególnych ograniczeń pokarmowych związanych ze stosowaniem leku, jednak ważne jest przyjmowanie tabletek w czasie posiłku lub bezpośrednio po posiłku. Pozwala to zminimalizować ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego, takich jak nudności czy dolegliwości żołądkowe.

Pacjenci powinni również pamiętać o odpowiednim nawodnieniu organizmu i unikać sytuacji prowadzących do odwodnienia, takich jak długotrwała biegunka, wymioty lub gorączka, ponieważ mogą one zwiększać ryzyko powikłań.

Czy można stosować Glucophage w okresie ciąży i karmienia piersią?

Glucophage nie jest zalecany w okresie ciąży. Jeśli pacjentka jest w ciąży, przypuszcza, że może być w ciąży lub planuje zajście w ciążę, powinna niezwłocznie skonsultować się z lekarzem w celu omówienia ewentualnych zmian w leczeniu.

W okresie ciąży może być konieczne:

• Przerwanie stosowania metforminy i przejście na insulinę
• Intensyfikacja monitorowania stężenia glukozy we krwi
• Modyfikacja diety i trybu życia dostosowana do stanu ciąży
• Regularne kontrole lekarskie w celu oceny przebiegu ciąży i stanu zdrowia matki i dziecka

W okresie karmienia piersią lek również nie jest zalecany. Jeśli pacjentka karmi piersią lub planuje karmienie piersią, powinna przedyskutować z lekarzem alternatywne metody leczenia cukrzycy, które będą bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka.

Decyzja o sposobie leczenia cukrzycy w okresie ciąży i laktacji zawsze powinna być podejmowana przez lekarza specjalistę, który uwzględni indywidualną sytuację pacjentki, stopień kontroli cukrzycy oraz potencjalne korzyści i ryzyko różnych opcji terapeutycznych.

Skutki uboczne Glucophage – informacje z ulotki

Jak każdy lek, Glucophage może powodować działania niepożądane, chociaż nie występują one u wszystkich pacjentów. Większość działań niepożądanych jest łagodna i przemijająca, jednak niektóre mogą wymagać interwencji lekarskiej.

Bardzo często występujące działania niepożądane (u więcej niż 1 na 10 osób):

• Zaburzenia przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunka, ból brzucha, utrata apetytu
• Objawy te najczęściej występują na początku leczenia i zwykle zmniejszają się w miarę kontynuowania terapii
• Pomocne może być podzielenie dawki dobowej na kilka mniejszych oraz przyjmowanie leku z posiłkiem

Często występujące działania niepożądane (u 1 do 10 osób na 100):

• Zaburzenia smaku – odczuwanie metalicznego posmaku w ustach
• Niedobór witaminy B12 – może objawiać się skrajnym zmęczeniem, bólem i zaczerwienieniem języka, uczuciem mrowienia lub bladą/żółtą skórą

Bardzo rzadko występujące działania niepożądane (u mniej niż 1 na 10 000 osób):

• Kwasica mleczanowa – bardzo poważne powikłanie wymagające natychmiastowej hospitalizacji
• Zaburzenia czynności wątroby – objawy mogą obejmować zmęczenie, utratę apetytu, zmniejszenie masy ciała, żółtaczkę
• Reakcje skórne – zaczerwienienie, swędzenie, pokrzywka

Jeśli wystąpią objawy działań niepożądanych, szczególnie ze strony przewodu pokarmowego, które nie ustępują po kilku dniach, należy skonsultować się z lekarzem. W przypadku wystąpienia objawów kwasicy mleczanowej (wymioty, ból brzucha, skurcze mięśni, ogólne złe samopoczucie z silnym zmęczeniem, trudności z oddychaniem) należy natychmiast przerwać stosowanie leku i zgłosić się do lekarza lub szpitala.

Interakcje leku Glucophage z innymi lekami

Przed rozpoczęciem stosowania Glucophage należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych obecnie lub ostatnio lekach, w tym dostępnych bez recepty, suplementach diety i preparatach ziołowych. Niektóre leki mogą wpływać na działanie metforminy lub wymagać modyfikacji dawkowania.

Leki wymagające szczególnej ostrożności:

• Środki kontrastowe zawierające jod – stosowane przy badaniach rentgenowskich i tomografii komputerowej. Należy przerwać stosowanie Glucophage przed lub najpóźniej w momencie podania środka kontrastowego
• Leki moczopędne (diuretyki) – mogą wpływać na czynność nerek i wymagać częstszej kontroli
• Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne (NLPZ, inhibitory COX-2) – takie jak ibuprofen, celekoksyb
• Leki na nadciśnienie – inhibitory ACE i antagoniści receptora angiotensyny II

Inne leki mogące wpływać na stężenie metforminy:

• Kortykosteroidy – stosowane w leczeniu stanów zapalnych i astmy
• Agoniści receptorów beta-2 – salbutamol, terbutalina (leki na astmę)
• Leki wpływające na metabolizm metforminy: werapamil, ryfampicyna, cymetydyna, dolutegrawir, ranolazyna, trimetoprim, wandetanib, izawukonazol, kryzotynib, olaparyb

Leki przeciwcukrzycowe: W przypadku stosowania Glucophage z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (pochodnymi sulfonylomocznika, insuliną, meglitynidami) istnieje zwiększone ryzyko hipoglikemii (zbyt niskiego poziomu cukru). Objawy hipoglikemii to osłabienie, zawroty głowy, zwiększone pocenie, przyspieszona czynność serca, zaburzenia widzenia.

Podczas stosowania Glucophage lekarz może zalecić częstsze kontrole stężenia glukozy we krwi oraz funkcji nerek, szczególnie u pacjentów w podeszłym wieku lub z zaburzeniami czynności nerek. W przypadku planowanych zabiegów chirurgicznych lek może wymagać czasowego odstawienia.

Ulotka Glucophage – do pobrania pełna wersja ulotki dla pacjenta

Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) – dokumentacja dla lekarzy i farmaceutów