Atenza

Atenza to preparat leczniczy zawierający metylofenidatu chlorowodorek w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Lek jest przeznaczony do leczenia zespołu nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci od 6. roku życia, młodzieży oraz osób dorosłych. Preparat działa poprzez poprawę czynności określonych obszarów mózgu, które wykazują zmniejszoną aktywność u osób z ADHD.

Mechanizm działania Atenza polega na wpływie na neurotransmitery w mózgu, co prowadzi do poprawy koncentracji, uwagi oraz zmniejszenia zachowań impulsywnych. Lek nie stanowi lekarstwa na ADHD, jednak umożliwia kontrolowanie objawów tego zaburzenia w ramach kompleksowego programu terapeutycznego. Atenza jest dostępna w różnych mocach – od 18 mg do 54 mg – co pozwala na precyzyjne dostosowanie dawkowania do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Preparat jest stosowany jako element szerszego programu leczenia ADHD, który obejmuje terapię psychologiczną, edukacyjną oraz środowiskową. Zalecane jest wcześniejsze wypróbowanie metod leczenia niefarmakologicznych, takich jak doradztwo psychologiczne czy trening zachowania, przed wprowadzeniem farmakoterapii. Lek może być przepisywany wyłącznie przez lekarza posiadającego doświadczenie w zakresie leczenia zaburzeń zachowania u dzieci, młodzieży lub osób dorosłych.

Charakterystyczne objawy ADHD, w których leczeniu znajduje zastosowanie Atenza, obejmują trudności z koncentracją na zadaniach, problemy z siedzeniem bez ruchu przez dłuższy czas, nadmierną impulsywność oraz trudności z organizacją codziennego życia. U dzieci i młodzieży zaburzenie może wpływać na wyniki w nauce i relacje społeczne, podczas gdy u dorosłych często manifestuje się problemami w życiu zawodowym i prywatnym. Warto podkreślić, że ADHD nie wpływa negatywnie na inteligencję pacjentów.

Jaki jest skład Atenza, jakie substancje zawiera?

Substancją czynną w preparacie Atenza jest metylofenidatu chlorowodorek. W zależności od mocy tabletki zawierają różne ilości tej substancji:

• Tabletki 18 mg – zawierają 18 mg metylofenidatu chlorowodorku
• Tabletki 27 mg – zawierają 27 mg metylofenidatu chlorowodorku
• Tabletki 36 mg – zawierają 36 mg metylofenidatu chlorowodorku
• Tabletki 45 mg – zawierają 45 mg metylofenidatu chlorowodorku
• Tabletki 54 mg – zawierają 54 mg metylofenidatu chlorowodorku

Składniki pomocnicze obecne w rdzeniu tabletki to hypromeloza, makrogol, bursztynowy kwas, magnezu stearynian, sodu chlorek, krzemionka koloidalna bezwodna oraz żelaza tlenek czarny (E 172). Otoczka tabletki składa się z celulozy octanu i makrogolu.

Tabletki posiadają również otoczkę bezbarwną zawierającą hypromellozę, makrogol oraz fosforowy kwas służący do ustalenia pH. Otoczka kolorowa różni się w zależności od mocy i zawiera laktozę, hypromellozę, triacetynę, tytanu dwutlenek (E 171) oraz różne tlenki żelaza odpowiedzialne za charakterystyczne zabarwienie poszczególnych mocy tabletek.

Dawkowanie Atenza zgodnie z ulotką

Atenza należy przyjmować raz na dobę, rano, popijając szklanką wody. Tabletki powinny być połykane w całości – nie wolno ich żuć, dzielić ani kruszyć ze względu na specjalną formulację o przedłużonym uwalnianiu. Preparat można przyjmować niezależnie od posiłków.

Dawkowanie u dzieci w wieku 6 lat i starszych:

• Zalecana dawka początkowa wynosi 18 mg raz na dobę dla dzieci, które nie przyjmują obecnie metylofenidatu lub przechodzą z innego leku stymulującego
• Maksymalna dawka dobowa u dzieci wynosi 54 mg
• Lekarz zwykle rozpoczyna leczenie od małej dawki i w razie potrzeby stopniowo zwiększa dawkę dobową o 18 mg, nie częściej niż raz w tygodniu

Dawkowanie u osób dorosłych wcześniej stosujących Atenzę:

• Pacjenci, którzy przyjmowali lek jako dzieci lub nastolatkowie, mogą stosować tę samą dawkę dobową pod kontrolą lekarza
• Dorośli pacjenci mogą wymagać większej dawki dobowej, ale lekarz dąży do stosowania najmniejszej dawki, która jest skuteczna

Dawkowanie u osób dorosłych rozpoczynających leczenie:

• Zalecana dawka początkowa wynosi 18 mg na dobę
• Maksymalna dawka dobowa u osób dorosłych wynosi 72 mg

Celem terapii powinna być najmniejsza dawka skuteczna dla danego pacjenta. Jeśli pacjent nie odczuwa poprawy po miesiącu leczenia, lekarz może rozważyć zastosowanie innego leczenia.

Przedawkowanie – zastosowanie zbyt dużej dawki

W przypadku zażycia większej niż zalecana dawki Atenza należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub zadzwonić na pogotowie. Konieczne jest poinformowanie o ilości zażytego leku, ponieważ może być potrzebne zastosowanie odpowiedniego leczenia.

Objawy przedawkowania mogą obejmować szeroki zakres dolegliwości:

• Wymioty i uczucie pobudzenia
• Dreszcze i nasilenie ruchów mimowolnych
• Drgania mięśniowe i drgawki, po których może wystąpić śpiączka
• Uczucie euforii i dezorientacji
• Omamy wzrokowe, słuchowe lub dotykowe
• Nasilone pocenie się i uderzenia gorąca
• Ból głowy i wysoka gorączka
• Zmiany rytmu serca (wolny, szybki lub nieregularny)
• Wysokie ciśnienie tętnicze
• Rozszerzone źrenice i suchość błon śluzowych nosa oraz jamy ustnej

Przedawkowanie może prowadzić do poważnych powikłań, dlatego szybka interwencja medyczna jest kluczowa. Nie należy próbować samodzielnie leczyć objawów przedawkowania.

Co mogę jeść i pić podczas stosowania Atenza – czy mogę spożywać alkohol?

Podczas przyjmowania Atenza nie należy spożywać alkoholu. Alkohol może nasilać działania niepożądane leku, co może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji. Ważne jest również pamiętanie, że niektóre produkty spożywcze i leki mogą zawierać alkohol, dlatego należy uważnie czytać ich skład.

Preparat może być przyjmowany niezależnie od posiłków – zarówno w trakcie jedzenia, jak i na czczo. Nie ma specjalnych ograniczeń dietetycznych związanych ze stosowaniem tego leku, jednak zaleca się utrzymanie regularnych posiłków, szczególnie ze względu na możliwy wpływ leku na apetyt.

Warto zwrócić uwagę na to, że Atenza zawiera laktozę, dlatego pacjenci z wcześniej stwierdzoną nietolerancją niektórych cukrów powinni skonsultować się z lekarzem przed przyjęciem leku. Preparat zawiera również mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabletkę, co oznacza, że jest uważany za „wolny od sodu”.

Podczas stosowania leku zaleca się unikanie kofeiny w dużych ilościach, ponieważ może ona dodatkowo nasilać objawy pobudzenia. Należy także zachować ostrożność przy spożywaniu leków dostępnych bez recepty, szczególnie tych zawierających składniki wpływające na ciśnienie tętnicze.

Czy można stosować Atenza w okresie ciąży i karmienia piersią?

Przed zastosowaniem Atenza w okresie ciąży lub karmienia piersią konieczna jest konsultacja z lekarzem. Dostępne dane nie wskazują na zwiększenie ryzyka wad rozwojowych ogółem, jednak nie można wykluczyć niewielkiego zwiększenia ryzyka wad rozwojowych serca podczas stosowania leku w czasie pierwszych trzech miesięcy ciąży.

W przypadku kobiet aktywnych seksualnie lekarz omówi odpowiednie metody antykoncepcji zapobiegające nieplanowanej ciąży. Jeśli pacjentka jest w ciąży lub przypuszcza, że może być w ciąży, lekarz podejmie indywidualną decyzję dotyczącą stosowania metylofenidatu, biorąc pod uwagę korzyści i potencjalne ryzyko.

Karmienie piersią podczas stosowania Atenza wymaga szczególnej uwagi, ponieważ metylofenidat przenika do mleka ludzkiego. Lekarz zadecyduje, czy należy kontynuować karmienie piersią podczas leczenia metylofenidatem, czy też należy przerwać karmienie lub stosowanie leku.

Decyzja o stosowaniu leku w okresie ciąży i laktacji zawsze powinna być podejmowana indywidualnie przez lekarza po dokładnym rozważeniu korzyści dla matki w stosunku do potencjalnego ryzyka dla dziecka. Ważne jest regularne monitorowanie zarówno matki, jak i dziecka w przypadku podjęcia decyzji o kontynuowaniu terapii.

Skutki uboczne Atenza – informacje z ulotki

Jak każdy lek, Atenza może powodować działania niepożądane, chociaż nie występują one u wszystkich pacjentów. Większość pacjentów dobrze toleruje lek, jednak istotne jest rozpoznanie potencjalnych skutków ubocznych i ich odpowiednia klasyfikacja według częstości występowania.

Bardzo częste działania niepożądane (mogą wystąpić częściej niż u 1 na 10 osób):

• Ból głowy
• Nerwowość
• Bezsenność

Częste działania niepożądane (mogą wystąpić rzadziej niż u 1 na 10 osób):

• Niemiarowy rytm serca (kołatanie serca)
• Zmiany lub wahania nastroju oraz zmiany osobowości
• Ból stawów i niewyraźne widzenie
• Suchość w jamie ustnej i pragnienie
• Trudności w zasypianiu i wysoka temperatura ciała
• Zmniejszony popęd płciowy i nietypowe łysienie
• Napięcie i skurcze mięśni
• Utrata lub zmniejszony apetyt
• Świąd, wysypka lub pokrzywka
• Nadmierne zgrzytanie zębami (bruksizm)
• Wysokie ciśnienie tętnicze i przyspieszone bicie serca
• Zawroty głowy i uczucie osłabienia
• Agresja, pobudzenie, lęk, depresja lub drażliwość
• Problemy żołądkowo-jelitowe (niestrawność, ból brzucha, biegunka, nudności)

Niezbyt częste działania niepożądane wymagające szczególnej uwagi:

• Myśli lub skłonności samobójcze
• Omamy wzrokowe, słuchowe lub dotykowe
• Niekontrolowane wydawanie dźwięków lub ruchy ciała (zespół Tourette’a)
• Objawy alergii (wysypka, obrzęk twarzy, duszność)

Rzadkie i bardzo rzadkie działania niepożądane obejmują poważne powikłania, takie jak zawał mięśnia sercowego, drgawki, próby samobójcze czy zapalenie tętnic mózgowych. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek niepokojących objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Szczególną uwagę należy zwrócić na wpływ na rozwój fizyczny u dzieci – długotrwałe stosowanie metylofenidatu może spowodować spowolnienie przyrostu masy ciała lub wzrostu u niektórych dzieci, co występuje rzadziej niż u 1 na 10 dzieci.

Interakcje leku Atenza z innymi lekami

Przed rozpoczęciem stosowania Atenza konieczne jest poinformowanie lekarza o wszystkich obecnie przyjmowanych lekach, w tym tych dostępnych bez recepty, suplementach diety oraz lekach ziołowych. Niektóre interakcje mogą być poważne i wymagać modyfikacji leczenia.

Bezwzględnie przeciwwskazane jest jednoczesne stosowanie z inhibitorami monoaminooksydazy (MAOI) stosowanymi w leczeniu depresji. Jeśli takie leki były stosowane w ciągu ostatnich 14 dni, należy odczekać przed rozpoczęciem terapii Atenza, ponieważ może dojść do niebezpiecznego nagłego zwiększenia ciśnienia tętniczego.

Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu z:

• Trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi
• Selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI)
• Selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI)
• Lekami stosowanymi w ciężkich zaburzeniach psychicznych
• Lekami przeciwpadaczkowymi
• Lekami wpływającymi na ciśnienie tętnicze
• Lekami rozrzedzającymi krew

Przyjmowanie metylofenidatu z lekami przeciwdepresyjnymi może prowadzić do zespołu serotoninowego – potencjalnie zagrażającego życiu stanu objawiającego się splątaniem, niepokojem, poceniem się, dreszczeami, skurczami mięśni lub szybkim biciem serca.

Przed zabiegami chirurgicznymi należy poinformować lekarza o stosowaniu Atenza. Nie należy przyjmować leku w dniu operacji w przypadku zastosowania pewnego rodzaju znieczulenia ze względu na ryzyko nagłego zwiększenia ciśnienia tętniczego.

Ważne jest również to, że lek może wpływać na wyniki badań na obecność narkotyków, dając wyniki fałszywie dodatnie. Dotyczy to również testów przeprowadzanych u sportowców.

Ulotka Atenza – do pobrania pełna wersja ulotki dla pacjenta

Charakterystyka produktu leczniczego (ChPL) – dokumentacja dla lekarzy i farmaceutów