Waylivra

Waylivra zawiera wolanesorsen, który wspomaga leczenie rodzinnej chylomikronemii (FCS), genetycznej choroby powodującej wysokie stężenie trójglicerydów we krwi, mogącej prowadzić do zapalenia trzustki. Stosowany wraz z dietą niskotłuszczową, Waylivra zmniejsza stężenie trójglicerydów. Lek jest przepisywany po nieudanych próbach leczenia innymi lekami oraz po potwierdzeniu FCS badaniami genetycznymi, u pacjentów zagrożonych zapaleniem trzustki.

Wolanesorsen to nowoczesna substancja lecznicza stosowana w leczeniu genetycznego schorzenia związanego z zaburzeniami gospodarki lipidowej. Poniżej przedstawiam kompleksowy opis tego leku, jego działania i zastosowania w leczeniu.

Czym jest wolanesorsen?

Wolanesorsen to antysensowny oligonukleotyd, czyli krótki fragment syntetycznego kwasu nukleinowego, zaprojektowany do hamowania procesu syntezy apoproteiny CIII (apoC-III). Białko to odgrywa kluczową rolę jako regulator metabolizmu trójglicerydów oraz klirensu (oczyszczania) wątrobowego chylomikronów i innych lipoprotein bogatych w trójglicerydy.

Wolanesorsen działa poprzez selektywne wiązanie się z informacyjnym kwasem rybonukleinowym (mRNA) kodującym apoC-III, co uniemożliwia proces translacji tego białka. W efekcie dochodzi do usunięcia naturalnego inhibitora usuwania trójglicerydów i rozpoczyna się ich metabolizm na ścieżce niezależnej od lipazy lipoproteinowej (LPL).

Wskazania do stosowania

Wolanesorsen jest wskazany jako uzupełnienie diety u dorosłych pacjentów z genetycznie potwierdzonym rodzinnym zespołem chylomikronemii (FCS), u których:

  • istnieje wysokie ryzyko wystąpienia zapalenia trzustki
  • odpowiedź na leczenie dietetyczne i standardową terapię obniżającą stężenie trójglicerydów jest niewystarczająca

Rodzinny zespół chylomikronemii (FCS)

Rodzinny zespół chylomikronemii to rzadka choroba genetyczna charakteryzująca się:

  • ekstremalnie wysokim poziomem trójglicerydów we krwi
  • obecnością chylomikronów (dużych cząsteczek lipidowych) w osoczu na czczo
  • nawracającymi epizodami ostrego zapalenia trzustki
  • innymi objawami, takimi jak: kępki żółte wysiewne, retinopatia lipatyczna, hepatosplenomegalia, czy objawy neurologiczne

Choroba ta jest spowodowana mutacjami genów związanych z metabolizmem lipoprotein, głównie genu lipazy lipoproteinowej (LPL) lub innych białek niezbędnych do jej prawidłowego funkcjonowania.

Mechanizm działania

Wolanesorsen działa na poziomie molekularnym poprzez:

  1. Selektywne wiązanie się z mRNA kodującym apoC-III w rejonie niepodlegającym translacji
  2. Inicjowanie degradacji nici mRNA, co uniemożliwia produkcję białka apoC-III
  3. Zmniejszenie stężenia apoC-III, które w normalnych warunkach hamuje aktywność lipazy lipoproteinowej i klirens lipoprotein bogatych w trójglicerydy
  4. Przywrócenie prawidłowego metabolizmu trójglicerydów i ich usuwania z organizmu

Efektem takiego działania jest znaczące obniżenie poziomu trójglicerydów we krwi, co pozwala na zmniejszenie ryzyka zapalenia trzustki i innych powikłań FCS.

Dawkowanie i sposób podawania

Wolanesorsen podaje się w postaci roztworu do wstrzykiwań podskórnych:

  • Dawka początkowa wynosi 285 mg (1,5 ml) raz na tydzień przez pierwsze 3 miesiące
  • Po 3 miesiącach częstość podawania zmniejsza się do 285 mg raz na dwa tygodnie
  • Możliwe jest ponowne zwiększenie częstości do dawkowania cotygodniowego po 6 miesiącach, jeśli odpowiedź na leczenie jest niewystarczająca

Leczenie prowadzi się pod ścisłą kontrolą specjalisty mającego doświadczenie w leczeniu pacjentów z FCS. Przed rozpoczęciem terapii konieczne jest wykluczenie wtórnych przyczyn podwyższonego poziomu trójglicerydów.

Monitorowanie liczby płytek krwi

Ze względu na ryzyko małopłytkowości, konieczne jest regularne monitorowanie liczby płytek krwi:

  • Przed rozpoczęciem leczenia
  • Co najmniej raz na dwa tygodnie w trakcie terapii
  • Częściej w przypadku spadku liczby płytek poniżej określonych wartości

W zależności od wyników badań laboratoryjnych może być konieczne dostosowanie dawkowania lub czasowe przerwanie leczenia.

Skuteczność kliniczna

W badaniach klinicznych wykazano, że wolanesorsen:

  • Skutecznie obniża poziom trójglicerydów na czczo średnio o 77% po 3 miesiącach leczenia
  • U 77% pacjentów pozwala osiągnąć stężenie trójglicerydów poniżej 750 mg/dl
  • U 88% pacjentów powoduje spadek poziomu trójglicerydów o co najmniej 40%
  • Zmniejsza częstość występowania zapalenia trzustki, szczególnie u pacjentów z nawracającymi epizodami tej choroby w wywiadzie

Oprócz wpływu na poziom trójglicerydów, wolanesorsen:

  • Obniża stężenie cholesterolu całkowitego
  • Zmniejsza poziom cholesterolu nie-HDL
  • Obniża stężenie apoC-III
  • Zmniejsza poziom apoB-48
  • Redukuje ilość trójglicerydów w chylomikronach

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem wolanesorsenu to:

Zaburzenia hematologiczne

  • Małopłytkowość (obniżenie liczby płytek krwi) – występuje u około 21% pacjentów
  • Spadek liczby płytek poniżej normy – u około 29% pacjentów

Reakcje w miejscu podania

  • Rumień, ból, obrzęk, stwardnienie, świąd w miejscu wstrzyknięcia – występują u większości pacjentów (około 82%)
  • Reakcje te są zwykle łagodne i przemijające

Inne częste działania niepożądane

  • Bóle głowy
  • Zmęczenie
  • Objawy grypopodobne
  • Nudności i wymioty
  • Reakcje skórne (wysypka, świąd)

Środki ostrożności i przeciwwskazania

Przeciwwskazania

  • Nadwrażliwość na wolanesorsen lub którąkolwiek substancję pomocniczą
  • Małopłytkowość przewlekła lub o niewyjaśnionym pochodzeniu
  • Liczba płytek krwi poniżej 140 x 10^9/l

Szczególne środki ostrożności

  • Ścisłe monitorowanie liczby płytek krwi
  • Ostrożność u pacjentów przyjmujących leki przeciwpłytkowe, przeciwzakrzepowe lub NLPZ
  • Monitorowanie czynności nerek (ryzyko nefrotoksyczności)
  • Monitorowanie czynności wątroby (ryzyko hepatotoksyczności)
  • Okresowa kontrola parametrów zapalnych (OB)

Podsumowanie

Wolanesorsen stanowi ważną opcję terapeutyczną dla pacjentów z rodzinnym zespołem chylomikronemii, u których standardowe metody leczenia nie przynoszą zadowalających efektów. Dzięki innowacyjnemu mechanizmowi działania na poziomie molekularnym, pozwala na skuteczne obniżenie poziomu trójglicerydów we krwi i zmniejszenie ryzyka potencjalnie zagrażającego życiu zapalenia trzustki.

Leczenie wymaga jednak ścisłego monitorowania, szczególnie w zakresie liczby płytek krwi, aby minimalizować ryzyko związane z małopłytkowością. Decyzja o rozpoczęciu terapii powinna być podejmowana indywidualnie, po starannym rozważeniu potencjalnych korzyści i ryzyka dla każdego pacjenta.