Cernevit to lek w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji. Zawiera zestaw witamin rozpuszczalnych w wodzie i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jest stosowany do dostarczania witamin pacjentom żywionym pozajelitowo. Lek jest dostępny na receptę.
Dernilan to lek dostępny bez recepty, który ma postać maści do stosowania miejscowego na skórę. Jest to preparat dermatologiczny, który dzięki skojarzonemu działaniu swoich składników działa przeciwzapalnie i gojąco na zmienioną chorobowo skórę. Szczególnie polecany jest w przypadkach bolesnych i głębokich pęknięć zgrubiałego i zrogowaciałego naskórka. Ułatwia usuwanie zgrubiałego naskórka ze stóp i rąk.
Elevit Pronatal to lek dostępny bez recepty, który zawiera witaminy i składniki mineralne niezbędne dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Jest również zalecany dla kobiet planujących zajść w ciążę. Lek ten chroni przed zaburzeniami wywołanymi przez niedobór witamin i substancji mineralnych. Wskazany jest do profilaktyki i leczenia zaburzeń witaminowo-mineralnych, zapobiegania niedokrwistości z niedoboru żelaza i kwasu foliowego oraz zapobiegania wadom wrodzonym cewy nerwowej i innym wrodzonym wadom rozwojowym płodu.
Juvit Multi to lek dostępny w formie kropli doustnych, zawierający podstawowe witaminy niezbędne w rozwoju i czynnościach organizmu człowieka. Jest stosowany w zapobieganiu i leczeniu niedoborów witamin u niemowląt i dzieci, szczególnie w stanach zwiększonego zapotrzebowania, takich jak okres intensywnego wzrostu, wzmożony wysiłek fizyczny, choroby przebiegające z podwyższoną temperaturą. Juvit Multi podaje się również przy obniżonej odporności na choroby infekcyjne czy okresie rekonwalescencji, szczególnie po antybiotykoterapii. Każda dawka zawiera między innymi witaminy A, D3, E, B1, B2, B6, PP oraz C.
Multi-Sanostol to lek wielowitaminowy dostępny w formie syropu, który zawiera zarówno witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D3, E), jak i w wodzie (witaminy B1, B2, B6, C, PP, dekspantenol) oraz dodatkowo wapń. Jest stosowany zapobiegawczo i leczniczo w stanach niedoboru i zwiększonego zapotrzebowania na witaminy, w chorobach infekcyjnych, okresach rekonwalescencji. Jest dostępny bez recepty.
Soluvit N to lek zawierający witaminy rozpuszczalne w wodzie, stosowany dożylnie, gdy żywienie doustne jest niemożliwe. Jest stosowany razem z białkami, węglowodanami, tłuszczami i innymi substancjami w dożylnych preparatach do żywienia pozajelitowego. Wskazaniem do jego stosowania jest uzupełnienie dobowego zapotrzebowania na witaminy rozpuszczalne w wodzie podczas żywienia pozajelitowego u dorosłych pacjentów i dzieci. Lek jest dostępny na receptę.
Sylimarol Vita to lek zawierający wyciąg suchy z łuski ostropestu plamistego oraz witaminy z grupy B. Wyciąg z owoców ostropestu plamistego zawiera pochodne flawonowe o właściwościach przeciwutleniających, określane wspólną nazwą sylimaryna. Sylimaryna stabilizuje lipidy błon komórkowych komórek wątrobowych wykazując działanie ochronne wobec miąższu wątroby. Działa osłonowo i chroni przed wnikaniem substancji toksycznych do komórek wątroby. Normalizuje czynność i wspiera regenerację uszkodzonych komórek wątroby. Działa przeciwzapalnie i silnie odtruwająco. Ponadto, preparat zawiera witaminy: chlorowodorek tiaminy (witamina B1), ryboflawinę (witamina B2), chlorowodorek pirydoksyny (witamina B6), nikotynamid (witamina PP) oraz pantotenian wapnia. Preparat stosowany jest tradycyjnie: wspomagająco w rekonwalescencji po toksyczno-metabolicznych uszkodzeniach wątroby spowodowanych m.in. czynnikami toksycznymi (np. alkohol, środki ochrony roślin) oraz w niestrawności (wzdęcia, odbijania) po spożyciu ciężkostrawnych pokarmów. Wspomagająco w dolegliwościach występujących po przebyciu ostrych i przewlekłych chorób wątroby. Lek jest dostępny bez recepty.
Viantan to preparat w postaci proszku, który służy do przygotowania roztworu do infuzji. Jego skład opiera się na aż 13 witaminach, które są podawane bezpośrednio do krwi pacjenta za pomocą kroplówki. Dzięki temu, organizm otrzymuje niezbędne składniki odżywcze, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Jest dostępny na receptę.
Vitaminum B Compositum to lek wielowitaminowy zawierający zestaw witamin z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowego przebiegu procesów przemiany materii. Witaminy te uczestniczą w wielu procesach zachodzących w organizmie, takich jak oddychanie tkankowe i przemiany mediatorów ośrodkowego układu nerwowego. Lek stosuje się w profilaktyce i leczeniu złożonych niedoborów witamin z grupy B, szczególnie w okresach zwiększonego zapotrzebowania, takich jak stany gorączkowe, oparzenia, alkoholizm, ciąża i karmienie piersią, choroby przewlekłe i wyniszczające, rekonwalescencja, choroby żołądkowo-jelitowe połączone z zaburzeniami wchłaniania witamin oraz zaburzenia trawienia. Vitaminum B Compositum jest dostępny bez recepty.
Vitaminum PP Polfarmex to lek zawierający nikotynamid, znaną również jako witamina PP. Jest stosowany w celu zapobiegania i leczenia stanów niedoboru witaminy PP. Witamina ta pełni ważną rolę w organizmie, uczestnicząc w procesach oddychania komórkowego, glikolizy i biosyntezy lipidów. Lek jest dostępny na receptę.
Witagin to tradycyjny produkt leczniczy roślinny stosowany jako środek wspomagający w stanach zmęczenia i wyczerpania fizycznego oraz w okresie rekonwalescencji. Zawiera zestaw witamin i minerałów, które uzupełniają niedobory tych związków powstałe z różnych przyczyn, takich jak niedożywienie, niewłaściwa dieta, zaburzenia wchłaniania czy zwiększone zapotrzebowanie. Lek jest dostępny bez recepty.
Witamina PP – znana również pod nazwą witamina B3, niacyna oraz amid kwasu nikotynowego. Odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie mózgu, układu nerwowego, syntetyzowanie hormonów płciowych, kortyzolu, tyroksyny i insuliny. Uczestniczy w przemianach metabolicznych białek, tłuszczów i węglowodanów oraz innych składników komórek. Wskazaniem do stosowania witaminy PP są stany niedoboru w organizmie.
Witaminę PP możemy dostarczać wraz z pożywieniem. Znajdziemy ją w mięsie i jego przetworach, produktach zbożowych, orzechach oraz ziemniakach.
Niedobór witaminy PP może powodować zapalenie skóry, biegunkę, nudności, zmiany na języku i jamie ustnej, problemy z koncentracją, zmianę nastrojów, bóle głowy oraz zmęczenie. Ciężkie stany niedoboru mogą doprowadzić do choroby zwanej pelagrą, jednak zdarza się to niezwykle rzadko.
Możliwe działania niepożądane: Preparat z witaminą PP jest zazwyczaj dobrze tolerowany i nie wywołuje działań niepożądanych. Może wystąpić zaczerwienienie skóry, pokrzywka, wysypka i rumień twarzy. Witamina PP stosowana w dużych ilościach, od 3 do 6 g na dobę, może powodować bóle i zawroty głowy, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, zaburzenia widzenia oraz wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Witamina PP, znana także jako niacyna czy witamina B3, stanowi jeden z najważniejszych składników odżywczych dla prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Ta rozpuszczalna w wodzie witamina odgrywa fundamentalną rolę w metabolizmie energetycznym, funkcjonowaniu układu nerwowego oraz utrzymaniu zdrowia skóry. Nazwa „witamina PP” pochodzi od terminu „czynnik przeciwpelagryczny” (Pellagra Preventive Factor), co podkreśla jej historyczne znaczenie w zapobieganiu tej groźnej chorobie niedoborowej.
Niacyna występuje w dwóch głównych formach chemicznych – jako kwas nikotynowy oraz amid kwasu nikotynowego (niacynamid), które wykazują identyczną aktywność biologiczną. W organizmie człowieka substancja ta pełni funkcję prekursora dla dwóch kluczowych koenzymów: NAD (dinukleotyd nikotynoamidoadeninowy) i NADP (fosforan dinukleotydu nikotynoamidoadeninowego), uczestniczących w ponad 400 reakcjach enzymatycznych.
Chociaż organizm ludzki posiada zdolność endogennej syntezy niacyny z aminokwasu tryptofanu, proces ten jest niewystarczający do pokrycia pełnego zapotrzebowania. Z tego względu regularne dostarczanie witaminy PP wraz z pożywieniem lub suplementacją staje się niezbędne dla utrzymania optymalnego stanu zdrowia.
Termin niacyna obejmuje dwa związki chemiczne o podobnej aktywności biologicznej. Kwas nikotynowy występuje głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego, natomiast amid kwasu nikotynowego (niacynamid) przeważa w źródłach roślinnych. Obie formy są równie skuteczne w zapobieganiu niedoborom witaminy PP, jednak różnią się pod względem niektórych właściwości farmakologicznych.
Kwas nikotynowy wykazuje dodatkowe działanie rozszerzające naczynia krwionośne i wpływające na profil lipidowy krwi, co może powodować charakterystyczny „efekt flush” – zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca i mrowienie, szczególnie twarzy i klatki piersiowej. Niacynamid nie wywołuje tego typu reakcji, co czyni go preferowanym składnikiem suplementów diety i preparatów kosmetycznych.
Witamina PP stanowi podstawowy element procesów metabolicznych odpowiedzialnych za przekształcanie składników pokarmowych w energię. Jako prekursor NAD i NADP, niacyna uczestniczy w glikolizie, cyklu Krebsa oraz łańcuchu oddechowym, umożliwiając efektywne wykorzystanie węglowodanów, tłuszczów i białek jako źródeł energii dla komórek.
Niacyna odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu mózgu i obwodowego układu nerwowego. Uczestniczy w syntezie neurotransmiterów, wpływając na procesy związane z pamięcią, koncentracją i nastrojem. Badania wskazują na jej potencjalne działanie neuroprotekcyjne w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.
Witamina B3 jest niezbędna do syntezy wielu ważnych hormonów, w tym:
Niacyna wspiera regenerację i prawidłowe funkcjonowanie skóry oraz błon śluzowych. Stymuluje produkcję ceramidów, wzmacniając barierę ochronną skóry, oraz uczestniczy w syntezie kolagenu, co wpływa na elastyczność i jędrność skóry. Wykazuje również działanie przeciwzapalne i antyoksydacyjne.
Niacyna występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych, co umożliwia pokrycie zapotrzebowania przez zbilansowaną dietę.
Wiele komercyjnych produktów żywnościowych jest dodatkowo wzbogacanych w niacynę, w tym:
Dzienne zapotrzebowanie na witaminę PP różni się w zależności od wieku, płci i stanu fizjologicznego organizmu.
| Grupa wiekowa | Zalecane spożycie (mg/dzień) |
|---|---|
| Niemowlęta 0-6 miesięcy | 2 mg |
| Niemowlęta 7-12 miesięcy | 4 mg |
| Dzieci 1-3 lata | 6 mg |
| Dzieci 4-8 lat | 8 mg |
| Dzieci 9-13 lat | 12 mg |
| Kobiety dorosłe | 14 mg |
| Mężczyźni dorośli | 16 mg |
| Kobiety ciężarne | 18 mg |
| Kobiety karmiące | 17 mg |
Niedobór niacyny prowadzi do rozwoju pelagry, choroby określanej mianem „choroby 3D” ze względu na charakterystyczne objawy rozpoczynające się od litery „D”: dermatitis (zapalenie skóry), diarrhea (biegunka) oraz dementia (otępienie).
Objawy skórne:
Objawy żołądkowo-jelitowe:
Objawy neurologiczne i psychiatryczne:
Leki recepturowe:
Suplementy diety (bez recepty):
W leczeniu pelagry:
W terapii wspomagającej różnych schorzeń:
Przedawkowanie niacyny może prowadzić do hiperwitaminozy B3, szczególnie przy stosowaniu wysokich dawek suplementów.
Niacynamid zyskuje coraz większe znaczenie w przemyśle kosmetycznym ze względu na swoje wielokierunkowe działanie na skórę:
Tak, organizm człowieka potrafi syntetyzować niewielkie ilości niacyny z aminokwasu tryptofanu przy udziale witamin B2 i B6. Jednak proces ten jest niewystarczający do pokrycia pełnego zapotrzebowania, dlatego konieczne jest dostarczanie witaminy PP z pożywieniem.
Obie formy wykazują identyczną aktywność witaminową, jednak kwas nikotynowy może powodować „efekt flush” (zaczerwienienie skóry, uczucie gorąca), podczas gdy niacynamid jest pozbawiony tego działania ubocznego. Kwas nikotynowy wykazuje dodatkowo działanie wpływające na profil lipidowy krwi.
Suplementacja w dawkach fizjologicznych (do 35 mg dziennie) jest bezpieczna dla większości osób. Wyższe dawki terapeutyczne powinny być stosowane wyłącznie pod kontrolą lekarską ze względu na możliwe działania niepożądane.
Dzięki powszechnej dostępności różnorodnych produktów spożywczych i wzbogacaniu żywności, klasyczna pelagra jest w Polsce rzadkością. Subkliniczne niedobory mogą jednak wystąpić u osób z grup ryzyka, szczególnie u alkoholików i osób niedożywionych.
Preparaty z niacyną najlepiej przyjmować po posiłku, co zmniejsza ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego. W przypadku kwasu nikotynowego zaleca się unikanie gorących napojów i kąpieli bezpośrednio po przyjęciu.
Kwas nikotynowy w wysokich dawkach (1-3 g dziennie) może korzystnie wpływać na profil lipidowy krwi, obniżając poziom LDL i triglicerydów oraz podnosząc HDL. Jednak ze względu na ryzyko działań niepożądanych nie jest obecnie rekomendowany jako lek pierwszego wyboru w hiperlipidemii.
Osoby stosujące dietę wegetariańską mogą mieć nieco większe ryzyko niedoboru ze względu na ograniczone spożycie produktów zwierzęcych, które są najlepszym źródłem łatwo przyswajalnej niacyny. Można to jednak łatwo zrekompensować odpowiednim dobraniem produktów roślinnych bogatych w tryptofan i niacynamid.
Tak, niacyna uczestniczy w syntezie neurotransmiterów wpływających na nastrój, w tym serotoniny. Badania wskazują na jej potencjalne zastosowanie wspomagające w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych, choć wymaga to dalszych badań klinicznych.
