Pemigatynib to substancja czynna należąca do grupy inhibitorów kinazy białkowej. Działa poprzez blokowanie enzymów zwanych kinazami receptora czynnika wzrostu fibroblastów (FGFR), szczególnie FGFR1, FGFR2 i FGFR3. Te enzymy odgrywają ważną rolę w procesach wzrostu i podziału komórek nowotworowych.
Wskazania do stosowania
Pemigatynib stosuje się w leczeniu dorosłych pacjentów z zaawansowanym lub przerzutowym rakiem dróg żółciowych (częściej występującym w wewnątrzwątrobowych drogach żółciowych), u których wykryto specyficzną zmianę genetyczną – fuzję lub rearanżację receptora FGFR2. Lek stosuje się, gdy choroba postępuje pomimo wcześniejszego leczenia ogólnoustrojowego.
Jak działa pemigatynib?
Pemigatynib hamuje aktywność receptorów FGFR, które w przypadku raka dróg żółciowych mogą być nieprawidłowo aktywowane przez zmiany genetyczne. Blokując te receptory, pemigatynib:
- Hamuje fosforylację (aktywację) FGFR
- Blokuje ścieżki sygnałowe zależne od FGFR
- Zmniejsza żywotność komórek nowotworowych z nieprawidłowościami FGFR
Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest przeprowadzenie badania, które potwierdzi obecność fuzji FGFR2 w komórkach nowotworowych.
Dawkowanie i sposób podawania
Pemigatynib przyjmuje się doustnie w postaci tabletek. Standardowy schemat dawkowania to:
- 13,5 mg raz dziennie przez 14 dni
- Następnie 7 dni przerwy bez przyjmowania leku
- Cykl powtarza się, dopóki choroba nie postępuje lub nie wystąpią nieakceptowalne działania niepożądane
Tabletki należy przyjmować mniej więcej o tej samej porze każdego dnia. Można je przyjmować niezależnie od posiłków. Tabletek nie należy rozgniatać, żuć, łamać ani rozpuszczać.
Specjalne grupy pacjentów
Dostosowanie dawki może być konieczne u osób z:
- Ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (zmniejszenie dawki do 9 mg)
- Ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby (zmniejszenie dawki do 9 mg)
- Podczas jednoczesnego stosowania silnych inhibitorów CYP3A4
Dla osób starszych nie jest wymagana modyfikacja dawki.
Najważniejsze informacje dotyczące bezpieczeństwa
Hiperfosfatemia (podwyższony poziom fosforanów)
Jednym z najczęstszych działań pemigatynibu jest zwiększenie poziomu fosforanów we krwi, które występuje u ponad 60% pacjentów. To efekt farmakodynamiczny, związany z mechanizmem działania leku. Podwyższony poziom fosforanów zwykle pojawia się w ciągu pierwszych 15 dni leczenia.
W przypadku wysokiego poziomu fosforanów zaleca się:
- Dietę z niską zawartością fosforanów
- Leki obniżające poziom fosforanów, jeśli stężenie przekracza 7 mg/dl
- Regularne kontrolowanie poziomu fosforanów we krwi
Długotrwała hiperfosfatemia może prowadzić do wytrącania kryształów fosforanu wapnia, co może skutkować obniżeniem poziomu wapnia, mineralizacją tkanek miękkich i innymi powikłaniami.
Wpływ na siatkówkę oka
Pemigatynib może powodować surowicze odwarstwienie siatkówki, które może objawiać się:
- Niewyraźnym widzeniem
- Mętami w ciele szklistym
- Wrażeniem błysków światła (fotopsje)
Przed rozpoczęciem leczenia i regularnie w jego trakcie zaleca się przeprowadzanie badań okulistycznych, w tym OCT (optyczną tomografię koherentną). W przypadku wystąpienia problemów z widzeniem należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Suchość oczu
Pemigatynib może również powodować zespół suchego oka. Pacjenci mogą stosować krople nawilżające do oczu, aby łagodzić te objawy.
Inne częste działania niepożądane
Do najczęstszych działań niepożądanych pemigatynibu należą:
- Wypadanie włosów (łysienie)
- Biegunka
- Problemy z paznokciami
- Zmęczenie
- Nudności
- Zapalenie jamy ustnej
- Zaparcia
- Zaburzenia smaku
- Suchość w jamie ustnej
- Bóle stawów
- Suchość skóry
- Zespół erytrodyzestezji dłoniowo-podeszwowej (zaczerwienienie i bolesność dłoni i stóp)
Wpływ na funkcję nerek
Pemigatynib może podwyższać poziom kreatyniny we krwi poprzez hamowanie transporterów nerkowych. Zwykle nie wpływa to na filtrację kłębuszkową (główną funkcję nerek).
Ciąża i karmienie piersią
Pemigatynib może powodować uszkodzenie płodu i nie powinien być stosowany w czasie ciąży. Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez co najmniej tydzień po zakończeniu terapii.
Mężczyźni, których partnerki mogą zajść w ciążę, również powinni stosować skuteczne metody antykoncepcji w trakcie leczenia i przez co najmniej tydzień po jego zakończeniu.
Nie wiadomo, czy pemigatynib przenika do mleka matki. Podczas leczenia i przez tydzień po jego zakończeniu nie należy karmić piersią.
Interakcje z innymi lekami
Należy unikać jednoczesnego stosowania z:
- Silnymi inhibitorami CYP3A4 (w tym sokiem grejpfrutowym) – mogą zwiększać stężenie pemigatynibu
- Silnymi induktorami CYP3A4 – mogą zmniejszać skuteczność pemigatynibu
- Zielem dziurawca zwyczajnego (przeciwwskazane)
- Inhibitorami pompy protonowej – mogą zmniejszać wchłanianie pemigatynibu
W przypadku konieczności jednoczesnego stosowania silnych inhibitorów CYP3A4 może być wymagane zmniejszenie dawki pemigatynibu.
Podsumowanie
Pemigatynib to nowoczesny lek stosowany w leczeniu zaawansowanego raka dróg żółciowych z określonymi zmianami genetycznymi. Jest to lek doustny, stosowany w cyklicznym schemacie dawkowania. Wymaga regularnego monitorowania, szczególnie pod kątem poziomów fosforanów i stanu oczu.
Choć jak każdy lek może powodować działania niepożądane, odpowiednie monitorowanie i zarządzanie tymi objawami pozwala na kontynuowanie leczenia, które może przynieść korzyści pacjentom z tym trudnym w leczeniu nowotworem.
Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza odnośnie dawkowania i kontroli podczas leczenia pemigatynibem.