Karbagen to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną okskarbazepinę. Jest stosowany w leczeniu napadów częściowych z lub bez wtórnie uogólnionych napadów toniczno-klonicznych. Napady częściowe obejmują ograniczony obszar mózgu, ale mogą rozprzestrzenić się na cały mózg i mogą powodować uogólnione drgawki toniczno-kloniczne. Lek jest dostępny na receptę.
Oxazepam GSK to lek psychotropowy z grupy benzodiazepin, który zawiera substancję czynną oksazepam. Lek ma działanie przeciwlękowe, uspokajające, nasenne oraz przeciwdrgawkowe. Stosuje się go w leczeniu stanów lękowych i niepokoju związanego z depresją oraz w leczeniu objawów nagłego odstawienia alkoholu. Jest dostępny na receptę.
Oxcarbazepin NeuroPharma to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Substancja czynna, okskarbazepina, wpływa na przekaźnictwo nerwowe. Lek jest wykorzystywany u dorosłych i dzieci powyżej szóstego roku życia w leczeniu napadów padaczkowych częściowych z wtórnie uogólnionymi atakami toniczno-klonicznymi lub bez nich. Oxcarbazepin NeuroPharma może być stosowany jako jedyny lek lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwpadaczkowymi.
Oxepilax to lek przeciwdrgawkowy, który zawiera substancję czynną okskarbazepinę. Jest stosowany w leczeniu napadów padaczkowych częściowych przechodzących lub nie we wtórnie uogólnione napady toniczno-kloniczne. Lek jest wskazany do stosowania w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym u dorosłych i dzieci w wieku 6 lat i starszych. Oxepilax jest dostępny na receptę.
Trileptal to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną okskarbazepinę. Jest stosowany w leczeniu napadów padaczkowych częściowych z wtórnie uogólnionymi napadami toniczno-klonicznymi lub bez wtórnie uogólnionych napadów toniczno-klonicznych. Trileptal może być stosowany w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym u dorosłych i dzieci w wieku 6 lat i starszych. Jest dostępny na receptę.
Okskarbazepina – lek o działaniu przeciwpadaczkowym. Mechanizm działania okskarbazepiny polega na blokowaniu kanałów sodowych, co powoduje m.in. stabilizację nadmiernie pobudzonych błon komórek nerwowych. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie napadów częściowych przechodzących lub nie we wtórnie uogólnione napady toniczno-kloniczne, dzieci od 6 roku życia i dorosłych.
Okskarbazepina dostępna jest w postaci tabletek i zawiesiny doustnej. Lek można stosować w monoterapii i leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwpadaczkowymi. Leczenie rozpoczyna się od dawki 600 mg na dobę (w dwóch dawkach podzielonych) i w razie potrzeby stopniowo zwiększa, aż do uzyskania pożądanej odpowiedzi klinicznej.
Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): ból głowy, zawroty głowy, senność, podwójne widzenie, niewyraźne widzenie, oczopląs, zaburzenia uwagi, stan splątania, apatia, nerwowość, pobudzenie, nudności, wymioty, biegunka, zaparcia, bóle brzucha, uczucie zmęczenia, hiponatremia, astenia, wysypka, pokrzywka, łysienie, trądzik.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Okskarbazepina to nowoczesny lek przeciwpadaczkowy, który rewolucjonizuje leczenie padaczki od momentu swojego wprowadzenia na rynek. Należący do grupy pochodnych dibenzazepiny, stanowi udoskonaloną wersję karbamazepiny, oferując podobną skuteczność przy znacznie lepszej tolerancji i mniejszym ryzyku działań niepożądanych. Substancja ta, znana również pod nazwą międzynarodową oxcarbazepinum, została opracowana z myślą o pacjentach cierpiących na napady padaczkowe częściowe, które mogą przechodzić w wtórnie uogólnione napady toniczno-kloniczne. Jej wyjątkowy mechanizm działania, oparty na blokadzie kanałów sodowych bramkowanych napięciem, stabilizuje nadmiernie pobudzone neurony i przerywa nieprawidłowe wyładowania elektryczne w mózgu. Lek ten wyróżnia się również korzystnym profilem farmakokinetycznym – nie wymaga rutynowego monitorowania stężenia we krwi, charakteryzuje się przewidywalną absorbcją i ma mniejszy potencjał interakcji z innymi lekami w porównaniu z tradycyjnymi lekami przeciwpadaczkowymi. Okskarbazepina jest dostępna w Polsce pod różnymi nazwami handlowymi, w tym Trileptal, Oxepilax, Karbagen, a także w formie generycznej, co zapewnia pacjentom dostępność cenową i możliwość wyboru optymalnej formy leczenia.
Okskarbazepina jest klasyfikowana jako prolek, co oznacza, że sama substancja nie wykazuje aktywności farmakologicznej. Po podaniu doustnym niemal natychmiast ulega przekształceniu w wątrobie do aktywnego metabolitu 10-monohydroksykarbazepiny (MHD), który jest odpowiedzialny za efekt terapeutyczny. Ten proces metaboliczny odbywa się poprzez enzym cytochromu P450-CYP2C19, zapewniając szybką aktywację leku w organizmie.
Mechanizm przeciwpadaczkowy okskarbazepiny jest złożony i wieloaspektowy. Główny mechanizm działania polega na hamowaniu powtarzających się wzbudzeń potencjałów czynnościowych w neuronach oraz zmniejszaniu przekazywania bodźców pobudzających przez synapsy poprzez blokadę kanałów sodowych bramkowanych napięciem. Dzieje się to poprzez zmniejszanie zdolności kanałów sodowych do powrotu ze stanu inaktywacji, czyli przez przedłużenie stanu refrakcji, w czasie którego nie ma możliwości wyzwolenia ponownego potencjału czynnościowego.
Dodatkowo, zwiększone przewodnictwo potasu oraz modulacja pobudzenia kanałów wapniowych przyczyniają się do działania przeciwdrgawkowego. Przypuszcza się również, że wzmożone przewodnictwo potasowe i modulacja zależnych od napięcia kanałów wapniowych mogą się przyczyniać do działania przeciwdrgawkowego.
Co istotne, okskarbazepina i MHD wzajemnie potęgują swoje farmakologiczne właściwości, co zwiększa skuteczność terapeutyczną leku. Nie stwierdzono żadnych istotnych interakcji z neuroprzekaźnikami w mózgu lub miejscami receptorowymi modulatora.
Po podaniu doustnym okskarbazepina wchłania się całkowicie z przewodu pokarmowego i nie jest zależna od obecności pokarmu, co oznacza, że lek można przyjmować zarówno podczas posiłków, jak i na czczo. Po podaniu doustnym okskarbazepina osiąga maksymalne stężenie w osoczu (Cmax) po około 4,5 godzinie.
Około 40% MHD wiąże się z białkami osocza, głównie z albuminami. Pozorna objętość dystrybucji MHD wynosi 49 litrów, a w zakresach terapeutycznych wiązanie z białkami jest niezależne od stężenia w osoczu.
Biologiczny okres półtrwania okskarbazepiny wynosi jedynie 1,3-2,3 godziny, natomiast biologiczny okres półtrwania MHD wynosi około 9,3 godzin. Stan stacjonarny dla MHD występuje po 2-3 dniach stosowania okskarbazepiny dwa razy na dobę.
Eliminacja odbywa się głównie przez nerki w około 95% dawki, przede wszystkim w postaci metabolitów wolnych i skoniugowanych, podczas gdy jedynie 1% wydalane jest w postaci niezmienionej okskarbazepiny. MHD jest dalej metabolizowane w wątrobie poprzez reakcje sprzęgania z kwasem glukuronowym, a około 4% ulega reakcji utlenienia do nieaktywnej 10,11-dihydroksylowej pochodnej okskarbazepiny.
Dzieci: U dzieci lek jest eliminowany szybciej, średnio o 40% w przeliczeniu na masę ciała. Średni klirens obliczany w oparciu o masę ciała u dzieci w wieku od 4 do 12 lat jest średnio o 40% większy niż analogiczne wartości u pacjentów dorosłych.
Pacjenci w podeszłym wieku: Po podaniu okskarbazepiny w dawce pojedynczej i po wielokrotnym podaniu dawek ochotnikom w podeszłym wieku (60-82 lata) maksymalne stężenia w osoczu oraz wartości AUC dla MHD były o 30%-60% większe niż wartości uzyskane u młodszych ochotników.
Niewydolność nerek: U chorych z niewydolnością nerek (klirensem kreatyniny <30 ml/min) biologiczny okres półtrwania MHD wydłuża się o 60-90% (od 16 do 19 godzin), a dostępność biologiczna zwiększa się dwukrotnie.
Okskarbazepina jest wskazana w leczeniu napadów częściowych (w tym napadów prostych, złożonych i częściowych przechodzących we wtórnie uogólnione napady toniczno-kloniczne) u dorosłych i dzieci powyżej 6 roku życia. Lek może być stosowany zarówno w monoterapii, jak i w leczeniu skojarzonym z innymi lekami przeciwpadaczkowymi.
Badania kliniczne potwierdzają wysoką skuteczność okskarbazepiny w leczeniu padaczki:
Badania kontrolowane z randomizacją wykazały podobną skuteczność okskarbazepiny w porównaniu z karbamazepiną, walproinianem i fenytoiną, przy czym okskarbazepina wykazała lepszą tolerancję niż karbamazepina i fenytoina.
Monoterapia:
Leczenie skojarzone:
W monoterapii i terapii skojarzonej leczenie okskarbazepiną należy zaczynać od dawki 8-10 mg/kg masy ciała na dobę podawanej w dwóch dawkach podzielonych. Dawka podtrzymująca wynosi 30-46 mg/kg masy ciała na dobę, osiągana w ciągu dwóch tygodni.
Niewydolność nerek: U pacjentów z zaburzoną czynnością nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min) leczenie należy rozpoczynać od dawki o połowę mniejszej niż zwykła dawka początkowa (300 mg na dobę).
Niewydolność wątroby: Nie ma konieczności modyfikacji dawkowania u pacjentów z łagodną i umiarkowaną niewydolnością wątroby.
Okskarbazepina odgrywa kluczową rolę w nowoczesnym leczeniu farmakologicznym padaczki, szczególnie napadów o ogniskowym początku. W leczeniu tej choroby stosuje się różne grupy leków przeciwpadaczkowych, każda z odmiennym mechanizmem działania.
Leki pierwszego rzutu w leczeniu napadów częściowych:
Leki drugiego rzutu stosowane w terapii skojarzonej:
Okskarbazepina została uznana za standard opieki i najczęściej przepisywany lek w początkowym leczeniu padaczki ogniskowej, szczególnie w krajach azjatyckich. W przypadkach gdy pojedynczy lek przeciwpadaczkowy okazuje się nieskuteczny, co dotyczy około 25-30% przypadków, rozważa się zastosowanie politerapii, gdzie dołączenie drugiego leku zwiększa skuteczność o około 10%.
| Lek przeciwpadaczkowy | Mechanizm działania | Główne wskazania | Uwagi |
|---|---|---|---|
| Okskarbazepina | Blokada kanałów sodowych | Napady częściowe ± wtórnie uogólnione | Lepsza tolerancja niż karbamazepina |
| Karbamazepina | Blokada kanałów sodowych | Napady częściowe ± wtórnie uogólnione | Wymaga monitorowania stężeń |
| Lamotrygina | Blokada kanałów sodowych | Napady częściowe, zespół Lennoxa-Gastauta | Wolne miareczkowanie dawki |
| Lewetiracetam | Modulacja uwalniania neuroprzekaźników | Napady częściowe, uogólnione | Szybkie miareczkowanie |
Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi są senność, bóle głowy, zawroty głowy, podwójne widzenie, nudności, wymioty i uczucie zmęczenia, które występują u ponad 10% pacjentów.
Bardzo często (≥1/10):
Często (≥1/100 do <1/10):
Hiponatremia: U najwyżej 2,7% pacjentów leczonych okskarbazepiną stężenie sodu w surowicy wynosiło poniżej 125 mmol/l, było zazwyczaj bezobjawowe i nie wymagało zmiany leczenia. U pacjentów z istniejącymi wcześniej chorobami nerek przebiegającymi z małym stężeniem sodu lub u pacjentów leczonych jednocześnie produktami zmniejszającymi stężenie sodu przed rozpoczęciem leczenia należy oznaczyć stężenie sodu w surowicy.
Ciężkie reakcje skórne: Istnieją bardzo rzadkie doniesienia o występowaniu ciężkich odczynów skórnych, w tym zespołu Stevensa-Johnsona, toksycznej nekrolizy naskórka (zespołu Lyella) oraz rumienia wielopostaciowego. Mediana czasu od rozpoczęcia leczenia do ich wystąpienia wynosiła 19 dni.
Zaburzenia hematologiczne: W okresie po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu bardzo rzadko raportowano przypadki agranulocytozy, niedokrwistości aplastycznej i pancytopenii u pacjentów leczonych okskarbazepiną.
Allel HLA-B*1502 występuje u około 10% przedstawicieli populacji chińskiej Han i tajskiej i jest silnie powiązany z ryzykiem wystąpienia ciężkich reakcji skórnych. Jeżeli jest możliwe, pacjenci z tych grup etnicznych przed rozpoczęciem leczenia oksakarbazepiną powinni zostać przebadani na obecność tego allelu.
Nadwrażliwość na substancję czynną, eslikarbazepinę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Pacjentów, u których wystąpiły reakcje nadwrażliwości na karbamazepinę, należy poinformować o możliwości wystąpienia u około 25-30% z nich reakcji nadwrażliwości na okskarbazepinę.
Zachowania samobójcze: U pacjentów przyjmujących leki przeciwpadaczkowe opisywano występowanie myśli i zachowań samobójczych. Pacjentów należy obserwować, czy nie występują u nich myśli i zachowania samobójcze oraz rozważyć zastosowanie odpowiedniego leczenia.
Niedoczynność tarczycy: Biorąc pod uwagę znaczenie hormonów tarczycy dla pourodzeniowego rozwoju dziecka, zaleca się monitorowanie czynność tarczycy u pacjentów z populacji pediatrycznej w trakcie leczenia okskarbazepiną.
Czynność wątroby i nerek: Opisywano bardzo rzadkie przypadki zapalenia wątroby. Jeśli podejrzewa się wystąpienie zdarzenia dotyczącego wątroby, należy ocenić czynność tego narządu i rozważyć przerwanie stosowania leku.
Okskarbazepina i MHD są słabymi induktorami enzymów CYP3A4 i CYP3A5 cytochromu P450, co powoduje zmniejszenie stężenia leków metabolizowanych przez te enzymy.
Hormonalne środki antykoncepcyjne: Średnie wartości AUC dla etynyloestradiolu i lewonorgestrelu zmniejszyły się odpowiednio o 48-52% i 32-52%. Z tego względu okskarbazepina może zmniejszać skuteczność jednocześnie stosowanych hormonalnych środków antykoncepcyjnych.
Leki immunosupresyjne: Okskarbazepina może prowadzić do zmniejszenia stężenia we krwi leków immunosupresyjnych, takich jak cyklosporyna i takrolimus.
Silne induktory enzymów cytochromu P450 i/lub UGT (ryfampicyna, karbamazepina, fenytoina i fenobarbital) zmniejszają u dorosłych stężenie MHD w osoczu o 29-40%.
| Lek współstosowany | Wpływ na okskarbazepiną | Wpływ okskarbazepiny na lek |
|---|---|---|
| Karbamazepina | Zmniejszenie MHD o 40% | Zmniejszenie o 0-22% |
| Fenytoina | Zmniejszenie MHD o 29-35% | Zwiększenie o 0-40% |
| Lamotrygina | Brak wpływu | Brak wpływu |
| Walproinian | Zmniejszenie MHD o 0-18% | Brak wpływu |
Istnieje umiarkowana liczba danych dotyczących kobiet w ciąży (300-1000 ciąż), przy tym dane dotyczące związku okskarbazepiny z wadami wrodzonymi są ograniczone. Nie notuje się zwiększenia całkowitej częstości występowania wad wrodzonych po zastosowaniu okskarbazepiny w porównaniu z ich częstością w populacji ogólnej (2-3%).
Zalecenia dla kobiet w ciąży:
Okskarbazepina i jej czynny metabolit (MHD) przenikają do mleka kobiecego. Stosunek stężenia w mleku do stężenia w osoczu wynosi dla obu substancji 0,5. Nie jest znany wpływ okskarbazepiny na niemowlę karmione piersią, dlatego nie należy stosować okskarbazepiny podczas karmienia piersią.
Chociaż związek pomiędzy stężeniem okskarbazepiny w osoczu a jej dawkowaniem, skutecznością kliniczną i tolerancją leku nie jest wyraźny, monitorowanie stężenia leku w osoczu może być przydatne w określonych sytuacjach.
Wskazania do monitorowania:
Można dostosować dawkę okskarbazepiny w oparciu o stężenie w osoczu mierzone 2-4 godziny po przyjęciu dawki, w celu utrzymania maksymalnego stężenia MHD w osoczu na poziomie <35 mg/l.
Rozpoczynanie terapii:
Odstawianie leku: Podobnie jak w przypadku innych leków przeciwpadaczkowych, okskarbazepinę należy odstawiać stopniowo w celu zminimalizowania możliwości zwiększenia częstości napadów padaczkowych.
Okskarbazepina to udoskonalona wersja karbamazepiny, opracowana w celu poprawy tolerancji przy zachowaniu skuteczności. Okskarbazepina została opracowana w celu poprawy tolerancji karbamazepiny bez wpływu na jej działanie przeciwdrgawkowe. Główne różnice to mniejsze ryzyko interakcji z innymi lekami, lepsza tolerancja oraz brak konieczności rutynowego monitorowania stężeń we krwi.
Monitorowanie stężenia okskarbazepiny lub MHD w osoczu nie jest zalecane rutynowo. Jednak zaleca się regularne badania poziomu sodu we krwi, szczególnie w pierwszych miesiącach terapii, oraz monitorowanie czynności tarczycy u dzieci.
Stan stacjonarny dla aktywnego metabolitu MHD występuje po 2-3 dniach stosowania okskarbazepiny dwa razy na dobę. Pełen efekt terapeutyczny może być widoczny po kilku tygodniach regularnego stosowania.
Podczas stosowania okskarbazepiny zgłaszano występowanie działań niepożądanych, takich jak zawroty głowy, senność, ataksja, podwójne widzenie, nieostre widzenie i zaburzenia świadomości, zwłaszcza na początku leczenia lub po zmianie dawki. Z tego względu pacjenci powinni zachować ostrożność podczas prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn. Należy poczekać, aż organizm przyzwyczai się do leku, a objawy ustąpią.
Tak, okskarbazepina może znacząco zmniejszać skuteczność hormonalnych środków antykoncepcyjnych. Średnie wartości AUC dla etynyloestradiolu i lewonorgestrelu zmniejszają się odpowiednio o 48-52% i 32-52%. Kobietom w wieku rozrodczym zaleca się stosowanie alternatywnych, niehormonalnych metod antykoncepcji podczas leczenia okskarbazepiną.
Jeśli pacjent pominie dawkę okskarbazepiny, należy ją przyjąć tak szybko, jak tylko się o tym przypomni, chyba że zbliża się czas przyjęcia kolejnej dawki. W takim przypadku należy pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować normalny schemat dawkowania. Nigdy nie należy przyjmować podwójnej dawki, aby nadrobić pominiętą.
Okskarbazepina jest zalecana do stosowania u dzieci w wieku 6 lat i starszych. Skuteczność i bezpieczeństwo zostały potwierdzone w kontrolowanych badaniach klinicznych. U dzieci dawkowanie jest obliczane w oparciu o masę ciała (8-10 mg/kg masy ciała na dobę jako dawka początkowa).
Leczenie okskarbazepiną jest zazwyczaj długoterminowe. Większość pacjentów z padaczką wymaga przewlekłego leczenia lekami przeciwpadaczkowymi. Decyzję o zakończeniu terapii podejmuje lekarz na podstawie indywidualnej oceny korzyści i ryzyka, zazwyczaj po okresie 2-5 lat bez napadów.
Okskarbazepina nie powoduje uzależnienia fizycznego ani psychicznego. Jednak nagłe przerwanie leczenia może doprowadzić do nasilenia napadów padaczkowych, dlatego lek należy odstawiać stopniowo pod kontrolą lekarza.
W przypadku przedawkowania okskarbazepiny mogą wystąpić objawy takie jak: senność, zawroty głowy, nudności, wymioty, podwójne widzenie, ataksja, drżenie, zaburzenia świadomości, a w ciężkich przypadkach – śpiączka i drgawki. Nie istnieje specyficzna odtrutka. Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub wezwać pomoc medyczną.
Spożywanie alkoholu podczas leczenia okskarbazepiną nie jest zalecane ze względu na możliwość addytywnego działania uspokajającego. Alkohol może nasilać działania niepożądane leku, takie jak senność, zawroty głowy i zaburzenia koordynacji ruchowej.
W Polsce dostępne są różne preparaty okskarbazepiny, w tym:
Wszystkie zawierają tę samą substancję czynną i wykazują podobną skuteczność. Różnią się głównie ceną i dostępnością różnych mocy.
Chociaż głównym wskazaniem dla okskarbazepiny jest leczenie padaczki, badania wskazują na jej potencjalną skuteczność w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych oraz bólu neuropatycznego, szczególnie neuralgii nerwu trójdzielnego. Jednak te wskazania nie są oficjalnie zatwierdzone w Polsce.
Okskarbazepinę należy przechowywać w temperaturze pokojowej (poniżej 25°C), w suchym miejscu, z dala od światła i wilgoci. Lek należy przechowywać w oryginalnym opakowaniu, w miejscu niedostępnym dla dzieci. Nie należy stosować leku po upływie terminu ważności.
