Agrocia

Agrocia to lek stosowany w leczeniu łysienia androgenowego u mężczyzn. Substancją czynną preparatu jest minoksydyl, który pobudza porost włosów. Lek ten odwraca lub hamuje miniaturyzację mieszków włosowych, działa silnie pobudzająco na namnażanie się komórek mieszków w fazie wzrostu. Agrocia dostępna jest na receptę. Minoksydylu w dawce 50 mg/ml nie wolno stosować u kobiet, ze względu na możliwość wystąpienia niepożądanego owłosienia w innych częściach ciała.

Alocutan

Alocutan to lek stosowany w leczeniu łysienia typu androgenowego, zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Substancją czynną preparatu jest minoksydyl, który pobudza porost włosów oraz hamuje ich wypadanie. Lek dostępny jest bez recepty. Alocutan dostępny jest w różnych stężeniach, a jego dawkowanie powinno być dostosowane indywidualnie.

Alocutan Forte

Alocutan Forte to lek dostępny bez recepty, który jest przeznaczony do stosowania na skórę głowy. Jest wskazany do leczenia łysienia typu męskiego (łysienie androgenowe) w obrębie tonsury na przestrzeni o średnicy od 3 do 10 cm owłosionej skóry głowy u mężczyzn w wieku od 18 do 49 lat. Lek zawiera substancję czynną minoksydyl, która pobudza wzrost włosów i przeciwdziała postępowi łysienia androgenowego.

Alopexy

Alopexy to lek stosowany w leczeniu łysienia androgenowego o umiarkowanym nasileniu u mężczyzn. Jest to przezroczysty, jasnożółty roztwór, który nanosi się na skórę głowy. Działa poprzez hamowanie nadmiernego wypadania włosów. Lek jest dostępny bez recepty, jednak nie zaleca się jego stosowania u kobiet ze względu na możliwość wystąpienia nadmiernego owłosienia poza miejscami jego stosowania.

DX2LEK

DX2LEK to lek dostępny bez recepty, przeznaczony do leczenia łysienia typu męskiego u mężczyzn i kobiet powyżej 18 roku życia. Substancją czynną preparatu jest minoksydyl, który pobudza wzrost włosów. Pierwsze efekty w postaci zatrzymania nadmiernego wypadania włosów obserwuje się po około 8 tygodniach stosowania leku, natomiast pierwsze odrosty w postaci cienkich włosków meszkowych występują po upływie 4 do 5 miesięcy leczenia. Lek jest najbardziej skuteczny u osób młodszych we wczesnych fazach procesu łysienia.

Himedic Pianka

Jakie są wskazania? Na co stosowany jest ? to preparat miejscowy w postaci piany na skórę głowy, którego substancją czynną jest minoksydyl w stężeniu 50 mg/g. Lek ten znajduje zastosowanie w leczeniu łysienia androgenowego, czyli wypadania włosów o podłożu hormonalnym, które dotyka zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Minoksydyl działa poprzez wspomaganie przepływu krwi do mieszków włosowych na skórze głowy, co stymuluje wzrost włosów i przeciwdziała

Loxon 2%

Loxon 2% zawieraja substancję czynną minoksydyl. Są one stosowane w leczeniu łysienia typu androgenowego zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Minoksydyl działa poprzez pobudzanie porostu włosów, odwracanie lub spowalnianie miniaturyzacji mieszków włosowych oraz stymulowanie namnażania się komórek mieszków w fazie wzrostu. Preparaty te mają postać płynu do stosowania na skórę głowy.

Loxon Max

Loxon Max to lek w postaci płynu do stosowania na skórę głowy. Jego substancją czynną jest minoksydyl, który stymuluje porost włosów w łysieniu typu androgenowego u mężczyzn. Lek jest dostępny bez recepty. Stosowany jest dwa razy na dobę, a zahamowanie wypadania włosów stwierdzono w drugim miesiącu stosowania. Porost włosów rozpoczyna się przeważnie po dwóch miesiącach leczenia lekiem Loxon Max.

Minorga

Minorga to lek, który zawiera substancje czynne benfotiaminę i pirydoksynę. Jest stosowany w leczeniu chorób układu nerwowego wywołanych niedoborem witamin B1 oraz B6. Lek jest dostępny na receptę. Zazwyczaj stosowana dawka leku to 1 drażetka 1-3 razy na dobę. Po 4 tygodniach leczenia należy rozważyć, czy kontynuowanie leczenia jest wskazane.

Minovivax

Minovivax to lek stymulujący wzrost włosów, który jest szeroko stosowany w leczeniu łysienia androgenowego. Działa poprzez zwiększenie przepływu krwi przez łożysko naczyniowe skóry, co pobudza porost włosów. Jest dostępny w dwóch wersjach o różnej zawartości substancji czynnej: 2%, dostępny bez recepty i 5%, wydawany na receptę. Wskazany jest do stosowania u osób dorosłych cierpiących na łysienie androgenowe.

Minoxidil Doppelherz dla mężczyzn

Minoxidil Doppelherz dla mężczyzn to lek stosowany w leczeniu łysienia androgenowego u dorosłych mężczyzn, wspomagający odrost włosów i zapobiegający ich wypadaniu. Minoxidil Doppelherz dla mężczyzn jest dostępny bez recepty w Polsce.

Piloxidil

Piloxidil to lek dostępny bez recepty, który ma postać płynu do stosowania miejscowego na skórę głowy. Jego substancją czynną jest minoksydyl. Lek ten pobudza wzrost włosów w łysieniu typu męskiego zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Zatrzymanie nadmiernego wypadania włosów obserwuje się po około 8 tygodniach stosowania, a pierwsze odrosty pojawiają się po około 4-5 miesiącach stosowania.

Minoksydyl – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Minoksydyl – lek stosowany w dermatologii. Mechanizm działania minoksydylu polega na pobudzaniu namnażania się komórek mieszków włosowych w fazie wzrostu. Ponadto skóra głowy jest lepiej dotleniona, co wpływa na wytwarzanie dłuższego włosa. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie łysienia androgenowego zarówno mężczyzn jak i kobiet, związanego z męskimi hormonami płciowymi.

Minoksydyl dostępny jest w postaci aerozolu/roztworu na skórę, płynu oraz płynu do stosowania na skórę głowy. Lek wmasowuje się w skórę głowy. Po około 2 miesiącach od rozpoczęcia stosowania leku następuje zahamowanie wypadania włosów, a porost włosów następuje po około 4 miesiącach regularnego wcierania minoksydylu w skórę głowy. Jeżeli po roku terapii nie widać poprawy należy przerwać leczenie. 

Możliwe działania niepożądane: reakcje alergiczne np. obrzęk naczynioruchowy, niedociśnienie, podrażnienie skóry, świąd, nadmierne owłosienie, miejscowy rumień, łuszczenie się lub wysuszenie skóry głowy, zwiększenie liczby traconych włosów. 

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Minoksydyl – wszechstronne leczenie łysienia

Minoksydyl to rewolucyjna substancja czynna, która całkowicie zmieniła podejście do leczenia łysienia androgenowego. Pierwotnie opracowany w latach 70. XX wieku jako silny lek rozszerzający naczynia krwionośne do leczenia ciężkiego, opornego nadciśnienia tętniczego, minoksydyl niespodziewanie stał się przełomem w dermatologii po odkryciu jego zdolności do stymulowania wzrostu włosów. Historia tej substancji jest fascynującym przykładem tego, jak przypadkowe odkrycia mogą prowadzić do nowych zastosowań medycznych. Gdy pacjenci przyjmujący doustny minoksydyl zaczęli zgłaszać nadmierne owłosienie (hipertrichoza) jako działanie niepożądane, naukowcy szybko dostrzegli potencjał tej substancji w leczeniu łysienia. W 1987 roku została opracowana postać topiczna minoksydylu, początkowo przeznaczona dla mężczyzn, a następnie rozszerzona na kobiety. Dziś minoksydyl jest uważany za złoty standard w niechirurgicznym leczeniu łysienia androgenowego i jedną z niewielu substancji czynnych zatwierdzonych przez FDA (Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków) do tego celu. Jego skuteczność została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych przeprowadzonych na przestrzeni ponad 30 lat stosowania, czyniąc go niezwykle wiarygodną opcją terapeutyczną dla milionów pacjentów na całym świecie cierpiących na różne formy wypadania włosów.

Mechanizm działania minoksydylu

Precyzyjny mechanizm działania minoksydylu na wzrost włosów pozostaje nie w pełni poznany, pomimo ponad 30 lat badań. Enzym sulfotransferaza w skórze głowy człowieka przekształca minoksydyl w siarczan minoksydylu, który jest aktywną formą cząsteczki. Różnice w aktywności sulfotransferazy między osobami mogą wpływać na skuteczność minoksydylu, prowadząc do niespójności w terapii.

Wpływ na cykl włosa

Minoksydyl skraca fazę telogen, aby spowodować przedwczesne przejście uśpionych mieszków włosowych do fazy anagen. Ponadto minoksydyl wydłuża fazę anagen, co skutkuje zwiększoną długością i grubością włosów. To podwójne działanie jest kluczowe dla jego skuteczności terapeutycznej.

Mechanizmy molekularne

Efekt minoksydylu jest mediowany przez adenozynę, która uruchamia wewnątrzkomórkową transdukcję sygnału przez receptory adenozyny A1 oraz dwa podtypy receptorów adenozyny A2 (A2A i A2B). Minoksydyl działa jako aktywator kanału Kir6/SUR2 poprzez selektywne wiązanie z SUR2.

Działanie na kanały potasowe obecne w mięśniach gładkich naczyń i mieszkach włosowych może wywołać następujące efekty:

  • Stymulacja mikrokrążenia wokół mieszków włosowych poprzez rozszerzanie tętniczek
  • Indukcja ekspresji czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF) prowadząca do zwiększonej waskularyzacji
  • Aktywacja enzymu syntazy prostaglandyn-endoperoksydazy-1 wspierającej wzrost włosów
  • Hamowanie wpływów androgenów na mieszki włosowe wrażliwe na androgeny
  • Bezpośrednia stymulacja mieszków włosowych poprzez działanie jako czynnik wzrostu naskórka

Formy farmaceutyczne i sposób stosowania

Postać topiczna

Minoksydyl topiczny dostępny jest w dwóch głównych postaciach:

  • Roztwór – zawiera alkohol i glikol propylenowy, dostępny w stężeniach 2% i 5%
  • Pianka – nie zawiera glikolu propylenowego, co zmniejsza ryzyko reakcji alergicznych
Płeć Stężenie Częstotliwość aplikacji Zalecana dawka
Mężczyźni 5% 2 razy dziennie 1 ml
Kobiety 2% lub 5% 1-2 razy dziennie 1 ml

Postać doustna

Chociaż FDA nie zatwierdza doustnej formy minoksydylu do leczenia wypadania włosów, badania kliniczne wykazały jego skuteczność w dawkach od 0,25 do 2,5 mg dziennie. Doustny minoksydyl w małych dawkach (LDOM – Low Dose Oral Minoxidil) staje się coraz popularniejszą opcją terapeutyczną.

Wskazania kliniczne

Zatwierdzone wskazania

Łysienie androgenowe jest jedynym wskazaniem zatwierdzonym przez FDA dla topicznego minoksydylu. Substancja ta jest skuteczna zarówno u mężczyzn, jak i kobiet z tym schorzeniem.

Zastosowania pozarejestrowe

Minoksydyl wykazuje skuteczność również w innych rodzajach łysienia:

  • Łysienie plackowate (alopecia areata) – jako monoterapia lub w połączeniu z kortykosteroidami
  • Łysienie pouchemoterapeutyczne – przyspiesza odrastanie włosów
  • Łysienie bliznowaciące – efekt przeciwwłókniejący w początkowych stadiach
  • Wzmocnienie brody i brwi – stosowanie pozarejestrowe z dobrymi wynikami

Skuteczność kliniczna

Badania porównawcze stężeń

U mężczyzn z łysieniem androgenowym 5% topiczny minoksydyl był wyraźnie lepszy od 2% topicznego minoksydylu i placebo w zwiększaniu odrastania włosów, a wielkość jego efektu była znacząca (45% więcej odrastania włosów niż 2% topiczny minoksydyl w 48. tygodniu).

Porównanie form doustnej i topicznej

Po 24 tygodniach leczenia, całkowita gęstość włosów wzrosła o 12% u kobiet przyjmujących doustny minoksydyl i o 7,2% u kobiet stosujących topiczny minoksydyl, choć różnica nie była statystycznie istotna.

Istotny wzrost całkowitej liczby włosów od wartości wyjściowej w tygodniach 12 (średnia zmiana +26 włosów/cm²) i 24 (średnia zmiana +35,1 włosów/cm²) został zaobserwowany u mężczyzn przyjmujących 5 mg doustnego minoksydylu dziennie.

Czas wystąpienia efektów

Początkowe rezultaty minoksydylu stają się widoczne po około 8 tygodniach od rozpoczęcia leczenia, z maksymalnymi efektami pojawiającymi się około 4 miesiąca. Nowy wzrost włosów może być widoczny już po 2-4 miesiącach regularnego stosowania.

Działania niepożądane

Działania niepożądane stosowania topicznego

Najczęstsze działania niepożądane topicznego minoksydylu obejmują:

  • Łojotokowe wypadanie włosów spowodowane skróceniem fazy telogen
  • Podrażnienie skóry prowadzące do rumienia i pieczenia
  • Łuszczenie się skóry głowy i potencjalne pogorszenie łojotoku
  • Świąd w miejscu aplikacji
  • Alergiczne zapalenie skóry kontaktowej wywołane minoksydylem lub glikolem propylenowym

Działania niepożądane doustnego minoksydylu

Powszechne działania niepożądane LDOM to hipertrichoza i objawy sercowo-naczyniowe. Kobiety są bardziej podatne na hipertrichozę niż mężczyźni.

Działania niepożądane LDOM można podzielić na:

  • Typ A (zależne od dawki): hipertrichoza, objawy sercowo-naczyniowe
  • Typ B (idiosynkratyczne): wysięk osierdziowy, uogólniony obrzęk
Dawka LDOM Częstość hipertrichozy
0,25-0,75 mg/dzień 28,9%
1-1,25 mg/dzień 30,4%
2,5-5 mg/dzień 86,8%

Przeciwwskazania i ostrzeżenia

Bezwzględne przeciwwskazania

  • Nadwrażliwość na minoksydyl lub składniki preparatu
  • Ciąża i karmienie piersią – minoksydyl przenika do mleka matki
  • Wiek poniżej 18 lat dla preparatów dostępnych bez recepty

Względne przeciwwskazania

Doustny minoksydyl powinien być unikany u pacjentów z dusznicą bolesną lub niedawnym zawałem mięśnia sercowego. Należy również unikać go u pacjentów z niewydolnością serca lub tych z wysokim ryzykiem jej wystąpienia.

Interakcje lekowe

Równoczesne stosowanie guanetydyny z minoksydylem może powodować ciężkie niedociśnienie. Podawanie małych dawek aspiryny może zmniejszać skuteczność topicznego minoksydylu poprzez hamowanie enzymów sulfotransferazy.

Leczenie farmakologiczne łysienia androgenowego

Łysienie androgenowe jest wieloczynnikowym schorzeniem wymagającym kompleksowego podejścia terapeutycznego. Oprócz minoksydylu, w leczeniu tego schorzenia stosuje się kilka innych substancji czynnych dostępnych w Polsce:

Inhibitory 5α-reduktazy

  • Finasteryd – doustny inhibitor 5α-reduktazy typu II w dawce 1 mg dziennie
  • Dutasteryd – doustny inhibitor 5α-reduktazy typu I i II w dawce 0,5 mg dziennie

Terapie hormonalne (głównie u kobiet)

  • Spironolakton – antagonista receptorów androgenowych w dawkach 50-200 mg dziennie
  • Flutamid – nieselektywny antagonista receptorów androgenowych
  • Cyproteron octanu – w połączeniu z etynyloestradiolem

Terapie kombinowane

Coraz częściej stosuje się terapie kombinowane łączące różne mechanizmy działania:

  • Minoksydyl topiczny + finasteryd doustny
  • Minoksydyl doustny + spironolakton (u kobiet)
  • Minoksydyl + mikroneedling dla lepszej penetracji

Monitoring leczenia

Parametry do monitorowania

  • Gęstość włosów – pomiar co 3-6 miesięcy
  • Ocena fotograficzna – standardowe ujęcia przed i w trakcie leczenia
  • Subiektywna ocena pacjenta – jakość życia i satysfakcja z leczenia

Monitorowanie bezpieczeństwa

W przypadku doustnego minoksydylu zaleca się:

  • Regularne pomiary ciśnienia tętniczego
  • Obserwacja pod kątem objawów sercowo-naczyniowych
  • Ocena funkcji nerek u pacjentów z chorobami współistniejącymi

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak długo trzeba stosować minoksydyl, aby zobaczyć efekty?

Pierwsze efekty stosowania minoksydylu można zauważyć po 8-12 tygodniach regularnego stosowania. Maksymalne korzyści terapeutyczne są zwykle widoczne po 4-6 miesiącach ciągłego leczenia. Ważne jest, aby nie przerywać terapii przedwcześnie, gdyż efekty mogą się pojawić stopniowo.

Czy minoksydyl można stosować przez całe życie?

Minoksydyl można stosować długoterminowo pod warunkiem dobrej tolerancji i braku poważnych działań niepożądanych. Leczenie musi być kontynuowane na stałe, gdyż przerwanie terapii prowadzi do powrotu wypadania włosów w ciągu 3-6 miesięcy. Regularne kontrole dermatologiczne są wskazane przy długotrwałym stosowaniu.

Czy można stosować minoksydyl w czasie ciąży?

Minoksydyl jest przeciwwskazany w czasie ciąży i karmienia piersią. Substancja ta należy do kategorii C według FDA, co oznacza potencjalne ryzyko dla płodu. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia doustnym minoksydylem.

Jakie są różnice między doustną a topiczną formą minoksydylu?

Doustny minoksydyl jest zwykle bardziej skuteczny niż forma topiczna, ale wiąże się z większym ryzykiem działań niepożądanych systemowych. Forma topiczna ma mniejszą absorpcję systemową (około 1,4%), co czyni ją bezpieczniejszą, ale potencjalnie mniej skuteczną u niektórych pacjentów.

Czy minoksydyl pomaga przy łysinie u kobiet?

Tak, minoksydyl jest skuteczny w leczeniu łysienia androgenowego u kobiet. Zalecane stężenie to 2% stosowane dwa razy dziennie lub 5% raz dziennie. Kobiety mogą również być kandydatkami do doustnego minoksydylu w małych dawkach (0,5-1 mg dziennie) pod ścisłą kontrolą lekarską.

Co to jest „shed” związany z minoksydylem?

„Shed” lub łojotokowe wypadanie włosów to początkowe zwiększone wypadanie włosów w pierwszych 2-6 tygodniach stosowania minoksydylu. Jest to normalny efekt spowodowany przyspieszeniem cyklu włosa i przejściem mieszków z fazy spoczynku do fazy wzrostu. Zjawisko to jest przejściowe i nie powinno być powodem do przerywania leczenia.

Czy można stosować minoksydyl na brodę i brwi?

Stosowanie minoksydylu na brodę i brwi jest zastosowaniem pozarejestrowym, ale badania potwierdzają jego skuteczność w tych obszarach. Zaleca się stosowanie 3-5% roztworu dwa razy dziennie pod kontrolą dermatologa. Należy zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć kontaktu z oczami.

Jak postępować w przypadku niepożądanych reakcji skórnych?

W przypadku podrażnienia skóry należy zmniejszyć częstotliwość aplikacji lub stężenie preparatu. Jeśli objawy utrzymują się, wskazane jest wykonanie testów płatkowych w celu wykluczenia alergii kontaktowej. W przypadku alergii na glikol propylenowy można zastosować formę pianki, która nie zawiera tego składnika.

Bibliografia

  1. Olsen EA, Dunlap FE, Funicella T, Koperski JA, Swinehart JM, Tschen EH, Trancik RJ. A randomized clinical trial of 5% topical minoxidil versus 2% topical minoxidil and placebo in the treatment of androgenetic alopecia in men. J Am Acad Dermatol. 2002;47(3):377-385. DOI: 10.1067/mjd.2002.124088 PMID: 12196747
  2. Gupta AK, Hall DC, Talukder M, Bamimore MA. There is a positive dose-dependent association between low-dose oral minoxidil and its efficacy for androgenetic alopecia: findings from a systematic review with meta-regression analyses. Skin Appendage Disord. 2022;8(5):355-361. DOI: 10.1159/000525137 PMID: 36161084