Enterol to lek probiotyczny, który jest stosowany osłonowo podczas biegunki lub leczenia antybiotykami. Preparat składa się z liofilizowanych drożdżaków Saccharomyces boulardii CNCM I-745 i jest dostępny bez recepty. Enterol jest stosowany w leczeniu ostrych biegunek o charakterze infekcyjnym, w profilaktyce biegunek przy antybiotykoterapii, oraz w profilaktyce biegunek u pacjentów żywionych dojelitowo.
Enterol 250 to lek probiotyczny dostępny bez recepty, który zawiera w swoim składzie drożdże Saccharomyces boulardii. Lek ten przywraca równowagę mikroflory jelitowej i jest stosowany w zapobieganiu i leczeniu biegunek różnego pochodzenia, w tym biegunek związanych ze stosowaniem antybiotyków. Może być stosowany u dzieci powyżej 1 miesiąca życia, młodzieży oraz dorosłych. Enterol 250 dostępny jest w postaci kapsułek oraz proszku do sporządzania zawiesiny doustnej.
Enterol Forte to lek probiotyczny zawierający drożdżaki Saccharomyces boulardii. Jest stosowany w zapobieganiu oraz leczeniu biegunek różnego pochodzenia, takich jak ostre biegunki infekcyjne (bakteryjne lub wirusowe), biegunka związana ze stosowaniem antybiotyków oraz choroby zapalne jelit. Lek jest dostępny bez recepty.
Lakcid Entero to lek probiotyczny, który zawiera drożdżaki Saccharomyces boulardii. Jest to produkt leczniczy o działaniu przeciwbiegunkowym. Lek jest zalecany w leczeniu biegunek różnego pochodzenia oraz w zapobieganiu biegunkom. Lakcid Entero jest dostępny bez recepty.
Liofilizowane drożdżaki Saccharomyces boulardii to jedne z najlepiej przebadanych i najczęściej stosowanych mikroorganizmów probiotycznych w medycynie współczesnej. Ten niepatogenny szczep drożdży, wyizolowany po raz pierwszy w 1920 roku z owoców liczi i mangostanu przez francuskiego mikrobiologa Henri’ego Boularda, od dekad znajduje zastosowanie w leczeniu i profilaktyce różnorodnych zaburzeń układu pokarmowego. W przeciwieństwie do większości probiotyków bakteryjnych, drożdżaki te wykazują unikalną odporność na działanie antybiotyków oraz soków żołądkowych, co czyni je wyjątkowo skutecznym narzędziem terapeutycznym. Saccharomyces boulardii przetrwają pasaż przez żołądek bez utraty właściwości leczniczych i działają bezpośrednio w jelitach, przywracając równowagę mikroflory oraz zwalczając patogeny wywołujące biegunkę. Preparaty zawierające ten szczep są dostępne w ponad 100 krajach i zdobyły uznanie czołowych organizacji medycznych, w tym Światowej Organizacji Gastroenterologii oraz Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Ich skuteczność została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych obejmujących zarówno dzieci, jak i dorosłych pacjentów.
Saccharomyces boulardii to drożdże należące do królestwa grzybów, klasyfikowane jako mikroorganizmy eukariotyczne z typem workowców. Ich materiał genetyczny jest zamknięty w jądrze komórkowym, co odróżnia je od organizmów prokariotycznych, takich jak bakterie. Pod względem taksonomicznym drożdżaki te są bliskimi krewnymi dobrze znanych drożdży piekarskich Saccharomyces cerevisiae, choć istnieją wątpliwości co do ich ostatecznej klasyfikacji – część badaczy traktuje je jako odrębny gatunek, podczas gdy inni uznają za szczep drożdży piekarskich.
Historia odkrycia tego mikroorganizmu sięga początku XX wieku, kiedy to francuski mikrobiolog Henri Boulard podróżował po Indochinach badając procesy fermentacji i choroby tropikalne. Podczas epidemii cholery w Azji Południowo-Wschodniej w 1923 roku naukowiec zaobserwował, że miejscowa ludność przeżuwała skórki liczi i mangostanu w celu złagodzenia objawów biegunki zakaźnej. Po zbadaniu tych owoców Boulard wyizolował i zidentyfikował na ich powierzchni specyficzny szczep drożdży, który nazwał swoim nazwiskiem. W 1953 roku firma Biocodex nabyła prawa do szczepu odkrytego przez Henriego Boularda, a w 1961 roku zarejestrowała liofilizowane drożdże jako lek.
Charakterystyczną cechą Saccharomyces boulardii jest optymalna temperatura wzrostu wynosząca 37°C, co idealnie odpowiada temperaturze ludzkiego ciała. Drożdżaki te są jednokomorowymi organizmami rozmnażającymi się przez pączkowanie, w którym na komórce macierzystej tworzy się wypukłość, rosnąca i odrywająca się jako niezależna komórka. Co istotne, wykazują odporność na działanie żółci oraz niskie pH środowiska żołądkowego, co umożliwia im przetrwanie pasażu przez górną część przewodu pokarmowego i dotarcie w niezmienionej formie do jelit.
Mechanizm działania Saccharomyces boulardii jest wielokierunkowy i obejmuje kilka różnych procesów zachodzących w przewodzie pokarmowym. Drożdżaki te nie wchłaniają się z jelit i działają wyłącznie w świetle jelitowym, gdzie pozostają obecne w całym przewodzie pokarmowym po podaniu. Badania wykazały, że po zaprzestaniu stosowania preparatu w ciągu 2-5 dni nie stwierdza się już żywych komórek drożdżaków w kale pacjentów.
Jednym z kluczowych mechanizmów działania jest aktywność przeciwtoksynowa. Drożdżaki produkują proteazę, która wiąże i neutralizuje toksyny wydzielane przez bakterie chorobotwórcze, szczególnie toksynę A i B Clostridium difficile oraz toksynę cholery. To działanie zapobiega wiązaniu się toksyn z receptorami jelitowymi i zmniejsza sekrecję wody oraz jonów sodu do światła jelita, co ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie objawów biegunki.
Działanie przeciwdrobnoustrojowe polega na hamowaniu wzrostu wielu patogennych mikroorganizmów. Drożdżaki ściśle przylegają do błon komórkowych kolonocytów, utrudniając kolonizację jelit przez bakterie patogenne. Wykazują szczególną aktywność przeciwko enterokrwotocznym szczepom Escherichia coli, Clostridium difficile, Salmonella typhimurium, Yersinia enterolitica oraz grzybom z rodzaju Candida (Candida albicans, Candida krusei, Candida pseudotropicalis). Dzięki swojej charakterystycznej budowie drożdżaki działają jak swoista szczotka, przyczepiając do siebie bakterie patogenne i toksyny przez nie produkowane, a następnie usuwając je z przewodu pokarmowego wraz z kałem.
Saccharomyces boulardii wykazują również właściwości probiotyczne i metaboliczne. W ścianie komórkowej drożdżaków znajdują się glikany, mannoproteiny i chityny, które stanowią substrat do wzrostu dla krótkołańcuchowych bakterii komensalnych bytujących naturalnie w jelitach. Sprzyja to odbudowie naturalnej mikrobioty jelitowej poprzez stymulację wzrostu bakterii autochtonicznych na zasadzie konkurencji o habitat. Ponadto drożdżaki wytwarzają witaminy z grupy B (B1, B2, B6, kwas pantotenowy i nikotynowy) oraz zwiększają wydzielanie poliamin, takich jak spermina i spermidyna.
Działanie immunomodulujące Saccharomyces boulardii polega na stymulacji lokalnej odpowiedzi immunologicznej. Drożdżaki pobudzają syntezę sekrecyjnych immunoglobulin IgA, które stanowią pierwszą linię obrony śluzówkowej, a także wpływają na produkcję cytokin oraz aktywację limfocytów T. Badania wykazały także zwiększenie stężenia innych immunoglobulin oraz ogólne wzmocnienie aktywności układu odpornościowego, co jest szczególnie istotne u pacjentów z nawracającymi infekcjami.
W badaniach klinicznych obserwowano również działanie enzymatyczne poprzez zwiększenie aktywności związanych z błoną jelitową disacharydaz – sacharazy, laktazy i maltazy, co wspomaga procesy trawienne i przyczynia się do przywrócenia prawidłowego wchłaniania wody i elektrolitów. Drożdżaki odznaczają się też działaniem przeciwzapalnym, które pomaga w regeneracji uszkodzonego nabłonka jelitowego oraz zmniejsza nasilenie stanów zapalnych w przewodzie pokarmowym.
Saccharomyces boulardii znajdują szerokie zastosowanie w leczeniu ostrych biegunek infekcyjnych, szczególnie tych o etiologii wirusowej. Metaanalizy badań klinicznych wykazały, że probiotyki te skracają czas trwania biegunki średnio o 25 godzin i zmniejszają liczbę stolców w drugiej dobie leczenia średnio o jedno wypróżnienie. Badania z udziałem dzieci pokazały szczególnie imponujące rezultaty – już w trzecim dniu przyjmowania Saccharomyces boulardii ponad 80 procent dzieci w grupie badanej nie wykazywało objawów ostrej biegunki infekcyjnej, podczas gdy w grupie placebo odsetek ten wynosił jedynie 16 procent.
Skuteczność drożdżaków w leczeniu biegunki rotawirusowej, popularnie zwanej „jelitówką”, jest szczególnie dobrze udokumentowana. Preparaty nie tylko skracają czas trwania choroby, ale również zmniejszają ryzyko jej wystąpienia, gdy są stosowane profilaktycznie w otoczeniu, gdzie panuje infekcja. Stosowanie probiotyku zawierającego Saccharomyces boulardii jest zgodne z zaleceniami specjalistów amerykańskich i europejskich dotyczącymi postępowania w ostrych biegunkach u dzieci.
Jednym z najczęstszych powikłań antybiotykoterapii jest biegunka poantybiotykowa, która występuje nawet u 30 procent pacjentów przyjmujących antybiotyki. Saccharomyces boulardii wykazują wyjątkową skuteczność w zapobieganiu temu powikłaniu. Metaanaliza obejmująca ponad tysiąc dorosłych i dzieci wykazała, że stosowanie drożdżaków zmniejsza ryzyko wystąpienia biegunki poantybiotykowej średnio o 57-60 procent. W badaniach wykazano, że biegunka występowała u 23 procent osób leczonych antybiotykami z placebo, w porównaniu z zaledwie 8 procentami w grupie otrzymującej dodatkowo Saccharomyces boulardii.
Kluczową zaletą tych drożdżaków jest ich naturalna odporność na większość antybiotyków (z wyjątkiem leków przeciwgrzybicznych i niektórych chinolonów). Dzięki temu preparaty zawierające Saccharomyces boulardii mogą być przyjmowane jednocześnie z antybiotykiem bez odstępu czasowego, co znacznie ułatwia przestrzeganie zaleceń terapeutycznych. Co więcej, badania wykazały, że równoczesne stosowanie ampicyliny dwukrotnie zwiększa liczbę komórek drożdżaków w kale, co może dodatkowo wzmacniać ich działanie ochronne.
Zakażenie Clostridium difficile to jedna z najgroźniejszych infekcji bakteryjnych przewodu pokarmowego, prowadząca do rzekomobłoniastego zapalenia jelita grubego. Jest to szczególnie istotny problem u pacjentów po antybiotykoterapii, gdy dochodzi do zaburzenia równowagi mikroflory jelitowej i nadmiernego namnożenia tej bakterii wytwarzającej toksyny A i B. Saccharomyces boulardii wykazują udokumentowaną skuteczność w zapobieganiu nawrotom tego zakażenia, stosowane jako dodatek do standardowego leczenia wankomycyną lub metronidazolem.
W terapii nawracającego zakażenia Clostridium difficile zaleca się stosowanie Saccharomyces boulardii w dawce 1000 mg na dobę przez okres do czterech tygodni. Drożdżaki nie tylko neutralizują toksyny wytwarzane przez bakterię, ale również zapobiegają jej nadmiernemu namnożeniu w przewodzie pokarmowym. Badania kliniczne wykazały, że u pacjentów z wielokrotnie nawracającym zakażeniem leczonych drożdżakami liczba żywych komórek w kale była mniejsza niż u pacjentów, u których obserwowano nawrót zakażenia.
Stosowanie Saccharomyces boulardii znajduje również zastosowanie w profilaktyce tak zwanej biegunki podróżnych, która jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych osób wyjeżdżających do krajów tropikalnych lub miejsc o niskim standardzie higienicznym. Kompleksowa metaanaliza obejmująca 12 badań dotyczących efektu probiotyków w zapobieganiu biegunce podróżnych wykazała ich istotną skuteczność.
W dużym badaniu przeprowadzonym na prawie trzech tysiącach dorosłych osób podróżujących z Austrii do krajów tropikalnych stwierdzono, że w grupie otrzymującej Saccharomyces boulardii przez pięć dni przed podróżą i około 21 dni w czasie podróży wystąpiło o 20 procent mniejsze ryzyko wystąpienia biegunki w porównaniu z grupą otrzymującą placebo. W innym badaniu 95 pacjentów z biegunką podróżnych w różnych grupach wiekowych zostało wyleczonych w ciągu pięciu dni po rozpoczęciu leczenia drożdżakami. Zaleca się stosowanie od jednej do czterech kapsułek lub saszetek na dobę przez tydzień w celu profilaktyki.
Helicobacter pylori to bakteria odpowiedzialna za wiele schorzeń górnego odcinka przewodu pokarmowego, w tym wrzody żołądka, zapalenie błony śluzowej żołądka, a nawet nowotwory. Drożdżaki Saccharomyces boulardii wykazują korzystne działanie wspomagające terapię eradykacyjną tej bakterii. Badania kliniczne wykazały, że stosowanie drożdżaków wraz ze standardową potrójną terapią eradykacyjną zwiększa skuteczność usunięcia Helicobacter pylori z organizmu oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych terapii, szczególnie biegunki, nudności i bólów brzucha.
Mechanizm działania polega na wykazywaniu przez drożdżaki właściwości przeciwdziałających patogennym bakteriom Helicobacter pylori i ograniczaniu ich kolonizacji w układzie żołądkowo-jelitowym. Zalecana dawka w terapii wspomagającej eradykację wynosi 500-1000 mg na dobę.
Saccharomyces boulardii znajdują również zastosowanie w szeregu innych stanów klinicznych. Preparaty są stosowane wspomagająco w leczeniu biegunek występujących w przebiegu zespołu jelita drażliwego, gdzie badania wykazały znaczne zmniejszenie dyskomfortu jelitowego, bólów brzucha, wzdęć i innych objawów charakterystycznych dla tego schorzenia. W przypadku chorób zapalnych jelit, takich jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy choroba Leśniowskiego-Crohna, drożdżaki mogą stanowić element terapii wspomagającej.
Ponadto preparaty są wykorzystywane w zapobieganiu biegunkom związanym z żywieniem dojelitowym, szczególnie u pacjentów hospitalizowanych wymagających tego typu wsparcia żywieniowego. Istnieją także dowody naukowe sugerujące potencjalne zastosowanie w leczeniu zakażeń pasożytniczych, w tym blastocystozy, gdzie randomizowane badania kliniczne wykazały wskaźnik wyleczenia klinicznego na poziomie 77,7 procent, przewyższając skuteczność standardowego leczenia metronidazolem.
W Polsce Saccharomyces boulardii jest dostępny w formie preparatów leczniczych oraz suplementów diety. Najlepiej znanym i najczęściej przepisywanym lekiem jest Enterol, produkowany przez firmę Biocodex, zawierający szczep Saccharomyces boulardii CNCM I-745. Preparat ten został zarejestrowany jako produkt leczniczy dostępny bez recepty i jest dostępny w dwóch wariantach: Enterol 250 (zawierający 250 mg liofilizowanych drożdżaków) oraz Enterol Forte (zawierający 500 mg drożdżaków). Obie wersje dostępne są w formie kapsułek twardych oraz proszku do sporządzania zawiesiny doustnej w saszetkach.
Inne preparaty dostępne na polskim rynku zawierające Saccharomyces boulardii to między innymi: Enterodierol krople, EnteroBiotix PLUS, EnteroDr., Flora Pro Balance Entero, Lakcid ENTERO oraz Velmea-MIP. Istnieją również preparaty złożone, w których drożdżaki występują w kombinacji z innymi składnikami, takimi jak bifidobakterie, inulina, szczepy Lactobacillus czy laktoferyna.
Dawkowanie Saccharomyces boulardii zależy od wskazania klinicznego oraz wieku pacjenta. W przypadku ostrych biegunek infekcyjnych oraz w celu zapobiegania biegunkom związanym z żywieniem dojelitowym zazwyczaj zaleca się stosowanie od jednej do dwóch kapsułek lub saszetek na dobę przez tydzień. Zapobieganie biegunkom związanym ze stosowaniem antybiotyków wymaga takiego samego dawkowania, przy czym terapię należy stosować zarówno podczas antybiotykoterapii, jak i po jej zakończeniu.
W nawracającej biegunce spowodowanej zakażeniem Clostridium difficile stosuje się cztery saszetki lub kapsułki na dobę przez okres do czterech tygodni, jako dodatek do standardowego leczenia. W celu zapobiegania biegunkom podróżnych zaleca się stosowanie od jednej do czterech kapsułek lub saszetek na dobę przez tydzień, rozpoczynając kurację przed planowanym wyjazdem.
Przy eradykacji Helicobacter pylori oraz w celu zmniejszenia działań niepożądanych terapii zaleca się dawkę 500-1000 mg na dobę. U dzieci poniżej szóstego roku życia nie zaleca się podawania kapsułek ze względu na ryzyko zachłyśnięcia – w takich przypadkach należy otworzyć kapsułkę i dodać jej zawartość do niewielkiej ilości ostudzonego napoju lub pokarmu.
Preparaty zawierające Saccharomyces boulardii należy stosować doustnie. Zawartość kapsułki lub saszetki można wymieszać z niewielką ilością ostudzonego napoju lub pokarmu, ewentualnie dodać do butelki z pokarmem dla dziecka. Kapsułki można również połykać w całości, popijając szklanką wody.
Istotne jest, aby nie mieszać preparatu z płynami lub potrawami, które są zbyt gorące (temperatura powyżej 50 stopni Celsjusza), gdyż wysoka temperatura niszczy żywe komórki drożdżaków. Podobnie nie należy łączyć preparatu z napojami mrożonymi ani zawierającymi alkohol. Preparaty zawierają żywe komórki, które rozwijają się w temperaturze 37 stopni Celsjusza, dlatego zachowanie odpowiednich warunków stosowania jest kluczowe dla zachowania ich skuteczności.
Pomimo wysokiego profilu bezpieczeństwa, istnieją sytuacje, w których stosowanie Saccharomyces boulardii jest przeciwwskazane lub wymaga szczególnej ostrożności. Głównym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na substancję czynną lub którykolwiek składnik preparatu, w szczególności alergia na drożdżaki.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest również stosowanie preparatu u pacjentów z cewnikiem założonym do żyły centralnej, w stanie krytycznym lub ze znacznie zmniejszoną odpornością. Wynika to z ryzyka wystąpienia fungemii, czyli przenikania żywych grzybów do krwi, co może prowadzić do posocznicy. Wśród pacjentów przyjmujących Saccharomyces boulardii odnotowano rzadkie przypadki fungemii i posocznicy, w tym przypadki śmiertelne, dotyczące przede wszystkim pacjentów hospitalizowanych z wkłuciem centralnym, będących w stanie krytycznym lub mających znacznie obniżoną odporność.
W większości przypadków fungemia ustępowała po przerwaniu podawania drożdżaków, zastosowaniu leczenia przeciwgrzybiczego i w razie konieczności wyjęciu cewnika. Ze względu na ryzyko zakażenia drogą powietrzną kapsułek ani saszetek nie należy otwierać w salach chorych. Osoby z personelu medycznego muszą podczas kontaktu z probiotykami w celu podania ich pacjentom nosić rękawice, po czym natychmiast je wyrzucić i dokładnie umyć ręce.
Preparaty zawierające laktozę nie powinny być stosowane u pacjentów z dziedziczną nietolerancją galaktozy, pierwotnym niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy. Podobnie preparaty zawierające fruktozę są przeciwwskazane u pacjentów z wrodzoną nietolerancją fruktozy.
Ze względu na brak wystarczających danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania w ciąży, nie zaleca się używania preparatów z Saccharomyces boulardii w tym okresie. Drożdżaki nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, więc ryzyko szkodliwego działania na płód oraz na przebieg ciąży jest teoretycznie znikome, jednak z uwagi na brak odpowiednich badań klinicznych należy zachować ostrożność.
Saccharomyces boulardii nie przenika do pokarmu kobiecego, jednak z uwagi na brak badań w okresie karmienia piersią przed zastosowaniem leku należy rozważyć stosunek korzyści do ryzyka i zasięgnąć porady lekarza. W wielu przypadkach producenci uznają preparat za zgodny z karmieniem piersią, jednak decyzja o jego stosowaniu powinna być podejmowana indywidualnie.
Saccharomyces boulardii są ogólnie uznawane za bezpieczne i dobrze tolerowane przez pacjentów. Działania niepożądane występują rzadko i zazwyczaj mają łagodny charakter. Do najczęstszych objawów niepożądanych należą zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w szczególności wzdęcia. Częstość nieznana obejmuje również zaparcia.
Reakcje nadwrażliwości, takie jak miejscowa wysypka, wysypka na całym ciele (osutka), pokrzywka, świąd oraz obrzęk twarzy występują bardzo rzadko. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów alergicznych należy natychmiast przerwać przyjmowanie preparatu i skontaktować się z lekarzem.
Najpoważniejszym, choć bardzo rzadkim działaniem niepożądanym jest fungemia, czyli przenikanie drożdżaków do krwi. Zjawisko to występuje u mniej niż jednej na dziesięć tysięcy osób i dotyczy głównie pacjentów w stanie krytycznym, z założonym wkłuciem centralnym lub ze znacznie obniżoną odpornością. W niektórych przypadkach fungemia może prowadzić do posocznicy, ciężkiego zakażenia krwi, które może być groźne dla życia. Z tego powodu stosowanie preparatu jest bezwzględnie przeciwwskazane u tych grup pacjentów.
Badania toksyczności ostrej i przewlekłej przeprowadzone na różnych gatunkach zwierząt, nawet z zastosowaniem dużych dawek, nie wykazały żadnych nieprawidłowości. W wykonanych testach mutagenności nie obserwowano działania mutagennego. Ponadto, ponieważ Saccharomyces boulardii nie wchłania się z przewodu pokarmowego, ryzyko przedawkowania jest znikome i nie ma specyficznych objawów związanych z przyjęciem zbyt dużej dawki.
Saccharomyces boulardii mogą wchodzić w interakcje z doustnymi lekami przeciwgrzybiczymi, dlatego nie należy ich stosować jednocześnie. Leki przeciwgrzybicze prowadzą do inaktywacji drożdżaków, w wyniku czego zostają utracone ich właściwości probiotyczne i terapeutyczne. Jeśli pacjent wymaga terapii przeciwgrzybiczej, należy przerwać stosowanie preparatów zawierających Saccharomyces boulardii.
Co istotne, drożdżaki wykazują naturalną odporność na większość antybiotyków (z wyjątkiem niektórych chinolonów), co stanowi ich ogromną zaletę. Dzięki temu mogą być stosowane jednocześnie z antybiotykoterapią bez konieczności zachowywania odstępu czasowego między podaniem obu leków. Wręcz przeciwnie, równoczesne stosowanie niektórych antybiotyków, takich jak ampicylina, może zwiększać liczbę drożdżaków w przewodzie pokarmowym, co potencjalnie wzmacnia ich działanie terapeutyczne.
Preparaty nie wpływają na zdolność prowadzenia pojazdów ani obsługiwania maszyn. Nie odnotowano również istotnych interakcji z innymi grupami leków powszechnie stosowanych w praktyce klinicznej.
Zaburzenia jelitowe, w tym różne typy biegunek, stanowią istotny problem zdrowotny wymagający kompleksowego podejścia terapeutycznego. W leczeniu farmakologicznym tego typu schorzeń wykorzystuje się szereg substancji czynnych o różnych mechanizmach działania, a probiotyki, w tym Saccharomyces boulardii, stanowią ważny element terapii.
W przypadku biegunek infekcyjnych, obok probiotyków, często stosuje się leki przeciwbakteryjne, takie jak rifaksymina w zakażeniach bakteryjnych przewodu pokarmowego czy metronidazol i wankomycyna w zakażeniach Clostridium difficile. W biegunce podróżnych może znaleźć zastosowanie cyprofloksacyna lub azytromycyna, w zależności od etiologii zakażenia.
Leki przeciwbiegunkowe hamujące perystaltykę, takie jak loperamid (Imodium), działają poprzez zmniejszenie motoryki jelit i zwiększenie wchłaniania wody. Jednak ich stosowanie jest przeciwwskazane w niektórych typach biegunek bakteryjnych, gdyż mogą one przedłużać infekcję poprzez opóźnienie usuwania patogenów z organizmu.
Racekatotryl to substancja działająca poprzez hamowanie enkefalinaazy, enzymu odpowiedzialnego za rozkład enkefalin jelitowych, co prowadzi do zmniejszenia hipersekrekcji wody i elektrolitów do światła jelita bez wpływu na perystaltykę. Jest szeroko stosowany w leczeniu ostrej biegunki u dzieci i dorosłych.
W terapii objawowej wykorzystuje się również preparaty adsorbujące, takie jak diosmektyt (Smecta), który pokrywa i chroni błonę śluzową przewodu pokarmowego, a także wiąże toksyny bakteryjne i wirusy. W przypadku odwodnienia niezbędne jest stosowanie preparatów nawadniających zawierających elektrolity, takie jak roztwory zawierające glukozę, chlorek sodu, chlorek potasu i cytrynian sodu.
W kontekście zespołu jelita drażliwego stosuje się leki rozkurczowe, takie jak drotaweryna czy hioscyna, które łagodzą skurcze mięśni gładkich jelit. W przypadkach dominującej biegunki można zastosować alosetron (agonista receptorów serotoninowych 5-HT3), choć jego stosowanie jest ograniczone ze względu na możliwe działania niepożądane.
Saccharomyces boulardii wyróżnia się na tle innych opcji terapeutycznych możliwością stosowania profilaktycznego, brakiem istotnych działań niepożądanych oraz możliwością jednoczesnego podawania z antybiotykami, co czyni je wyjątkowo uniwersalnym narzędziem w kompleksowym leczeniu zaburzeń jelitowych.
Tak, preparaty zawierające Saccharomyces boulardii mogą być stosowane u dzieci w każdym wieku, w tym u niemowląt powyżej pierwszego miesiąca życia. U dzieci poniżej szóstego roku życia nie zaleca się podawania kapsułek w całości ze względu na ryzyko zachłyśnięcia. W takich przypadkach należy otworzyć kapsułkę i dodać jej zawartość do niewielkiej ilości ostudzonego napoju lub pokarmu. Badania kliniczne potwierdziły wysoki stopień bezpieczeństwa i tolerancji szczepów drożdżaków u dzieci.
Czas trwania terapii zależy od wskazania klinicznego. W przypadku ostrej biegunki infekcyjnej zazwyczaj stosuje się preparat przez siedem dni. W biegunce poantybiotykowej zaleca się kontynuację terapii zarówno podczas antybiotykoterapii, jak i po jej zakończeniu. W nawracającym zakażeniu Clostridium difficile leczenie może trwać do czterech tygodni. Decyzję o długości stosowania powinien podjąć lekarz w oparciu o indywidualną sytuację pacjenta i odpowiedź na leczenie.
Tak, jest to jedna z głównych zalet tych drożdżaków. W przeciwieństwie do probiotyków bakteryjnych Saccharomyces boulardii wykazują naturalną odporność na większość antybiotyków (z wyjątkiem leków przeciwgrzybicznych i niektórych chinolonów). Dzięki temu można je przyjmować jednocześnie z antybiotykiem bez odstępu czasowego, co znacznie ułatwia przestrzeganie zaleceń terapeutycznych i zapobiega biegunce poantybiotykowej.
Nie wszystkie preparaty zawierające Saccharomyces boulardii nadają się dla osób z nietolerancją laktozy. Wiele dostępnych na rynku produktów zawiera laktozę jako substancję pomocniczą. Pacjenci z dziedziczną nietolerancją galaktozy, pierwotnym niedoborem laktazy lub zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy powinni unikać preparatów zawierających laktozę. Przed zakupem należy dokładnie sprawdzić skład preparatu lub skonsultować się z farmaceutą w celu wyboru produktu bez laktozy.
Główna różnica polega na tym, że Saccharomyces boulardii to drożdże, a nie bakterie. Dzięki temu wykazują odporność na antybiotyki i mogą być stosowane jednocześnie z antybiotykoterapią. Drożdżaki te nie kolonizują przejściowo przewodu pokarmowego jak probiotyki bakteryjne, lecz działają na zasadzie mechanicznej, przyczepiając do siebie patogeny i toksyny oraz usuwając je z organizmu. Ponadto są odporne na działanie soków żołądkowych i żółci, co gwarantuje ich przetrwanie w drodze do jelit.
Działania niepożądane występują rzadko i zazwyczaj mają łagodny charakter. Najczęściej zgłaszanym objawem są wzdęcia. Bardzo rzadko mogą wystąpić reakcje alergiczne, takie jak wysypka czy świąd. Najpoważniejszym, choć niezwykle rzadkim powikłaniem jest fungemia, która dotyczy wyłącznie pacjentów w stanie krytycznym, z założonym wkłuciem centralnym lub ze znacznie obniżoną odpornością – u tych grup pacjentów stosowanie preparatu jest przeciwwskazane.
Ze względu na brak wystarczających danych potwierdzających bezpieczeństwo stosowania w ciąży, nie zaleca się używania preparatów zawierających Saccharomyces boulardii w tym okresie bez konsultacji z lekarzem. Teoretycznie ryzyko jest znikome, gdyż drożdżaki nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego, jednak w przypadku ciąży zawsze należy zasięgnąć porady specjalisty, który rozważy stosunek korzyści do potencjalnego ryzyka.
Preparaty należy przechowywać w temperaturze poniżej 25 stopni Celsjusza, w miejscu niedostępnym dla dzieci. Należy chronić je przed wilgocią i bezpośrednim nasłonecznieniem. Nie wolno stosować preparatu po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu. Prawidłowe warunki przechowywania są kluczowe dla zachowania żywotności komórek drożdżaków i skuteczności preparatu.
Nie, stosowanie Saccharomyces boulardii nie zastępuje nawadniania organizmu, które jest kluczowe w leczeniu biegunki. Preparaty działają poprzez przywracanie równowagi mikroflory jelitowej i zwalczanie patogenów, jednak w przypadku ostrej biegunki, szczególnie u dzieci, konieczne jest równoczesne uzupełnianie płynów i elektrolitów. Średnie dzienne zapotrzebowanie osoby dorosłej na wodę wynosi około dwóch litrów, które należy zwiększyć podczas choroby.
Szybkość uzyskania efektów zależy od wskazania i nasilenia objawów. W przypadku ostrej biegunki infekcyjnej poprawa może być widoczna już w ciągu dwóch do trzech dni od rozpoczęcia terapii. Badania wykazały, że preparaty skracają czas trwania biegunki średnio o 25 godzin i zmniejszają liczbę stolców już w drugiej dobie leczenia. W profilaktyce biegunek poantybiotykowych lub podróżnych efekt ochronny utrzymuje się przez cały okres stosowania preparatu.
