Clarzole to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną letrozol. Jest to niesteroidowy inhibitor aromatazy, który działa poprzez zmniejszenie ilości estrogenu, co prowadzi do hamowania wzrostu nowotworów złośliwych piersi. Lek jest stosowany w leczeniu uzupełniającym u kobiet po menopauzie chorych na hormonozależnego, inwazyjnego raka piersi we wczesnym stadium zaawansowania. Clarzole jest dostępny na receptę.
Etruzil to lek przeciwnowotworowy zawierający substancję czynną letrozol. Jest stosowany w hormonalnym leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Letrozol hamuje enzym aromatazę, który przekształca androgeny w estrogeny, co prowadzi do zahamowania wzrostu raka piersi stymulowanego przez estrogeny. Etruzil jest wskazany do leczenia uzupełniającego u kobiet po menopauzie z inwazyjnym rakiem piersi we wczesnym stadium zaawansowania, z obecnością receptorów hormonalnych. Jest dostępny na receptę.
Lametta to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną o nazwie letrozol. Należy on do grupy leków nazywanych inhibitorami aromatazy. Jest stosowany w hormonalnym (endokrynologicznym) leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Wskazany jest zarówno przed operacją piersi, jak i w profilaktyce przerzutów przy zaawansowanym stadium raka. Lametta jest dostępny na receptę.
Letrozole Bluefish to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną letrozol. Należy do grupy leków nazywanych inhibitorami aromatazy. Stosowany jest w leczeniu hormonalnym raka piersi u kobiet po menopauzie, to znaczy kobiet, które przestały miesiączkować. Lek ten jest stosowany w zapobieganiu nawrotom raka piersi. Może być stosowany jako pierwsze leczenie przed operacją raka piersi, gdy natychmiastowa operacja nie jest zalecana lub może być stosowany jako pierwsze leczenie u pacjentek po zabiegu operacyjnym raka piersi lub po 5 latach leczenia tamoksyfenem. Letrozole Bluefish jest dostępny na receptę.
Lek Letrozole Eugia zawiera substancję czynną letrozol, która należy do grupy leków zwanych inhibitorami aromatazy. Jest stosowany w hormonalnym leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Działanie leku polega na zmniejszeniu ilości estrogenów w organizmie poprzez hamowanie aktywności enzymu aromatazy, który wpływa na wytwarzanie tych hormonów. Lek jest dostępny na receptę.
Letrozolum Genthon to lek zawierający letrozol, który jest inhibitorem aromatazy. Jest stosowany w leczeniu hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie. Letrozol hamuje powstawanie estrogenu, który bierze udział w rozwoju części nowotworów piersi. Lek jest dostępny na receptę.
Lortanda to lek hormonalny (endokrynologiczny) zawierający substancję czynną letrozol, który należy do grupy inhibitorów aromatazy. Jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie, zarówno w zapobieganiu nawrotom raka, jak i jako pierwsze leczenie przed operacją raka piersi, gdy natychmiastowa operacja nie jest wskazana, lub jako pierwsze leczenie po operacji raka piersi lub po 5 latach leczenia tamoksyfenem. Lek jest dostępny na receptę.
Symletrol to lek zawierający substancję czynną letrozol, która należy do grupy leków zwanych inhibitorami aromatazy. Jest stosowany w hormonalnym leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Lek jest wydawany na podstawie recepty. Wskazania do stosowania to leczenie uzupełniające kobiet po menopauzie we wczesnym stadium inwazyjnego hormonozależnego raka piersi, przedłużone leczenie uzupełniające po standardowym leczeniu uzupełniającym tamoksyfenem, leczenie pierwszego rzutu zaawansowanego hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie, oraz leczenie zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, które były uprzednio leczone lekami o działaniu antyestrogenowym.
Letrozol – lek przeciwnowotworowy nazywany również niesteroidowym inhibitorem aromatazy. Mechanizm działania letrozolu polega na hamowaniu enzymu aromatazy, co powoduje zmniejszenie biosyntezy estrogenu we wszystkich tkankach, a w konsekwencji powoduje zatrzymanie wzrostu guza. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie uzupełniające, leczenie pierwszego rzutu oraz leczenie zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie.
Letrozol dostępny jest w tabletkach w dawce 2,5 mg. Lek stosuje się raz na dobę, niezależnie od posiłku. Czas trwania leczenia zależy od stanu choroby i może się wahać od 2 do nawet 5 lat. Konkretny schemat leczenia dobiera się indywidualnie dla każdej pacjentki.
Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): uderzenia gorąca, bóle mięśni i stawów, zapalenie stawów, jadłowstręt, zwiększone łaknienie, zwiększenie masy ciała, depresja, złe samopoczucie, hipercholesterolemia, ból głowy, zawroty głowy, obrzęki obwodowe, łysienie, różnego rodzaju wysypka, ból brzucha, niestrawność, wymioty, biegunka, zaparcia.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Letrozol to nowoczesna substancja czynna z grupy inhibitorów aromatazy, która wywołała prawdziwą rewolucję w leczeniu hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie. Lek ten działa poprzez precyzyjne hamowanie enzymu aromatazy, co prowadzi do znaczącego obniżenia poziomu estrogenów w organizmie. Mechanizm ten czyni letrozol niezwykle skutecznym narzędziem w walce z nowotworami zależnymi od hormonów żeńskich, a jednocześnie otwiera nowe możliwości terapeutyczne w innych dziedzinach medycyny, w tym w leczeniu niepłodności. W Polsce letrozol jest dostępny wyłącznie na receptę i stanowi podstawowy element nowoczesnej hormonoterapii przeciwnowotworowej, oferując pacjentkom szansę na przedłużenie życia wolnego od choroby przy stosunkowo dobrym profilu bezpieczeństwa.
Letrozol należy do trzeciej generacji inhibitorów aromatazy – nowoczesnej grupy leków przeciwnowotworowych o wysokiej skuteczności i selektywności działania. Ta niesteroidowa substancja czynna została po raz pierwszy opatentowana w 1986 roku przez szwajcarską firmę Novartis, a do użytku klinicznego wprowadzono ją w 1996 roku. Od tego czasu letrozol zdobył uznanie onkologów na całym świecie i znalazł się na liście leków podstawowych Światowej Organizacji Zdrowia.
Unikalny mechanizm działania letrozolu polega na kompetycyjnym hamowaniu enzymu aromatazy, który odpowiada za przekształcanie androgenów (androstendionu i testosteronu) w estrogeny (estron i estradiol). Lek wiąże się z grupą hemową cytochromu P-450, będącego kluczową podjednostką kompleksu enzymatycznego aromatazy. W rezultacie tego procesu dochodzi do zahamowania biosyntezy estrogenów we wszystkich tkankach zawierających aromatazę, co prowadzi do zmniejszenia stężenia hormonów żeńskich w surowicy o imponujące 75-95%.
Co szczególnie istotne, letrozol wykazuje wysoką selektywność działania – hamuje wybiórczo aromatazę, nie wpływając jednocześnie na biosyntezę innych ważnych hormonów steroidowych, takich jak kortyzol czy aldosteron. Dzięki temu nie jest konieczna substytucja tych hormonów podczas leczenia, co znacząco upraszcza terapię i zmniejsza ryzyko powikłań.
Letrozol znajduje zastosowanie w kilku kluczowych sytuacjach klinicznych związanych z leczeniem hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie:
Terapia uzupełniająca – letrozol jest stosowany jako leczenie uzupełniające u kobiet po menopauzie z inwazyjnym rakiem piersi we wczesnym stadium, który posiada receptory hormonalne. Może być podawany bezpośrednio po zakończeniu leczenia operacyjnego lub po wcześniejszej terapii tamoksyfenem.
Przedłużone leczenie uzupełniające – szczególnie cennym wskazaniem jest przedłużona hormonoterapia u pacjentek, które ukończyły standardowe 5-letnie leczenie uzupełniające tamoksyfenem. Badania kliniczne wykazały, że wydłużenie terapii letrozolem do łącznie 7-8 lat znacząco zmniejsza ryzyko nawrotu choroby.
Leczenie zaawansowanego raka piersi – letrozol stanowi leczenie pierwszego rzutu u kobiet po menopauzie z hormonozależnym, HER2-ujemnym zaawansowanym rakiem piersi lub rakiem z przerzutami. Jest również skuteczny jako leczenie drugiego rzutu u pacjentek z progresją choroby po wcześniejszej terapii antyestrogenowej.
Terapia neoadiuwantowa – w wybranych przypadkach letrozol może być stosowany przed zabiegiem chirurgicznym w celu zmniejszenia wielkości guza, szczególnie gdy natychmiastowa operacja nie jest wskazana lub możliwa.
Choć letrozol został pierwotnie opracowany do leczenia raka piersi, jego właściwości farmakologiczne znalazły zastosowanie w innych obszarach medycyny:
Stymulacja owulacji – letrozol zyskuje coraz większe uznanie w leczeniu niepłodności jako skuteczny preparat do stymulacji owulacji. Mechanizm działania opiera się na wywołaniu hipoestrogenizmu, który poprzez aktywację osi podwzgórze-przysadka pobudza zwiększone wydzielanie FSH i rozwój pęcherzyka jajnikowego.
Zespół policystycznych jajników (PCOS) – u kobiet z PCOS letrozol okazuje się często bardziej skuteczny niż tradycyjnie stosowany cytrynian klomifenu, jednocześnie charakteryzując się mniejszym ryzykiem ciąż wielopłodowych.
Standardowe dawkowanie letrozolu wynosi 2,5 mg raz na dobę, przyjmowane doustnie, niezależnie od posiłków. Tabletki należy połykać w całości, popijając szklanką wody, najlepiej o stałej porze dnia, co zapewnia równomierne stężenie leku w organizmie.
| Wskazanie | Dawkowanie | Czas trwania leczenia |
|---|---|---|
| Terapia uzupełniająca raka piersi | 2,5 mg raz dziennie | 5 lat lub do nawrotu choroby |
| Zaawansowany rak piersi | 2,5 mg raz dziennie | Do progresji choroby |
| Stymulacja owulacji* | 2,5-5 mg dziennie | 5 dni (od 3. dnia cyklu) |
*zastosowanie pozarejestracyjne
W przypadku zapomnienia dawki należy przyjąć lek jak najszybciej, jednak jeśli zbliża się czas kolejnej dawki, należy pominąć zapomnianą dawkę i powrócić do regularnego schematu. Nie wolno przyjmować podwójnej dawki w celu nadrobienia zapomnianej tabletki.
Współczesne leczenie farmakologiczne hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie opiera się na strategii wielolekowej, w której letrozol odgrywa kluczową rolę jako inhibitor aromatazy pierwszego wyboru. W praktyce klinicznej stosuje się następujące substancje czynne używane w Polsce:
Wybór odpowiedniego schematu leczenia zależy od wielu czynników, w tym stadium choroby, profilu molekularnego nowotworu, stanu menopauzalnego pacjentki oraz wcześniejszego leczenia. Letrozol może być stosowany w monoterapii lub w skojarzeniu z nowszymi lekami celowanymi, takimi jak inhibitory CDK4/6, co znacząco poprawia skuteczność terapii u pacjentek z zaawansowaną chorobą.
Letrozol, podobnie jak inne inhibitory aromatazy, może wywoływać działania niepożądane związane głównie z głębokim obniżeniem poziomu estrogenów w organizmie. Większość objawów ma nasilenie małe do umiarkowanego i pojawia się w ciągu pierwszych kilku tygodni terapii.
Osteoporoza – letrozol znacząco zwiększa ryzyko rozwoju osteoporozy i złamań kości z uwagi na długotrwałe obniżenie poziomu estrogenów. U pacjentek z grupy ryzyka konieczne jest regularne monitorowanie gęstości mineralnej kości za pomocą densytometrii oraz rozważenie profilaktyki lub leczenia osteoporozy.
Zaburzenia sercowo-naczyniowe – mogą wystąpić epizody zakrzepowo-zatorowe, choć są rzadsze niż przy stosowaniu tamoksyfenu. Pacjentki z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych wymagają szczególnego nadzoru.
Zapalenie i zerwanie ścięgien – rzadkie, ale poważne działanie niepożądane wymagające natychmiastowej konsultacji lekarskiej i odpowiedniego leczenia ortopedycznego.
Letrozol jest bezwzględnie przeciwwskazany w następujących sytuacjach:
Pacjentki z niewydolnością nerek – u osób z klirensem kreatyniny powyżej 30 ml/min nie jest konieczna modyfikacja dawkowania. U pacjentek z ciężką niewydolnością nerek (klirens <10 ml/min) należy rozważyć stosunek ryzyka do korzyści.
Pacjentki z zaburzeniami czynności wątroby – u osób z ciężkimi zaburzeniami wątroby obserwuje się zwiększone stężenie letrozolu w osoczu i wydłużenie okresu półtrwania leku, co wymaga ścisłego monitorowania.
Kontrola stanu pomenopauzalnego – istnieją doniesienia o wznowieniu czynności jajników podczas leczenia letrozolem pomimo wcześniej potwierdzonego stanu pomenopauzalnego. W takich przypadkach konieczne jest zastosowanie odpowiednich metod antykoncepcji.
Letrozol jest metabolizowany głównie przez izoenzymy CYP3A4 i CYP2A6 cytochromu P-450. Najważniejsze interakcje obejmują:
Letrozol charakteryzuje się bardzo dobrą biodostępnością doustną – jest szybko i prawie całkowicie wchłaniany z przewodu pokarmowego (około 99,9%). Pokarm nie wpływa istotnie na wchłanianie leku, co pozwala na elastyczność w zakresie czasu podawania względem posiłków.
W osoczu letrozol wiąże się w około 60% z białkami, głównie albuminami. Lek ulega dystrybucji do tkanek i jest wolno metabolizowany przez izoenzymy CYP3A4 i CYP2A6 do nieaktywnego metabolitu – karbinolu. Karbinol jest następnie sprzęgany z kwasem glukuronowym i wydalany głównie przez nerki.
Okres półtrwania letrozolu w fazie eliminacji wynosi około 2-4 dni, a stan równowagi jest osiągany w ciągu 2-6 tygodni regularnego stosowania. Ta długa kinetyka pozwala na podawanie leku raz na dobę i zapewnia stabilne stężenie terapeutyczne.
Podczas terapii letrozolem konieczne jest regularne monitorowanie stanu pacjentki:
Skuteczność letrozolu została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych III fazy, które stanowią podstawę jego obecnej pozycji w leczeniu raka piersi.
Badanie BIG 1-98 – to monumentalne międzynarodowe badanie porównujące letrozol z tamoksyfenem u ponad 8000 kobiet po menopauzie z wczesnym rakiem piersi wykazało przewagę letrozolu w zakresie przeżycia wolnego od choroby, choć nie wpłynęło znacząco na przeżycie całkowite.
Badanie MA-17 – kluczowe badanie dotyczące przedłużonego leczenia uzupełniającego wykazało, że u kobiet, które ukończyły 5-letnie leczenie tamoksyfenem, dalsze stosowanie letrozolu przez 5 lat zmniejsza ryzyko nawrotu o 63% w porównaniu z placebo.
Badanie włoskie GIM4 – najnowsze badania potwierdzają, że 5-letnia terapia letrozolem po 2-3-letnim leczeniu tamoksyfenem powinna być uważana za optymalne postępowanie, zapewniając 12-letni czas wolny od progresji choroby u 67% pacjentek w porównaniu z 62% w grupie kontrolnej.
Chociaż nie jest to wskazanie zarejestrowane, letrozol zyskuje coraz większe uznanie w leczeniu niepłodności jako alternatywa dla cytrynianu klomifenu. Badania wykazują, że letrozol jest skuteczny u 60% kobiet z brakiem owulacji i opornością na cytrynian klomifenu.
Zalety letrozolu w stymulacji owulacji:
Protokół stosowania:
Nie, letrozol jest nieskuteczny u kobiet przed menopauzą, ponieważ głównym źródłem estrogenów są wtedy jajniki, a nie tkanki obwodowe. U kobiet w wieku reprodukcyjnym aromataza w jajnikach jest stymulowana przez FSH i LH, co sprawia, że hamowanie aromatazy przez letrozol jest niewystarczające do znaczącego obniżenia poziomu estrogenów.
W leczeniu raka piersi letrozol stosuje się zazwyczaj przez 5 lat w terapii uzupełniającej lub do progresji choroby w przypadku raka zaawansowanego. Niektóre badania sugerują korzyści z przedłużenia terapii do 10 lat, jednak należy to zawsze przedyskutować z lekarzem onkologiem, biorąc pod uwagę indywidualny stosunek korzyści do ryzyka.
Po zakończeniu leczenia letrozolem nie ma przeciwwskazań do zajścia w ciążę, jednak u pacjentek leczonych z powodu raka piersi decyzja o planowaniu potomstwa powinna być zawsze konsultowana z zespołem onkologicznym. Letrozol nie wpływa trwale na funkcję rozrodczą.
Pacjentki powinny niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w przypadku wystąpienia: nagłego bólu w klatce piersiowej, trudności w oddychaniu, nagłego osłabienia lub porażenia kończyn, zaburzeń mowy lub widzenia (objawy udaru), wysokiej gorączki z dreszczami, silnego bólu stawów lub mięśni uniemożliwiającego normalne funkcjonowanie.
Chociaż nie ma bezpośrednich przeciwwskazań do spożywania umiarkowanych ilości alkoholu podczas leczenia letrozolem, zaleca się ograniczenie jego spożycia. Alkohol może nasilać niektóre działania niepożądane leku, takie jak zawroty głowy czy nudności, a także może wpływać na funkcje wątroby, która jest odpowiedzialna za metabolizm letrozolu.
Tak, zwiększenie masy ciała jest częstym działaniem niepożądanym letrozolu, występującym u około 10-20% pacjentów. Jest to związane z obniżeniem poziomu estrogenów i zmianami metabolicznymi. Regularna aktywność fizyczna i zbilansowana dieta mogą pomóc w kontrolowaniu masy ciała podczas leczenia.
Letrozol znacząco zwiększa ryzyko osteoporozy poprzez obniżenie poziomu estrogenów, które są kluczowe dla zdrowia kości. Profilaktyka obejmuje: suplementację wapnia i witaminy D, regularną aktywność fizyczną (szczególnie ćwiczenia obciążeniowe), unikanie palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu. W przypadkach wysokiego ryzyka lekarz może zalecić leki przeciw osteoporozie, takie jak bifosfolany.
Przerwanie leczenia letrozolem bez konsultacji z lekarzem onkologiem może być niebezpieczne, szczególnie u pacjentek leczonych z powodu raka piersi. Większość działań niepożądanych jest przejściowa i ustępuje po kilku tygodniach stosowania. Jeśli objawy są bardzo uciążliwe, lekarz może zalecić tymczasowe zmniejszenie dawki, przerwę w leczeniu lub zmianę na inny lek z tej samej grupy.
