Colchianova to lek zawierający kolchicynę, alkaloid otrzymywany głównie z różnych gatunków zimowitu (Colchicum). Mechanizm działania leku nie został w pełni wyjaśniony, ale wiadomo, że hamuje fagocytozę kryształów moczanowych przez leukocyty. Lek jest stosowany w leczeniu ostrego napadu dny moczanowej oraz w profilaktyce ostrych napadów dny moczanowej podczas rozpoczynania leczenia lekami o działaniu urykozurycznym. Colchianova jest dostępna na receptę.
Colchican to lek w postaci tabletek powlekanych, który zawiera substancję czynną kolchicynę. Lek ten jest stosowany w leczeniu ostrych napadów dny moczanowej oraz w profilaktyce ostrych napadów dny moczanowej podczas leczenia innymi lekami. Colchican jest dostępny na receptę.
Colchicine Genoptim to lek zawierający substancję czynną – kolchicynę, która jest skutecznym lekiem na dnę moczanową. Zastosowanie tego leku polecane jest w przypadku ostrych napadów dny moczanowej. Ponadto, Colchicine Genoptim może być stosowany jako środek zapobiegawczy podczas rozpoczynania leczenia innymi lekami, takimi jak allopurynol, probenecyd i sulfinpyrazon. Lek jest dostępny na receptę.
Colchicine RIA to lek stosowany w leczeniu dny moczanowej. Działa poprzez zmniejszanie stanu zapalnego podczas ostrych napadów dny. Lek jest również stosowany w profilaktyce ostrych napadów dny moczanowej podczas leczenia obniżającego stężenie kwasu moczowego, takimi jak allopurynol. Colchicine RIA jest dostępny na receptę.
Colchicine Sigillata jest lekiem stosowanym w leczeniu dny moczanowej. Działa poprzez zmniejszanie stanu zapalnego w ostrych napadach dny. Lek nie wpływa na stężenie kwasu moczowego we krwi i tkankach. Jest dostępny na receptę.
Jakie są wskazania? Na co stosowany jest ? to preparat przeciwdnawiczny zawierający kolchicynę, substancję czynną pochodzenia roślinnego o udokumentowanym działaniu przeciwzapalnym. Lek znajduje zastosowanie w leczeniu ostrych napadów dny moczanowej, schorzenia wynikającego z odkładania się kryształów kwasu moczowego w stawach, co prowadzi do intensywnych dolegliwości bólowych i stanu zapalnego. Mechanizm działania kolchicyny opiera się na hamowaniu migracji neutrofili do miejsc stanu zapalnego oraz blokowaniu ich
Rixcol to lek na receptę, którego substancją czynną jest kolchicyna. Jest to lek przeciwdziałający dnie moczanowej. Stosuje się go w leczeniu napadów dny moczanowej u osób dorosłych. Lek ten jest również stosowany w zapobieganiu zaostrzenia dny moczanowej u osób dorosłych, gdy leczenie rozpoczyna się innymi lekami, takimi jak allopurynol, probenecyd i sulfinpirazon.
Kolchicyna – lek stosowany w dnie moczanowej. Mechanizm działania kolchicyny polega na zahamowaniu migracji granulocytów do strefy objętej procesem zapalnym, co zmniejsza reakcję zapalną wywołaną przez kryształy moczanów. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie ostrych napadów dny moczanowej oraz profilaktyka ostrych napadów dny moczanowej podczas rozpoczynania leczenia allopurynolem i produktami leczniczymi zwiększającymi wydalanie kwasu moczowego.
Kolchicyna dostępna jest w postaci tabletek. Lek należy przyjmować według schematu dawkowania przedstawionego w ulotce. Początkowo stosuje się 2 tabletki (1 mg), a następnie po upływie 1 godziny 1 tabletkę (500 mikrogramów). Przez kolejne 12 godzin nie należy przyjmować więcej tabletek. Po upływie następnych 12 godzin, w razie potrzeby,
można wznowić leczenie maksymalną dawką, czyli 1 tabletką (500 miligramów) co 8 godzin do momentu złagodzenia objawów. Cykl leczenia powinien zakończyć się po zmniejszeniu objawów lub po przyjęciu w sumie 12 tabletek (6 mg).
Możliwe działania niepożądane: zahamowanie czynności szpiku kostnego, anemia aplastyczna, trombocytopenia, zapalenie nerwów obwodowych, neuropatia, ból brzucha, nudności, wymioty, biegunka, uszkodzenie wątroby, uszkodzenie nerek, łysienie, wysypka, brak miesiączki, bolesne miesiączkowanie, oligospermia, brak plemników w nasieniu.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Kolchicyna to jeden z najstarszych leków w historii medycyny, którego zastosowanie sięga czasów starożytnego Egiptu. Ten unikalny alkaloid, pochodzący z nasion zimowita jesiennego (Colchicum autumnale), przez tysiące lat służył jako remedium na bóle stawów i procesy zapalne. Dziś kolchicyna stanowi fundament leczenia dny moczanowej, a najnowsze badania kliniczne potwierdzają jej rewolucyjny potencjał w kardiologii i reumatologii. Substancja ta charakteryzuje się wyjątkowymi mechanizmami działania przeciwzapalnego, które wykraczają daleko poza tradycyjne zastosowania, otwierając nowe perspektywy terapeutyczne w chorobach cywilizacyjnych XXI wieku.
Kolchicyna jest alkaloidem otrzymywanym głównie z różnych gatunków zimowitu (Colchicum). W Polsce substancja ta jest otrzymywana z nasion zimowita jesiennego (Colchicum autumnale), rośliny chronionej częściowo ze względu na jej właściwości toksyczne i coraz rzadsze występowanie w naturze.
Nasiona zawierają od 0,2 do 1,2% substancji aktywnych, a bulwy ok. 0,2%. Zimowit jesienny, zwany również szafranem dzikim czy krokusem jesiennym, kwitnie charakterystycznie późną jesienią, gdy większość roślin już przekwitła. Ta cecha botaniczna sprawiła, że roślina była łatwo rozpoznawalna przez dawnych zielarzy i lekarzy.
Historia stosowania kolchicyny w medycynie jest niezwykle bogata. Najwcześniejszy medyczny opis kolchicyny prawdopodobnie datuje się na 1500 roku p.n.e., opierając się na pismach opisujących użycie rośliny prawdopodobnie zawierającej kolchicynę do leczenia bólu i opuchlizny. Pierwszy znany opis kolchicyny pojawia się w papirusie Ebersa starożytnego Egiptu w 1550 roku p.n.e., gdzie opisywano ją jako środek na ból i opuchliznę.
Mechanizm działania kolchicyny został częściowo wyjaśniony dopiero w ostatnich dekadach, choć mechanizm działania leku do tej pory nie został w pełni wyjaśniony. Obecnie wiemy, że kolchicyna działa na wielu poziomach komórkowych i molekularnych.
Kolchicyna wykazuje przede wszystkim działanie przeciwzapalne; zakłóca funkcje cytoszkieletu poprzez hamowanie polimeryzacji β-tubuliny w mikrotubule, zapobiegając aktywacji, degranulacji i migracji neutrofili związanych z pośrednictwem niektórych objawów dny. Ten podstawowy mechanizm antymikrotubulinowy stanowi fundament wszystkich działań terapeutycznych substancji.
Na poziomie komórkowym kolchicyna wywiera następujące efekty:
Przeciwzapalne działanie kolchicyny jest pośredniczone głównie poprzez hamowanie składania mikrotubul. Na poziomie molekularnym substancja ta redukuje uwalnianie cytokin prozapalnych i hamuje sygnalizację NF-κB oraz aktywację inflammasomu NLRP3.
Kolchicyna jest łatwo wchłaniana w ciągu 3 godzin po podaniu doustnym zdrowym dorosłym. Po pojedynczej dawce 0,6 mg podanej na czczo lek osiąga stężenie w osoczu 1,1 do 4,4 ng/ml. Doustna kolchicyna ma absolutną biodostępność około 45%, a przyjmowanie leku z jedzeniem zmniejsza wchłanianie o około 15%.
Kolchicyna ma niskie wiązanie z białkami i jej objętość dystrybucji u zdrowych młodych dorosłych wynosi od 5 do 8 l/kg. Lek przechodzi przez łożysko i przenika do mleka matki. Kolchicyna gromadzi się w leukocytach, co tłumaczy jej szczególną skuteczność w procesach zapalnych z udziałem komórek białych.
Kolchicyna jest metabolizowana przez CYP3A4 i demetylowana do 2-O-demetylokolchicyny i 3-O-demetylokolchicyny w wątrobie i innych tkankach. Średni okres półtrwania eliminacji kolchicyny u młodych, zdrowych dorosłych wynosi 26,6 do 31,2 godzin.
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zatwierdziła kolchicynę jako środek terapeutyczny na różne schorzenia, w tym: profilaktykę i leczenie ostrych napadów dny, gdy jest przyjmowana przy pierwszych oznakach napadu oraz rodzinna gorączka śródziemnomorska (FMF) u pacjentów w wieku 4 lat lub starszych.
W Polsce kolchicyna jest zarejestrowana jako lek do stosowania w leczeniu i profilaktyce dny moczanowej. Obecnie jest lekiem drugiego rzutu ze względu na wysokie ryzyko działań niepożądanych i toksyczność.
Spektrum zastosowań kolchicyny wykracza daleko poza pierwotne wskazania. Chociaż nie są zatwierdzone przez FDA, kolchicyna była stosowana pozarejestrowo w leczeniu następujących schorzeń: ostrego i nawracającego zapalenia osierdzia, zapobiegania zespołowi po zapaleniu osierdzia, pierwotnej żółciowej marskości wątroby, marskości wątroby, opryszczkowatego zapalenia skóry, choroby Pageta kości, przewlekłej immunologicznej małopłytkowości i idiopatycznej skazy małopłytkowej, pseudodny, idiopatycznego włóknienia płuc.
Szczególnie obiecujące są najnowsze zastosowania w kardiologii. COLCOT i LoDoCo2 to dwa kamienie milowe w badaniach klinicznych, które potwierdzają leczniczy efekt długoterminowego podawania kolchicyny w redukcji częstości zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z chorobą wieńcową.
Dna moczanowa pozostaje głównym wskazaniem do stosowania kolchicyny w codziennej praktyce klinicznej. Kolchicyna jest stosowana w leczeniu dny moczanowej w celu przerwania ostrego napadu jak również w ramach profilaktyki ostrych napadów gdy do terapii włączane są substancje urykozuryczne (moczanopędne) jak np. allopurynol, febuksostat.
Leczenie ostrego napadu dny:
Profilaktyka napadów dny:
W leczeniu dny moczanowej kolchicyna często stosowana jest wraz z innymi substancjami czynnymi, takimi jak allopurynol (inhibitor ksantynooksydazy), febuksostat (selektywny inhibitor ksantynooksydazy) czy probenecyd (lek moczanopędny).
Kolchicyna wraz z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi jest lekiem z wyboru w zapaleniu osierdzia. W tej jednostce chorobowej często stosuje się kombinację kolchicyny z kwasem acetylosalicylowym, ibuprofenem lub diklofenak w celu zwiększenia skuteczności przeciwzapalnej przy jednoczesnym zmniejszeniu dawki poszczególnych składników.
W rodzinnej gorączce śródziemnomorskiej stosuje się 1,2 mg do 2,4 mg dla pacjentów powyżej 12 lat. Dawka dzienna jest podawana w 1 lub 2 dawkach i może być zwiększana o 0,3 mg dziennie w celu kontroli choroby lub zmniejszana o 0,3 mg dziennie, jeśli działania niepożądane są nieznośne.
Przełomowe badania kliniczne potwierdziły skuteczność kolchicyny w prewencji wtórnej chorób sercowo-naczyniowych. W randomizowanym badaniu obejmującym pacjentów z przewlekłą chorobą wieńcową, ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych było istotnie niższe wśród tych, którzy otrzymywali 0,5 mg kolchicyny raz dziennie, niż wśród tych, którzy otrzymywali placebo.
W kardiologii kolchicyna może być stosowana łącznie z atorwastatyną, rosuwastatyną czy innymi statynami, jednak wymaga to szczególnej ostrożności ze względu na interakcje farmakologiczne.
Kolchicyna jest dostępna w postaci tabletek, kapsułek i roztworu. W postaci tabletek dostępna jest w dawkach 0,6 i 0,5 mg. Kapsułki dostępne są w dawce 0,6 mg. Ze względu na toksyczność, forma do iniekcji nie jest już dostępna w Stanach Zjednoczonych.
Niewydolność wątroby: Dawka kolchicyny może wymagać dostosowania w zależności od stopnia niewydolności wątroby. U pacjentów z łagodną do umiarkowanej niewydolnością wątroby nie jest wymagane dostosowanie dawki, ale pacjenci powinni być uważnie monitorowani pod kątem działań niepożądanych.
Niewydolność nerek: U pacjentów z łagodną (klirens kreatyniny 50-80 ml/min) do umiarkowanej (klirens kreatyniny 30-50 ml/min) niewydolnością nerek nie jest wymagane dostosowanie dawki, ale pacjenci powinni być uważnie monitorowani pod kątem działań niepożądanych.
Kolchicyna charakteryzuje się wąskim indeksem terapeutycznym, co oznacza, że różnica między dawką leczniczą a toksyczną jest względnie niewielka. Najczęstsze działania niepożądane związane są z przewodem pokarmowym. Biegunka jest najczęściej zgłaszanym objawem (23%), następnie wymioty (17%) i nudności (4% do 17%).
Układ pokarmowy:
Układ krwiotwórczy: Leukopenia, granulocytopenia, trombocytopenia, pancytopenia, niedokrwistość aplastyczna
Układ mięśniowo-szkieletowy: Miopatia, podwyższone CPK, miotonia, osłabienie mięśni, ból mięśni, rabdomioliza
Układ nerwowy: Neuropatia czuciowo-ruchowa
Dokładna dawka kolchicyny, która powoduje znaczną toksyczność, nie jest znana. Toksyczność może wystąpić po zażyciu dawki tak małej jak 7 mg w ciągu 4 dni, podczas gdy inni pacjenci przeżyli po przyjęciu dawek przekraczających 60 mg.
Śmiertelna dawka dla człowieka to ok. 0,02 g kolchicyny (ilość zawarta w ok. 6 g nasion). Ostra toksyczność kolchicyny zwykle rozpoczyna się w ciągu 24 godzin od przyjęcia i obejmuje objawy żołądkowo-jelitowe, ostatecznie prowadząc do znacznej utraty płynów i niedoboru objętości.
Równoczesne stosowanie inhibitora P-glikoproteiny lub CYP3A4 oraz kolchicyny w obecności niewydolności nerek lub wątroby jest przeciwwskazane.
Przeciwwskazaniami do stosowania preparatów z kolchicyną są m.in.: stosowanie leków hamujących działanie cytochromu CYP3A4 przy zaburzeniach czynności nerek lub wątroby.
Ciąża i laktacja: Kolchicyna jest klasyfikowana jako lek kategorii C w ciąży. Terapia kolchicyną w czasie ciąży powinna być rozpoczynana tylko wtedy, gdy potencjalna korzyść dla matki uzasadnia możliwe ryzyko dla płodu. Kobiety w okresie rozrodczym powinny stosować skuteczną metodę antykoncepcji ze względu na działanie mutagenne.
Wpływ na płodność: U mężczyzn kolchicyna może uszkadzać plemniki. Zaleca się zachowanie kilkumiesięcznego odstępu czasu od zakończenia terapii i staraniem się o dziecko.
Kolchicyna podlega licznym interakcjom farmakologicznym, szczególnie istotnym klinicznie z lekami wpływającymi na cytochrom P450 3A4 i P-glikoproteinę.
Te leki obejmują atazanavir, klarytromycynę, indynavir, itrakonazol, ketokonazol, nefazodon, nelfinavir, ritonavir, sakwinavir i telitromycynę, darunavir/ritonavir, lopinavir/ritonavir, nefazodon, nelfinavir i tipranavir/ritonavir. Należy unikać stosowania kolchicyny z tymi lekami u pacjentów z niewydolnością nerek lub wątroby ze względu na zwiększone ryzyko toksyczności.
Leki amprenaswir, aprepitant, diltiazem, erytromycyna, flukonazol, fosamprenaswir, sok grejpfrutowy i werapamil mogą zwiększać poziomy kolchicyny w osoczu, z ryzykiem toksyczności nerwowo-mięśniowej (szczególnie z diltiazemem i werapamilem).
Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu kolchicyny ze statynami. Równoczesne stosowanie kolchicyny i atorwastatyny, simwastatyny, prawastatyny, fluwastatyny, gemfibrozylu i kwasu fenofibrynowego lub cyklosporyny może nasilić rozwój miopatii.
Kolchicyna ma wąski indeks terapeutyczny; jednak nie ma dostępnego badania krwi do określenia jej stężenia w surowicy. Nagromadzenie kolchicyny związane jest z ciężkimi i śmiertelnymi działaniami niepożądanymi, szczególnie u pacjentów z niewydolnością wątroby lub nerek lub przyjmujących inhibitor P-glikoproteiny lub CYP3A4.
Parametry wymagające monitorowania obejmują pełną morfologię krwi oraz testy czynności nerek i wątroby. Pacjenci powinni być pouczeni o zgłaszaniu objawów toksyczności kolchicyny, w tym nudności, wymiotów, biegunki i bólu brzucha.
| Parametr | Częstotliwość kontroli | Uwagi |
|---|---|---|
| Morfologia krwi | Co 3-6 miesięcy | Szczególnie liczba leukocytów i płytek |
| Kreatynina | Co 3-6 miesięcy | Ocena funkcji nerek |
| Aminotransferazy | Co 3-6 miesięcy | Ocena funkcji wątroby |
| CPK | Przy objawach miopatii | W przypadku bólu mięśni |
Kolchicyna przeżywa obecnie renesans zainteresowania w kontekście nowych zastosowań terapeutycznych. Niedawno kolchicyna wykazała również skuteczność terapeutyczną w łagodzeniu powikłań sercowo-naczyniowych COVID-19.
Ponieważ infekcje koronawirusem SARS-CoV2 są zwykle związane z niezrównoważonymi ogólnousrtojowymi reakcjami zapalnymi, pośredniczonymi np. przez IL-6, IL-8, IL-10 i czynnik martwicy nowotworów-α (TNF-α), kolchicyna może mieć potencjał do złagodzenia tej reakcji ogólnoustrojowej i tym samym poprawić wyniki u pacjentów z COVID-19.
Badania naukowców z Eunice Kennedy Shriver National Institute of Child Health and Human Development w Stanach Zjednoczonych, którzy przyjrzeli się oddziaływaniu kolchicyny na pacjentów z zaburzeniami metabolicznymi, w tym z cukrzycą typu 2, pokazały, że kolchicyna może zapobiegać rozwojowi cukrzycy typu 2 u konkretnych pacjentów.
Początek działania występuje po ok. 12 godzinach, a maksymalne po 1-2 dniach. Skuteczność jest najwyższa, gdy lek zostanie podany w ciągu pierwszych 24 godzin od rozpoczęcia napadu.
Ze względu na toksyczność rzadziej bywa stosowana w leczeniu przewlekłym. Długotrwałe stosowanie wymaga regularnego monitorowania parametrów krwi i funkcji narządów.
Najczęściej występujące działania niepożądane, które zwiastują zbliżające się zatrucie kolchicyną, to objawy żołądkowo-jelitowe, szczególnie uporczywa biegunka, wymioty i ból brzucha.
Alkohol może nasilać działania niepożądane kolchicyny, szczególnie ze strony przewodu pokarmowego. Ponadto, ryzyko toksyczności kolchicyny może być podwyższone u pacjentów z wcześniej istniejącym alkoholizmem.
U mężczyzn kolchicyna może uszkadzać plemniki. Zaleca się zachowanie kilkumiesięcznego odstępu czasu od zakończenia terapii i staraniem się o dziecko. Odnotowano przypadki azospermii, oligospermii.
Jeśli pacjent zapomniał zażyć dawkę kolchicyny, powinien ją przyjąć jak najszybciej, o ile nie zbliża się czas na następną dawkę. Nie należy podwajać dawki w celu nadrobienia pominiętej.
Kolchicyna nie jest zalecana w profilaktyce lub leczeniu napadów dny u pacjentów pediatrycznych. Jedynym zatwierdzonym zastosowaniem u dzieci jest leczenie rodzinnej gorączki śródziemnomorskiej (FMF).
Czas bezpiecznego stosowania kolchicyny zależy od wskazania, dawki i stanu pacjenta. W profilaktyce dny może być stosowana przez wiele miesięcy, ale wymaga regularnego monitorowania. Długotrwałe leczenie kolchicyną związane jest z tłumieniem szpiku kostnego, dlatego powinna być stosowana ostrożnie u pacjentów z wcześniej istniejącym tłumieniem szpiku kostnego.
