Canesten

Canesten to lek przeciwgrzybiczy, którego substancją czynną jest klotrymazol. Jest skuteczny wobec drobnoustrojów takich jak dermatofity, drożdżaki i pleśnie. Stosuje się go w leczeniu zakażeń pochwy i żeńskich zewnętrznych narządów płciowych wywołanych przez mikroorganizmy, takie jak grzyby (zazwyczaj Candida), wrażliwe na klotrymazol. Canesten dostępny jest bez recepty.

Canesten Control

Bilassa to lek zawierający substancję czynną bilastynę, która jest lekiem przeciwhistaminowym drugiej generacji. Jest szeroko stosowany w leczeniu różnych dolegliwości alergicznych, takich jak katar sienny, sezonowe i całoroczne alergiczne zapalenie błony śluzowej nosa oraz pokrzywka. Lek jest dostępny na receptę.

Clotidal

Clotidal to lek przeciwgrzybiczy zawierający klotrimazol. Jest dostępny bez recepty i stosowany jest w leczeniu zakażeń pochwy i sromu (żeńskich zewnętrznych narządów płciowych) wywołanych przez grzyby, takie jak Candida. Lek jest przeznaczony dla nastolatek od 16 roku życia i dorosłych kobiet. Clotidal dostępny jest w postaci kremu dopochwowego oraz tabletek dopochwowych.

Clotidal MAX

Clotidal Max to lek w postaci tabletki dopochwowej, który jest stosowany w leczeniu infekcji pochwy i żeńskich zewnętrznych narządów płciowych wywołanych przez grzyby wrażliwe na klotrymazol. Jest to lek bez recepty, dostępny dla dorosłych kobiet i dziewcząt powyżej 12 roku życia po pierwszej menstruacji. Lek ten jest skuteczny wobec wielu gatunków dermatofitów i drożdżaków.

Clotrimazolum Aflofarm

Clotrimazolum Aflofarm to lek dermatologiczny w postaci kremu, który jest stosowany miejscowo na skórę. Substancją czynną jest klotrymazol, który jest lekiem przeciwgrzybiczym. Lek ten jest skuteczny w zwalczaniu zakażeń grzybiczych skóry i błon śluzowych zewnętrznych narządów płciowych. Jest dostępny bez recepty.

Clotrimazolum Amara

Clotrimazolum Amara to lek w postaci kremu do stosowania miejscowego, który zawiera substancję czynną klotrymazol. Klotrymazol działa przeciwgrzybiczo, zwłaszcza na drożdżaki i dermatofity, które rosną na skórze, włosach i paznokciach powodując różne rodzaje grzybic. Lek jest wskazany do miejscowego leczenia grzybic skóry, łupieżu pstrego oraz zakażeń drożdżakowych skóry i błon śluzowych zewnętrznych narządów płciowych. Clotrimazolum Amara jest dostępny bez recepty.

Clotrimazolum GSK

Clotrimazolum GSK to lek przeciwgrzybiczy dostępny w postaci kremu i tabletek dopochwowych. Substancją czynną jest klotrimazol, który zwalcza zakażenia grzybami chorobotwórczymi. Lek jest stosowany w miejscowym leczeniu zakażeń grzybiczych skóry, a także przy łupieżu pstrym oraz grzybicach wałów paznokciowych. Clotrimazolum GSK jest dostępny bez recepty.

Clotrimazolum Hasco

Clotrimazolum Hasco to lek przeciwgrzybiczy dostępny w postaci kremu do stosowania na skórę. Jego głównym składnikiem jest klotrimazol, który hamuje rozwój większości grzybów powodujących zakażenia skóry u ludzi. Preparat jest wskazany w miejscowym leczeniu grzybic skóry, łupieżu pstrego oraz drożdżakowych zakażeń skóry i błon śluzowych zewnętrznych narządów płciowych. Lek dostępny jest bez recepty.

Clotrimazolum Medana

Clotrimazolum Medana to lek przeciwgrzybiczy w postaci płynu na skórę. Substancją czynną preparatu jest klotrimazol, który jest skuteczny wobec wielu gatunków dermatofitów i drożdżaków. Lek stosuje się w miejscowym leczeniu grzybiczych zakażeń skóry, łupieżu pstrego, grzybic wałów paznokciowych. Clotrimazolum Medana jest dostępny bez recepty.

Clotrimazolum Promedo

Clotrimazolum Promedo to lek przeciwgrzybiczy, który jest skuteczny w leczeniu zakażeń drożdżakowych narządów płciowych, grzybicy skóry i łupieżu pstrego. Zawiera substancję czynną klotrymazol, która zabija większość grzybów wywołujących zakażenia u człowieka. Lek ten występuje w postaci tabletek dopochwowych, kremu lub preparatu do stosowania miejscowego. Jest dostępny na receptę.

Clotrimazolum Ziaja

Clotrimazolum Ziaja to lek w postaci kremu, który zawiera substancję czynną klotrimazol. Klotrimazol jest pochodną imidazolu o działaniu przeciwgrzybiczym. Lek jest skuteczny wobec wielu gatunków dermatofitów i drożdżaków. Stosowany jest miejscowo w zakażeniach drożdżakowych skóry stóp i rąk, oraz zewnętrznych narządów płciowych. Clotrimazolum Ziaja jest dostępny bez recepty.

Dromyc

Jakie są wskazania? Na co stosowany jest ? to lek przeciwgrzybiczy przeznaczony do miejscowego stosowania w uchu. Preparat zawiera klotrymazol, który należy do grupy leków o nazwie imidazole i wykazuje działanie przeciwgrzybicze. Głównym wskazaniem do stosowania jest leczenie grzybiczego zakażenia ucha zewnętrznego, znanego również pod nazwą otomykoza. Lek może być stosowany u pacjentów w różnym wieku – od dzieci powyżej 1 miesiąca życia, przez młodzież,

Fungotac

Fungotac to lek przeciwgrzybiczy w postaci kropli do uszu, który zawiera substancję czynną klotrimazol. Jest skuteczny wobec wielu gatunków dermatofitów i drożdżaków. Preparat jest wskazany w miejscowym leczeniu grzybiczych zakażeń ucha zewnętrznego i środkowego wywołanych przez drożdżaki, pleśnie oraz inne grzyby. Fungotac jest dostępny bez recepty.

Imazol

Imazol to lek o działaniu przeciwpasożytniczym i przeciwzapalnym. Jest dostępny w postaci kremu do stosowania na skórę. Lek jest wskazany w leczeniu trądziku różowatego (grudkowo-krostkowego). Substancję należy nanosić cienką warstwą na zmienioną chorobowo skórę raz na dobę, a czas trwania leczenia powinien wynosić maksymalnie 4 miesiące.

Imazol Plus

Imazol Plus to lek zawierający substancję czynną klotrymazol, który ma działanie przeciwgrzybicze. Jest przeznaczony do stosowania miejscowego na skórę. Lek hamuje rozwój większości grzybów powodujących zakażenia skóry u ludzi. Wskazania do stosowania to grzybicze zakażenia skóry wywołane przez dermatofity, drożdżaki, pleśniaki oraz inne gatunki grzybów: grzybica stóp, grzybica dłoni, grzybica skóry tułowia, grzybica pachwin, łupież pstry. Kandydozy skóry i błon śluzowych zewnętrznych narządów płciowych (Candida vulvitis i balanitis) są również wskazaniami do stosowania tego leku. Imazol Plus jest dostępny bez recepty.

Lotriderm

Lotriderm to lek dostępny na receptę, który zawiera dwa składniki aktywne: betametazonu dipropionian i klotrymazol. Betametazonu dipropionian to silnie działający kortykosteroid, który działa przeciwzapalnie, przeciwświądowo i obkurczająco na naczynia krwionośne. Klotrymazol jest lekiem z grupy imidazoli o miejscowym działaniu przeciwgrzybiczym. Lek jest wskazany w leczeniu grzybicy pachwin, krocza, stóp i nieowłosionej skóry oraz kandydozy z towarzyszącym stanem zapalnym lub współistniejącymi zmianami alergicznymi.

PIROLAM INTIMA Vag

Pirolam Intima Vag to lek dostępny bez recepty, który zawiera substancję czynną klotrymazol. Jest to lek o szerokim zakresie działania przeciwgrzybiczego, skuteczny wobec dermatofitów, drożdżaków i pleśni. Stosowany jest w leczeniu zakażeń pochwy i sromu (żeńskich zewnętrznych narządów płciowych) wywołanych przez mikroorganizmy, takie jak grzyby (zazwyczaj Candida), wrażliwe na klotrymazol. Lek przeznaczony jest do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat.

Triderm

Triderm to lek stosowany w dermatologii, który przynosi ulgę w przypadku różnych schorzeń skórnych. Lek zawiera trzy główne składniki: gentamycynę (antybiotyk), klotrimazol (lek przeciwgrzybiczy) i betametazon (kortykosteroid), które działają synergicznie, zwalczając infekcje bakteryjne, grzybicze oraz łagodząc stany zapalne skóry. Triderm występuje pod postacią maści lub kremu. Jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują zmiany skórne wywołane przez bakterie oraz grzyby, które są wrażliwe na składniki leku.

Zamidine

Zamidine to lek o działaniu antyseptycznym, przeciwbakteryjnym, przeciwgrzybiczym i przeciwpełzakowym. Jest dostępny w różnych formach, takich jak krople do oczu i maść. Znajduje zastosowanie w dermatologii i okulistyce, a także w leczeniu grzybic międzypalcowych. Lek jest dostępny bez recepty.

Klotrymazol – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Klotrymazol – lek przeciwgrzybiczy do stosowania miejscowego o szerokim spektrum działania, pochodna imidazolu. Mechanizm działania klotrymazolu polega na hamowaniu syntezy ergosterolu w komórkach grzybiczych oraz wpływie na jego błonę komórkową. Takie działanie prowadzi do śmierci komórek grzybiczych, takich jak: dermatofity, grzyby pleśniowe i dimorficzne. Wskazaniem do stosowania klotrymazolu jest kandydoza skóry i błon śluzowych narządów płciowych, grzybicze zakażenia ucha środkowego i zewnętrznego oraz różnego rodzaju grzybice skóry m.in. grzybica dłoni, stóp, międzypalcowa, grzybica pachwin, łupież pstry. 

Klotrymazol dostępny jest w postaci kremu, tabletek dopochwowych, kropli do uszu oraz płynu na skórę. Czas trwania leczenia różni się w zależności od miejsca zakażenia i jego wielkości. W przypadku zakażeń grzybiczych skóry zmienione chorobowo miejsce smaruje się 2-3 razy dziennie, lekko wcierając.

Możliwe działania niepożądane: Zazwyczaj są to reakcje miejscowe jak zaczerwienienie, podrażnienie, świąd oraz wysypka. Po podaniu dopochwowym może również wystąpić obrzęk, złuszczanie naskórka narządów płciowych i bóle w obrębie miednicy.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Klotrymazol – przewodnik po substancji przeciwgrzybiczej

Klotrymazol to jeden z najważniejszych i najczęściej stosowanych leków przeciwgrzybiczych w Polsce, który od dziesięcioleci stanowi podstawę leczenia różnorodnych infekcji grzybiczych. Ta syntetyczna pochodna imidazolu, odkryta pod koniec lat 60. XX wieku przez Karla Hienza Buchela z firmy Bayer, została opatentowana w 1972 roku i wprowadzona na rynek niemiecki rok później pod nazwą handlową Canesten. Dzisiaj klotrymazol jest dostępny w aptekach polskich pod wieloma nazwami handlowymi i w różnych postaciach farmaceutycznych, co czyni go łatwo dostępnym i skutecznym rozwiązaniem dla pacjentów borykających się z zakażeniami grzybiczymi skóry, paznokci oraz błon śluzowych narządów płciowych. Substancja ta charakteryzuje się szerokim spektrum działania przeciwgrzybiczego, obejmującym dermatofity, drożdżaki, pleśnie oraz niektóre bakterie. Dzięki swoim właściwościom farmakologicznym, minimalnej absorpcji ogólnoustrojowej oraz dobremu profilowi bezpieczeństwa, klotrymazol stał się lekiem pierwszego wyboru w leczeniu powierzchownych zakażeń grzybiczych, oferując pacjentom skuteczną terapię z możliwością samoleczenia w wielu przypadkach.

Mechanizm działania klotrymazolu

Główny mechanizm działania klotrymazolu polega na uszkadzaniu bariery przepuszczalności błony komórkowej komórek grzyba, poprzez zahamowanie syntezy ergosterolu – jednego z ważnych komponentu budulcowego błony komórkowej, a dokładniej hamując 14-demetylazę lanosterolu (znanej również jako CYP51). Ten unikalny mechanizm czyni klotrymazol niezwykle skutecznym w walce z grzybami, ponieważ ergosterol jest składnikiem charakterystycznym wyłącznie dla błon komórkowych grzybów i nie występuje w komórkach zwierzęcych, co zapewnia selektywność działania i bezpieczeństwo stosowania u ludzi.

Proces niszczenia komórki grzybiczej przez klotrymazol przebiega w kilku etapach. Takie działanie powoduje, że komórka nie jest już w stanie odbudować zamkniętej struktury i dochodzi do lizy (rozkładu) komórki. Hamowana jest też synteza kwasów nukleinowych i polisacharydów. Dodatkowo, klotrymazol wywołuje szereg innych zmian w strukturze komórki grzyba, włączając wakuolizację cytoplazmy, zmniejszenie liczby rybosomów oraz wzrost przepuszczalności błony komórkowej lizosomów. Te wielokierunkowe działania sprawiają, że grzyby nie są w stanie rozwinąć oporności na klotrymazol tak łatwo, jak na niektóre inne leki przeciwgrzybicze.

W zależności od zastosowanego stężenia, klotrymazol może działać grzybostatycznie (hamując wzrost grzybów) lub grzybobójczo (zabijając je). W niższych stężeniach głównie hamuje wzrost i rozmnażanie grzybów, podczas gdy wyższe stężenia prowadzą do całkowitego zniszczenia komórki grzybiczej. Ta charakterystyka pozwala na elastyczne dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta i nasilenia infekcji.

Spektrum działania przeciwgrzybiczego

Klotrymazol wykazuje niezwykle szerokie spektrum działania przeciwgrzybiczego, co czyni go lekiem uniwersalnym w leczeniu większości powierzchownych zakażeń grzybiczych. Wykazuje działanie grzybostatyczne i grzybobójcze na dermatofity, grzyby z rodzajów: Candida, Malassezia, Aspergillus, Cryptococcus neformans, grzyby dimorficzne. Substancja jest szczególnie skuteczna wobec najczęstszych patogenów grzybiczych wywołujących infekcje u ludzi.

W grupie dermatofitów, klotrymazol działa na gatunki takie jak Trichophyton rubrum, Trichophyton mentagrophytes, Epidermophyton floccosum oraz Microsporum canis, które są odpowiedzialne za większość grzybic skóry, włosów i paznokci. Jedynym znany gatunek grzyba oporny na lek to wyizolowane, pojedyncze szczepy Candida guilliermondi, co oznacza, że oporność na klotrymazol jest zjawiskiem wyjątkowo rzadkim.

Działanie przeciwgrzybicze klotrymazolu obejmuje również drożdżaki z rodzaju Candida, szczególnie Candida albicans, która jest głównym sprawcą kandydozy pochwy, jamy ustnej i skóry. Lek wykazuje również aktywność wobec Malassezia furfur, grzyba odpowiedzialnego za łupież pstry, oraz innych drożdżaków i pleśni. Działa również słabo przeciwbakteryjnie na ziarenkowce Gram–dodatnie i przeciwrzęsistkowo, co może być korzystne w przypadku zakażeń mieszanych.

Farmakokinetyka i wchłanianie

Jedna z najważniejszych zalet klotrymazolu to jego minimalna absorpcja ogólnoustrojowa po zastosowaniu miejscowym. Klotrymazol stosowany na skórę wchłania się w ilości nieprzekraczającej 0,5%. W nieco większym stopniu wchłania się z błon śluzowych (około 3%). Największe stężenie osiąga w warstwie rogowej naskórka. Ta charakterystyka farmakokinetyczna jest kluczowa dla bezpieczeństwa stosowania leku.

Po miejscowym zastosowaniu, klotrymazol przenika do naskórka, osiągając wyższe stężenia w warstwie rogowej naskórka oraz w głębszych warstwach skóry. Wchłanianie do układu krążenia jest minimalne. Dzięki temu leczenie jest skuteczne miejscowo, a ryzyko działań niepożądanych ogólnoustrojowych jest praktycznie eliminowane. Klotrymazol gromadzi się głównie w skórze i tkankach, gdzie działa miejscowo, co jest szczególnie korzystne w leczeniu zakażeń skórnych.

Po podaniu miejscowym klotrymazol jest wchłaniany do krwiobiegu w minimalnym stopniu (< 0,1% w postaci 1% kremu na nieuszkodzoną skórę), co zostało udowodnione w badaniach na ludziach z użyciem klotrymazolu znakowanego węglem C-14. Ta minimalna absorpcja systemowa oznacza, że klotrymazol można stosować bezpiecznie przez długi okres bez obawy o działania niepożądane związane z ogólnoustrojowym działaniem leku.

W przypadku podania dopochwowego, absorpcja jest nieco wyższa, ale nadal pozostaje na bezpiecznym poziomie. Z kolei preparat w postaci tabletek dopochwowych wchłania się do surowicy, a jego dystrybucja do narządów i organów jest nieznaczna. Ta charakterystyka pozwala na bezpieczne stosowanie klotrymazolu również w leczeniu kandydozy pochwy.

Wskazania do stosowania klotrymazolu

Klotrymazol znajduje zastosowanie w leczeniu szerokiej gamy zakażeń grzybiczych, co czyni go jednym z najbardziej uniwersalnych leków przeciwgrzybiczych dostępnych w Polsce. Główne wskazania obejmują różnorodne lokalizacje i typy infekcji grzybiczych.

Zakażenia skóry

Stosuje się go w leczeniu grzybic skóry rąk i stóp (również w przypadku grzybicy międzypalcowej i grzybicy stóp z wtórnym zakażeniem, np. u sportowców), tułowia, pachwin, podudzi i nóg wywołanych przez dermatofity. Grzybica stóp, zwana również stopą atletów, jest jedną z najczęstszych infekcji grzybiczych, szczególnie u osób aktywnych fizycznie i sportowców. Klotrymazol skutecznie eliminuje grzyby odpowiedzialne za te zakażenia i zapobiega ich nawrotom.

łupieżu pstrego oraz drożdżakowych zakażeń skóry i błon śluzowych zewnętrznych narządów płciowych (warg sromowych oraz napletka i żołędzi). Łupież pstry to charakterystyczne zakażenie wywołane przez Malassezia furfur, objawiające się odbarwionymi lub przebarwionymi plamami na skórze, szczególnie w okolicach tułowia.

Zakażenia narządów płciowych

Klotrymazol jest lekiem pierwszego wyboru w leczeniu kandydozy narządów płciowych u zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Leczy się nią grzybicze zapalenie błon śluzowych narządów płciowych (zapalenie sromu i pochwy) oraz zakażenie żołędzi prącia wywołane przez drożdżaki. Kandydoza pochwy to jedno z najczęstszych zakażeń u kobiet, charakteryzujące się świądem, pieczeniem i charakterystycznymi upławami.

Inne wskazania

wspomagająco przy odparzeniach (pieluszkowym zapaleniu skóry) i przy zakażeniu dróg moczowych u pacjentów z cewnikiem. Pieluszkowe zapalenie skóry często ma podłoże grzybicze, szczególnie u niemowląt, gdzie wilgotne środowisko sprzyja rozwojowi drożdżaków.

klotrimazol w postaci płynu / kremu / maści na skórę – grzybice wałów okołopaznokciowych, drożdżyce, łupież pstry, grzybicze zakażenia skóry wywołane przez dermatofity; klotrimazol w postaci tabletek / globulek dopochwowych – grzybicze zapalenie pochvy i sromu, zakażenia wywołane przez drobnoustroje odporne na działanie nystatyny; klotrimazol w postaci płynu do ucha – drożdżakowe zapalenie ucha zewnętrznego i środkowego (drożdżakami z rodzaju Candida), zakażenie grzybami typu Aspergillus oraz innymi.

Dostępne preparaty w Polsce

W polskich aptekach dostępnych jest wiele preparatów zawierających klotrymazol w różnych postaciach farmaceutycznych, co pozwala na optymalne dopasowanie leczenia do typu i lokalizacji infekcji.

Preparaty dostępne bez recepty

Nazwa preparatu Postać Stężenie Zastosowanie
Clotrimazolum GSK Krem 1% (10 mg/g) Zakażenia skóry
Clotrimazolum Aflofarm Krem 1% (10 mg/g) Zakażenia skóry
Clotrimazolum Hasco Krem 1% (10 mg/g) Zakażenia skóry
Canesten Kapsułki dopochwowe 500 mg Kandydoza pochvy
Pirolam Intima Vag Tabletki dopochwowe 500 mg Kandydoza pochvy
Fungotac Krople do uszu Zakażenia ucha

Preparaty na receptę

Nazwa preparatu Postać Skład Zastosowanie
Clotrimazolum GSK Tabletki dopochwowe 100 mg klotrymazolu Kandydoza pochvy
Triderm Maść/krem Klotrymazol + betametazon + gentamycyna Zakażenia mieszane
Clotidal Krem dopochwowy Klotrymazol Kandydoza pochvy
Clotidal Max Tabletki dopochwowe 500 mg klotrymazolu Kandydoza pochvy

Dawkowanie i sposób stosowania

Sposób stosowania klotrymazolu zależy od postaci leku i lokalizacji infekcji. Prawidłowe dawkowanie jest kluczowe dla skuteczności terapii i zapobiegania nawrotom infekcji.

Preparaty do stosowania na skórę

Krem należy nakładać cienką warstwą na zmienione chorobowo miejsca 2 lub 3 razy na dobę. Lek należy stosować jednocześnie na wszystkie zakażone miejsca. Przed aplikacją należy dokładnie oczyścić i osuszyć chorobowo zmienione miejsca. Preparat należy lekko wmasować w skórę, unikając intensywnego pocierania, które może dodatkowo podrażnić już uszkodzoną skórę.

Kuracja clotrimazolem w postaci kremu trwa zwykle około 4 tygodni w przypadku zmian na skórze i 1-2 tygodni w przypadku błon śluzowych. Kluczowe jest kontynuowanie terapii przez zalecany okres, nawet po ustąpieniu objawów, aby zapobiec nawrotowi infekcji.

Preparaty dopochwowe

1 kapsułka dopochwowa Canesten, w dawce jednorazowej, stosowana wieczorem. Zalecana dawka to 1 tabletka dopochwowa, głęboko dopochwowo, przed snem. Aplikację najlepiej wykonać w pozycji leżącej, głęboko wprowadzając tabletkę lub kapsułkę do pochwy, najlepiej za pomocą dołączonego aplikatora jednorazowego użytku.

Preparaty do uszu

Co ciekawe, istnieje także klotrimazol w formie kropli do uszu. Jest to jedyny preparat bez recepty polecany przy infekcji grzybiczej ucha – nazywa się Fungotac. Lek stosuje się 2-3 razy na dobę, podając 2-3 krople do wnętrza ucha.

Leczenie farmakologiczne zakażeń grzybiczych

Klotrymazol odgrywa kluczową rolę w farmakoterapii zakażeń grzybiczych jako lek pierwszego rzutu w większości powierzchownych infekcji. Strategia leczenia farmakologicznego zakażeń grzybiczych opiera się na kilku podstawowych zasadach, uwzględniających rodzaj patogenu, lokalizację infekcji oraz stan ogólny pacjenta.

W leczeniu grzybic skóry stosuje się głównie preparaty miejscowe, wśród których klotrymazol zajmuje pozycję lidera. Alternatywne substancje czynne to mikonazol, ketokonazol, terbinafina oraz cyklopiroks. Klotrymazol wykazuje działanie przeciwgrzybicze wobec wszystkich grzybów chorobotwórczych. Jest często stosowany w leczeniu zakażeń grzybiczych pochwy. Natomiast mikonazol stosuje się przede wszystkim na skórę oraz błony śluzowe jamy ustnej i gardła.

W terapii kandydozy narządów płciowych klotrymazol konkuruje z nystatyną, natamycyną oraz systemowymi preparatami azolowymi jak flukonazol. Klotrimazol i nystatyna to substancje o działaniu przeciwgrzybiczym występujące zarówno w preparatach gotowych jak i lekach recepturowych. Klotrimazol i nystatyna mają różny mechanizm działania, inny zakres skuteczności a ich jednoczesne stosowanie powoduje wzajemne osłabienie aktywności leczniczej.

W przypadkach opornych lub nawracających infekcji, lekarze mogą zastosować kombinacje leków, jak Triderm zawierający klotrymazol, betametazon (kortykosteroid) oraz gentamycynę (antybiotyk), który skutecznie radzi sobie z zakażeniami mieszanymi, bakteryjno-grzybiczymi. Dla pacjentów z obniżoną odpornością lub zakażeniami o charakterze systemowym konieczne może być włączenie doustnych leków przeciwgrzybiczych takich jak itrakonazol, flukonazol czy worykonazol.

Ważnym aspektem farmakoterapii jest również profilaktyka nawrotów, szczególnie u pacjentów predysponowanych do zakażeń grzybiczych. W takich przypadkach klotrymazol może być stosowany okresowo jako lek zapobiegający nawrotom kandydozy czy grzybicy stóp u sportowców.

Działania niepożądane i przeciwwskazania

Klotrymazol charakteryzuje się bardzo dobrym profilem bezpieczeństwa, a działania niepożądane występują rzadko i mają głównie charakter miejscowy. Dzięki minimalnej absorpcji ogólnoustrojowej, ryzyko systemowych działań niepożądanych jest praktycznie znikome.

Najczęstsze działania niepożądane

świąd, wysypka, pęcherze, złuszczanie się naskórka, uczucie bólu lub dyskomfortu, pieczenie, kłucie, obrzęk, podrażnienie, rumień. Te objawy występują głównie w miejscu aplikacji i zazwyczaj mają charakter przemijający. podanie na zewnętrzne (na skórę): miejscowe reakcje alergiczne, jak świąd, pieczenie, kłucie i podrażnienie w miejscu podania leku.

Działania niepożądane po podaniu dopochwowym

podanie dopochwowe: swędzenie, łuszczenie się skóry wokół narządów rodnych i ich zaczerwienienie, opuchlizna, wykwity skórne, podrażnienie i uczucie dyskomfortu, pieczenie, ból miednicy mniejszej, ból brzucha, krwotok z narządów rodnych. Często może wystąpić pieczenie. Niezbyt często: ból brzucha, swędzenie, zaczerwienienie skóry i (lub) podrażnienie. Rzadko: reakcje alergiczne, obrzęk, wysypka skórna, krwawienie z pochvy.

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na klotrymazol lub na którąkolwiek substancję pomocniczą to główne przeciwwskazanie do stosowania leku. Możliwe jest występowanie krzyżowej nadwrażliwości klotrymazolu z innymi pochodnymi azolowymi o działaniu przeciwgrzybiczym takimi jak: itrakonazol, flukonazol, ketokonazol, mikonazol.

Ostrzeżenia specjalne

Alkohol cetostearylowy i alkohol benzylowy mogą powodować reakcje skórne, które są składnikami pomocniczymi wielu preparatów z klotrymazolem. Małe jest prawdopodobieństwo przedawkowania klotrimazolu, ponieważ lek ten czy po podaniu na skórę (błonę śluzową) na większą powierzchnię czy dopochwowo, nie stwarza zagrożenia ostrego zatrucia.

Interakcje z innymi lekami

Klotrymazol może wchodzić w interakcje z innymi lekami stosowanymi miejscowo, co może wpływać na skuteczność terapii. Znajomość tych interakcji jest istotna dla optymalizacji leczenia.

Antagonizm z antybiotykami polienowymi

Klotrimazolu nie należy łączyć z antybiotykami polienowymi, tj. nystatyną i natamycyną, a także z amfoterycyną B, ponieważ lek osłabia ich działanie. Clotrimazol może hamować ich działanie, co wynika z rozkładu wiązań polienowych tych związków. Ta interakcja ma charakter farmakodynamiczny i może znacznie obniżyć skuteczność terapii przeciwgrzybiczej.

Wpływ kortykosteroidów

Natomiast działanie klotrimazolu jest zmniejszane przy równoczesnym stosowaniu zewnętrznie miejscowo glikokortykosteroidów. Kortykosteroidy mogą osłabiać miejscową odpowiedź immunologiczną i wpływać na penetrację klotrymazolu do tkanek.

Interakcje z immunosupresantami

Łączne stosowanie dopochwowo klotrymazolu i doustnie takrolimusu lub syrolimusu może powodować wzrost stężenia doustnych leków w osoczu krwi. Podczas terapii skojarzonej trzeba zwrócić uwagę, czy u pacjentki nie występują objawy przedawkowania takrolimusu lub syrolimusu. Ta interakcja wymaga szczególnej ostrożności i monitorowania stężenia leków w osoczu.

Wpływ na środki antykoncepcyjne

Klotrymazol stosowany miejscowo może osłabiać skuteczność mechanicznych środków antykoncepcyjnych wykonanych z lateksu. Należy stosować alternatywne metody antykoncepcyjne podczas leczenia klotrymazolem i przez 5 dni po jego zakończeniu. Dotyczy to prezerwatyw i krążków dopochwowych, które mogą ulec uszkodzeniu pod wpływem składników preparatu.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia

Bezpieczeństwo stosowania klotrymazolu w okresie ciąży i laktacji jest szczególnie istotne, ponieważ infekcje grzybicze często występują u kobiet w tym okresie.

Stosowanie w ciąży

Klotrymazol nie powinien być stosowany w pierwszym trymestrze ciąży, aczkolwiek, w przeprowadzonych badaniach epidemiologicznych dowiedziono, że lek ten nie wpływa negatywnie na rozwój płodu i ciąży. Klotrymazol można stosować w kolejnych trymestrach jeśli wcześniej rozważono, czy korzyści dla matki jest przeważająca nad zagrożeniem dla dziecka.

Badania kliniczne wykonane u ciężarnych w II i III trymestrze ciąży nie wykazały szkodliwego wpływu podawanego dopochwowo klotrymazolu na płód. Badania na zwierzętach również potwierdziły bezpieczeństwo stosowania klotrymazolu w zalecanych dawkach terapeutycznych.

Stosując lek Canesten w ciąży, nie należy używać aplikatora dołączonego do opakowania – kapsułkę należy umieścić w pochwie za pomocą palca, aby zapobiec urazom szyjki macicy.

Stosowanie podczas karmienia

Klotrymazol może być stosowany przez kobiety karmiące piersią. Badania farmakokinetyczne wykazały, że klotrymazol w minimalnym stopniu wchłania się do układu krążenia przez nieuszkodzoną lub objętą stanem zapalnym skórę, co oznacza, że przenikanie do mleka matki jest mało prawdopodobne. Jeśli klotrymazol jest stosowany miejscowo w okolicy brodawki sutkowej, należy umyć pierś przed karmieniem dziecka.

Zalecenia praktyczne dla pacjentów

Skuteczność leczenia klotrymazolem w dużej mierze zależy od właściwego stosowania leku i przestrzegania zasad higieny. Pacjenci powinni być poinformowani o kluczowych aspektach terapii.

Zasady stosowania preparatów

  • Dokładne oczyszczenie chorobowo zmienionego miejsca przed aplikacją leku
  • Nakładanie cienkiej warstwy preparatu na całą powierzchnię zakażenia oraz na zdrową skórę w promieniu 2-3 cm wokół ogniska
  • Regularne stosowanie zgodnie z zaleceniami, bez pomijania dawek
  • Kontynuacja terapii przez zalecany okres, nawet po ustąpieniu objawów

Zasady higieny podczas leczenia

Podczas leczenia grzybicy skóry zaleca się noszenie przewiewnej odzieży i obuwia, jak również codzienną zmianę odzieży stykającej się z chorą skórą oraz ręczników (należy je prać w temp. 90° C; zaleca się stosowanie ręczników jednorazowych). Nie należy drapać miejsc objętych stanem chorobowym, ponieważ sprzyja to rozprzestrzenianiu się grzyba.

Kiedy skonsultować się z lekarzem

  • Brak poprawy po tygodniu stosowania leku zgodnie z zaleceniami
  • Nasilenie objawów podczas terapii
  • Częste nawroty infekcji (więcej niż 4 epizody w roku)
  • Gorączka i objawy ogólne towarzyszące infekcji miejscowej
  • Krwawienia, ból lub inne niepokojące objawy podczas leczenia kandydozy pochvy

W kandydozie narządów płciowych równoczesne leczenie partnerów seksualnych należy stosować tylko w przypadku występowania u nich objawów klinicznych.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy klotrymazol można stosować u dzieci?

Clotrimazolum Aflofarm nie jest zalecany dla dzieci poniżej 11 roku życia z powodu ryzyka nadwrażliwości i braku badań klinicznych. Bezpieczne alternatywy to nystatyna, mikonazol i terbinafina. U dzieci starszych klotrymazol można stosować pod nadzorem lekarza lub farmaceuty.

Ile trwa leczenie klotrymazolem?

Długość terapii zależy od lokalizacji infekcji. Lek należy stosować przez okres 2 do 4 tygodni, nawet jeśli objawy choroby ustąpią. Nieprzestrzeganie tego zalecenia grozi nawrotem zakażenia. W przypadku kandydozy pochvy często wystarcza leczenie jednorazowe lub kilkudniowe.

Czy można stosować klotrymazol z innymi lekami przeciwgrzybiczymi?

Jednoczesne użycie substancji nie jest zalecane, gdyż osłabia aktywności leczniczą. Szczególnie należy unikać łączenia z nystatyną i natamycyną, ponieważ klotrymazol może hamować ich działanie.

Czy klotrymazol wpływa na skuteczność antykoncepcji?

Stosując leki z klotrimazolem dopochwowo i lub na skórę w okolicach narządów rodnych, należy pamiętać, że mogą zmniejszać skuteczność mechanicznych środków antykoncepcyjnych, takich jak prezerwatywy i krążki domaciczne. Podczas terapii klotrimazolem oraz do pięciu dni po jej zakończeniu, należy zastosować alternatywne metody antykoncepcyjne.

Co zrobić w przypadku przypadkowego połknięcia klotrymazolu?

W razie przypadkowego połknięcia kapsułki dopochwowej, należy skontaktować się z lekarzem. Objawy przedawkowania mogą obejmować zawroty głowy, nudności i wymioty. W przypadku przypadkowego podania doustnego należy zastosować leczenie objawowe.

Czy można prowadzić pojazdy podczas stosowania klotrymazolu?

Klotrymazol nie ma wpływu lub wywiera nieistotny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Lek stosowany miejscowo nie wpływa na sprawność psychomotoryczną pacjenta.

Kiedy można spodziewać się poprawy stanu zdrowia?

Pierwsze oznaki poprawy powinny być widoczne już po kilku dniach regularnego stosowania. Jeśli po upływie 7 dni objawy nie ustąpią lub nasilą się, należy skontaktować się z lekarzem. Pełne wyleczenie może wymagać kilku tygodni terapii, szczególnie w przypadku uporczywych grzybic skóry.

Bibliografia

  1. Sawyer PR, Brogden RN, Pinder RM, Speight TM, Avery GS. Clotrimazole: a review of its antifungal activity and therapeutic efficacy. Drugs. 1975;9(6):424-47. PMID: 1097234
  2. Crowley PD, Gallagher HC. Clotrimazole as a pharmaceutical: past, present and future. J Appl Microbiol. 2014 Sep;117(3):611-7. PMID: 24863842