Clarelux

Clarelux to lek dermatologiczny dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie propionian klobetazolu. Jest to silny kortykosteroid przeznaczony do stosowania miejscowego. Lek ten jest stosowany do krótkotrwałego leczenia dermatoz owłosionej skóry głowy, takich jak łuszczyca, które nie odpowiadają zadowalająco na leczenie słabiej działającymi kortykosteroidami.

Clobederm

Clobederm to silny glikokortykosteroid stosowany miejscowo na skórę, dostępny w postaci maści i kremu. Substancją czynną leku jest propionian klobetazolu. Lek wykazuje bardzo silne działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe, przeciwalergiczne i obkurczające naczynia krwionośne. Stosowany jest do leczenia ostrych i ciężkich stanów zapalnych skóry, takich jak łuszczyca, wyprysk kontaktowy czy atopowe zapalenie skóry. Clobederm jest dostępny na receptę.

CLOBETASOL PROPIONATE BELUPO

Clobetasol propionate Belupo to silny kortykosteroid stosowany miejscowo w leczeniu umiarkowanej łuszczycy owłosionej skóry głowy u dorosłych. Zawiera klobetazol propionian, który skutecznie redukuje zaczerwienienie, swędzenie i stan zapalny związany z chorobami skóry. Dzięki precyzyjnemu działaniu łagodzi objawy łuszczycy, przywracając komfort i poprawiając kondycję skóry głowy. Lek dostępny jest w formie szamponu, kremu lub maści, umożliwiając dostosowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Clobex

Clobex to lek stosowany miejscowo, który zawiera substancję czynną propionian klobetazolu, będący silnym kortykosteroidem. Wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe i obkurczające naczynia krwionośne. Lek jest wskazany do miejscowego leczenia łuszczycy owłosionej skóry głowy o umiarkowanym nasileniu u dorosłych. Clobex jest dostępny na receptę.

Dermovate

Dermovate to lek dermatologiczny, który zawiera substancję czynną klobetazolu propionian. Jest to kortykosteroid o bardzo silnym działaniu przeciwzapalnym. Dermovate jest przeznaczony do miejscowego leczenia chorób skóry reagujących na leczenie kortykosteroidami, takich jak łuszczyca (z wyjątkiem zmian uogólnionych), liszaj płaski, toczeń rumieniowaty krążkowy, nawracający wyprysk, oraz inne choroby skóry, które są trudne w leczeniu i odporne na działanie słabszych kortykosteroidów. Lek ten jest dostępny na receptę.

Infilea

Infilea to lek, którego substancją czynną jest klobetazol propionian, należący do grupy steroidów. Dzięki niemu można skutecznie zmniejszyć zaczerwienienie, obrzęk i podrażnienie skóry. Lek ten jest stosowany w celu łagodzenia objawów niektórych chorób skóry u dorosłych i osób starszych. Wśród tych chorób skóry znajdują się między innymi łuszczyca, która charakteryzuje się pogrubiałymi obszarami zmienionej zapalnie, zaczerwienioną skórą i srebrzystymi łuskami, oraz pemfigoid pęcherzowy, rzadka choroba skóry, która objawia się dużymi, wypełnionymi płynem pęcherzami występującymi w miejscach częstego zginania, takich jak podbrzusze, górna część ud lub doły pachowe. Krem Infilea jest szczególnie skuteczny w leczeniu wilgotnych i sączących powierzchni skórnych.

Novate

Novate to lek w postaci maści, który zawiera propionian klobetazolu – kortykosteroid (hormon kory nadnerczy) do stosowania miejscowego o bardzo silnym działaniu. Klobetazol działa bardzo silnie przeciwzapalnie, przeciwświądowo i obkurczająco na naczynia krwionośne. Stosowany jest w doraźnym leczeniu najbardziej opornych dermatoz, takich jak łuszczyca (z wyjątkiem rozległej postaci wysiękowej), liszaj płaski, liszaj rumieniowaty przewlekły oraz innych dermatoz, których leczenie kortykosteroidami o słabszym działaniu okazało się nieskuteczne. Jest dostępny na receptę.

Klobetazol – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Klobetazol – lek należący do grupy kortykosteroidów stosowanych miejscowo. Mechanizm działania klobetazolu polega na wielokierunkowym wpływie hamującym reakcje alergiczne. Ponadto lek wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwświądowe oraz obkurczające naczynia krwionośne.  Wskazaniem do stosowania klobetazolu jest łuszczyca, łojotokowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, liszaj płaski, wyprysk, świąd odbytu i sromu, oparzenia, świerzbiączka.  

Klobetazol dostępny jest w postaci maści, kremu, roztworu na skórę oraz szamponu leczniczego. Należy unikać długotrwałego stosowania leku na chorobowe zmienione miejsce.

Możliwe działania niepożądane: miejscowe pieczenie skóry, ból skóry, podrażnienie, świąd, miejscowy zanik skóry, teleangiektazja, ścieńczenie skóry, zmarszczki na skórze, przesuszenie skóry, przebarwienia, nadmierne owłosienie, kontaktowe alergiczne zapalenie skóry, łuszczyca krostkowa, rumień, wysypka, pokrzywka.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Klobetazol – przewodnik po silnym kortykosteroidzie w dermatologii

Klobetazol to jeden z najsilniej działających kortykosteroidów stosowanych miejscowo w dermatologii, będący prawdziwym przełomem w leczeniu uporczywych i opornych na terapię schorzeń skóry. Ten syntetyczny niefluorowany glikokortykosteroid o bardzo dużej sile działania stanowi skuteczną broń w walce z przewlekłymi stanami zapalnymi skóry, które nie odpowiadają na słabiej działające preparaty. Wprowadzony do lecznictwa w 1976 roku w Szwajcarii przez firmę GlaxoSmithKline, klobetazol szybko zdobył uznanie dermatologów na całym świecie dzięki swojej wyjątkowej skuteczności. W Polsce dostępny jest wyłącznie na receptę lekarską, co gwarantuje bezpieczne stosowanie tego potężnego leku pod nadzorem specjalisty. Jego zastosowanie wykracza poza zwykłe stany zapalne – to lek ostatniej instancji, gdy inne kortykosteroidy zawodzą, oferujący nadzieję pacjentom z najcięższymi postaciami chorób skóry.

Mechanizm działania klobetazolu

Klobetazol propionian należy do grupy IV kortykosteroidów, charakteryzującej się najsilniejszym działaniem przeciwzapalnym spośród wszystkich miejscowo stosowanych preparatów steroidowych. Jego unikalny mechanizm działania opiera się na wielokierunkowym wpływie na procesy zapalne zachodzące w skórze.

Podstawą działania klobetazolu jest pobudzenie syntezy białek zwanych lipokortynami, które hamują aktywność fosfolipazy A2. Ten kluczowy enzym odpowiada za uwalnianie kwasu arachidonowego z fosfolipidów błonowych, który jest prekursorem wielu mediatorów stanu zapalnego, w tym prostaglandyn i leukotrienów. Przez hamowanie tego procesu klobetazol znacząco ogranicza produkcję substancji prozapalnych.

Lek wykazuje również silne działanie na poziomie komórkowym:

  • Hamuje migrację i aktywację eozynofilów oraz neutrofilów
  • Zmniejsza gęstość komórek tucznych w obrębie zmian skórnych
  • Ogranicza wytwarzanie cytokin prozapalnych przez limfocyty, monocyty i komórki tuczne
  • Hamuje późne fazy reakcji alergicznych

Charakterystyczne dla klobetazolu jest także jego działanie obkurczające naczynia krwionośne, co nie tylko przyczynia się do zmniejszenia obrzęku i rumienia, ale także ogranicza wchłanianie leku do krążenia ogólnoustrojowego, zwiększając bezpieczeństwo terapii miejscowej.

Wskazania do stosowania

Klobetazol jest przeznaczony do krótkotrwałego leczenia chorób skóry wrażliwych na działanie kortykosteroidów, szczególnie tych opornych na słabiej działające preparaty. Lista wskazań obejmuje szerokie spektrum dermatologicznych jednostek chorobowych.

Główne wskazania to:

  • Łuszczyca – w tym umiarkowana łuszczyca owłosionej skóry głowy
  • Atopowe zapalenie skóry (AZS) – szczególnie w ciężkich postaciach
  • Łojotokowe zapalenie skóry – gdy inne kortykosteroidy są nieskuteczne
  • Różne postacie wyprysków:
    • Wyprysk kontaktowy z nasilonym odczynem zapalnym lub lichenizacją
    • Wyprysk tarczowaty
    • Ostry wyprysk alergiczny
    • Nawracający wyprysk
  • Choroby układowe skóry:
    • Liszaj płaski, szczególnie przerostowy
    • Toczeń rumieniowaty krążkowy
    • Liszaj rumieniowaty przewlekły
  • Inne stany:
    • Świąd odbytu i sromu
    • Świerzbiączka
    • Ciężkie oparzenia słoneczne

Klobetazol stosuje się zwykle wtedy, gdy leczenie kortykosteroidami o słabszym działaniu nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Jest to lek „ostatniej instancji” w miejscowej terapii steroidowej.

Formy farmaceutyczne i dawkowanie

Klobetazol dostępny jest w różnych postaciach farmaceutycznych, co pozwala na optymalne dostosowanie terapii do lokalizacji i charakteru zmian skórnych:

Postać leku Zastosowanie Dawkowanie
Maść Suche, hiperkeratotyczne zmiany 1-2 razy dziennie, cienka warstwa
Krem Wilgotne powierzchnie skórne 1-2 razy dziennie na zmienione obszary
Roztwór Owłosiona skóra głowy 2 razy dziennie do uzyskania poprawy
Piana Dermatozy owłosionej skóry głowy 2 razy dziennie, maks. 50g/tydzień
Szampon leczniczy Łuszczyca skóry głowy Według zaleceń lekarza

Zasady bezpiecznego stosowania:

  • Maksymalny czas leczenia: zwykle 2-4 tygodnie
  • Maksymalna dawka tygodniowa: 50 gramów
  • Częstotliwość: 1-2 razy dziennie
  • Sposób aplikacji: nakładać cienką warstwę wyłącznie na zmienione chorobowo miejsca

Szczególne wskazówki:

  • Na twarz stosować maksymalnie 5 dni
  • Unikać stosowania pod opatrunkami okluzyjnymi (wyjątek: dermatozy z hiperkeratozą)
  • W leczeniu podtrzymującym można stosować 1-2 razy w tygodniu
  • Przy zaostrzeniach można ponownie zastosować, ale tylko krótkotrwale

Leczenie farmakologiczne chorób skóry – rola klobetazolu

W polskiej praktyce dermatologicznej klobetazol odgrywa kluczową rolę jako kortykosteroid najwyższej klasy potencji. Jest wykorzystywany w kompleksowym leczeniu farmakologicznym chorób skóry, często w połączeniu z innymi substancjami czynnymi.

Atopowe zapalenie skóry (AZS)

W leczeniu AZS klobetazol stosuje się w najcięższych przypadkach, gdy:

  • Hydrokortynzon (słaby kortykosteroid) okazuje się nieskuteczny
  • Mometazon lub betametazon (średniej siły) nie przynoszą poprawy
  • Występują lichenizowane zmiany skórne wymagające silnego działania

Często łączy się go z inhibitorami kalcyneuryny (takrolimus, pimecrolimus) w terapii sekwencyjnej.

Łuszczyca

W leczeniu łuszczycy klobetazol stanowi podstawę terapii miejscowej, szczególnie skuteczny w połączeniu z:

  • Analogami witaminy D3 (kalcypotriol, tazarotene)
  • Kwasem salicylowym – w preparatach z hiperkeratozą
  • Preparatami dziegciowymi – w terapii długoterminowej

Wyprysk kontaktowy

W ostrych postaciach wyprysków stosuje się klobetazol w połączeniu z:

  • Antyhistaminkami doustnie (cetyryzyna, loratedyna)
  • Antybiotykami miejscowymi (mupirocyna) przy nadkażeniach
  • Emolientami między aplikacjami steroydu

Liszaj płaski

Terapia obejmuje klobetazol wraz z:

  • Retinoidami miejscowymi (tretynoina)
  • Immunomodulatorami w przypadkach opornych
  • Antyseptykkami przy zmianach w jamie ustnej

Działania niepożądane i bezpieczeństwo stosowania

Klobetazol, będąc najsilniej działającym kortykosteroidem miejscowym, może powodować szereg działań niepożądanych, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu lub aplikacji na duże powierzchnie ciała.

Miejscowe działania niepożądane:

Bardzo często występujące:

  • Uczucie pieczenia i kłucia skóry
  • Świąd i podrażnienie
  • Suchość skóry

Często występujące:

  • Zanik tkanki podskórnej (atrofia skóry)
  • Teleangiektazje (rozszerzone naczynia krwionośne)
  • Ścieńczenie skóry i zmarszczki
  • Rozstępy (szczególnie przy długotrwałym stosowaniu)
  • Nadmierne owłosienie lub łysienie
  • Zmiany pigmentacyjne skóry

Rzadko występujące:

  • Zmiany trądzikopodobne
  • Zapalenie mieszków włosowych
  • Wtórne zakażenia bakteryjne, wirusowe lub grzybicze
  • Kontaktowe alergiczne zapalenie skóry
  • Zaostrzenie łuszczycy (łuszczyca krostkowa)

Działania ogólnoustrojowe:

Przy wchłanianiu systemowym mogą wystąpić:

Zaburzenia endokrynologiczne:

  • Hiperglikemia i cukromocz
  • Hamowanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza
  • Objawy zespołu Cushinga
  • Zaburzenia wzrostu i rozwoju u dzieci

Inne działania systemowe:

  • Nadciśnienie tętnicze
  • Obrzęki
  • Spadek odporności organizmu
  • Zaburzenia widzenia (zaćma, jaskra)
  • Osteoporoza (przy długotrwałym stosowaniu)

Grupy szczególnego ryzyka:

Dzieci: większe ryzyko wchłaniania systemowego ze względu na większy stosunek powierzchni skóry do masy ciała.

Seniorzy: zwiększone ryzyko atrofii skóry i powolniejsza regeneracja.

Pacjenci z zaburzeniami wątroby/nerek: spowolniony metabolizm i eliminacja leku.

Przeciwwskazania i ostrzeżenia

Bezwzględne przeciwwskazania:

  • Nadwrażliwość na klobetazol lub inne kortykosteroidy
  • Bakteryjne, wirusowe i grzybicze zakażenia skóry
  • Trądzik różowaty
  • Dermatoza okołoustna
  • Świąd bez stanu zapalnego
  • Stosowanie u niemowląt poniżej 12 miesięcy (w przypadku niektórych postaci)

Względne przeciwwskazania i ostrzeżenia:

  • Ciąża i laktacja: stosować tylko w wyjątkowych przypadkach, unikać aplikacji na piersi
  • Stosowanie na twarz: maksymalnie 5 dni, z największą ostrożnością
  • Duże powierzchnie ciała: ryzyko wchłaniania systemowego
  • Stosowanie z opatrunkami okluzyjnymi: tylko w wyjątkowych przypadkach
  • Choroby układu odpornościowego: zwiększone ryzyko infekcji

Interakcje lekowe

Klobetazol może wchodzić w interakcje z różnymi grupami leków, szczególnie gdy dochodzi do jego wchłaniania systemowego.

Ważne interakcje:

Inhibitory CYP3A4:

  • Itrakonazol, ritonawir, diltiazem
  • Skutek: zwiększone działanie systemowe kortykosteroidów
  • Zalecenie: ostrożność i monitorowanie pacjenta

Leki immunosupresyjne:

  • Skutek: nasilenie immunosupresji
  • Zalecenie: unikać jednoczesnego stosowania

Szczepionki:

  • Skutek: osłabiona odpowiedź immunologiczna
  • Zalecenie: odroczenie szczepień podczas terapii

NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne):

  • Skutek: zwiększone ryzyko owrzodzeń przewodu pokarmowego
  • Zalecenie: ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu

Preparaty klobetazolu dostępne w Polsce

W polskich aptekach dostępnych jest kilka preparatów zawierających klobetazol, wszystkie wydawane wyłącznie na receptę:

Popularne preparaty handlowe:

  • Dermovate (GlaxoSmithKline) – maść, krem, roztwór na skórę
  • Clobederm (Polfa) – maść, krem
  • Novate – maść, krem
  • Clobetaxon (Hasco-Lek) – maść
  • Clobex – szampon leczniczy
  • Clarelux – piana na skórę
  • Infilea – krem, szampon
  • Clobetasol Propionate Belupo – różne formy

Wszystkie preparaty zawierają klobetazol w stężeniu 0,05% (0,5 mg/g), co stanowi standardowe stężenie terapeutyczne dla tej substancji czynnej.

Monitorowanie terapii

Podczas stosowania klobetazolu konieczne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta:

Kontrole miejscowe:

  • Ocena stopnia poprawy zmian skórnych
  • Obserwacja objawów atrofii skóry
  • Kontrola występowania teleangiektazji
  • Monitoring wtórnych zakażeń

Kontrole systemowe (przy długotrwałym stosowaniu):

  • Poziom glukozy we krwi
  • Ciśnienie tętnicze
  • Ocena osi podwzgórze-przysadka-nadnercza
  • U dzieci: kontrola wzrostu i rozwoju

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak długo można bezpiecznie stosować klobetazol?

Standardowy okres leczenia to 2-4 tygodnie. Na twarzy stosowanie nie powinno przekraczać 5 dni. W przypadku konieczności dłuższego leczenia lekarz może zalecić stosowanie 1-2 razy w tygodniu w terapii podtrzymującej.

Czy można stosować klobetazol u dzieci?

Tak, ale z wielką ostrożnością i pod ścisłym nadzorem lekarskim. Niektóre preparaty są przeciwwskazane u dzieci poniżej 12 miesięcy. U dzieci zwiększone jest ryzyko działań systemowych ze względu na większy stosunek powierzchni skóry do masy ciała.

Co robić w przypadku przypadkowego przedawkowania?

Ostre przedawkowanie jest mało prawdopodobne. W przypadku przewlekłego nadmiernego stosowania należy stopniowo odstawiać lek i ewentualnie zastąpić go słabszym kortykosteroidem. Przy objawach hiperkortyzolizmu konieczna jest konsultacja lekarska.

Czy można stosować klobetazol w ciąży?

Nie zaleca się stosowania w ciąży. Badania na zwierzętach wykazały działanie teratogenne. Stosowanie jest możliwe tylko wtedy, gdy korzyści zdecydowanie przewyższają ryzyko, pod ścisłą kontrolą lekarza.

Dlaczego klobetazol nie jest dostępny bez recepty?

Ze względu na silne działanie i ryzyko poważnych działań niepożądanych, klobetazol jest dostępny wyłącznie na receptę. Wymaga to odpowiedniego nadzoru medycznego i właściwej diagnostyki przed rozpoczęciem leczenia.

Czy można stosować klobetazol jednocześnie z innymi lekami na skórę?

Tak, często stosuje się go w połączeniu z emolientami (po aplikacji steroidu) lub innymi preparatami dermatologicznymi. Zawsze należy jednak skonsultować takie połączenie z lekarzem lub farmaceutą.

Co robić, gdy klobetazol przestaje działać?

Może to oznaczać rozwój oporności lub niewłaściwą diagnozę. Należy skonsultować się z dermatologiem, który może zalecić przerwę w leczeniu, zmianę preparatu lub rewizję diagnozy.

Czy można używać klobetazolu na skórę głowy?

Tak, dostępne są specjalne formy (szampony, roztwory) przeznaczone do stosowania na owłosioną skórę głowy. Po zastosowaniu w postaci szamponu wchłania się tylko około 0,1% dawki.

Jak długo trwa poprawa po rozpoczęciu leczenia klobetazolem?

Pierwsze efekty można zaobserwować już po kilku dniach stosowania. Znacząca poprawa powinna nastąpić w ciągu 2 tygodni. Jeśli po tym czasie nie ma poprawy, konieczna jest konsultacja lekarska.

Czy klobetazol może powodować uzależnienie?

Nie powoduje uzależnienia farmakologicznego, ale może wystąpić zespół odstawienia przy nagłym przerwaniu długotrwałego leczenia. Dlatego odstawienie powinno być stopniowe, z ewentualnym zastąpieniem słabszym kortykosteroidem.

Bibliografia

  1. Olsen EA, Cornell RC. Topical clobetasol-17-propionate: review of its clinical efficacy and safety. J Am Acad Dermatol. 1986;15(2 Pt 1):246-55. DOI: 10.1016/s0190-9622(86)70164-3 PMID: 3528243
  2. Del Rosso JQ. Topical Corticosteroid Therapy for Psoriasis-A Review of Clobetasol Propionate 0.025% Cream and the Clinical Relevance of Penetration Modification. J Clin Aesthet Dermatol. 2020;13(2):22-29. PMID: 32308782