Diabetofort to lek dostępny bez recepty, który jest tradycyjnie stosowany w przypadku zaburzeń w oddawaniu moczu. Może być również stosowany przez osoby z rodzinną predyspozycją do cukrzycy jako środek moczopędny, zmniejszający tendencję do wzrostu cukru po posiłku. Produkt jest dostępny w postaci płynu doustnego. W skład leku wchodzi płynny wyciąg roślinny z różnych ziół o działaniu diuretycznym.
Fitolizyna to tradycyjny lek roślinny, który ma postać pasty doustnej. Jest wykorzystywany jako środek wspomagający terapię zakażeń i stanów zapalnych dróg moczowych oraz kamicy dróg moczowych. Może też stanowić element profilaktyczny w kamicy nerkowej, ponieważ zwiększa wydalanie moczu, co usprawnia usuwanie tzw. piasku nerkowego. Fitolizyna jest dostępna bez recepty.
Kłącze perzu to preparat ziołowy dostępny bez recepty. Wykazuje właściwości moczopędne, dzięki czemu wspomaga leczenie infekcji dróg moczowych i oczyszczanie ich z chorobotwórczych bakterii. Stosowany jest w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych. Nie powinien być stosowany w przypadku niedrożności układu moczowego.
Regulson to zioła przeczyszczające, które są dostępne bez recepty. Są one stosowane w celu łagodzenia objawów zaparć. Zawierają składniki takie jak kminek zwyczajny, kruszyna pospolita, perz właściwy, len i rzewień lekarski. Lek ten jest zalecany do krótkotrwałego stosowania.
Zioła do zmniejszania nadwagi to preparat roślinny w postaci ziół do zaparzania w saszetkach. Jest stosowany pomocniczo w walce z nadwagą i otyłością. Zawiera kłącze perzu, ziele skrzypu, ziele mniszka, korzeń mniszka, korę kruszyny. Działa jako łagodny środek żółciopędny i moczopędny, a także jest stosowany pomocniczo u osób ze skłonnościami do zaparć. Jest dostępny bez recepty.
Zioła Metaboliczne to suplement diety, który jest dostępny bez recepty. Zawiera różnorodne zioła, które wspierają procesy metaboliczne w organizmie. Jest zalecany do stosowania jako wsparcie dla prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego. Produkt ten pomaga usprawnić procesy usuwania z organizmu szkodliwych, ubocznych produktów przemiany materii.
Zioła moczopędne to rośliny, które pomagają w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu i oczyszczają drogi moczowe. Są stosowane przy chorobach nerek, nadciśnieniu tętniczym, obrzękach, zatrzymywaniu wody, zapaleniu pęcherza, kamicy nerkowej i żołądkowej, dnie moczanowej i innych stanach zapalnych. Zioła moczopędne zawierają różne substancje aktywne, które mają dodatkowe korzyści dla zdrowia. Nie są dostępne na receptę.
Zioła przeczyszczające to leki, które mają na celu ułatwienie wypróżnienia poprzez stymulację perystaltyki jelit. Są one zwykle stosowane w doraźnym leczeniu zaparć u osób dorosłych i młodzieży powyżej 12 roku życia. Składniki aktywne tych leków, takie jak liść senesu, mogą wywoływać efekt przeczyszczający po około 8-12 godzinach od spożycia. Zioła przeczyszczające są dostępne bez recepty.
Kłącze perzu – roślina lecznicza znana głównie ze swojego diuretycznego (moczopędnego) działania. Za działanie lecznicze odpowiadają zawarte w kłączu substancje, takie jak: trytycyna, mannitol, śluz, olejek eteryczny, kwasy organiczne i sole mineralne. Perz ma korzystny wpływ na przebieg niektórych chorób metabolicznych (np. cukrzycy). Ponadto nieznacznie obniża poziom cukru we krwi oraz powoduje obniżenie cholesterolu. Korzystnie oddziałuje na włosy, skórę i paznokcie ze względu na zawartość związków krzemu. Roślina polecana jest pomocniczo w stanach zapalnych dróg moczowych i kamicy nerkowej.
Kłącze perzu dostępne jest w postaci ziół do zaparzania. Roślina występuje również w połączeniu z innymi ziołami w wielu mieszankach i kapsułkach o działaniu oczyszczającym.
Możliwe działania niepożądane: picie naparu z kłącza perzu zgodnie z zaleceniami na opakowaniu nie wywołuje skutków ubocznych.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Perz właściwy, choć przez większość ogrodników i rolników postrzegany jest jako uciążliwy chwast trudny do wyeliminowania, stanowi jednocześnie jeden z najbardziej cenionych surowców zielarskich w medycynie naturalnej. Jego kłącze, wykorzystywane od czasów starożytnych, zawiera bogactwo substancji bioaktywnych, które znajdują zastosowanie w leczeniu licznych schorzeń, szczególnie dotyczących układu moczowego, zaburzeń metabolicznych oraz problemów skórnych. Ta niepozorna roślina z rodziny wiechlinowatych, występująca powszechnie na całej półkuli północnej, kryje w sobie prawdziwy potencjał terapeutyczny, potwierdzony zarówno wielowiekową tradycją ludową, jak i współczesnymi badaniami naukowymi. Właściwości moczopędne, oczyszczające, przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne czynią z kłącza perzu naturalny i bezpieczny środek wspomagający organizm w walce z różnorodnymi dolegliwościami, który zasługuje na szczególną uwagę nie tylko fitoterapeutów, ale także osób poszukujących naturalnych metod wspierania zdrowia.
Perz właściwy, znany w nomenklaturze botanicznej jako Elymus repens, syn. Agropyron repens, Triticum repens, to wieloletnia bylina należąca do rodziny wiechlinowatych. Roślina ta występuje powszechnie w Europie, Azji i Ameryce Północnej, preferując tereny o klimacie umiarkowanym, kontynentalnym i subkontynentalnym. W Polsce jest gatunkiem bardzo pospolitym, spotykanym na całym niżu oraz w niższych położeniach górskich, gdzie porasta pola uprawne, łąki, ugory, zarośla, skraje lasów oraz tereny ruderalne.
Charakterystyczną cechą perzu właściwego jest jego rozległe, podziemne kłącze, które stanowi główny surowiec zielarski. Kłącze to ma barwę jasnożółtą, czasem białawą, błyszczącą powierzchnię oraz walcowaty kształt. Jest silnie rozgałęzione, wypuszcza liczne rozłogi i może osiągać imponującą długość nawet do jednego metra przy grubości około trzech milimetrów. W przekroju kłącze charakteryzuje się charakterystyczną budową z pustymi międzywęźlami i pełnymi węzłami zawierającymi rdzeń. Surowiec jest pozbawiony zapachu i posiada charakterystyczny słodkawy smak, wynikający z obecności cukrów prostych i polisacharydów.
Z podziemnego kłącza wyrastają prosto wzniesione lub podnoszące się łodygi, gładkie i nagie, pozbawione owłosienia, osiągające wysokość od dwudziestu do stu pięćdziesięciu centymetrów. Łodygi posiadają charakterystyczne kolankowate zgięcia u podstawy oraz wyraźne międzywęźla. Liście perzu są długie, równowąskie, płaskie, o szerokości od trzech do piętnastu milimetrów. Ich powierzchnia jest szorstka w dotyku, a barwa waha się od żywozielonej do szarozielonej lub sinozielonej. Liście wyrastają skrętolegle z gładkich pochewek liściowych, a u nasady posiadają krótki, rdzawy języczek liściowy z delikatnym ząbkowaniem.
Okres kwitnienia perzu właściwego przypada na miesiące letnie, od czerwca do sierpnia. Kwiaty są zebrane w charakterystyczne, spłaszczone kłosy o długości od pięciu do piętnastu centymetrów, umiejscowione na szczycie łodygi. Każdy kłos składa się z piętnastu do dwudziestu jajowato-lancetowatych kłosków ułożonych dwurzędowo, z których każdy zawiera od trzech do pięciu drobnych kwiatów. Roślina jest wiatropylna, a po zapyleniu powstają owoce w postaci podłużnych ziarniaka o długości około ośmiu milimetrów i barwie od jasnożółtej do brązowej.
Bogactwo właściwości leczniczych kłącza perzu wynika z jego niezwykle zróżnicowanego składu chemicznego, zawierającego liczne grupy związków bioaktywnych o udokumentowanym działaniu farmakologicznym. Surowiec ten stanowi prawdziwą skarbnicę substancji o potencjale terapeutycznym, których synergiczne działanie przekłada się na wszechstronne zastosowanie w fitoterapii.
Najważniejszą frakcją w składzie kłącza perzu są węglowodany, stanowiące główny komponent bioaktywny surowca. Do monosacharydrów zaliczamy fruktozę występującą w ilości około trzech procent oraz glukozę. Szczególne znaczenie terapeutyczne mają alkohole cukrowe, przede wszystkim mannitol występujący w stężeniu od dwóch do trzech procent oraz inozytol, często nazywany witaminą B8, który odgrywa kluczową rolę w gospodarce lipidowej organizmu.
Wśród polisacharydów dominuje trytycyna, stanowiąca od trzech do osiemnastu procent masy suchego surowca. Jest to fruktanu o budowie podobnej do inuliny, polimer fruktozy, który nie ulega trawieniu w jelicie cienkim i niestrawiony trafia do jelita grubego, gdzie pełni funkcję prebiotyczną. Kłącze perzu zawiera również znaczne ilości śluzu, nawet do dziesięciu procent, który odpowiada za właściwości ochronne błon śluzowych oraz łagodne działanie przeczyszczające.
W kłączu perzu obecny jest olejek eteryczny w stężeniu od 0,01 do 0,05 procent, składający się głównie z monoterpenów, w tym karwakrolu, karwonu, trans-anetolu, tymolu i mentolu, oraz seskwiterpenów. Istnieją doniesienia o obecności kapilenu, zwanego również agropyrenem, związku z grupy poliacetylenów, choć jego występowanie pozostaje przedmiotem dyskusji w literaturze naukowej. Obecne są również wanilina i jej glikozyd wanilinozyd, nadające surowcowi charakterystyczny aromat.
Kłącze perzu jest źródłem cennych związków fenolowych o działaniu antyoksydacyjnym. Metodami chromatograficznymi potwierdzono obecność flawonoidów, w tym rutyny, baikaleiny i hiperozydu. Surowiec zawiera również szereg kwasów fenolowych, takich jak kwas p-hydroksybenzoesowy, wanilinowy, p-kumarowy, chlorogenowy, p-hydroksycynamonowy oraz alkilowe estry kwasu p-hydroksycynamonowego. Związki te wykazują silne właściwości przeciwutleniające i ochronne dla komórek organizmu.
Kłącze perzu charakteryzuje się wysoką zawartością kwasu krzemowego i krzemianów, od 0,37 do 0,43 procent, które odgrywają istotną rolę w utrzymaniu prawidłowej struktury tkanki łącznej, skóry, włosów i paznokci. Surowiec jest również bogatym źródłem soli mineralnych, przede wszystkim potasu i żelaza, a także manganu. Badania wykazały zawartość żelaza na poziomie 3,78 do 6,84 mikrogramów na gram oraz cynku w ilości 7,12 do 10,80 mikrogramów na gram.
W składzie kłącza perzu znajdują się również kwasy organiczne, w tym kwas glikolowy, jabłkowy i cytrynowy, które wpływają na właściwości diuretyczne surowca. Obecne są przypuszczalnie saponiny trójterpenowe odpowiedzialne za właściwości przeciwzapalne, steroidy oraz lektyny występujące głównie w sadzonkach i liściach, a w mniejszych ilościach w kłączu. Surowiec zawiera także witaminę C oraz niewielkie ilości antrazwiązków.
Kłącze perzu wykazuje szerokie spektrum działań farmakologicznych, potwierdzonych zarówno badaniami przedklinicznymi na modelach zwierzęcych, jak i w ograniczonym zakresie w próbach klinicznych z udziałem pacjentów. Wielokierunkowe oddziaływanie surowca na organizm wynika z synergicznego działania zawartych w nim związków bioaktywnych.
Najbardziej udokumentowaną i najważniejszą właściwością kłącza perzu jest jego działanie diuretyczne, znane i cenione już w medycynie starożytnej. Aktywność moczopędna wynika z obecności kilku grup związków działających komplementarnie. Mannitol, alkohol sześciowodorotlenowy, działa jako diuretyk osmotyczny, zwiększając ciśnienie osmotyczne w kanalikach nerkowych i tym samym hamując zwrotne wchłanianie wody. Kwas glikolowy wraz z saponinami, waniliną oraz składnikami olejku eterycznego łagodnie wzmagają przesączanie kłębuszkowe w nerkach i zwiększają objętość wydalanego moczu.
Badania na szczurach przeprowadzone przez zespół Rácz-Kotilli wykazały, że podawanie doustne jednoprocentowego maceratu z kłączy perzu w dawce pięćdziesięciu mililitrów na kilogram masy ciała skutkowało istotnym statystycznie zwiększeniem diurezy w porównaniu do grupy kontrolnej otrzymującej jedynie wodę. Jeszcze silniejszy efekt moczopędny odnotowano po podaniu dootrzewnowym suchego etanolowego ekstraktu rozpuszczonego w wodzie w dawce odpowiadającej dziesięciu procentom suchego kłącza.
W otwartej próbie klinicznej z udziałem dziewięćdziesięciu dziewięciu osób cierpiących na zaburzenia mikcji, w tym dwunastu kobiet i osiemdziesięciu siedmiu mężczyzn, podawanie przez okres od dwudziestu ośmiu do trzydziestu jeden dni dwudziestoprocentowego etanolowego płynnego ekstraktu z perzu w dawce sześćdziesięciu kropli trzy razy dziennie przyniosło znaczną poprawę stanu klinicznego u większości pacjentów. Zaobserwowano zmniejszenie dolegliwości ze strony układu moczowego, w tym nietrzymania moczu, trudności w oddawaniu moczu, parcia oraz nykturia związanej z gruczołakiem prostaty. Do normy wróciły również markery stanu zapalnego, takie jak białko, nabłonki, leukocyty i erytrocyty w moczu. U dziewięćdziesięciu sześciu procent uczestników badania wyniki oceniono jako dobre lub bardzo dobre, nie odnotowując przy tym wystąpienia działań niepożądanych.
Kłącze perzu wykazuje aktywność przeciwdrobnoustrojową, za którą odpowiadają przede wszystkim składniki olejku eterycznego. Badania z wykorzystaniem zwierząt laboratoryjnych udowodniły zdolność acetonowego ekstraktu z kłącza perzu o stężeniu powyżej 0,25 miligrama na mililitr do zmniejszania adhezji bakterii Escherichia coli do komórek nabłonka pęcherza moczowego. Jest to szczególnie istotne w kontekście prewencji i leczenia zakażeń układu moczowego, gdzie przyleganie bakterii do ścian dróg moczowych stanowi kluczowy etap w patogenezie infekcji.
Działanie bakteriostatyczne i fungistatyczne kłącza perzu znajduje zastosowanie w terapii stanów zapalnych dróg moczowych, gdzie surowiec działa zarówno przez zwiększenie przepływu moczu, mechanicznie wypłukując bakterie, jak i poprzez bezpośrednie hamowanie ich wzrostu. Właściwości te czynią z kłącza perzu wartościowy składnik preparatów wspomagających leczenie zakażeń układu moczowego, szczególnie w przypadkach nawracających infekcji.
Badania na szczurach wykazały umiarkowaną zdolność kłącza perzu do hamowania powstawania obrzęków wywołanych podawaniem domięśniowym roztworu karageniny w stężeniu jednego procenta. Choć działanie przeciwzapalne perzu było słabsze w porównaniu do punktu odniesienia, którym była indometacyna, wykazany efekt potwierdza przeciwobrzękowe właściwości surowca. W badaniach nad zastosowaniem miejscowym krem zawierający wyciąg z kłącza perzu wykazał działanie łagodzące na zmiany skórne, znosząc przekrwienie i obrzęki skórne indukowane wcześniejszym naniesieniem alkoholowego roztworu 2,4-dinitrochlorobenzenu w stężeniu pięciu procent.
Za właściwości przeciwzapalne odpowiadają prawdopodobnie saponiny trójterpenowe oraz związki fenolowe zawarte w surowcu. Działanie to znajduje zastosowanie w terapii stanów zapalnych dróg moczowych, górnych dróg oddechowych oraz w łagodzeniu zmian skórnych o podłożu zapalnym.
Wodne wyciągi z kłącza perzu wykazują działanie hipoglikemiczne, czyli obniżające poziom glukozy we krwi. W badaniach na szczurach z indukowaną cukrzycą podawanie wodnego ekstraktu w ilości dwudziestu miligramów na kilogram masy ciała wiązało się z istotnym obniżeniem poziomu glukozy we krwi. Badania przeprowadzone przez zespół Eddouksa wykazały, że już jednorazowe podanie wodnego ekstraktu wpływa na obniżenie glikemii, jednakże trwałe efekty można było zaobserwować przy regularnym stosowaniu surowca przez co najmniej dwa tygodnie, kiedy to poziom cukru we krwi u zwierząt normalizował się.
Mechanizm działania hipoglikemicznego wiąże się prawdopodobnie z obecnością fruktanów, szczególnie inuliny i trytycyny, które nie powodują wzrostu stężenia glukozy we krwi, ponieważ nie ulegają wchłanianiu w jelicie cienkim. Jako substancje prebiotyczne trafiają one niestrawione do jelita grubego, gdzie wspomagają rozwój korzystnej mikroflory jelitowej. Ma to duże znaczenie w diecie osób chorych na cukrzycę, poprawiając również procesy trawienne.
Badania na modelach zwierzęcych wykazały także korzystny wpływ kłącza perzu na profil lipidowy. Wodny ekstrakt podawany w dawce dwudziestu miligramów na kilogram masy ciała wpływał na metabolizm lipidów, powodując zmniejszenie poziomu cholesterolu całkowitego oraz trójglicerydów w osoczu. Za to działanie odpowiedzialny jest prawdopodobnie inozytol zawarty w surowcu, którego niedobór w diecie prowadzi do podniesienia poziomu lipidów we krwi i sprzyja rozwojowi miażdżycy. Długotrwałe podawanie wodnego ekstraktu korzystnie wpłynęło na profil lipidowy zdrowych szczurów, natomiast u zwierząt z indukowaną cukrzycą już jednorazowe podanie ekstraktu powodowało spadek ilości cholesterolu i trójglicerydów.
Trytycyna obecna w kłączu perzu, jako fruktanu o budowie podobnej do inuliny, pełni funkcję prebiotyczną. Niestrawiona w jelicie cienkim trafia do jelita grubego, gdzie stanowi substrat dla korzystnej mikroflory jelitowej, w szczególności dla bakterii z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus. Pobudzenie wzrostu tych bakterii probiotycznych przekłada się na poprawę funkcjonowania układu pokarmowego, zwiększenie wchłaniania składników mineralnych oraz wzmocnienie bariery jelitowej i odporności ogólnoustrojowej.
Śluz zawarty w kłączu perzu w ilości nawet do dziesięciu procent otacza błony śluzowe przewodu pokarmowego warstwą ochronną, łagodząc podrażnienia i stany zapalne. Polisacharydy pęczniejąc w przewodzie pokarmowym zwiększają objętość treści jelitowej, co stymuluje perystaltykę i działa łagodnie przeczyszczająco. Mannitol jako osmotycznie czynny alkohol cukrowy dodatkowo wspomaga regulację wypróżnień, ułatwiając ich naturalne wydalanie.
Kłącze perzu od wieków było cenione jako zioło oczyszczające krew i wspomagające eliminację toksyn z organizmu. Kwasy glikolowy i glicerowy przyspieszają procesy utleniania różnych związków w tkankach, co prowadzi do efektywniejszej eliminacji toksycznych produktów przemiany materii. Zwiększona diureza wywołana przez składniki kłącza perzu skutkuje intensywniejszym wypłukiwaniem szkodliwych metabolitów, w tym mocznika i chlorków, co znajduje szczególne zastosowanie po zatruciach, zakażeniach oraz w terapii chorób reumatycznych związanych z gromadzeniem kwasu moczowego.
Rozpuszczalna krzemionka obecna w kłączu perzu wywiera korzystne działanie ochronne na skórę, błony śluzowe, tkankę łączną, narządy wewnętrzne i naczynia krwionośne. Pomaga utrzymać ich elastyczność i odporność, reguluje przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych oraz hamuje odkładanie się w nich cholesterolu, co przyczynia się do prewencji chorób układu krążenia.
Bogactwo właściwości farmakologicznych kłącza perzu przekłada się na jego szerokie zastosowanie w medycynie naturalnej oraz jako składnik tradycyjnych produktów leczniczych. Surowiec ten znajduje zastosowanie w leczeniu wspomagającym wielu schorzeń, szczególnie tych związanych z układem moczowym i zaburzeniami metabolicznymi.
Najważniejszym i najlepiej udokumentowanym wskazaniem do stosowania kłącza perzu są dolegliwości ze strony układu moczowego. Ze względu na działanie diuretyczne, przeciwbakteryjne i przeciwzapalne surowiec jest zalecany w zapaleniu pęcherza moczowego, zapaleniu cewki moczowej, zespole drażliwego pęcherza oraz w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych o różnej etiologii. Zwiększony przepływ moczu wywołany przez składniki kłącza perzu mechanicznie wypłukuje bakterie i produkty zapalne, jednocześnie zmniejszając adhezję drobnoustrojów do nabłonka dróg moczowych.
W terapii łagodnego przerostu gruczołu krokowego kłącze perzu może przynosić ulgę w przypadkach, gdy towarzyszy mu podrażnienie lub stan zapalny dróg moczowych. Preparaty zawierające ten surowiec znajdują zastosowanie w zmniejszaniu objawów związanych z gruczołakiem prostaty, takich jak nykturia, parcie na mocz, trudności w oddawaniu moczu czy jego zatrzymanie.
Kłącze perzu jest również stosowane pomocniczo w kamicy nerkowej i moczowej. Zwiększenie diurezy i objętości wydalanego moczu sprzyja mechanicznemu wypłukiwaniu drobnych złogów, tzw. piasku nerkowego, oraz zapobiega powstawaniu nowych kamieni przez zmniejszenie stężenia substancji kamicotworczych w moczu. Badania na szczurach badające wpływ naparu z kłączy perzu na ryzyko występowania kamicy szczawianowo-wapniowej nie przyniosły jednoznacznych rezultatów, jednak tradycyjne zastosowanie w tym wskazaniu oraz potwierdzenie działania moczopędnego uzasadniają stosowanie surowca jako środka zapobiegawczego w kamicy.
Kłącze perzu od dawna znajduje zastosowanie w leczeniu schorzeń wynikających z zaburzeń metabolicznych. Ze względu na obecność fruktanów, w szczególności trytycyny i inuliny, surowiec może być stosowany jako substancja dietetyczna dla osób chorych na cukrzycę typu drugiego. Związki te nie powodują wzrostu stężenia glukozy we krwi, a jednocześnie wykazują właściwości hipoglikemiczne potwierdzone w badaniach na zwierzętach. Choć brakuje przekonujących dowodów skuteczności u ludzi, tradycyjne zastosowanie oraz mechanizm działania uzasadniają włączenie preparatów z kłącza perzu jako wsparcia diety u diabetyków.
Wpływ na metabolizm lipidów, przede wszystkim działanie inozytolu, czyni z kłącza perzu potencjalny środek wspomagający w zaburzeniach gospodarki lipidowej, takich jak hipercholesterolemia i hipertriglicerydemia. Surowiec jest często składnikiem mieszanek ziołowych o działaniu przeciwmiażdżycowym, choć należy podkreślić, że dowody na jego skuteczność w tych wskazaniach pochodzą głównie z badań przedklinicznych.
W medycynie ludowej kłącze perzu określane jest jako zioło czyszczające krew i znajduje zastosowanie w terapii chorób reumatycznych, w tym dny moczanowej i choroby zwanej artretyzmem. Działanie w tych schorzeniach opiera się przede wszystkim na właściwościach moczopędnych i oczyszczających surowca. Zwiększona diureza prowadzi do intensywniejszego wydalania kwasu moczowego, którego nadmierne gromadzenie w organizmie jest przyczyną objawów dny. Regularne stosowanie preparatów z kłącza perzu może przyczynić się do zmniejszenia napadów bólowych stawów oraz ograniczenia odkładania się kryształów moczanów w tkankach.
Właściwości przeciwzapalne i przeciwobrzękowe kłącza perzu mogą również przynosić ulgę w innych chorobach reumatycznych przebiegających ze stanem zapalnym stawów. Tradycyjne stosowanie odwarów z perzu w terapii zapalenia stawów znajduje częściowe potwierdzenie w badaniach wykazujących aktywność przeciwzapalną ekstraktów z tego surowca.
Kłącze perzu od wieków stosowane jest w leczeniu różnorodnych schorzeń skórnych, w tym trądziku, egzemy, łuszczyczy, czyrałów, ropni i wrzodów. Działanie w tych przypadkach wynika z właściwości oczyszczających i detoksykacyjnych surowca, które prowadzą do eliminacji toksycznych produktów przemiany materii mogących nasilać zmiany skórne. Stosowanie wewnętrzne kłącza perzu wspomaga oczyszczanie organizmu, co może przekładać się na poprawę stanu skóry, szczególnie w przypadkach, gdy zmiany dermatologiczne wynikają z zaburzeń metabolicznych.
Zastosowanie zewnętrzne ekstraktów z kłącza perzu, w formie okładów z naparu lub jako składnik kremów i maści, może przynosić ulgę w stanach zapalnych skóry, podrażnieniach i świądzie. Badania wykazały, że krem zawierający wyciąg z perzu łagodzi zmiany skórne i zmniejsza obrzęki, co znajduje zastosowanie w pielęgnacji cery problematycznej, tłustej i z tendencją do wyprysków.
Obecność śluzu w kłączu perzu czyni z niego środek łagodzący podrażnienia górnych dróg oddechowych. Śluz tworzy warstwę ochronną na błonach śluzowych, zmniejszając ich wrażliwość na czynniki drażniące i łagodząc kaszel. W medycynie ludowej odwary z kłączy perzu stosowano w terapii kaszlu, nieżytu górnych dróg oddechowych, a nawet gruźlicy, choć współcześnie zastosowanie w tych wskazaniach ma charakter uzupełniający.
W zaburzeniach trawiennych kłącze perzu może być pomocne dzięki właściwościom żółciopędnym, które stymulują produkcję i wydzielanie żółci, wspomagając procesy trawienia, szczególnie tłuszczów. Łagodne działanie przeczyszczające, wynikające z obecności mannitolu i polisacharydów, znajduje zastosowanie w zaparciach i innych zaburzeniach motoryki jelit. Właściwości prebiotyczne fruktanów wspierają prawidłową florę jelitową, co jest korzystne przy różnorodnych dysfunkcjach przewodu pokarmowego.
Działanie moczopędne kłącza perzu znajduje zastosowanie w redukcji obrzęków o różnej etiologii, jednak nie należy stosować surowca w przypadku obrzęków wynikających z niewydolności serca lub nerek, gdzie zmniejszenie objętości krążącej może być niebezpieczne. W medycynie ludowej preparaty z kłącza perzu były wykorzystywane pomocniczo w terapii nadciśnienia tętniczego, gdzie zwiększona diureza przyczynia się do obniżenia ciśnienia krwi przez redukcję objętości osocza.
W praktyce klinicznej kłącze perzu jest stosowane zarówno jako pojedynczy surowiec zielarski, jak i jako składnik preparatów złożonych dostępnych w postaci leków tradycyjnych, suplementów diety oraz wyrobów medycznych. Formy farmaceutyczne obejmują suszone kłącze do samodzielnego sporządzania naparów i odwarów, ekstrakty płynne, kapsułki, tabletki oraz pasty do sporządzania zawiesiny doustnej.
Jednym z najpopularniejszych preparatów zawierających kłącze perzu jako główny składnik aktywny jest pasta do sporządzania płynu doustnego zawierająca dodatkowo inne zioła o działaniu moczopędnym i przeciwzapalnym, takie jak rdest ptasi, lubczyk ogrodowy, skrzyp polny, brzozy brodawkowatej liść, pietruszki zwyczajnej korzeń oraz złotej róży korzeń. Preparat ten, znany pod nazwą handlową Fitolizyna, stosowany jest pomocniczo w zakażeniach i stanach zapalnych dróg moczowych, w kamicy dróg moczowych oraz profilaktycznie w kamicy nerkowej. Zalecane dawkowanie to trzy do czterech razy dziennie po pięć gramów pasty rozpuszczonej w połowie szklanki ciepłej, przegotowanej wody.
Kłącze perzu jest również obecne w kapsułkach i tabletkach wspomagających prawidłowe funkcjonowanie nerek i dróg moczowych, często w połączeniu z innymi surowcami roślinnymi o synergicznym działaniu. Dostępne są także mieszanki ziołowe zawierające kłącze perzu przeznaczone do zaparzania, stosowane w celach oczyszczających, moczopędnych lub wspomagających przemianę materii. Surowiec ten figuruje na liście składników wielu preparatów promowanych jako środki przeciwmiażdżycowe, przeciwcukrzycowe lub wspomagające odchudzanie, choć należy podkreślić, że dowody naukowe na skuteczność w tych wskazaniach są ograniczone.
W fitoterapii stosuje się również czysty surowiec w formie suszonego kłącza do samodzielnego sporządzania naparów i odwarów. Kłącze perzu dostępne jest w aptekach i sklepach zielarskich, pakowane zazwyczaj w opakowaniach po pięćdziesiąt lub sto gramów. Surowiec powinien pochodzić ze zbioru przeprowadzonego wczesną wiosną lub jesienią, być odpowiednio oczyszczony z korzeni przybyszowych i wysuszony w warunkach zapewniających zachowanie właściwości leczniczych.
Kłącze perzu może być stosowane w różnych formach, w zależności od wskazania oraz preferencji pacjenta. Najbardziej tradycyjne metody to sporządzanie naparu lub odwaru z suszonego surowca, choć dostępne są również gotowe preparaty farmaceutyczne.
Do sporządzenia naparu należy odmierzyć od dwóch do trzech gramów, co odpowiada około jednej do dwóch łyżeczek suszonego i rozdrobnionego kłącza perzu, i zalać szklanką, czyli stu mililitrami wrzącej wody. Całość należy przykryć i odstawić do zaparzania na piętnaście do dwudziestu minut, po czym przecedzić. Napar ma łagodniejsze działanie w porównaniu do odwaru i jest polecany przy dolegliwościach przewlekłych wymagających długotrwałego stosowania. Zalecana częstość spożycia to dwa do trzech razy dziennie po jednej filiżance świeżo sporządzonego naparu, najlepiej po posiłkach.
Odwar charakteryzuje się silniejszym działaniem moczopędnym i oczyszczającym. Do jego przygotowania należy odmierzyć dwa do trzech gramów suszonego kłącza, zalać szklanką zimnej wody i powoli doprowadzić do wrzenia. Całość gotuje się na małym ogniu przez pięć do dziesięciu minut pod przykryciem, po czym odstawia się na kolejne dziesięć do piętnastu minut. Po przecedzeniu odwar jest gotowy do spożycia. Zalecane dawkowanie to dwa do trzech razy dziennie po pół szklanki odwaru przyjmowanego między posiłkami. Odwar stosuje się przede wszystkim w ostrych stanach wymagających intensywniejszego działania diuretycznego.
W przypadku stosowania dwudziestoprocentowego etanolowego płynnego ekstraktu z kłącza perzu, zalecana dawka to sześćdziesiąt kropli trzy razy dziennie, stosowane przez okres od dwudziestu ośmiu do trzydziestu jeden dni. Preparaty w formie past, kapsułek czy tabletek należy stosować zgodnie z zaleceniami producenta podanymi w ulotce dołączonej do opakowania, gdyż dawkowanie może się różnić w zależności od zawartości substancji czynnych i formy farmaceutycznej.
Podczas kuracji z zastosowaniem kłącza perzu, niezależnie od wybranej formy, wskazane jest zwiększenie spożycia płynów w ciągu doby. Przyjmowanie co najmniej dwóch litrów wody dziennie wspomaga działanie moczopędne surowca i potęguje efekt oczyszczający. Długość kuracji powinna być dostosowana do rodzaju schorzenia i nasilenia objawów, zazwyczaj wynosi od dwóch do czterech tygodni, z możliwością powtórzenia po przerwie. W przypadku przewlekłych dolegliwości zaleca się stosowanie cykliczne z przerwami między kursami.
Kłącze perzu znajduje również zastosowanie w kosmetologii naturalnej, gdzie wykorzystuje się jego właściwości ochronne, przeciwzapalne i regenerujące. Sproszkowane kłącze stosuje się jako składnik maseczek odżywczo-nawilżających, które wzmacniają naturalną barierę ochronną naskórka i pozytywnie wpływają na elastyczność skóry.
Wysoka zawartość krzemionki w surowcu sprawia, że preparaty z kłącza perzu wspierają utrzymanie prawidłowej struktury tkanki łącznej, co przekłada się na poprawę jędrności i elastyczności skóry oraz wzmocnienie włosów i paznokci. Kwas glikolowy obecny w kłączu perzu działa jako naturalny eksfoliant, powodując rozluźnienie warstwy rogowej naskórka i wspierając naturalne nawodnienie cery. Pomaga w złuszczaniu powierzchniowych warstw naskórka oraz zatrzymywaniu wody w głębszych warstwach tkanki.
Okłady nasączone naparem z kłącza perzu znajdują zastosowanie u osób borykających się z nadmiernym wydzielaniem sebum, cerą tłustą oraz trądzikiem. Właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne surowca łagodzą zmiany zapalne, zmniejszają przekrwienie i obrzęki skórne. Okłady można stosować również przy podrażnieniach, świądzie i innych stanach zapalnych skóry.
Płukanki do włosów sporządzane z naparu kłącza perzu wzmacniają cebulki włosowe, redukują łupież i nadają włosom naturalny połysk. Regularne stosowanie może przyczynić się do zmniejszenia wypadania włosów oraz poprawy ich ogólnej kondycji. Płukanki z kłącza perzu stosuje się również w pielęgnacji jamy ustnej, gdzie łagodzą stany zapalne dziąseł i błony śluzowej.
Kąpiele lecznicze z dodatkiem mocnego odwaru z kłącza perzu, sporządzonego z pięćdziesięciu do stu gramów surowca, mogą przynieść ulgę przy problemach skórnych o różnej etiologii oraz w dolegliwościach reumatycznych. Substancje aktywne zawarte w kłączu przenikają przez skórę, wywierając działanie przeciwzapalne i łagodzące.
Mimo licznych właściwości leczniczych i dobrego profilu bezpieczeństwa, kłącze perzu nie jest zalecane wszystkim pacjentom. Istnieją grupy osób, u których stosowanie tego surowca może być przeciwwskazane lub wymagać szczególnej ostrożności.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania kłącza perzu jest niedrożność dróg moczowych, gdzie zwiększenie diurezy może prowadzić do groźnych powikłań, w tym zatrzymania moczu i uszkodzenia nerek. Nie należy stosować preparatów z kłącza perzu w celu zniwelowania obrzęków wynikających z niewydolności mięśnia sercowego lub niewydolności nerek, gdyż schorzenia te wymagają ograniczenia, a nie zwiększenia wydalania płynów.
Ze względu na działanie moczopędne, kłącze perzu jest przeciwwskazane u pacjentów z ciężką niewydolnością serca lub nerek, gdzie nadmierna diureza może prowadzić do zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej i pogorszenia stanu klinicznego. Osoby z tymi schorzeniami powinny bezwzględnie skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania jakichkolwiek środków moczopędnych.
Europejska Agencja Leków, ze względu na brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa, nie zaleca stosowania kłącza perzu u kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Działanie moczopędne i przeczyszczające może potencjalnie wpływać na płód lub niemowlę poprzez modyfikację gospodarki wodno-elektrolitowej, działanie detoksykacyjne mobilizujące toksyny w organizmie matki oraz wpływ na przepływ krwi przez łożysko. Brak jest również danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania perzu u dzieci poniżej dwunastego roku życia, dlatego nie zaleca się podawania preparatów z tego surowca najmłodszym pacjentom.
Osoby uczulone na rośliny z rodziny wiechlinowatych mogą doświadczyć reakcji alergicznych po spożyciu kłącza perzu. W przypadku wystąpienia objawów nadwrażliwości, takich jak wysypka, świąd, obrzęk lub trudności w oddychaniu, należy natychmiast przerwać stosowanie surowca i skonsultować się z lekarzem.
Na chwilę obecną nie udokumentowano poważnych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem kłącza perzu w zalecanych dawkach. Surowiec jest ogólnie dobrze tolerowany, a zgłaszane działania uboczne mają charakter rzadki i łagodny. Niemniej jednak, jak każda substancja biologicznie aktywna, kłącze perzu może wywoływać pewne efekty niepożądane, szczególnie przy przedawkowaniu lub długotrwałym stosowaniu w nadmiernych ilościach.
Przedawkowanie kłącza perzu lub długotrwałe stosowanie w dużych dawkach może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej, przede wszystkim hipokaliemii, czyli obniżenia poziomu potasu w organizmie, wynikającej z nadmiernego wypłukiwania tego pierwiastka z moczem. Niedobór potasu może manifestować się osłabieniem mięśni, zaburzeniami rytmu serca, sennością, zaparciami oraz w ciężkich przypadkach groźnymi arytmiami. U osób stosujących jednocześnie leki moczopędne lub glikozydy nasercowe ryzyko to jest szczególnie istotne.
Intensywne działanie moczopędne może prowadzić do spadku ciśnienia tętniczego, co u osób z tendencją do hipotensji może objawiać się zawrotami głowy, osłabieniem czy omdleniami. Pacjenci przyjmujący leki hipotensyjne powinni zachować ostrożność i monitorować ciśnienie krwi podczas stosowania preparatów z kłącza perzu.
W przypadku nadmiernego spożycia mogą wystąpić dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wzdęcia, bóle brzucha czy biegunka, wynikające z podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego lub intensywnego działania przeczyszczającego polisacharydów zawartych w surowcu.
Dane dotyczące interakcji kłącza perzu z innymi lekami są ograniczone. Teoretycznie, ze względu na działanie moczopędne, może dochodzić do interakcji z lekami diuretycznymi, preparatami hipotensyjnymi oraz glikozydami nasercowymi, gdzie nasilenie wydalania potasu może potęgować działanie tych leków lub zwiększać ryzyko działań niepożądanych. Pacjenci przyjmujący te grupy leków powinni skonsultować stosowanie kłącza perzu z lekarzem lub farmaceutą.
U osób stosujących leki hipoglikemizujące lub insulinę teoretycznie możliwe jest nasilenie działania hipoglikemicznego, choć brak jest udokumentowanych przypadków takiej interakcji. Niemniej jednak, diabetycy przyjmujący leki obniżające poziom glukozy powinni monitorować glikemię podczas stosowania preparatów z kłącza perzu.
Kłącze perzu zbiera się wczesną wiosną, przed rozpoczęciem wzrostu nadziemnych części rośliny, lub późną jesienią, po obumierciu łodyg i liści. Najczęściej pozyskuje się je podczas prac agrotechnicznych, przy oczyszczaniu pól uprawnych z tego uciążliwego chwastu. Zebrane kłącza należy oddzielić od zielonych części rośliny i korzeni przybyszowych, dokładnie umyć pod bieżącą wodą, usuwając resztki ziemi i zanieczyszczeń.
Oczyszczone kłącza suszy się w temperaturze pokojowej, w zacienionym, dobrze przewietrzywanym miejscu, rozłożone w cienkiej warstwie na papierze lub siatce. Można również wykorzystać suszarkę do ziół, przy czym temperatura suszenia nie powinna przekraczać czterdziestu stopni Celsjusza, aby nie doszło do degradacji termolabilnych składników aktywnych. Prawidłowo wysuszony surowiec powinien mieć barwę słomiastą do jasnożółtej, być kruchy i łatwo łamliwy.
Po wysuszeniu kłącza należy pokroić na odcinki o długości od pół do jednego centymetra, usuwając wszelkie pozostałości korzeni i innych części rośliny. Surowiec przechowuje się w szczelnie zamkniętych pojemnikach, najlepiej w workach z tkaniny lub słoikach szklanych, w suchym, zacienionym miejscu, w temperaturze pokojowej. Właściwie przechowywane kłącze perzu zachowuje swoje właściwości lecznicze przez okres do dwóch lat od daty zbioru.
Należy regularnie kontrolować stan przechowywanego surowca, sprawdzając czy nie występują oznaki wilgoci, pleśni czy obecności szkodników. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek zmian zapachowych, kolorystycznych lub widocznego skażenia mikrobiologicznego, surowiec należy bezwzględnie odrzucić i nie stosować do celów leczniczych.
Właściwości lecznicze kłącza perzu były znane i cenione już w czasach starożytnych, gdzie wykorzystywano je w leczeniu różnorodnych dolegliwości. W starożytnym Egipcie perz symbolizował życie i nieśmiertelność, a jego właściwości terapeutyczne były wysoko cenione przez ówczesnych uzdrowicieli. W medycynie chińskiej roślina była wykorzystywana jako cenny tonik wzmacniający organizm i poprawiający ogólny stan zdrowia.
W średniowieczu perz stosowano szczególnie chętnie jako środek odtruwający i przeciwpasożytniczy, zwłaszcza u dzieci. Hildegarda z Bingen, słynna benedyktynka i zielarka, zalecała stosowanie perzu w leczeniu chorób nerek i jako środek oczyszczający krew. W medycynie ludowej wielu krajów europejskich zalecano picie nawet kilku szklanek dziennie mocnego odwaru z kłączy perzu osobom cierpiącym na czyraki, ropnie i wrzody.
W polskiej tradycji ludowej stosowano odwary z kłącza perzu w terapii kaszlu, gruźlicy oraz zapalenia stawów. Wykorzystywano również lewatywy z odwaru przy obstrukcji jelitowej. Perz był uznawany za zioło oczyszczające krew i stosowany w leczeniu tzw. chorób przemiany materii, w tym podagry, kamicy, chorób skórnych oraz zaburzeń reumatycznych.
W okresach głodu, szczególnie w dwudziestym wieku w województwie podkarpackim i małopolskim, kłącza perzu stanowiły dodatkowe źródło pożywienia. Wysuszone i zmielone kłącza służyły jako alternatywa dla mąki, wykorzystywana do wypieku chleba, zagęszczania zup oraz przyrządzania wzmacniających wywrów. Z kłącza perzu robiono również piwo i używano go zamiennie ze słodem. Uprażony i zmielony surowiec zastępował kawę w biedniejszych czasach.
Kłącze perzu miało także zastosowania pozamedyczne. Służyło jako pasza dla zwierząt hodowlanych, a także do wyrobu włosia używanego do produkcji szczotek i mioteł. Długie, wytrzymałe włókna kłączy były cenione ze względu na ich trwałość i elastyczność.
Kłącze perzu jest ogólnie uznawane za bezpieczne przy stosowaniu w zalecanych dawkach przez okres do czterech tygodni. Długotrwałe stosowanie wymaga jednak ostrożności i zaleca się przeprowadzanie kuracji cyklicznych z przerwami między nimi. Ciągłe stosowanie przez wiele miesięcy może prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej, szczególnie do spadku poziomu potasu w organizmie. Osoby planujące długotrwałe stosowanie powinny skonsultować się z lekarzem i okresowo kontrolować poziom elektrolitów we krwi.
Kłącze perzu może wspierać proces odchudzania na kilku płaszczyznach, jednak nie jest cudownym środkiem na utratę wagi. Działanie moczopędne pomaga w eliminacji nadmiaru wody z organizmu, co może przynieść krótkoterminową redukcję masy ciała. Właściwości detoksykacyjne wspierają oczyszczanie organizmu z toksyn, które mogą hamować procesy metaboliczne. Polisacharydy zawarte w kłączu pęcznieją w przewodzie pokarmowym, dając uczucie sytości i regulując perystaltykę jelit. Niemniej jednak brak jest przekonujących dowodów naukowych potwierdzających skuteczność kłącza perzu jako środka odchudzającego, dlatego powinien być traktowany jedynie jako naturalne wsparcie diety redukcyjnej, a nie jej podstawa.
Zalecana długość kuracji z zastosowaniem kłącza perzu wynosi zazwyczaj od dwóch do czterech tygodni. Po tym okresie wskazane jest zrobienie przerwy trwającej co najmniej tydzień do dwóch tygodni przed ewentualnym powtórzeniem kuracji. Takie cykliczne stosowanie minimalizuje ryzyko zaburzeń elektrolitowych i innych działań niepożądanych związanych z długotrwałym zwiększaniem diurezy. W przypadku przewlekłych schorzeń wymagających regularnego stosowania preparatów moczopędnych, decyzję o długości i częstości kuracji powinien podjąć lekarz po ocenie stanu zdrowia pacjenta.
Kłącze perzu nie może i nie powinno zastępować antybiotyków w leczeniu bakteryjnych zakażeń dróg moczowych. Choć surowiec wykazuje pewne właściwości przeciwbakteryjne i może wspierać organizm w walce z infekcją poprzez mechaniczne wypłukiwanie bakterii oraz hamowanie ich adhezji do nabłonka, nie jest wystarczająco silnym środkiem przeciwdrobnoustrojowym, aby skutecznie zwalczyć infekcję bakteryjną. Kłącze perzu może być stosowane pomocniczo, jako uzupełnienie terapii antybiotykowej zaleconej przez lekarza, a także profilaktycznie u osób z nawracającymi infekcjami dróg moczowych. W przypadku objawów infekcji, takich jak ból przy oddawaniu moczu, częste parcie, gorączka czy ból w okolicy nerek, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
Napar i odwar różnią się sposobem przygotowania i siłą działania. Napar sporządza się przez zalanie surowca wrzącą wodą i zaparzanie pod przykryciem przez piętnaście do dwudziestu minut. Jest to metoda delikatniejsza, w której do roztworu przechodzi mniej substancji aktywnych, przez co napar ma łagodniejsze działanie. Odwar natomiast przygotowuje się przez gotowanie surowca w wodzie przez pięć do dziesięciu minut, co pozwala na ekstrakcję większej ilości związków aktywnych. Odwar charakteryzuje się silniejszym działaniem moczopędnym i oczyszczającym. Napar jest polecany przy przewlekłych, łagodnych dolegliwościach wymagających długotrwałego stosowania, podczas gdy odwar znajduje zastosowanie w ostrych stanach wymagających intensywniejszej terapii.
Osoby z cukrzycą mogą stosować kłącze perzu, a nawet może to być dla nich korzystne ze względu na obecność fruktanów, które nie powodują wzrostu poziomu glukozy we krwi. Badania na zwierzętach wykazały również działanie hipoglikemiczne ekstraktów z kłącza perzu. Niemniej jednak, diabetycy przyjmujący leki hipoglikemizujące lub insulinę powinni zachować ostrożność i monitorować poziom glukozy we krwi podczas stosowania preparatów z perzu, ze względu na możliwość nasilenia działania hipoglikemicznego. Przed rozpoczęciem stosowania wskazana jest konsultacja z lekarzem prowadzącym, który może dostosować dawkowanie leków przeciwcukrzycowych w razie potrzeby.
Kłącze perzu, ze względu na swoje działanie moczopędne, może wpływać na obniżenie ciśnienia tętniczego poprzez redukcję objętości osocza krążącego w naczyniach krwionośnych. U osób z nadciśnieniem tętniczym może to być efekt pożądany, jednak należy zachować ostrożność, szczególnie przy jednoczesnym stosowaniu leków hipotensyjnych, gdyż może dojść do nadmiernego spadku ciśnienia. Osoby z tendencją do niskiego ciśnienia krwi powinny stosować kłącze perzu ostrożnie i pod kontrolą lekarską, gdyż nasilenie działania moczopędnego może prowadzić do zawrotów głowy, osłabienia czy omdleń. Zaleca się regularne monitorowanie ciśnienia tętniczego podczas stosowania preparatów z kłącza perzu, szczególnie na początku kuracji.
Kłącze perzu wspomaga pracę nerek poprzez zwiększenie przesączania kłębuszkowego i stymulację diurezy, co prowadzi do intensywniejszego wydalania produktów przemiany materii, toksyn oraz nadmiaru wody i sodu z organizmu. U osób ze zdrową funkcją nerek działanie to jest korzystne i wspiera naturalne procesy oczyszczające organizmu. Niemniej jednak, u pacjentów z niewydolnością nerek lub innymi poważnymi schorzeniami układu moczowego stosowanie kłącza perzu jest przeciwwskazane, gdyż nadmierne obciążenie narządów moczopędnością może prowadzić do pogorszenia ich funkcji. Przed zastosowaniem preparatów z kłącza perzu osoby z przewlekłymi chorobami nerek powinny bezwzględnie skonsultować się z nefrologiem.
Kłącze perzu doskonale komponuje się z innymi ziołami o działaniu moczopędnym, przeciwzapalnym czy oczyszczającym, tworząc synergiczne mieszanki ziołowe o wzmocnionym działaniu. Często stosuje się je w połączeniu z rdestem ptasim, lubczykiem ogrodowym, skrzypem polnym, liściem brzozy, korzeniem pietruszki czy złotej róży. Takie kompozycje znajdują zastosowanie w leczeniu schorzeń układu moczowego, kamicy nerkowej oraz w kurach oczyszczających. Przy łączeniu różnych ziół należy jednak zachować ostrożność i upewnić się, że ich działania nie są przeciwstawne oraz że łączne dawkowanie substancji aktywnych pozostaje w bezpiecznych granicach. W przypadku wątpliwości zaleca się konsultację z farmaceutą specjalizującym się w ziołolecznictwie.
