Kannabidiol

Kannabidiol (CBD) to naturalna substancja czynna pochodząca z konopi, która w odróżnieniu od THC (tetrahydrokannabinolu) nie wywołuje efektów psychoaktywnych. Kannabidiol jest stosowany w medycynie jako lek wspomagający w leczeniu niektórych rodzajów padaczki lekoopornej.

Wskazania do stosowania

Kannabidiol jest wskazany jako leczenie wspomagające w następujących przypadkach:

• Napady padaczkowe związane z zespołem Lennoxa-Gastauta (LGS) – w skojarzeniu z klobazamem u pacjentów w wieku 2 lat lub starszych
• Napady padaczkowe związane z zespołem Dravet (DS) – w skojarzeniu z klobazamem u pacjentów w wieku 2 lat lub starszych
• Napady padaczkowe związane z zespołem stwardnienia guzowatego (TSC) u pacjentów w wieku 2 lat lub starszych

Mechanizm działania

Dokładny mechanizm działania przeciwpadaczkowego kannabidiolu nie jest w pełni poznany. W przeciwieństwie do innych kannabinoidów, kannabidiol nie działa poprzez receptory kannabinoidowe. Jego działanie przeciwdrgawkowe polega na:

• Zmniejszaniu nadpobudliwości neuronalnej poprzez modulację wewnątrzkomórkowego wapnia
• Oddziaływaniu na receptor sprzężony z białkiem G (GPR55)
• Wpływie na kanały receptorów przejściowego potencjału waniloidowego 1 (TRPV-1)
• Modulacji przekazywania sygnałów za pośrednictwem adenozyny poprzez hamowanie wychwytu komórkowego adenozyny

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie w zespołach LGS i DS:

• Dawka początkowa: 2,5 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę (5 mg/kg mc./dobę) przez pierwszy tydzień
• Dawka podtrzymująca: 5 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę (10 mg/kg mc./dobę)
• Maksymalna zalecana dawka: 10 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę (20 mg/kg mc./dobę)

Dawkowanie w zespole stwardnienia guzowatego (TSC):

• Dawka początkowa: 2,5 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę (5 mg/kg mc./dobę) przez pierwszy tydzień
• Dawka podtrzymująca: 5 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę (10 mg/kg mc./dobę)
• Maksymalna zalecana dawka: 12,5 mg/kg masy ciała dwa razy na dobę (25 mg/kg mc./dobę)

Sposób podawania:

• Podanie doustne
• Można przyjmować z pokarmem lub bez, jednak sposób przyjmowania powinien być zawsze taki sam
• Pokarm, szczególnie wysokotłuszczowy, zwiększa wchłanianie kannabidiolu
• W razie potrzeby możliwe jest podawanie przez zgłębnik nosowo-żołądkowy lub sondę gastrostomijną

Szczególne grupy pacjentów

Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby:

• Łagodne zaburzenia: nie wymaga dostosowania dawki
• Umiarkowane zaburzenia: zaleca się mniejszą dawkę początkową i wolniejsze zwiększanie dawki
• Ciężkie zaburzenia: zaleca się znacznie zredukowaną dawkę początkową i bardzo ostrożne zwiększanie dawki

Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek:

• Nie wymaga dostosowania dawki u pacjentów z łagodnymi, umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności nerek

Pacjenci w podeszłym wieku:

• Zaleca się ostrożny dobór dawki, zwykle rozpoczynając od dolnej granicy dawkowania

Przeciwwskazania

• Nadwrażliwość na kannabidiol lub którąkolwiek substancję pomocniczą
• Aktywność aminotransferaz ponad 3-krotnie przekraczająca górną granicę normy i stężenia bilirubiny ponad 2-krotnie przekraczające górną granicę normy

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane (występujące u co najmniej 10% pacjentów):

• Senność (23%)
• Zmniejszenie łaknienia (21%)
• Biegunka (20%)
• Gorączka (16%)
• Wymioty (12%)
• Zmęczenie (10%)

Inne istotne działania niepożądane:

• Uszkodzenie komórek wątroby z podwyższeniem aktywności enzymów wątrobowych (szczególnie przy jednoczesnym stosowaniu z walproinianem)
• Letarg i uspokojenie polekowe (częściej przy jednoczesnym stosowaniu z klobazamem)
• Zmniejszenie masy ciała lub zmniejszenie jej przyrostu
• Zmniejszenie stężenia hemoglobiny i wartości hematokrytu
• Zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy

Interakcje z innymi lekami

Kannabidiol może wchodzić w interakcje z wieloma lekami, najważniejsze z nich to:

• Klobazam: kannabidiol zwiększa stężenie aktywnego metabolitu klobazamu (N-dezmetyloklobazamu), co może nasilać działanie uspokajające
• Walproinian: jednoczesne stosowanie zwiększa ryzyko wzrostu aktywności enzymów wątrobowych
• Ewerolimus: kannabidiol zwiększa stężenie ewerolimusu we krwi
• Styrypentol: kannabidiol może zwiększać stężenie styrypentolu
• Leki metabolizowane przez enzymy CYP1A2, CYP2B6, CYP2C8, CYP2C9, CYP2C19, UGT1A9 i UGT2B7: możliwe interakcje

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów

Kannabidiol może wywoływać senność i uspokojenie polekowe, co znacząco wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Pacjentom należy doradzić, aby nie prowadzili pojazdów ani nie obsługiwali maszyn, dopóki nie zdobędą odpowiedniego doświadczenia w zakresie działania leku.

Stosowanie w ciąży i podczas karmienia piersią

• Ciąża: z powodu ograniczonych danych nie zaleca się stosowania w okresie ciąży, chyba że potencjalne korzyści dla matki wyraźnie przewyższają ryzyko dla płodu
• Karmienie piersią: nie zaleca się karmienia piersią podczas leczenia kannabidiolem, ponieważ substancja może przenikać do mleka

Przechowywanie i postać leku

Kannabidiol jest dostępny w postaci roztworu doustnego o stężeniu 100 mg/ml. Roztwór jest klarowny, bezbarwny lub jasnożółty. Po pierwszym otwarciu butelki lek należy zużyć w ciągu 12 tygodni.

Monitorowanie podczas leczenia

Podczas stosowania kannabidiolu konieczne jest regularne monitorowanie:

• Aktywności enzymów wątrobowych (AlAT, AspAT) i stężenia bilirubiny przed rozpoczęciem leczenia oraz w trakcie terapii
• Masy ciała, szczególnie u dzieci
• Wystąpienia senności, uspokojenia i innych działań niepożądanych

Szczególnie ważne jest monitorowanie pacjentów przyjmujących jednocześnie walproinian lub klobazam ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.