Leki zawierające fostemsawir

Fostemsawir to innowacyjny lek przeciwretrowirusowy, stosowany w leczeniu zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności typu 1 (HIV-1). Jest to prolek, który w organizmie przekształca się w aktywną substancję – temsawir. Fostemsawir reprezentuje nową klasę leków przeciwretrowirusowych, działających jako inhibitory przyłączania HIV do komórek.

Mechanizm działania

Fostemsawir działa w unikalny sposób, różniący się od innych leków przeciwretrowirusowych:

• Jest prolekiem, który po podaniu doustnym zostaje przekształcony w aktywną formę – temsawir
• Temsawir wiąże się bezpośrednio z podjednostką gp120 wirusa HIV-1
• Hamuje przyłączanie wirusa do receptora CD4 na komórkach gospodarza
• Zapobiega wniknięciu wirusa do komórek i ich zakażeniu

Ten mechanizm działania sprawia, że fostemsawir jest skuteczny nawet wobec szczepów HIV-1, które wykazują oporność na inne leki przeciwretrowirusowe.

Wskazania do stosowania

Fostemsawir jest przeznaczony do stosowania u dorosłych pacjentów z:

• Zakażeniem wielolekoopornym HIV-1
• Brakiem możliwości zastosowania innego skutecznego schematu leczenia przeciwwirusowego

Jest to zatem lek „ratunkowy”, stosowany gdy inne terapie zawiodły lub nie mogą być zastosowane z powodu oporności wirusa, nietolerancji lub przeciwwskazań.

Dawkowanie i sposób podawania

• Zalecana dawka to 600 mg fostemsawiru dwa razy na dobę
• Lek przyjmuje się doustnie
• Można go przyjmować z posiłkiem lub bez posiłku
• Tabletki należy połykać w całości, popijając wodą
• Nie należy ich żuć, kruszyć ani dzielić

W przypadku pominięcia dawki, pacjent powinien przyjąć ją jak najszybciej, chyba że zbliża się pora kolejnej dawki. Wówczas należy pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować normalny schemat dawkowania.

Szczególne grupy pacjentów

Pacjenci w podeszłym wieku

• Nie ma konieczności dostosowania dawki
• Należy zachować ostrożność ze względu na możliwe wydłużenie odstępu QT

Zaburzenia czynności nerek

• Nie ma konieczności dostosowania dawki
• Dotyczy to również pacjentów poddawanych hemodializie

Zaburzenia czynności wątroby

• Nie ma konieczności dostosowania dawki

Dzieci i młodzież

• Bezpieczeństwo i skuteczność fostemsawiru u osób poniżej 18 lat nie zostały określone

Przeciwwskazania

Stosowanie fostemsawiru jest przeciwwskazane w przypadku:

• Nadwrażliwości na substancję czynną lub którykolwiek składnik leku
• Jednoczesnego stosowania z silnymi induktorami CYP3A, takimi jak:
  • Karbamazepina
  • Fenytoina
  • Mitotan
  • Enzalutamid
  • Ryfampicyna
  • Dziurawiec zwyczajny

Interakcje z innymi lekami

Fostemsawir wchodzi w interakcje z wieloma lekami, co wymaga uwagi przy ustalaniu schematu leczenia:

Statyny

Fostemsawir może zwiększać stężenie niektórych statyn (rozuwastatyna, atorwastatyna, pitawastatyna, symwastatyna, fluwastatyna). Zaleca się:

• Stosowanie najmniejszej zalecanej dawki początkowej
• Uważne monitorowanie pacjenta
• Stopniowe zwiększanie dawki w razie potrzeby

Doustne środki antykoncepcyjne

• Może zwiększać stężenie etynyloestradiolu
• Nie należy stosować dawek etynyloestradiolu większych niż 30 μg na dobę
• Zachować ostrożność u pacjentów z czynnikami ryzyka zdarzeń zakrzepowo-zatorowych

Alafenamid tenofowiru (TAF)

• Fostemsawir może zwiększać stężenie TAF
• Zalecana dawka TAF to 10 mg przy jednoczesnym stosowaniu z fostemsawirem

Leki wydłużające odstęp QT

Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z lekami, które mogą powodować torsade de pointes, takimi jak:

• Amiodaron
• Dyzopiramid
• Ibutylid
• Prokainamid
• Chinidyna
• Sotalol

Elbaswir/Grazoprewir

• Nie zaleca się jednoczesnego stosowania
• Zwiększone stężenie grazoprewiru może nasilać ryzyko zwiększenia aktywności AlAT

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane fostemsawiru to:

• Biegunka (24%)
• Ból głowy (17%)
• Nudności (15%)
• Wysypka (12%)
• Ból brzucha (12%)
• Wymioty (11%)

Poważniejsze działania niepożądane obejmują:

• Zespół zapalnej rekonstytucji immunologicznej
• Wydłużenie odstępu QTc w elektrokardiogramie
• Zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych
• Zwiększenie stężenia kreatyniny we krwi
• Zwiększenie aktywności kinazy fosfokreatynowej

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Zespół zapalnej rekonstytucji immunologicznej

Po rozpoczęciu leczenia może wystąpić reakcja zapalna na patogeny oportunistyczne, powodująca ciężkie objawy kliniczne. Mogą także wystąpić choroby autoimmunologiczne.

Wydłużenie odstępu QTc

Należy zachować ostrożność u pacjentów:

• Z wydłużeniem odstępu QTc w wywiadzie
• Przyjmujących leki związane z ryzykiem torsade de pointes
• Z wcześniej zdiagnozowaną chorobą serca
• W podeszłym wieku

Równoczesne zakażenie HBV lub HCV

• Zaleca się kontrolowanie czynności wątroby
• Zwiększone ryzyko ciężkich działań niepożądanych dotyczących wątroby

Ograniczony zakres działania przeciwwirusowego

• Działanie ograniczone do szczepów HIV-1 z grupy M
• Mniejsza skuteczność wobec podtypu CRF01_AE

Podsumowanie

Fostemsawir stanowi ważną opcję terapeutyczną dla pacjentów z wielolekoopornym zakażeniem HIV-1, u których nie można zastosować innych schematów leczenia. Jego unikalny mechanizm działania, polegający na blokowaniu wiązania wirusa z receptorem CD4, pozwala na skuteczne zwalczanie szczepów opornych na inne leki przeciwretrowirusowe.

Lek wykazuje korzystny profil bezpieczeństwa, choć jak każdy lek może powodować działania niepożądane. Wymaga stosowania w skojarzeniu z innymi lekami przeciwretrowirusowymi i powinien być przepisywany przez lekarzy doświadczonych w leczeniu zakażeń HIV.