Depremin 612mg to lek roślinny, który zawiera wyciąg suchy z ziela dziurawca. Jest wskazany do krótkotrwałego leczenia objawów związanych z łagodnymi zaburzeniami depresyjnymi u osób dorosłych. Działa poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego niektórych neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i dopamina, co łagodzi objawy złego samopoczucia i stany obniżonego nastroju. Lek jest dostępny bez recepty.
Dziurawiec fix to naturalny preparat w postaci ziół do zaparzania. Tradycyjnie stosowany jest w okresowym wyczerpaniu umysłowym oraz w objawowym leczeniu łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych. Ziele dziurawca, które jest składnikiem preparatu, wykazuje właściwości żółciotwórcze i rozkurczowe, a także pobudza wydzielanie soków trawiennych. Lek jest dostępny bez recepty.
Gastrobonisol to preparat ziołowy w postaci kropli, który wspomaga proces trawienia i utrzymanie prawidłowego funkcjonowania układu jelitowego. Tradycyjnie stosowany jest pomocniczo w zaburzeniach trawiennych spowodowanych niedostatecznym wydzielaniem soków trawiennych, w tym soku żołądkowego i żółci. Lek stosuje się objawowo w niestrawności. Gastrobonisol jest dostępny bez recepty.
Hepatosan fix to produkt leczniczy w postaci ziół do zaparzania. Jest stosowany tradycyjnie w niestrawnościach i przy niedostatecznym wydzielaniu żółci. Składniki aktywne to ziele i korzeń mniszka lekarskiego, ziele karczocha, liść mięty pieprzowej, ziele krwawnika oraz ziele dziurawca. Produkt jest dostępny bez recepty.
Hyperherba to lek ziołowy, który zawiera jako substancję czynną ziele dziurawca. Jest dostępny bez recepty. Tradycyjnie stosowany jest w celu łagodzenia występujących przejściowo objawów wyczerpania psychicznego. Lek jest przeznaczony dla osób dorosłych.
Hyperis to lek roślinny, który jest przeznaczony do krótkotrwałego leczenia objawów łagodnych zaburzeń depresyjnych. Jeżeli po upływie 4 tygodni nie nastąpiła poprawa lub pacjent czuje się gorzej, należy skonsultować się z lekarzem. Lek jest dostępny bez recepty. Warto jednak pamiętać, że każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża zdrowiu, dlatego przed użyciem warto zapoznać się z ulotką lub skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Intractum Hyperici Phytopharm to lek roślinny dostępny bez recepty, który zawiera etanolowy wyciąg ze świeżego ziela dziurawca. Jest stosowany tradycyjnie w łagodnych zaburzeniach nastroju typu depresyjnego. Preparat jest przeznaczony dla osób dorosłych. Zawartość etanolu w preparacie wynosi od 52 do 62%.
Krople żołądkowe Amara to tradycyjny produkt leczniczy, który zawiera wyciągi ziołowe. Stosowany jest w przypadku braku łaknienia oraz dolegliwości żołądkowych związanych z niestrawnością i wzdęciami. Składniki ziołowe wykazują działanie rozkurczowe, przeciwbakteryjne, przeciwwzdęciowe oraz przeciwbólowe. Lek jest dostępny bez recepty.
Krople żołądkowe forte to preparat roślinny dostępny bez recepty. Zawiera wyciągi ziołowe, które wykazują działanie rozkurczowe, przeciwbakteryjne, przeciwwzdęciowe oraz przeciwbólowe. Tradycyjnie stosowany jest w niestrawności objawiającej się wzdęciami, uczuciem pełności w jamie brzusznej oraz tymczasowym brakiem apetytu. Nie zaleca się stosowania preparatu u dzieci poniżej 12 lat.
Krople żołądkowe T to preparat, który zawiera wyciągi ziołowe i jest stosowany w zaburzeniach trawienia. Składniki ziołowe wykazują działanie rozkurczowe, przeciwbakteryjne, przeciwwzdęciowe oraz przeciwbólowe. Tradycyjnie stosowany jest w przypadku braku łaknienia, a także dolegliwościach żołądkowych związanych z niestrawnością i wzdęciami. Lek jest dostępny bez recepty.
Krople żołądkowe z papaweryną to tradycyjny produkt leczniczy roślinny, który jest dostępny bez recepty. Stosowany jest w przypadku braku łaknienia oraz dolegliwości żołądkowych związanych z niestrawnością i wzdęciami. Skład preparatu obejmuje nalewki z kozłka, mięty, gorzkiej i dziurawca oraz chlorowodorek papaweryny.
Neurapas to lek dostępny bez recepty, który zawiera wyciągi ziołowe o działaniu uspokajającym. Składniki aktywne to wyciąg z ziela dziurawca, wyciąg z ziela męczennicy i wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Lek jest wskazany do stosowania tradycyjnego w przejściowych, łagodnych zaburzeniach nastroju oraz w trudnościach z zasypianiem na tle nerwowym.
Succus Hyperici Phytopharm to lek zawierający sok ze świeżego ziela dziurawca jako substancję czynną. Jest to preparat pochodzenia naturalnego, który wspomaga wydzielanie soków trawiennych oraz żółci. Głównym zastosowaniem dziurawca jest wspomaganie leczenia schorzeń układu pokarmowego, takich jak: zaburzenia trawienia, nieżyt żołądka i jelit. Lek jest dostępny bez recepty.
Ziele dziurawca to naturalny preparat, który pozytywnie wpływa na funkcjonowanie organizmu, zwłaszcza układu pokarmowego i nerwowego. Wykazuje właściwości żółciotwórcze i rozkurczowe. Pobudza wydzielanie soków trawiennych, usprawniając procesy trawienne. Działa diuretycznie i zwiększa wydalanie wody z organizmu. Stosowany jest w łagodzeniu zaburzeń nastroju o charakterze depresyjnym. Jest dostępny bez recepty.
Zioła ułatwiające gojenie ran to preparat w postaci ziół do zaparzania w saszetkach. Jest stosowany w przypadku niewielkich ran, ułatwiając ich gojenie. Działa jako tradycyjny produkt leczniczy roślinny. Wskazania do stosowania tego leku obejmują niewielkie rany i skaleczenia. Produkt ten jest dostępny bez recepty.
Dziurawiec – roślina lecznicza znana głównie ze swoich właściwości przeciwdepresyjnych. Dziurawiec swoje działanie zawdzięcza pędom i kwiatom, które zawierają m.in. hyperycynę, flawonoidy, olejki eteryczne, hyperozyd, rutynę, kwercetynę oraz garbniki. Działa uspokajająco, antybakteryjnie, ściągająco na skórę oraz rozkurczająco na mięśnie układu pokarmowego. Ponadto jest polecany w łagodzeniu migrenowych bólów głowy. Najczęstszym wskazaniem do stosowania dziurawca są zaburzenia nastroju oraz objawy wyczerpania psychicznego.
Dziurawiec dostępny jest w postaci tabletek, kapsułek, ziół do zaparzania, soku oraz płynu doustnego. Do celów farmaceutycznych przygotowuje się suche ekstrakty, susz lub ekstrakty wodno-etanolowe.
Dziurawiec znalazł również zastosowanie w kosmetyce jako składnik kremów i balsamów regenerujących skórę, samoopalaczy, a także dermokosmetyków stosowanych w leczeniu bielactwa.
Możliwe działania niepożądane: Dziurawiec stosowany zgodnie z zalecanym dawkowaniem wywołuje działania niepożądane bardzo rzadko. Mogą pojawić się zaburzenia żołądkowo-jelitowe, ból głowy, zawroty głowy, uczucie zmęczenia, dezorientację, zaczerwienienie skóry, obrzęk skóry, świąd.
Uwaga: Podczas przyjmowania preparatów z dziurawcem zaleca się unikać ekspozycji na promienie słoneczne, ponieważ może to doprowadzić do przebarwień lub oparzenia słonecznego, szczególnie u osób z jasną karnacją oraz chorobowymi zmianami skórnymi.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum) to jedna z najcenniejszych roślin leczniczych rosnących w Polsce, która od tysięcy lat wspiera zdrowie człowieka. Ta niepozorna roślina o żółtych kwiatach kryje w sobie prawdziwe bogactwo substancji bioaktywnych, które sprawiają, że jest ona jednym z najskuteczniejszych naturalnych środków przeciwdepresyjnych dostępnych bez recepty. Nazywany także zielem świętojańskim ze względu na okres kwitnienia przypadający w czasie święta św. Jana (24 czerwca), dziurawiec zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznym przeświecającym punktom na liściach, które pod światło przypominają małe dziurki. W rzeczywistości są to zbiorniczki wypełnione cennymi olejkami eterycznymi.
Współczesna medycyna potwierdza to, co od wieków wiedziała medycyna ludowa – dziurawiec działa równie skutecznie jak wiele syntetycznych leków przeciwdepresyjnych, przy znacznie mniejszej liczbie działań niepożądanych. Badania kliniczne przeprowadzone na tysiącach pacjentów dowodzą, że ekstrakty z dziurawca są równie efektywne jak popularne leki z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny) w leczeniu łagodnej i umiarkowanej depresji. Jednocześnie roślina ta wykazuje szerokie spektrum działania – wspiera układ pokarmowy, pomaga w leczeniu stanów zapalnych skóry, działa uspokajająco i przeciwlękowo, a także wspiera funkcjonowanie układu moczowego.
Kluczem do zrozumienia działania dziurawca są jego unikalne składniki aktywne – przede wszystkim hiperycyna i hyperforyna, które wpływają na poziom neuroprzekaźników w mózgu, zwiększając stężenie serotoniny, dopaminy i noradrenaliny. Te naturalne związki działają podobnie do nowoczesnych leków antydepresyjnych, ale w sposób łagodniejszy i bardziej zrównoważony. Dodatkowo dziurawiec zawiera bogate spektrum flawonoidów, które wzmacniają jego działanie przeciwdepresyjne i dodają właściwości przeciwzapalne oraz przeciwutleniające.
Dziurawiec zwyczajny to wieloletnia roślina z rodziny dziurawcowatych (Hypericaceae), która naturalnie występuje w Europie, Azji Zachodniej oraz północnej Afryce. W Polsce jest bardzo pospolity i można go spotkać praktycznie wszędzie – na łąkach, leśnych polanach, przy drogach, na nieużytkach, a także w ogrodach jako roślina ozdobna.
Roślina dorasta do wysokości 30-100 cm i charakteryzuje się prostą, w górnej części rozgałęzioną łodygą. Liście są eliptyczne, przeciwległe, z charakterystycznymi przeświecającymi punktami widocznymi w świetle przechodniem. Te punkty to zbiorniczki olejków eterycznych, które nadają roślinie nazwę. Wzdłuż brzegów liści występują także czarne gruczoły zawierające dodatkowe substancje aktywne.
Kwiaty dziurawca są złocistożółte, o średnicy 1-2 cm, zebrane w baldachogrona i pojawiają się od czerwca do września. Po roztarciu wydzielają charakterystyczny czerwony sok, co dało podstawę do wielu ludowych nazw rośliny, takich jak „krew św. Jana” czy „krewka Matki Boskiej”.
Bogaty skład chemiczny dziurawca zawdzięcza swoim leczniczym właściwościom obecności kilku grup związków bioaktywnych:
Działanie przeciwdepresyjne dziurawca jest rezultatem złożonego oddziaływania kilku mechanizmów molekularnych, które współpracują ze sobą w sposób synergistyczny.
Główną rolę odgrywają hiperycyna i hyperforyna, które hamują wychwyt zwrotny neuroprzekaźników – serotoniny, noradrenaliny i dopaminy. Mechanizm przeciwdepresyjnego działania dziurawca nie został do końca poznany. Najprawdopodobniej znaczenie ma zmniejszenie poziomu wydzielania kortyzolu przez gruczoły nadnerczowe na skutek zahamowanej aktywności hormonu podwzgórzowego kortykoliberyny (CRH). Główną rolę odgrywają tu hyperycyna oraz hyperforyna, które blokują wytwarzanie cytokin prozapalnych – interleukin IL-6 i IL-1b – dzięki czemu w ostateczności zahamowane zostaje uwalnianie hormonu CRH.
Dzięki zwiększeniu stężenia tych neurotransmiterów w szczelinie synaptycznej poprawia się nastrój, zmniejszają się objawy lęku i depresji. Działanie to jest podobne do mechanizmu nowoczesnych leków przeciwdepresyjnych z grupy SSRI, ale zachodzi w sposób łagodniejszy i bardziej naturalny.
Hyperycyna i hyperforyna hamują wychwyt zwrotny neuroprzekaźników (serotoniny, noradrenaliny i dopaminy), przez co zwiększają ich stężenie w szczelinie synaptycznej układu nerwowego. Opisywane związki wpływają na rozmieszczenie i aktywność receptorów serotoninowych, GABA oraz Beta.
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja to zaburzenie psychiczne, na które cierpi ponad 350 mln osób na całym świecie. Klasycznie stosowane leki antydepresyjne, m.in. z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRIs), pomimo swojej skuteczności, wykazują wiele niepożądanych działań ubocznych.
Dziurawiec stanowi skuteczną alternatywę dla osób cierpiących na łagodną i umiarkowaną depresję. Results of trials comparing hypericum extracts and standard antidepressants were statistically homogeneous. Compared with tri- or tetracyclic antidepressants and selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs), respectively, RRs were 1.02 (95% CI, 0.90 to 1.15; 5 trials) and 1.00 (95% CI, 0.90 to 1.11; 12 trials).
Badania kliniczne potwierdzają, że:
Działanie preparatów z zielem dziurawca zależy od tego jakim procesom zostanie ono poddane po wysuszeniu. Dlatego alkoholowe wyciągi działają na ośrodkowy układ nerwowy, a wodny napar z dziurawca pobudza układ trawienny do pracy.
Dziurawiec wykazuje korzystne działanie na przewód pokarmowy dzięki:
Dziurawiec stanowi bogate źródło związków o działaniu przeciwzapalnym i przeciwutleniającym, takich jak kwasy fenolowe, flawonoidy, hiperycyna. Badania in vitro potwierdzają korzyści ze stosowania ekstraktów z dziurawca w łagodzeniu stanów zapalnych, wynikające między innymi ze zdolności do hamowania aktywności enzymów prozapalnych (COX-1, COX-2) oraz ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym.
Zewnętrzne zastosowanie dziurawca obejmuje:
Przetwory z dziurawca zwyczajnego działają ochronnie na drogi moczowe – zwiększają dobowe wydzielanie moczu, wspierają odtruwanie organizmu i przeciwdziałają powstawaniu kamieni nerkowych. Co więcej, dziurawiec działa przeciwbakteryjnie i uszczelnia naczynia krwionośne.
Dziurawiec dostępny jest w różnych formach, każda o nieco odmiennym profilu działania:
| Forma preparatu | Główne składniki | Zastosowanie | Sposób dawkowania |
|---|---|---|---|
| Herbatki i napary | Flawonoidy, garbniki | Dolegliwości trawienne, łagodne uspokojenie | 1-2 łyżeczki na szklankę, 2-3x dziennie |
| Ekstrakty alkoholowe | Hiperycyna, hyperforyna | Depresja, stany lękowe | 300-900 mg dziennie (wg ulotki) |
| Olej dziurawcowy | Związki lipofilne | Zewnętrznie na skórę | 2-3x dziennie miejscowo |
| Tabletki/kapsułki | Standaryzowany ekstrakt | Depresja, zaburzenia nastroju | 1-3 tabletki dziennie |
Dziurawiec, mimo swojego naturalnego pochodzenia, może wchodzić w poważne interakcje z wieloma lekami. Dziurawiec zwyczajny jest również induktorem enzymów cytochromu P- 450 (m.in. izoenzymu CYP3A4) co może powodować osłabienie działania innych leków metabolizowanych przez te enzymy (np. antykoncepcji hormonalnej, leków przeciwzakrzepowych, teofiliny, digoksyny, cyklosporyny).
Leki, których działanie może być osłabione:
Ryzyko zespołu serotoninowego przy łączeniu z:
Hiperycyna zawarta w zielu dziurawca zwyczajnego zwiększa zdolność absorpcji promieni nadfioletowych przez skórę. Właściwość ta może sprzyjać powstawaniu oparzeń słonecznych. Podczas stosowania surowca, zaleca się unikanie promieniowania słonecznego oraz używanie odpowiednio wysokich filtrów SPF.
W Polsce leczenie depresji oparte jest na kilku grupach leków przeciwdepresyjnych, przy czym dziurawiec może stanowić alternatywę w określonych przypadkach.
Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI):
Inhibitory wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI):
Leki atypowe:
Dziurawiec zwyczajny (Hypericum perforatum L.) stosowany jest jako środek ziołowy na tę chorobę od wielu lat, zwłaszcza w Niemczech i w innych krajach europejskich, choć jego skuteczność nadal budzi wiele kontrowersji. Jednak metaanalizy badań klinicznych opublikowane w ostatnich latach potwierdziły, że ziele dziurawca może stanowić skuteczną terapię w stanach łagodnej i umiarkowanej depresji.
Dziurawiec może być rozważany jako:
Preparaty z dziurawca dostępne w Polsce:
Results of placebo-controlled trials showed marked heterogeneity. In nine larger trials the combined response rate ratio (RR) for hypericum extracts compared with placebo was 1.28 (95% confidence interval (CI), 1.10 to 1.49) and from nine smaller trials was 1.87 (95% CI, 1.22 to 2.87).
Liczne badania kliniczne potwierdzają skuteczność dziurawca:
Analiza wyników badań uzyskanych po 4-6 tygodniach kuracji wykazała, że profil kliniczny dziurawca jest mocno zbliżony do leków przeciwdepresyjnych z grupy inhibitorów selektywnego wychwytu serotoniny (SSRI). Tak, dziurawiec wykazuje udowodnioną skuteczność w leczeniu łagodnej i umiarkowanej depresji, porównywalną z popularnymi lekami przeciwdepresyjnymi, ale przy mniejszej liczbie działań niepożądanych.
Nie, dziurawiec nie powinien być łączony z większością leków bez konsultacji lekarskiej. Ze względu na te mechanizmy dziurawca nie powinno się łączyć z tabletkami antykoncepcyjnymi, antybiotykami, lekami przeciwzakrzepowymi (warfaryna), digoksyną, chemioterapeutykami przeciwnowotworowymi, inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (sertalina, wenlafakcyna) oraz innymi lekami. Szczególnie niebezpieczne jest łączenie z innymi antydepresantami ze względu na ryzyko zespołu serotoninowego.
W przypadku problemów z naustroje maksymalny czas stosowania to około 6 tygodni. Jeśli po tym czasie nie nastąpi poprawa, należy skonsultować się z lekarzem. W przypadku problemów trawiennych można stosować krótkotrwale, do 7-10 dni.
Nie, dziurawiec nie powoduje uzależnienia fizycznego ani psychicznego. Można bezpiecznie przerwać jego stosowanie bez objawów odstawiennych, w przeciwieństwie do niektórych syntetycznych leków przeciwdepresyjnych.
Według monografii EMA nie należy podawać preparatów dziurawca dzieciom do 18. roku życia oraz kobietom w ciąży i karmiącym piersią ze względu na brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania. Z powodu braku wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa nie zaleca się stosowania dziurawca w czasie ciąży i karmienia piersią.
Ziele dziurawca zwiększa wrażliwość skóry na słońce. Po spożyciu preparatów zawierających dziurawiec nie należy wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych. Jest to szczególnie niebezpieczne dla osób z jasną karnacją. Zawarta w dziurawcu hiperycyna ma właściwości fotouczulające, co oznacza, że zwiększa absorpcję promieniowania UV przez skórę, co może prowadzić do oparzeń słonecznych i przebarwień.
Nie, dziurawiec ma szerokie zastosowanie. Przetwory z dziurawca zwyczajnego działają ochronnie na drogi moczowe – zwiększają dobowe wydzielanie moczu, wspierają odtruwanie organizmu i przeciwdziałają powstawaniu kamieni nerkowych. Poza działaniem przeciwdepresyjnym pomaga w problemach trawiennych, stanach zapalnych skóry, wspiera układ moczowy i ma właściwości przeciwzapalne.
Koszt miesięcznej terapii dziurawcem wynosi zazwyczaj 20-60 złotych w zależności od preparatu i producenta, co czyni go bardzo dostępną alternatywą dla drogich leków przeciwdepresyjnych na receptę.
Nie wszystkie osoby mogą bezpiecznie stosować dziurawiec. Przeciwwskazania to przede wszystkim: jednoczesne stosowanie leków przeciwdepresyjnych, środków antykoncepcyjnych, leków przeciwzakrzepowych, ciąża, karmienie piersią oraz planowane zabiegi chirurgiczne (ze względu na wpływ na krzepnięcie krwi).
