Olanzapine Teva to lek przeciwpsychotyczny, przeciwmaniakalny oraz stabilizujący nastrój. Jest skuteczny w leczeniu schizofrenii, średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii. Olanzapine Teva jest również stosowany w celu zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u pacjentów, którzy dobrze zareagowali na leczenie w początkowej fazie terapii. Lek ten jest dostępny na receptę.
Olanzapina Viatris zawiera substancję czynną olanzapinę. Olanzapina należy do grupy leków zwanych
lekami przeciwpsychotycznymi i jest stosowana w leczeniu: schizofrenii oraz średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii.
Olanzapine Viketo to lek przeciwpsychotyczny, przeciwmaniakalny oraz stabilizujący nastrój. Wykazuje powinowactwo do licznych receptorów: serotoninowych (5HT 2A/2C, 5HT 3, 5HT 6), dopaminowych (D 1, D 2, D 3, D 4, D 5), cholinergicznych receptorów muskarynowych (M 1-M 5), α 1-adrenergicznych i histaminowych receptorów H1. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii. Lek jest dostępny na receptę.
Olanzaran to lek, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Należy on do grupy leków przeciwpsychotycznych i jest stosowany w leczeniu różnych chorób. Przede wszystkim, jest on skuteczny w leczeniu schizofrenii, choroby, która objawia się halucynacjami, urojeniami, podejrzliwością i wycofaniem z kontaktów społecznych. Jest dostępny na receptę.
Olanzin to lek z grupy neuroleptyków, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz w długoterminowym leczeniu podtrzymującym u osób, które wykazały dobrą odpowiedź na początkową terapię. Olanzin jest również wskazany w leczeniu umiarkowanych i ciężkich epizodów manii oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u osób, które dobrze zareagowały na leczenie olanzapiną podczas epizodu manii. Lek jest dostępny na receptę.
Olanzomer to lek przeciwpsychotyczny, który jest stosowany w leczeniu chorób psychicznych. Jest dostępny na receptę. Lek ten jest często stosowany w leczeniu schizofrenii i napadów manii w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych oraz w celu zapobiegania nawrotom tych stanów. Olanzomer występuje w różnych formach, takich jak tabletki, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej, kapsułki, a także proszek do sporządzenia roztworu do wstrzykiwań.
Olasyn to lek przeciwpsychotyczny, przeciwmaniakalny oraz stabilizujący nastrój. Zawiera substancję czynną olanzapinę, która wykazuje powinowactwo do licznych receptorów: serotoninowych, dopaminowych, cholinergicznych receptorów muskarynowych, α1-adrenergicznych i histaminowych receptorów H1. Stosowany jest w leczeniu schizofrenii oraz średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii. U pacjentów, u których w terapii epizodu manii uzyskano dobrą odpowiedź na leczenie olanzapiną, olanzapina wskazana jest w celu zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Lek dostępny jest na receptę.
Olazax to lek z grupy neuroleptyków, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii, średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u osób, które dobrze zareagowały na leczenie początkowe. Olazax jest dostępny na receptę.
Olazax Disperzi to lek, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Jest to atypowy lek przeciwpsychotyczny, przeciwmaniakalny oraz stabilizujący nastrój, pochodna tienobenzodiazepiny. Stosowany jest w leczeniu schizofrenii, średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii oraz w celu zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Lek jest dostępny na receptę.
Olpinat to lek z grupy neuroleptyków stosowany w leczeniu niektórych chorób psychicznych. Zawiera substancję czynną olanzapinę. Lek jest dostępny na receptę. Wskazany jest w leczeniu schizofrenii, długoterminowym leczeniu podtrzymującym u osób, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie początkowe, leczeniu średnionasilonych i ciężkich epizodów manii oraz zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej u osób, u których w leczeniu manii uzyskano dobrą odpowiedź na olanzapinę.
Olwexya to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną – wenlafaksynę. Należy on do grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), które są stosowane w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Lek Olwexya jest wskazany w leczeniu depresji u osób dorosłych, a także w leczeniu uogólnionych zaburzeń lękowych, fobii społecznej (lęk lub unikanie sytuacji społecznych) oraz lęku napadowego (ataki paniki) u dorosłych pacjentów. Jest dostępny na receptę.
Olzapin to lek przeciwpsychotyczny, który jest często stosowany w leczeniu schizofrenii oraz średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii. Lek ten działa poprzez blokowanie receptorów dopaminowych (D2) oraz serotoninowych 5-HT2. Olzapin jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania olanzapiny jest schizofrenia oraz długoterminowe leczenie podtrzymujące chorych na schizofrenię, u których stwierdzono dobre wyniki leczenia olanzapiną w początkowej fazie terapii oraz leczenie średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
Olzin to lek przeciwpsychotyczny, przeciwmaniakalny oraz stabilizujący nastrój. Zawiera substancję czynną olanzapinę, która wykazuje powinowactwo do licznych receptorów: serotoninowych, dopaminowych, cholinergicznych receptorów muskarynowych, α1-adrenergicznych i histaminowych receptorów H1. Lek jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz w profilaktyce reemisji choroby afektywnej dwubiegunowej u osób, u których podczas kuracji epizodu manii uzyskano oczekiwaną odpowiedź na leczenie olanzapiną. Olzin jest dostępny na receptę.
Onirex to lek nasenny, który jest stosowany w krótkotrwałym leczeniu bezsenności. Działa na bazie winianu zolpidemu, który łagodzi zaburzenia snu. Lek wykazuje właściwości uspokajające w mniejszych dawkach niż tych niezbędnych do wystąpienia działania przeciwdrgawkowego, miorelaksacyjnego. Onirex jest dostępny na receptę.
Opidanz to lek przeciwdepresyjny, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i zaburzenia lękowe. Działa poprzez wpływanie na poziom neuroprzekaźników w mózgu, co pomaga w łagodzeniu objawów tych stanów. Wskazania do stosowania tego leku powinny być zawsze określane przez lekarza.
Opipos to lek z grupy trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych. Wykazuje działanie przeciwlękowe, uspokajające i poprawiające nastrój, a także ułatwia zasypianie. Jest zalecany w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych i zaburzeń występujących pod postacią somatyczną. Lek jest dostępny na receptę.
Opiwar, to lek przeciwlękowy i uspokajający, który jest często stosowany w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych oraz zaburzeń występujących pod postacią somatyczną. Działa poprzez łagodzenie napięcia nerwowego i poprawę nastroju. Jest dostępny na receptę.
Optimum Tabletki uspokajające Labofarm powlekane to lek roślinny dostępny bez recepty. Składa się z korzenia kozłka, szyszek chmielu, liścia melisy oraz ziela serdecznika. Preparat wykazuje łagodne działanie uspokajające i nasenne, łagodzi stany napięcia i uczucie niepokoju, posiada właściwości relaksujące i ułatwia zasypianie. Stosowany jest tradycyjnie w przejściowych, łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz okresowych trudnościach z zasypianiem.
Orfiril to lek przeciwdrgawkowy, który jest stosowany w leczeniu różnych typów napadów padaczkowych, takich jak napady nieświadomości, napady miokloniczne i toniczno-kloniczne. Lek ten jest również stosowany w leczeniu epizodów maniakalnych w chorobie afektywnej dwubiegunowej. Orfiril jest dostępny na receptę.
Orfiril Long to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną walproinian sodu. Jest stosowany w leczeniu napadów padaczkowych oraz epizodów manii w chorobie afektywnej dwubiegunowej. Lek występuje w postaci kapsułek o przedłużonym uwalnianiu, co pozwala na stopniowe uwalnianie substancji czynnej i długotrwałe działanie.
Oribion to lek przeciwdepresyjny, który jest dostępny na receptę. Jego substancją czynną jest bupropionu chlorowodorek. Lek ten stosuje się w leczeniu dużych epizodów depresji. Działa poprzez wpływ na pewne substancje w mózgu, takie jak noradrenalina i dopamina, których działanie jest związane z depresją.
Oriven to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną wenlafaksynę. Należy do grupy leków nazywanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Stosowany jest w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, w tym depresji, zaburzeń lękowych, fobii społecznej oraz zaburzeń lękowych z napadami lęku. Lek jest dostępny na receptę.
Orizon to lek o działaniu przeciwpsychotycznym, który zawiera substancję czynną rysperydon. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz epizodów maniakalnych. Może być również używany do krótkookresowego leczenia uporczywej agresji u pacjentów z otępieniem typu alzheimerowskiego o natężeniu średnim do ostrego, niereagujących na metody niefarmakologiczne, oraz u dzieci powyżej 5 roku życia i młodzieży ze sprawnością intelektualną poniżej przeciętnej bądź upośledzonych umysłowo, u których nasilenie agresji i innych zachowań destrukcyjnych wymaga leczenia farmakologicznego. Orizon jest dostępny na receptę.
Lek Oroes zawiera escitalopram i jest stosowany w leczeniu depresji oraz różnych zaburzeń lękowych, takich jak zaburzenia lękowe z napadami lęku, społeczne zaburzenia lękowe, uogólnione zaburzenia lękowe oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne. Oroes działa poprzez zwiększanie stężenia serotoniny w układzie nerwowym, co pomaga w łagodzeniu objawów tych stanów. Jest to lek na receptę.
Oropram to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną citalopram. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych oraz zaburzeń lękowych z napadami lęku z agorafobią lub bez agorafobii. Oropram jest dostępny na receptę.
Oxazepam Espefa to lek w postaci tabletek, który zawiera substancję czynną oksazepam. Oksazepam należy do grupy leków benzodiazepin i działa przeciwlękowo, uspokajająco, nasennie oraz przeciwdrgawkowo. Stosowany jest w leczeniu stanów lękowych, niepokoju związanego z depresją oraz objawów nagłego odstawienia alkoholu. Jest dostępny na receptę.
Oxazepam GSK to lek psychotropowy z grupy benzodiazepin, który zawiera substancję czynną oksazepam. Lek ma działanie przeciwlękowe, uspokajające, nasenne oraz przeciwdrgawkowe. Stosuje się go w leczeniu stanów lękowych i niepokoju związanego z depresją oraz w leczeniu objawów nagłego odstawienia alkoholu. Jest dostępny na receptę.
Lek OZASED zawiera substancję czynną midazolam, która należy do grupy leków zwanych benzodiazepinami. Jest przeznaczony dla niemowląt (od 6 miesiąca życia), dzieci i młodzieży do 17 lat. Stosuje się go w celu wywołania umiarkowanego uspokojenia przed zabiegiem chirurgicznym lub diagnostycznym, w celu złagodzenia lęku, niepokoju i pobudzenia związanego z zabiegiem, a także jako premedykację przed znieczuleniem. Lek jest dostępny na receptę.
Ozawade zawiera pitolisant, stosowany w leczeniu nadmiernej senności u dorosłych z zespołem obturacyjnego bezdechu sennego (OSA). Jest stosowany u pacjentów, którzy nadal odczuwają senność mimo leczenia CPAP lub nie tolerują tego leczenia. Pitolisant wiąże się z receptorami w mózgu odpowiedzialnymi za czujność, pomagając zmniejszyć senność i zmęczenie w ciągu dnia.
Palifren Long to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną – paliperydon. Jest stosowany w leczeniu podtrzymującym objawów schizofrenii u stabilnych dorosłych pacjentów leczonych paliperydonem lub rysperydonem. Lek jest dostępny na receptę. Wskazany jest do stosowania u dorosłych pacjentów, u których uzyskano stabilizację choroby za pomocą paliperydonu lub rysperydonu.
Paliperidone Teva to lek, który zawiera substancję czynną paliperydon. Należy do grupy leków przeciwpsychotycznych. Jego działanie polega głównie na blokowaniu receptorów dla neuroprzekaźników dopaminy i serotoniny, które odgrywają rolę w schizofrenii. Jest on stosowany w leczeniu objawów schizofrenii u stabilnych dorosłych pacjentów, którzy wcześniej byli leczeni paliperydonem lub rysperydonem. Lek jest dostępny na receptę.
Paritdam to lek przepisywany przez lekarzy w celu leczenia depresji. Jego działanie polega na oddziaływaniu z noradrenaliną i dopaminą – substancjami chemicznymi w mózgu, które są związane z występowaniem depresji. Dzięki temu Paritdam pomaga w regulacji nastroju i poprawie samopoczucia pacjenta. Jest dostępny na receptę.
Parnassan to lek przeciwpsychotyczny, którego substancją czynną jest olanzapina. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii, choroby objawiającej się tym, że pacjent słyszy, widzi lub odczuwa rzeczy nieistniejące w rzeczywistości, ma sprzeczne z rzeczywistością przekonania, jest nadmiernie podejrzliwy i wycofuje się z kontaktów z innymi ludźmi. Parnassan jest również stosowany w leczeniu od średnio nasilonych do ciężkich epizodów manii. Jest dostępny na receptę.
Parnido, zawierający substancję czynną paliperydon, jest lekiem przeciwpsychotycznym stosowanym w leczeniu podtrzymującym objawów schizofrenii u stabilnych dorosłych pacjentów leczonych paliperydonem lub rysperydonem. Lek jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania to leczenie schizofrenii u pacjentów od 15 roku życia i zaburzeń schizoafektywnych u dorosłych.
Parogen to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie paroksetyna. Lek jest dostępny na receptę i jest wskazany w leczeniu ciężkich epizodów depresyjnych, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, fobii społecznej, zaburzeń lękowych uogólnionych, zaburzeń stresowych pourazowych oraz zaburzeń lękowych z napadami lęku. Parogen jest lekiem refundowanym.
Paroxetine Aurobindo to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie paroksetyna. Lek jest stosowany w leczeniu ciężkich epizodów depresyjnych, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, lęku napadowego z agorafobią lub bez niej, fobii społecznej, zaburzeń lękowych uogólnionych oraz zaburzeń stresowych pourazowych. Paroxetine Aurobindo jest na receptę.
Paroxetine Aurovitas to lek przeciwdepresyjny, który jest silnym i selektywnym inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny w neuronach mózgowych. Jest stosowany w leczeniu dorosłych z depresją i (lub) zaburzeniami lękowymi, takimi jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, lęk napadowy z agorafobią lub bez agorafobii, fobia społeczna, zaburzenie stresowe pourazowe, zaburzenie lękowe uogólnione. Lek jest wydawany na podstawie recepty.
Paroxetine Vitama to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Jest stosowany w leczeniu depresji, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, lęku napadowego bez agorafobii lub z agorafobią, fobii społecznej oraz zaburzeń lękowych uogólnionych. Paroxetine Vitama jest dostępny na receptę.
Paroxinor to lek przeciwdepresyjny, który zawiera paroksetynę w postaci paroksetyny chlorowodorku półwodnego. Jest silnym inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny w neuronach mózgowych. Stosowany jest między innymi w trakcie epizodów ciężkiej depresji, nerwicy natręctw oraz zaburzeń lękowych. Paroxinor jest dostępny na receptę.
Passiflor to lek, który zawiera wyciąg płynny z ziela męczennicy cielistej. Lek jest stosowany w łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz w trudnościach z zasypianiem. Passiflor jest na receptę.
Passminum MED LUNIS to syrop, którego substancją czynną jest wyciąg płynny z ziela męczennicy cielistej: Passiflorae herbae extractum (2:1). W 5 ml leku zawiera się 183 mg wyciągu, co odpowiada 366 mg surowca. Lek jest przeznaczony do tradycyjnego stosowania w łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz w trudnościach z zasypianiem. Działanie leku oparte jest wyłącznie na doświadczeniu płynącym z długiego okresu stosowania leku. Produkt dostępny jest bez recepty.
Paxifar to lek zawierający substancję czynną klozapinę, która należy do grupy leków zwanych neuroleptykami. Jest stosowany w leczeniu pacjentów ze schizofrenią, którzy nie reagują na leczenie innymi lekami. Paxifar jest zalecany tylko dla pacjentów, którzy już stosowali przynajmniej dwa różne leki przeciwpsychotyczne, ale nie reagowali na nie lub doświadczali ciężkich działań niepożądanych. Lek jest dostępny na receptę.
Paxneury to lek zawierający guanfacynę, który działa na aktywność mózgu, wspomagając koncentrację, skupienie oraz zmniejszając impulsywność i nadpobudliwość. Stosowany jest w leczeniu ADHD u dzieci i młodzieży w wieku 6–17 lat, szczególnie gdy inne metody terapii nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Terapia tym lekiem jest częścią kompleksowego podejścia, które obejmuje psychoterapię, edukację oraz wsparcie socjalne.
Paxtin to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie paroksetyna. Lek jest stosowany w leczeniu ciężkich epizodów depresyjnych, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, lęku napadowego z agorafobią lub bez niej, fobii społecznej, zaburzeń lękowych uogólnionych oraz zaburzeń stresowych pourazowych. Paxtin jest na receptę.
Pecto Drill to lek mukolityczny, który rozrzedza wydzielinę w drogach oddechowych i ułatwia jej usuwanie. Preparat zawiera substancję czynną karbocysteinę, która normalizuje wydzielanie śluzu w drogach oddechowych, zmniejsza jego lepkość i powoduje upłynnienie zalegającej wydzieliny. Lek jest wskazany do stosowania objawowego w chorobach układu oddechowego przebiegających z nadmiernym wytwarzaniem gęstej i lepkiej wydzieliny. Pecto Drill jest dostępny na receptę.
Peragal to lek psychotropowy, który jest stosowany w psychiatrii. Jest używany głównie w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii, ostrych zaburzeń psychotycznych z urojeniami, lękiem, omamami i objawami rozpadu osobowości. Lek ten jest dostępny na receptę.
Perazin to lek przeciwpsychotyczny, który jest piperazynową pochodną fenotiazyny. Działa poprzez blokowanie receptorów dopaminowych, co hamuje przekaźnictwo zależne od dopaminy. Jest wskazany do stosowania w leczeniu różnych postaci schizofrenii oraz ostrych zaburzeń psychotycznych, w tym katonicznych z towarzyszącymi objawami pobudzenia psychoruchowego, manii, urojeń. Lek jest dostępny na receptę.
Permente to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy i poprawia zdolności poznawcze. Jest przeznaczony dla dorosłych osób zmagających się z problemami pamięciowymi w chorobie Alzheimera. Permente jest dostępny na receptę.
Pernazinum to lek w formie tabletek, który jest stosowany w psychiatrii. Jest używany w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii, urojeń, lęków i omamów. Lek ten jest dostępny na receptę.
Lek ziołowy w postaci kapsułek charakteryzujący się naturalny składem. Zawiera wyciąg z kozłka lekarskiego, wyciąg z melisy oraz wyciąg z mięty. Stosowany jest w celu uspokojenia i wyciszenia w stanach napięcia nerwowego oraz przy problemach z zasypianiem.
Leki psychotropowe, w tym antydepresanty, to ważna grupa leków stosowanych w psychiatrii przy leczeniu różnorodnych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na modyfikacji poziomów neuroprzekaźników w mózgu, co pozwala na regulację nastroju, myślenia i zachowania pacjenta. Leki te odgrywają kluczową rolę w terapii depresji, zaburzeń lękowych, schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej i innych stanów psychicznych. Współczesna psychiatria proponuje szeroki wachlarz preparatów farmakologicznych, które – odpowiednio dobrane i stosowane pod kontrolą specjalisty – mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Mimo że wokół tych leków narosło wiele mitów, współczesne preparaty cechują się coraz większą skutecznością i bezpieczeństwem przy jednoczesnym zmniejszeniu niepożądanych działań ubocznych.
Leki psychotropowe to substancje, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, modyfikując funkcje mózgu związane z myśleniem, emocjami i zachowaniem. Ich działanie opiera się na regulacji lub zmianie poziomu neuroprzekaźników – substancji chemicznych, które umożliwiają komunikację między komórkami nerwowymi.
Do grupy leków psychotropowych zaliczane są wszystkie środki farmakologiczne oddziałujące na funkcje psychiczne. Co ciekawe, należą do nich również preparaty, których podstawowe działanie nie jest ukierunkowane bezpośrednio na psychikę. Istnieje wiele klasyfikacji tych leków, które opierają się na budowie chemicznej, mechanizmach neurofizjologicznych czy biochemicznych.
Według popularnej klasyfikacji szwajcarskiej, leki psychotropowe dzielą się na dwie główne kategorie:
Polscy naukowcy wyodrębnili natomiast następujące grupy leków psychotropowych:
Środki neuroleptyczne stosowane są przede wszystkim w leczeniu objawów towarzyszących psychozom, takich jak omamy, urojenia, pobudzenie, zakłócenia emocjonalne czy wycofanie społeczne. Leki te ograniczają ogólną aktywność mózgu, ale ich działanie nie polega jedynie na uspokajaniu pacjenta.
Antydepresanty oddziałują na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za regulację nastroju, napędu oraz lęków. Stanowią podstawę leczenia zaburzeń depresyjnych, a ich dobór jest uzależniony od indywidualnych potrzeb pacjenta i charakteru objawów.
Stabilizatory nastroju mają za zadanie stabilizację nastroju oraz napędu psychoruchowego. Są stosowane między innymi w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, zapobiegając wahaniom od depresji do manii.
Środki przeciwlękowe zmniejszają nasilenie lęku towarzyszącego różnym stanom chorobowym. Do najczęściej stosowanych należą benzodiazepiny, które poza eliminacją lęku wykazują działanie nasenne, uspokajające, przeciwdrgawkowe i amnestyczne.
Preparaty nasenne powodują szybsze zasypianie oraz głębszy i spokojniejszy sen. Stosuje się je w zaburzeniach snu, które często towarzyszą innym problemom psychicznym.
Ta grupa leków ma za zadanie poprawę funkcji poznawczych, szczególnie pamięci, kreatywności i motywacji. Działają poprzez aktywizowanie oraz usprawnienie procesów ośrodkowego układu nerwowego.
Leki przeciwdepresyjne, nazywane również antydepresantami, stanowią podstawę farmakoterapii depresji i niektórych innych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na regulacji poziomu neuroprzekaźników w mózgu, głównie serotoniny, noradrenaliny i dopaminy, które odpowiadają za nastrój, energię i motywację.
Zaburzenia depresyjne wiążą się przede wszystkim z upośledzonym przekazywaniem sygnałów przez neurony serotoninergiczne i noradrenergiczne w strukturach mózgowych. Leki przeciwdepresyjne, regulując systemy neuroprzekaźnikowe, wpływają pobudzająco na nastrój i odhamowująco na napęd psychoruchowy.
SSRI to obecnie najczęściej przepisywane leki przeciwdepresyjne. Działają poprzez blokowanie transportu serotoniny z powrotem do komórki nerwowej, co skutkuje zwiększeniem jej stężenia w przestrzeni międzysynaptycznej. To z kolei prowadzi do poprawy nastroju, zmniejszenia lęku i innych objawów depresji.
Do leków z tej grupy należą:
Leki SSRI zazwyczaj są dobrze tolerowane, ale mogą powodować skutki uboczne, takie jak nudności, bóle głowy, bezsenność lub senność (głównie na początku leczenia), zaburzenia seksualne oraz zmiany masy ciała. Ważną zaletą tych leków jest ich dodatkowe działanie przeciwlękowe.
Leki z tej grupy zwiększają stężenie zarówno serotoniny, jak i noradrenaliny w mózgu. Są szczególnie skuteczne u pacjentów z depresją przebiegającą z dolegliwościami bólowymi, gdyż wykazują dodatkowe działanie przeciwbólowe.
Do grupy SNRI należą:
Profil działań niepożądanych SNRI jest podobny do SSRI, jednak ze względu na wpływ na poziom noradrenaliny, mogą one dodatkowo powodować podwyższenie ciśnienia tętniczego.
TLPD to starsza generacja leków przeciwdepresyjnych, które były podstawą leczenia depresji do lat 90. XX wieku. Działają one poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, ale wpływają również na inne receptory, co powoduje więcej skutków ubocznych.
Do tej grupy należą:
TLPD są wskazane głównie w leczeniu nawracających zaburzeń depresyjnych, uporczywych zaburzeń nastroju oraz w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Ze względu na liczne działania niepożądane (suchość w ustach, zaparcia, zaburzenia oddawania moczu, senność, zawroty głowy, wzrost masy ciała), są obecnie rzadziej stosowane jako leki pierwszego wyboru.
IMAO blokują działanie enzymów oksydazy monoaminowej, które odpowiadają za rozkład neuroprzekaźników (dopaminy, noradrenaliny, serotoniny) w mózgu. Zwiększają tym samym ich stężenie, co wykorzystywane jest w leczeniu objawów depresji.
Jedynym dostępnym obecnie lekiem z tej grupy jest moklobemid (Aurorix, Mobemid, Moklar), który jest selektywnym, odwracalnym inhibitorem MAO typu A. Stosowany jest głównie w depresji endogennej z zahamowaniem psychoruchowym oraz w depresji wieku podeszłego.
IMAO są stosowane stosunkowo rzadko, głównie gdy inne leki przeciwdepresyjne okazują się nieskuteczne. Wiąże się to z ich licznymi interakcjami z lekami i pokarmami oraz większą liczbą działań niepożądanych w porównaniu do nowszych antydepresantów.
Istnieje również szereg leków przeciwdepresyjnych o unikatowych mechanizmach działania, które nie wpisują się w powyższe kategorie. Należą do nich m.in.:
Leki te mogą być szczególnie przydatne u pacjentów, którzy nie tolerują lub nie reagują na standardowe leczenie SSRI czy SNRI.
Leki psychotropowe mają szerokie spektrum zastosowań w psychiatrii, jednak ich użycie powinno być zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i specyfiki jego zaburzenia.
Podstawą farmakoterapii depresji są leki przeciwdepresyjne. Dobór konkretnego preparatu zależy od nasilenia i charakteru objawów, chorób współistniejących, ryzyka interakcji z innymi lekami oraz możliwych działań niepożądanych. W ciężkich przypadkach depresji lekarz może zalecić połączenie antydepresantów z lekami przeciwpsychotycznymi lub stabilizatorami nastroju.
W terapii zaburzeń lękowych stosuje się głównie leki przeciwlękowe (anksjolityki) z grupy benzodiazepin oraz leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI, które wykazują również działanie przeciwlękowe. W przypadku ostrych ataków paniki mogą być stosowane krótkodziałające benzodiazepiny, natomiast w długotrwałym leczeniu preferowane są SSRI ze względu na mniejsze ryzyko uzależnienia.
W terapii schizofrenii kluczową rolę odgrywają leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki). Dzielą się one na klasyczne (I generacji), takie jak haloperidol czy chloropromazyna, oraz atypowe (II generacji), np. risperidon, olanzapina, kwetiapina czy klozapina. Leki atypowe są zwykle lepiej tolerowane i powodują mniej objawów pozapiramidowych.
W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) stosuje się głównie leki normotymiczne, które stabilizują nastrój i zapobiegają nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych. Należą do nich sole litu, kwas walproinowy, karbamazepina oraz lamotrygina. W zależności od fazy choroby mogą być również stosowane leki przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne.
W terapii bezsenności stosuje się przede wszystkim leki nasenne. Mogą to być benzodiazepiny, leki z grupy Z (zolpidem, zopiklon) lub leki przeciwdepresyjne o działaniu nasennym (mirtazapina, trazodon). W zaburzeniach rytmu dobowego może być pomocna melatonina.
Jak wszystkie substancje lecznicze, również leki psychotropowe mogą powodować działania niepożądane. Ich rodzaj i nasilenie zależą od typu leku, dawki, czasu stosowania oraz indywidualnych cech pacjenta.
Leki przeciwdepresyjne mogą wywoływać różnorodne działania niepożądane, które różnią się w zależności od grupy leków:
Dla SSRI najczęstsze skutki uboczne to:
W przypadku TLPD do typowych działań niepożądanych należą:
Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie I generacji, mogą powodować:
Groźnym, choć rzadkim powikłaniem stosowania neuroleptyków jest złośliwy zespół neuroleptyczny, objawiający się wysoką gorączką, sztywnością mięśniową, niestabilnością autonomicznego układu nerwowego i zaburzeniami świadomości.
Benzodiazepiny mogą powodować:
Leki normotymiczne, np. lit, mogą wywoływać:
Warto podkreślić, że nie u każdego pacjenta wystąpią wszystkie wymienione objawy, a u niektórych mogą nie wystąpić żadne. Ponadto, wiele skutków ubocznych ma charakter przejściowy i ustępuje w trakcie leczenia. W przypadku uciążliwych lub nasilonych działań niepożądanych, lekarz może zmienić lek na inny lub dostosować dawkę.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z różnymi substancjami, w tym z alkoholem, lekami i pokarmami. Szczególnie istotne jest unikanie łączenia:
Łączenie leków psychotropowych z alkoholem jest bardzo niebezpieczne i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Alkohol może:
Z tych powodów osoby przyjmujące leki psychotropowe powinny całkowicie unikać spożywania alkoholu lub ograniczyć je do absolutnego minimum po konsultacji z lekarzem.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w interakcje również z innymi lekami i suplementami:
Dlatego zawsze należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i ziołach, aby uniknąć potencjalnie niebezpiecznych interakcji.
Czas trwania terapii lekami psychotropowymi zależy od rodzaju zaburzenia, jego nasilenia, historii wcześniejszych epizodów i odpowiedzi na leczenie. Ogólne zasady są następujące:
Leczenie zaburzeń lękowych trwa zwykle od 6 do 12 miesięcy od ustąpienia objawów. Benzodiazepiny powinny być stosowane krótkotrwale (do 4-6 tygodni) ze względu na ryzyko uzależnienia.
W schizofrenii leczenie podtrzymujące zwykle trwa co najmniej 1-2 lata po pierwszym epizodzie, a po kolejnych epizodach może być kontynuowane przez wiele lat lub bezterminowo.
W chorobie afektywnej dwubiegunowej leczenie profilaktyczne stabilizatorami nastroju często ma charakter wieloletni lub dożywotni, aby zapobiec nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych.
Leki psychotropowe, szczególnie antydepresanty, benzodiazepiny i neuroleptyki, nie powinny być odstawiane nagle. Wymaga to stopniowego zmniejszania dawki pod kontrolą lekarza, aby uniknąć objawów odstawiennych. Objawy te mogą obejmować:
Wokół leków psychotropowych narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać pacjentów do podjęcia leczenia. Oto fakty, które warto znać:
Fakt: Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego. Objawy, które mogą wystąpić po odstawieniu niektórych leków, nie są wynikiem uzależnienia, lecz tzw. zespołu odstawiennego, który można zminimalizować przez stopniowe zmniejszanie dawki.
Fakt: Leki psychotropowe nie zmieniają osobowości pacjenta, a jedynie łagodzą objawy choroby, która może zniekształcać osobowość. Właściwie dobrane leczenie pozwala pacjentowi powrócić do swojego prawdziwego „ja”, które było przysłonięte przez objawy choroby.
Fakt: Większość leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, wymaga czasu, aby osiągnąć pełny efekt terapeutyczny. Antydepresanty zwykle zaczynają działać po 2-4 tygodniach regularnego stosowania, a pełny efekt może być widoczny dopiero po 6-8 tygodniach. Leki przeciwpsychotyczne i normotymiczne również wymagają czasu, aby osiągnąć stabilny poziom w organizmie.
Fakt: Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie gdy objawy ustąpiły, często prowadzi do nawrotu choroby, czasem w cięższej postaci. Decyzja o zakończeniu leczenia powinna być zawsze podejmowana w porozumieniu z lekarzem, który zaplanuje stopniowe zmniejszanie dawki.
Choć leki psychotropowe są podstawą leczenia wielu zaburzeń psychicznych, ich skuteczność można wspomóc naturalnymi metodami:
Umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak spacery, pływanie czy joga, pomaga zmniejszyć objawy depresji i lęku oraz poprawia ogólne samopoczucie. Wysiłek fizyczny stymuluje produkcję endorfin, które są naturalnymi substancjami poprawiającymi nastrój.
Dieta bogata w kwasy omega-3 (ryby, orzechy), tryptofan (indyk, nabiał, banany), magnez (orzechy, zielone warzywa) i antyoksydanty może wspierać zdrowie psychiczne. Warto również ograniczyć spożycie kofeiny i cukru, które mogą nasilać lęk i wahania nastroju.
Medytacja, trening uważności (mindfulness), głębokie oddychanie i progresywna relaksacja mięśni mogą zmniejszyć poziom stresu i lęku, co wspiera działanie leków.
Terapia światłem jasnym może być skuteczna w leczeniu sezonowych zaburzeń afektywnych oraz jako wsparcie leczenia innych typów depresji.
Niektóre zioła i suplementy, takie jak dziurawiec (przy łagodnej do umiarkowanej depresji), lawenda (przy lęku) czy waleriania (przy bezsenności), mogą łagodzić objawy. Jednak zawsze należy skonsultować ich stosowanie z lekarzem, gdyż mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia interpersonalna i inne formy psychoterapii mogą znacząco zwiększyć skuteczność leczenia farmakologicznego. W niektórych przypadkach łagodnych zaburzeń, psychoterapia może być skuteczna nawet bez leków.
Leki psychotropowe są ważnym narzędziem w leczeniu zaburzeń psychicznych, pozwalającym wielu pacjentom powrócić do normalnego funkcjonowania. Współczesna psychiatria dysponuje szeroką gamą leków o różnych mechanizmach działania, co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.
Kluczowe jest, aby leczenie było prowadzone pod nadzorem specjalisty, który może monitorować skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Równie ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem – regularne przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami, informowanie o skutkach ubocznych i nierezygnowanie z leczenia bez konsultacji.
Warto pamiętać, że farmakoterapia jest często tylko jednym z elementów kompleksowego podejścia do leczenia zaburzeń psychicznych. Połączenie leków z psychoterapią, zmianami stylu życia i wsparciem społecznym daje najlepsze rezultaty i pozwala na osiągnięcie trwałej poprawy stanu zdrowia psychicznego.
Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego, dlatego powinny być stosowane krótkotrwale i pod ścisłą kontrolą lekarza.
Pierwsze efekty działania antydepresantów mogą być zauważalne po około 2 tygodniach regularnego przyjmowania leku, jednak pełny efekt terapeutyczny zwykle osiągany jest po 4-6 tygodniach. U osób starszych czas ten może być dłuższy. Ważne, aby nie zniechęcać się brakiem natychmiastowej poprawy i kontynuować leczenie zgodnie z zaleceniami lekarza.
Zdecydowanie nie zaleca się łączenia alkoholu z lekami psychotropowymi. Alkohol może nasilać działanie depresyjne leków na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do nadmiernej senności, zaburzeń koordynacji, a nawet zaburzeń oddychania. Ponadto, alkohol może zmniejszać skuteczność leków i nasilać ich działania niepożądane.
Wiele leków psychotropowych, szczególnie na początku leczenia, może powodować senność, zawroty głowy i zaburzenia koncentracji, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Pacjenci powinni być świadomi tych efektów i unikać prowadzenia pojazdów, dopóki nie będą pewni, jak lek na nich działa. Warto skonsultować tę kwestię z lekarzem.
Stosowanie leków psychotropowych w ciąży wymaga szczególnej ostrożności i zawsze powinno być konsultowane z lekarzem. Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych lub powikłań ciąży, jednak w wielu przypadkach korzyści z leczenia przewyższają potencjalne ryzyko. Ciężka, nieleczona depresja lub inne zaburzenia psychiczne mogą mieć również negatywny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu.
Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, benzodiazepin i niektórych leków przeciwpsychotycznych, może prowadzić do zespołu odstawiennego objawiającego się bezsennością, lękiem, drażliwością, zawrotami głowy i innymi nieprzyjemnymi objawami. W przypadku benzodiazepin nagłe odstawienie może nawet prowadzić do drgawek. Dlatego leki te powinny być odstawiane stopniowo, pod kontrolą lekarza.
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, należy skonsultować się z lekarzem, który może:
Nie należy samodzielnie modyfikować dawki ani odstawiać leku bez konsultacji z lekarzem.
Niektóre leki ziołowe mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi. Na przykład dziurawiec może zmniejszać stężenie wielu leków we krwi, w tym antydepresantów, leków przeciwpsychotycznych i normotymicznych. Z kolei waleriania może nasilać działanie sedatywne benzodiazepin. Dlatego przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów ziołowych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Niektóre leki psychotropowe mogą wpływać na wagę. Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie atypowe, oraz niektóre antydepresanty (mirtazapina, niektóre TLPD) mogą powodować zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała. Z kolei niektóre SSRI mogą początkowo powodować utratę apetytu i spadek masy ciała. Warto omówić z lekarzem ryzyko zmian wagi i ewentualne strategie przeciwdziałania.
Stosowanie leków psychotropowych u dzieci i młodzieży wymaga szczególnej ostrożności, gdyż ich mózgi są nadal w fazie rozwoju. Niektóre leki mają potwierdzoną skuteczność i bezpieczeństwo w tej grupie wiekowej, inne mogą zwiększać ryzyko myśli i zachowań samobójczych. Decyzja o zastosowaniu leczenia powinna być podjęta po dokładnej ocenie stosunku korzyści do ryzyka, a leczenie powinno być ściśle monitorowane przez specjalistę psychiatrii dzieci i młodzieży.
