Choroby neurologiczne dotykają miliony osób na całym świecie, znacząco wpływając na jakość życia pacjentów i ich rodzin. Schorzenia układu nerwowego obejmują szeroki wachlarz dolegliwości, od łagodnych zaburzeń do poważnych chorób neurodegeneracyjnych, które mogą prowadzić do niepełnosprawności. Układ nerwowy, składający się z mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych, odpowiada za kluczowe funkcje organizmu – od podstawowych procesów życiowych po złożone funkcje poznawcze. Zaburzenia w jego funkcjonowaniu mogą wynikać z uwarunkowań genetycznych, czynników środowiskowych, infekcji, urazów czy procesów autoimmunologicznych. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mają kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania chorobami neurologicznymi, a dzięki postępowi medycyny i nowoczesnym terapiom, wielu pacjentów może cieszyć się poprawą jakości życia mimo przewlekłego charakteru tych schorzeń.
Układ nerwowy to skomplikowana sieć struktur odpowiedzialnych za kontrolę i koordynację wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Dzieli się na ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) oraz obwodowy układ nerwowy (nerwy obwodowe). Ta złożona struktura odpowiada za odbieranie bodźców z otoczenia, przetwarzanie informacji, koordynację ruchów, regulację funkcji narządów wewnętrznych oraz umożliwia funkcje wyższe, takie jak myślenie, pamięć czy emocje.
Zdrowie układu nerwowego można wspierać poprzez odpowiednią dietę bogatą w antyoksydanty i nienasycone kwasy tłuszczowe, regularne ćwiczenia fizyczne, aktywność umysłową oraz redukcję stresu. Badania pokazują, że takie działania mogą zmniejszyć ryzyko występowania niektórych chorób neurologicznych, szczególnie neurodegeneracyjnych, jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.
Niezwykłą cechą układu nerwowego jest jego neuroplastyczność – zdolność do zmian i adaptacji w odpowiedzi na doświadczenia i uszkodzenia. Ta właściwość stanowi podstawę procesów uczenia się, pamięci oraz rehabilitacji po urazach mózgu czy rdzenia kręgowego. Dzięki neuroplastyczności, mózg może reorganizować swoją strukturę i funkcję, co daje nadzieję pacjentom po udarach czy z innymi uszkodzeniami neurologicznymi.
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia u osób starszych, charakteryzującą się postępującą utratą pamięci, zdolności poznawczych i funkcji wykonawczych. W mózgu pacjentów dochodzi do gromadzenia się złogów białka beta-amyloidu oraz splątków neurofibrylarnych, co prowadzi do obumierania komórek nerwowych.
Leczenie farmakologiczne choroby Alzheimera opiera się na dwóch głównych grupach leków. Inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina, galantamina) zwiększają poziom acetylocholiny – neurotransmitera kluczowego dla procesów pamięciowych. Druga grupa to antagoniści receptora NMDA (memantyna), regulujące aktywność glutaminianu, którego nadmiar może prowadzić do śmierci neuronów. W ostatnich latach pojawił się też pierwszy lek przyczynowy – aducanumab, który pomaga usuwać złogi amyloidu z mózgu.
Oprócz farmakoterapii, ważną rolę odgrywa terapia poznawcza, aktywizacja fizyczna pacjenta oraz odpowiednie wsparcie psychologiczne dla rodziny i opiekunów.
Choroba Parkinsona to postępujące schorzenie neurodegeneracyjne, które rozwija się na skutek zaniku neuronów dopaminergicznych w istocie czarnej mózgu. Charakterystyczne objawy obejmują drżenie spoczynkowe, sztywność mięśniową, spowolnienie ruchowe (bradykinezja) oraz zaburzenia postawy i chodu. U wielu pacjentów występują również objawy pozaruchowe, jak depresja, zaburzenia snu, problemy z węchem czy zaparcia.
Diagnostyka choroby Parkinsona opiera się głównie na badaniu klinicznym, jednak w celu wykluczenia innych schorzeń mogą być wykonane badania obrazowe (rezonans magnetyczny) czy testy neurologiczne. Charakterystyczne jest drżenie spoczynkowe, które ustępuje podczas wykonywania celowych ruchów, oraz stopniowe zmniejszanie się pisma (mikrografia).
Leczenie farmakologiczne koncentruje się na uzupełnianiu niedoboru dopaminy lub stymulacji receptorów dopaminowych. Podstawowym lekiem jest lewodopa, prekursor dopaminy, często podawana w połączeniu z inhibitorami dekarboksylazy (karbidopa, benserazyd), które zapobiegają jej rozkładowi poza mózgiem. Stosuje się także agonistów dopaminy (ropinirol, pramipeksol, rotygotyna), inhibitory MAO-B (selegilina, rasagilina) oraz inhibitory COMT (entakapon). W zaawansowanych przypadkach rozważa się leczenie chirurgiczne, w tym głęboką stymulację mózgu (DBS).
Istotnym elementem terapii są również rehabilitacja ruchowa, terapia mowy oraz wsparcie psychologiczne.
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje osłonki mielinowe neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym. Prowadzi to do powstawania ognisk demielinizacji i zaburzeń przewodnictwa nerwowego.
Objawy SM są bardzo zróżnicowane i zależą od lokalizacji zmian demielinizacyjnych. Mogą obejmować zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, zapalenie nerwu wzrokowego), osłabienie mięśni, zaburzenia koordynacji i równowagi, drętwienia i mrowienia, problemy z kontrolą pęcherza moczowego, a także zmęczenie i zaburzenia poznawcze.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach, oferując pacjentom wiele opcji terapeutycznych. W leczeniu rzutów stosuje się glikokortykosteroidy (metylprednizolon) podawane dożylnie. Leczenie modyfikujące przebieg choroby obejmuje leki immunomodulujące (interferony beta, octan glatirameru), leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina) oraz przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania terapii natalizumabem, co znacząco ułatwia leczenie.
Ważnym elementem terapii SM jest kompleksowa rehabilitacja, leczenie objawowe (np. spastyczności, bólu, zmęczenia) oraz wsparcie psychologiczne.
Neuropatia obwodowa to zespół objawów wynikających z uszkodzenia nerwów obwodowych. Może dotyczyć jednego nerwu (mononeuropatia) lub wielu nerwów jednocześnie (polineuropatia). Najczęstszymi przyczynami są cukrzyca, nadużywanie alkoholu, niedobory witamin (szczególnie B12), choroby autoimmunologiczne, infekcje, toksyny oraz działania niepożądane niektórych leków.
Objawy neuropatii obwodowej różnią się w zależności od rodzaju uszkodzonych włókien nerwowych. Typowo obejmują drętwienia, mrowienia, pieczenie, ból, osłabienie mięśni, zaburzenia czucia oraz problemy z koordynacją. W przypadkach uszkodzenia nerwów autonomicznych mogą wystąpić zaburzenia potliwości, niestabilność ciśnienia tętniczego czy dysfunkcje pęcherza moczowego.
Leczenie neuropatii obwodowej zależy od przyczyny. W przypadku neuropatii cukrzycowej kluczowe jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. W terapii bólu neuropatycznego stosuje się leki przeciwpadaczkowe (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjne (amitryptylina, duloksetyna, wenlafaksyna) oraz miejscowe (plastry z lidokainą, kapsaicyna). Istotna jest również suplementacja witamin z grupy B, fizjoterapia oraz rehabilitacja.
Padaczka to przewlekła choroba neurologiczna charakteryzująca się nawracającymi, nieprowokowanymi napadami padaczkowymi, które są wynikiem nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Dotyka około 1% populacji, co w Polsce oznacza 300-400 tysięcy pacjentów.
Objawy padaczki zależą od rodzaju napadu i mogą obejmować drgawki, utratę świadomości, zaburzenia czucia, halucynacje lub automatyzmy (powtarzalne, nieskoordynowane ruchy). U niektórych pacjentów występują charakterystyczne aury, czyli specyficzne odczucia poprzedzające napad.
Leczenie padaczki opiera się głównie na farmakoterapii. Stosuje się leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam, okskarbazepina czy topiramat. Wybór leku zależy od typu napadów, wieku pacjenta, chorób współistniejących oraz potencjalnych działań niepożądanych.
Szczególnym wyzwaniem jest padaczka lekooporna, występująca u 20-30% pacjentów. W takich przypadkach stosuje się kombinacje leków, rozważa leczenie chirurgiczne, stymulację nerwu błędnego lub dietę ketogeniczną. Nadzieję dają nowe leki, jak briwaracetam, stiripentol czy cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% pacjentów lekoopornych.
Migrena to neurologiczna choroba napadowa charakteryzująca się nawracającymi, pulsującymi bólami głowy, często jednostronnymi, którym mogą towarzyszyć nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięki. Jest drugą co do częstości występowania neurologiczną chorobą napadową, znacząco obniżającą jakość życia pacjentów.
W przypadku migreny przewlekłej, gdy bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, przez okres dłuższy niż 3 miesiące, leczenie jest szczególnie trudne. W Polsce obecnie trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą.
Leczenie migreny dzieli się na doraźne (przerywające napad) i profilaktyczne (zapobiegające napadom). W leczeniu doraźnym stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, tryptany (sumatryptan, zolmitryptan), a w ciężkich przypadkach leki przeciwwymiotne i opioidy. W profilaktyce migreny przewlekłej przełomem okazały się przeciwciała monoklonalne przeciw peptydowi związanemu z genem kalcytoniny (CGRP) lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), a także toksyna botulinowa typu A. Te nowoczesne terapie mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów z migreną przewlekłą.
Udar mózgu to nagłe zaburzenie krążenia mózgowego, prowadzące do uszkodzenia tkanki nerwowej. Wyróżnia się udary niedokrwienne (około 80% przypadków), spowodowane zatorem lub zakrzepem naczynia, oraz udary krwotoczne, wynikające z pęknięcia naczynia i wylewu krwi do mózgu.
Objawy udaru rozwijają się gwałtownie i mogą obejmować jednostronne osłabienie lub paraliż, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, silny ból głowy oraz problemy z koordynacją. Kluczowa jest szybka diagnostyka i leczenie – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na ograniczenie uszkodzeń mózgu.
W leczeniu udaru niedokrwiennego, jeśli pacjent trafi do szpitala w ciągu 4,5 godziny od pojawienia się objawów, można zastosować leczenie trombolityczne (alteplaza), które rozpuszcza zakrzep. Nowszą metodą jest trombektomia mechaniczna, polegająca na mechanicznym usunięciu zakrzepu za pomocą specjalnego cewnika. Ta procedura może być stosowana nawet do 24 godzin od wystąpienia objawów u wybranych pacjentów. W Polsce funkcjonuje już 18 ośrodków wykonujących zabiegi trombektomii mechanicznej.
Po przebytym udarze kluczowa jest rehabilitacja neurologiczna, która pomaga odzyskać utracone funkcje poprzez wykorzystanie neuroplastyczności mózgu.
Diagnostyka neurologiczna obejmuje szereg badań i procedur, które pomagają ustalić przyczynę objawów i postawić właściwą diagnozę. Proces diagnostyczny zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego i badania neurologicznego.
Badanie neurologiczne obejmuje ocenę funkcji poznawczych, równowagi, koordynacji, odruchów, siły mięśniowej, czucia oraz funkcji nerwów czaszkowych. Lekarz może również przeprowadzić specjalistyczne testy, jak badanie chodu czy ocenę pisma.
W zależności od podejrzewanego schorzenia, mogą być zalecone dodatkowe badania:
Nowoczesne techniki obrazowania mózgu pozwalają na dokładną wizualizację struktury i funkcji układu nerwowego:
Tomografia komputerowa (TK) – szybkie badanie, szczególnie przydatne w diagnostyce udarów, krwawień i urazów.
Rezonans magnetyczny (MRI) – dostarcza bardziej szczegółowych obrazów, pozwalając na wykrycie drobnych zmian strukturalnych, ognisk demielinizacji, guzów czy anomalii naczyniowych.
Funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) – obrazuje aktywność mózgu podczas wykonywania określonych zadań.
Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) – ocenia metabolizm mózgu, pomagając w diagnostyce chorób neurodegeneracyjnych.
Elektroencefalografia (EEG) – rejestruje aktywność elektryczną mózgu, niezbędna w diagnostyce padaczki.
Elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego – oceniają funkcję nerwów i mięśni, kluczowe w diagnostyce neuropatii obwodowych i chorób nerwowo-mięśniowych.
Analiza płynu mózgowo-rdzeniowego – pomocna w diagnostyce infekcji, chorób demielinizacyjnych i nowotworów.
Badania krwi – mogą wykryć markery zapalne, przeciwciała, niedobory witamin czy zaburzenia metaboliczne.
Coraz większe znaczenie ma diagnostyka genetyczna, która pozwala na wykrycie mutacji odpowiedzialnych za choroby neurologiczne o podłożu genetycznym. Jest szczególnie istotna w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, jak niektóre postacie choroby Alzheimera czy stwardnienie zanikowe boczne.
Terapia schorzeń neurologicznych jest złożona i często wymaga podejścia multidyscyplinarnego. W zależności od choroby, mogą być stosowane różne metody leczenia:
Leki odgrywają kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych. Są stosowane zarówno w celu łagodzenia objawów, jak i modyfikacji przebiegu choroby.
W leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, jak choroba Parkinsona, stosuje się leki uzupełniające niedobory neuroprzekaźników (lewodopa) lub naśladujące ich działanie (agoniści dopaminy). W chorobie Alzheimera wykorzystuje się inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina) i memantynę.
Choroby autoimmunologiczne, jak stwardnienie rozsiane, wymagają leków immunomodulujących i immunosupresyjnych, w tym interferonów beta, octanu glatirameru, fingolimodu czy przeciwciał monoklonalnych (natalizumab, okrelizumab).
W leczeniu padaczki stosuje się leki przeciwpadaczkowe, dobierane indywidualnie w zależności od typu napadów. Najczęściej wykorzystywane to karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam czy nowsze, jak briwaracetam i cenobamat.
Ból neuropatyczny wymaga specyficznego podejścia, z wykorzystaniem leków przeciwpadaczkowych (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjnych (amitryptylina, duloksetyna) oraz opioidów w ciężkich przypadkach.
Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych, szczególnie po udarach mózgu, urazach czy w chorobach neurodegeneracyjnych. Obejmuje:
Fizjoterapię – ćwiczenia poprawiające siłę mięśniową, równowagę, koordynację i zakres ruchów.
Terapię zajęciową – ucząca pacjentów strategii radzenia sobie z codziennymi czynnościami.
Terapię mowy – poprawiająca funkcje komunikacyjne i połykanie.
Neuropsychologię – wspierająca funkcje poznawcze i emocjonalne.
W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne:
Głęboka stymulacja mózgu (DBS) – wszczepienie elektrod do określonych obszarów mózgu, skuteczne w chorobie Parkinsona, dystonii czy drżeniu samoistnym.
Chirurgia padaczki – usunięcie ogniska padaczkowego w przypadkach lekoopornych.
Leczenie operacyjne guzów mózgu, tętniaków czy malformacji naczyniowych.
Postęp w neurologii przynosi coraz nowsze metody leczenia:
Terapie genowe – modyfikacja genów odpowiedzialnych za choroby, np. w rdzeniowym zaniku mięśni (nusinersen, onasemnogen abeparwowek).
Terapie komórkami macierzystymi – wspierające regenerację uszkodzonych tkanek nerwowych.
Nowoczesne terapie biologiczne – przeciwciała monoklonalne w leczeniu migreny przewlekłej czy stwardnienia rozsianego.
Choroby neurologiczne często mają charakter przewlekły i wymagają długotrwałego zarządzania. Wpływają nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na sferę psychiczną i społeczną pacjenta.
Diagnoza choroby neurologicznej często wymaga znaczących zmian w życiu pacjenta i jego rodziny. Kluczowe jest zdobycie rzetelnej wiedzy o chorobie, poznanie metod radzenia sobie z objawami oraz modyfikacja stylu życia:
Dieta – w wielu chorobach neurologicznych zaleca się dietę bogatą w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminy z grupy B. W przypadku choroby Parkinsona ważna jest odpowiednia podaż białka, a przy padaczce niektórzy pacjenci korzystają z diety ketogenicznej.
Aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia dostosowane do możliwości pacjenta mogą poprawić sprawność, równowagę i nastrój.
Techniki relaksacyjne – medytacja, joga czy techniki oddechowe pomagają zmniejszyć stres, który może nasilać objawy wielu schorzeń neurologicznych.
Organizacja codzienności – planowanie aktywności, korzystanie z przypomnień, dostosowanie otoczenia do ograniczeń wynikających z choroby.
Wsparcie psychologiczne jest niezbędnym elementem kompleksowej opieki nad pacjentem neurologicznym. Może obejmować psychoterapię indywidualną, terapię rodzinną czy grupy wsparcia. Organizacje pacjentów, jak Fundacja EPI-BOHATER dla osób z padaczką czy Fundacja Chorób Mózgu, oferują nie tylko wsparcie emocjonalne, ale także edukację i pomoc w uzyskaniu dostępu do nowoczesnych terapii.
Rozwój technologii przynosi coraz więcej rozwiązań wspierających codzienne funkcjonowanie pacjentów neurologicznych:
Aplikacje mobilne – monitorujące objawy, przypominające o lekach czy wspierające rehabilitację poznawczą.
Urządzenia wspomagające mobilność – od lasek i chodzików po zaawansowane egzoszkielety.
Systemy komunikacji alternatywnej – dla pacjentów z zaburzeniami mowy.
Inteligentne domy – dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami neurologicznymi.
Neurologia jest dziedziną dynamicznie rozwijającą się, a postęp w badaniach naukowych i technologii medycznej przynosi nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.
Zaawansowane techniki neuroobrazowania, jak obrazowanie tensora dyfuzji (DTI) czy spektroskopia rezonansu magnetycznego, pozwalają na coraz dokładniejszą wizualizację struktur i funkcji mózgu.
Biomarkery w płynie mózgowo-rdzeniowym i krwi (np. białko tau i beta-amyloid w chorobie Alzheimera) umożliwiają wcześniejszą i dokładniejszą diagnostykę.
Metody diagnostyki molekularnej i genetycznej pomagają zidentyfikować przyczyny rzadkich chorób neurologicznych.
W leczeniu stwardnienia rozsianego pojawiło się wiele nowych leków, jak przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab), które znacząco zmieniły perspektywy dla pacjentów.
Dla pacjentów z padaczką lekooporną nadzieją jest cenobamat, który może uwolnić od napadów nawet 28% chorych.
W leczeniu migreny przewlekłej rewolucję przyniosły przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP oraz toksyna botulinowa typu A.
W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co może znacząco poprawić dostęp do nowoczesnych terapii.
Trombektomia mechaniczna w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu jest już dostępna w 18 ośrodkach w Polsce, co znacząco poprawia rokowanie pacjentów.
Terapie genowe i komórkowe dają nadzieję na leczenie chorób dotychczas nieuleczalnych, jak niektóre formy stwardnienia zanikowego bocznego czy dystrofie mięśniowe.
Interfejsy mózg-komputer mogą w przyszłości pozwolić na kontrolowanie urządzeń za pomocą myśli, co byłoby przełomem dla pacjentów z paraliżem.
Personalizowana medycyna, uwzględniająca profil genetyczny pacjenta, może umożliwić bardziej precyzyjne i skuteczne leczenie.
Wczesne objawy chorób neurologicznych mogą być subtelne i niespecyficzne, dlatego często są początkowo ignorowane. Do niepokojących sygnałów, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem, należą: przewlekłe bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, drętwienia i mrowienia kończyn, osłabienie mięśni, problemy z koordynacją ruchów, zaburzenia mowy, trudności z pamięcią i koncentracją, a także zmiany osobowości czy nastroju. W przypadku nagłego pojawienia się objawów, takich jak jednostronne osłabienie, zaburzenia mowy czy widzenia, należy natychmiast szukać pomocy medycznej, gdyż mogą to być objawy udaru mózgu.
Niektóre choroby neurologiczne mają wyraźny komponent genetyczny, inne zaś mogą być związane z predyspozycją genetyczną, która w połączeniu z czynnikami środowiskowymi prowadzi do rozwoju choroby. Do chorób o udowodnionym podłożu genetycznym należą m.in. choroba Huntingtona, niektóre formy choroby Alzheimera, dystrofie mięśniowe czy ataksje rdzeniowo-móżdżkowe. W przypadku rodzinnego występowania chorób neurologicznych, diagnostyka genetyczna może pomóc określić ryzyko zachorowania u krewnych. Na przykład, ryzyko choroby Alzheimera o wczesnym początku u rodzeństwa i potomstwa osoby chorej wynosi około 50%.
Tak, stres może znacząco wpływać na przebieg wielu chorób neurologicznych. W padaczce stres jest znanym czynnikiem wyzwalającym napady, a w chorobie Parkinsona może nasilać drżenie i sztywność mięśni. Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym często doświadczają zaostrzenia objawów w okresach wzmożonego stresu. Również w przypadku migreny czy innych bólów głowy, stres jest jednym z głównych czynników wyzwalających. Dlatego techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja, joga czy terapia poznawczo-behawioralna, są ważnym elementem kompleksowego leczenia chorób neurologicznych.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach. Oprócz klasycznych leków immunomodulujących (interferony beta, octan glatirameru), dostępne są now ocześniejsze terapie, jak doustne leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina, fumaran dimetylu) oraz wysoce skuteczne przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania natalizumabu, co ułatwia leczenie. Wybór terapii zależy od wielu czynników, w tym aktywności choroby, obecności chorób współistniejących oraz preferencji pacjenta. Dla pacjentów z agresywną formą SM, dostępne są również bardziej intensywne protokoły leczenia, w tym immunoablacja z przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych.
Migrena przewlekła to stan, w którym bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, z czego przynajmniej 8 dni to typowe bóle migrenowe. Diagnostyka opiera się głównie na szczegółowym wywiadzie lekarskim i badaniu neurologicznym, czasem uzupełnionym o badania obrazowe w celu wykluczenia innych przyczyn bólu głowy. W leczeniu migreny przewlekłej stosuje się leki doraźne (tryptany, NLPZ) oraz profilaktyczne. Przełomem w profilaktyce są przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), które mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów. Skuteczna jest również toksyna botulinowa typu A, podawana w formie zastrzyków co 12 tygodni. W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co poprawi dostęp do tych nowoczesnych terapii.
Wsparcie osoby z chorobą neurologiczną wymaga cierpliwości, empatii i zrozumienia. Przede wszystkim warto zdobyć rzetelną wiedzę o chorobie, aby lepiej rozumieć, z czym zmaga się bliska osoba. Ważne jest oferowanie praktycznej pomocy, dostosowanej do potrzeb pacjenta, ale bez nadmiernej opiekuńczości, która może odbierać poczucie niezależności. Zachęcanie do przestrzegania zaleceń lekarskich i regularne przypominanie o lekach może być bardzo pomocne. Równie istotne jest wsparcie emocjonalne – wysłuchanie obaw, frustacji i lęków, bez osądzania czy minimalizowania problemów. Warto również dbać o własne zdrowie psychiczne, korzystając z grup wsparcia dla opiekunów czy pomocy psychologicznej, gdyż opieka nad osobą przewlekle chorą może być wyczerpująca emocjonalnie.
Dieta może odgrywać istotną rolę w przebiegu niektórych chorób neurologicznych. W chorobie Parkinsona ważne jest odpowiednie planowanie posiłków zawierających białko, gdyż może ono wpływać na wchłanianie lewodopy. Przy stwardnieniu rozsianym zaleca się dietę bogata w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminę D. W przypadku padaczki lekoopornej u niektórych pacjentów skuteczna jest dieta ketogeniczna, która zmienia metabolizm mózgu i może zmniejszać częstość napadów. Dla pacjentów z migreną ważne jest identyfikowanie i unikanie potencjalnych pokarmowych czynników wyzwalających, takich jak alkohol, produkty zawierające tyraminę, glutaminian sodu czy aspartam. Ogólnie, dieta śródziemnomorska, bogata w świeże warzywa, owoce, ryby, oliwę z oliwek i pełnoziarniste produkty zbożowe, jest korzystna dla zdrowia mózgu i może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Padaczka lekooporna, dotykająca 20-30% pacjentów z epilepsją, stanowi poważne wyzwanie terapeutyczne. W ostatnich latach pojawiły się jednak nowe możliwości leczenia. Przełomowym lekiem jest cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% chorych z padaczką lekooporną. Inne nowe leki, jak briwaracetam czy stiripentol, również oferują nadzieję pacjentom nieodpowiadającym na standardowe terapie. Poza farmakoterapią, opcje leczenia obejmują zabiegi chirurgiczne (usunięcie ogniska padaczkowego), stymulację nerwu błędnego, głęboką stymulację mózgu oraz terapie niefarmakologiczne, jak dieta ketogeniczna. Prowadzone są również badania nad nowymi technologiami, takimi jak systemy zamkniętej pętli (closed-loop systems), które wykrywają nadchodzący napad i automatycznie dostarczają leczenie, oraz zaawansowane techniki neuromodulacji. Kluczowe dla skutecznego leczenia padaczki lekoopornej jest dostęp do wysokospecjalistycznych ośrodków epileptologicznych.
Lavistina to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną betahistynę. Jest stosowany w leczeniu objawów choroby Meniere’a, takich jak zawroty głowy, dzwonienie w uszach, utrata słuchu i nudności. Lek ten jest również wskazany w objawowym leczeniu zawrotów głowy pochodzenia przedsionkowego.
Lecigon to innowacyjny lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zazwyczaj jest on przepisywany w przypadkach zaawansowanych, kiedy leki doustne przestają działać. Lecigon to żel, który jest podawany ciągle za pomocą pompy i zgłębnika bezpośrednio do jelita cienkiego. Lek ten zawiera trzy substancje czynne: lewodopę, karbidopę (w postaci karbidopy jednowodnej) oraz entakapon. Wskazania do stosowania to leczenie zaawansowanej postaci choroby Parkinsona z ciężkimi fluktuacjami ruchowymi i hiperkinezą lub dyskinezą, gdy dostępne, doustne połączenia leków stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona nie przyniosły zadowalających rezultatów. Lek jest dostępny na receptę.
Leganto to lek stosowany w leczeniu objawów choroby Parkinsona. Zawiera substancję czynną o nazwie rotigotyna, która należy do grupy leków zwanych agonistami dopaminy. Działa poprzez stymulację receptorów dopaminy w mózgu, co pomaga zmniejszyć objawy choroby Parkinsona. Lek Leganto jest dostępny na receptę.
Lemtrada to lek zawierający substancję czynną – alemtuzumab – stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów ze stwardnieniem rozsianym (SM) o przebiegu rzutowo-ustępującym (RRMS). Jest to przeciwciało monoklonalne skierowane przeciw glikoproteinie CD52 na powierzchni błony komórkowej limfocytów. Lek działa poprzez cytolizę komórkową zależną od przeciwciał oraz lizę zależną od układu dopełniacza następujące po związaniu z powierzchnią limfocytów T oraz B. Lemtrada jest wydawany na receptę do zastrzeżonego stosowania.
Lepsitam to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lewetyracetam. Jest stosowany w leczeniu różnych form padaczki, w tym napadów częściowych, napadów mioklonicznych oraz napadów toniczno-klonicznych. Lek jest dostępny na receptę i może być stosowany u dorosłych, młodzieży oraz dzieci i niemowląt od 1 miesiąca życia.
LEQEMBI to lek zawierający substancję czynną lekanemab – przeciwciało monoklonalne stosowane w leczeniu wczesnej choroby Alzheimera u osób dorosłych z łagodnym upośledzeniem funkcji poznawczych lub łagodnym otępieniem. Mechanizm działania leku polega na wiązaniu się z białkiem beta-amyloid, które uczestniczy w procesie chorobowym, prowadząc do redukcji jego skupisk w mózgu. Lek może wpływać na opóźnienie wystąpienia otępienia u pacjentów z łagodnym upośledzeniem poznawczym lub spowolnienie progresji objawów u osób z łagodnym otępieniem.
Lerivon to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną mianseryny chlorowodorek. Jest stosowany w leczeniu zespołów depresyjnych, zwłaszcza z zaznaczonym obniżeniem ruchliwości oraz depresją lękową. Lek jest dostępny na receptę.
Levebon to lek przeciwpadaczkowy zawierający substancję czynną lewetyracetam. Stosowany jest w monoterapii, czyli jako jedyny lek, u osób powyżej 16 roku życia, celem leczenia napadów padaczkowych częściowych bądź częściowych wtórnie uogólnionych. Lek jest dostępny na receptę.
Levelept to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Stosuje się go u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Produkt jest dostępny w postaci tabletek powlekanych oraz roztworu doustnego.
Levetiracetam Accord to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną o nazwie lewetyracetam. Jest stosowany w monoterapii, czyli jako jedyny lek, u osób powyżej 16 roku życia, celem leczenia napadów padaczkowych częściowych bądź częściowych wtórnie uogólnionych. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Actavis to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Jest stosowany w monoterapii u osób powyżej 16 roku życia, celem leczenia napadów padaczkowych częściowych bądź częściowych wtórnie uogólnionych. Może być również stosowany jako dodatkowy lek poza innym lekiem przeciwpadaczkowym u dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca. Lek jest także stosowany w przypadku wystąpienia napadów mioklonicznych u pacjentów w wieku od 12 lat z młodzieńczą padaczką miokloniczną oraz napadów toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych u pacjentów dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z idiopatyczną padaczką uogólnioną.
Levetiracetam Actavis Group to lek przeciwpadaczkowy, którego dokładny mechanizm działania nie jest jeszcze w pełni zrozumiany. Jest stosowany w monoterapii, czyli jako jedyny lek, w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u pacjentów w wieku od 16 lat z nowo rozpoznaną padaczką. Lek ten jest również stosowany jako terapia wspomagająca w leczeniu napadów mioklonicznych, toniczno-klonicznych oraz w leczeniu idiopatycznej padaczki uogólnionej. Levetiracetam Actavis Group jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Apotex to lek przeciwpadaczkowy dostępny w postaci tabletek powlekanych. Stosowany jest u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Może być również stosowany u pacjentów dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Arrow to lek przeciwpadaczkowy, który jest stosowany w leczeniu napadów w padaczce. Jest zalecany jako monoterapia dla pacjentów powyżej 16. roku życia z nowo zdiagnozowaną padaczką, a także jako terapia wspomagająca dla dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt od 1. miesiąca życia. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Astron to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Stosuje się go u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Może być również stosowany w leczeniu napadów mioklonicznych u pacjentów w wieku od 12 lat z młodzieńczą padaczką miokloniczną oraz napadów toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych u pacjentów dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z idiopatyczną padaczką uogólnioną.
Levetiracetam Aurobindo to lek przeciwpadaczkowy dostępny w postaci tabletek powlekanych. Stosowany jest u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia, a także w przypadku takich napadów u pacjentów dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Aurovitas to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Substancją czynną odpowiedzialną za działanie leku jest lewetyracetam. Lek ten działa poprzez regulację stężenia jonów wapnia w neuronach. Jest stosowany w leczeniu różnych form padaczki, w tym napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia u pacjentów w wieku od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką. Ze względu na postać (roztwór doustny), jest dedykowany również dzieciom już od 1 miesiąca życia.
Levetiracetam Bluefish to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu napadów częściowych, z wtórnym uogólnieniem lub bez niego, u pacjentów od 16. roku życia z nowo zdiagnozowaną padaczką. Lek ten jest dostępny w postaci tabletek powlekanych.
Levetiracetam Eugia to lek przeciwpadaczkowy stosowany w monoterapii u dorosłych i młodzieży od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką oraz jako terapia dodatkowa u pacjentów od 4 roku życia w leczeniu różnych typów napadów padaczkowych. Preparat jest wykorzystywany w leczeniu napadów częściowych, mioklonicznych oraz toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych, w zależności od wieku pacjenta i typu padaczki. Lek dostępny jest w postaci koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji jako alternatywa dla pacjentów, u których podanie doustne jest czasowo niemożliwe.
Levetiracetam Fair-Med Healthcare to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany w monoterapii lub jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych rodzajów napadów padaczkowych. Może być stosowany u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt od 1 miesiąca życia. Mechanizm działania lewetyracetamu nie jest w pełni poznany, ale wydaje się być różny od sposobu działania innych dostępnych obecnie leków przeciwpadaczkowych.
Levetiracetam Hospira to lek przeciwpadaczkowy, którego mechanizm działania nie jest w pełni poznany. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo rozpoznaną padaczką. Lek jest również wskazany jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych form padaczki u osób w różnym wieku. Levetiracetam Hospira jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Krka to lek przeciwpadaczkowy. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo rozpoznaną padaczką. Produkt Levetiracetam Krka jest również wskazany jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych rodzajów napadów u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Mylan to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo rozpoznaną padaczką. Może być również stosowany jako terapia wspomagająca w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca z padaczką.
Levetiracetam NeuroPharma to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną o nazwie lewetyracetam. Jest dostępny na receptę. Stosuje się go u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Jest również stosowany w przypadku takich napadów u pacjentów dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca.
Levetiracetam Orion to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Stosuje się go u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej choroby, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Lek jest także stosowany w przypadku wystąpienia napadów mioklonicznych u pacjentów w wieku od 12 lat z młodzieńczą padaczką miokloniczną oraz napadów toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych u pacjentów dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z idiopatyczną padaczką uogólnioną.
Levetiracetam Pfizer to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Jest stosowany w monoterapii (stosowanie tylko jednego leku) w leczeniu dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką. Produkt jest również wskazany jako terapia wspomagająca: w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca z padaczką. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam PharmaSwiss to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo rozpoznaną padaczką. Produkt ten jest również wskazany jako terapia wspomagająca. Lek dostępny jest w postaci tabletek powlekanych oraz roztworu doustnego.
Levetiracetam Ratiopharm to lek przeciwpadaczkowy, który jest stosowany w leczeniu różnych form padaczki. Może być stosowany jako monoterapia u dorosłych i młodzieży powyżej 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką, a także jako terapia wspomagająca u pacjentów w wieku od 1 miesiąca. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam Sanovel to lek przeciwpadaczkowy, którego mechanizm działania nie jest w pełni poznany. Jest stosowany w monoterapii napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u pacjentów powyżej 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam STADA to lek przeciwpadaczkowy dostępny w postaci tabletek powlekanych. Stosowany jest u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej choroby, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia, a także w przypadku takich napadów u pacjentów dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam SUN to lek przeciwpadaczkowy. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo rozpoznaną padaczką. Może być również używany jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych form padaczki u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt od 1 miesiąca życia. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Stosuje się go w leczeniu różnych form padaczki u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt od 1 miesiąca życia. Lek jest dostępny w postaci tabletek powlekanych. Wskazany jest do stosowania jako monoterapia w leczeniu napadów częściowych lub częściowych wtórnie uogólnionych u pacjentów od 16. roku życia z nowo zdiagnozowaną padaczką. Może być również stosowany jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych typów napadów.
Levetiracetam Teva to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany w monoterapii u osób powyżej 16 roku życia z nowo zdiagnozowaną padaczką, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Lek jest także stosowany w przypadku wystąpienia napadów mioklonicznych u pacjentów w wieku od 12 lat z młodzieńczą padaczką miokloniczną oraz napadów toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych u pacjentów dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z idiopatyczną padaczką uogólnioną.
Levetiracetam Zdrovit to lek przeciwpadaczkowy dostępny w postaci tabletek powlekanych. Jest stosowany u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Lek jest również stosowany w przypadku wystąpienia napadów mioklonicznych u pacjentów w wieku od 12 lat z młodzieńczą padaczką miokloniczną oraz napadów toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych u pacjentów dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z idiopatyczną padaczką uogólnioną. Lek jest dostępny na receptę.
Levetiracetam-Generics to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Stosuje się go u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Jest również stosowany jako terapia wspomagająca w leczeniu napadów mioklonicznych u dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z młodzieńczą padaczką miokloniczną oraz napadów toniczno-klonicznych pierwotnie uogólnionych u dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat z idiopatyczną padaczką uogólnioną.
Levetiragamma to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Substancją aktywną leku jest lewetyracetam. Stosuje się go u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej choroby, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia, a także w przypadku takich napadów u pacjentów dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca.
Levodopa/Carbidopa/Entacapone Orion to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera trzy substancje czynne: lewodopę, karbidopę i entakapon. Lewodopa jest prekursorem dopaminy, neuroprzekaźnika, którego brak jest charakterystyczny dla choroby Parkinsona. Karbidopa zwiększa dostępność lewodopy dla mózgu, a entakapon zapobiega rozkładowi lewodopy w organizmie. Lek jest dostępny na receptę.
Levodopa+Carbidopa Mylan to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ten zawiera dwie substancje czynne: lewodopę i karbidopę. Lewodopa jest prekursorem dopaminy, który uzupełnia brak endogennej dopaminy w mózgu, stanowiący istotę choroby Parkinsona. Karbidopa jest inhibitorem pozamózgowej dekarboksylazy aromatycznych aminokwasów, co zwiększa dostępność lewodopy dla mózgu. Lek ten pomaga przywrócić prawidłowe stężenie dopaminy i tym samym osłabić objawy choroby.
Lewetyracetam PMCS to lek przeciwpadaczkowy dostępny w postaci tabletek powlekanych. Stosowany jest u pacjentów od 16. roku życia, w przypadku nowo zdiagnozowanej padaczki, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Jest również stosowany w przypadku takich napadów u pacjentów dorosłych, dzieci i niemowląt w wieku od 1 miesiąca. Lek jest dostępny na receptę.
Lexapro to lek przeciwdepresyjny zawierający substancję czynną escitalopram. Jest stosowany w leczeniu dużych epizodów depresyjnych, zaburzeń lękowych (takich jak zaburzenie lękowe z napadami lęku z agorafobią lub bez agorafobii, fobii społecznej, zaburzenia lękowego uogólnionego oraz zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego). Lek ten jest dostępny na receptę.
Lexotan to lek przeciwlękowy z grupy pochodnych benzodiazepiny. Głównym składnikiem jest bromazepam. Lek jest dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych, zaburzeń układu autonomicznego objawiających się pod postacią somatyczną, stanów lękowych występujących w przebiegu przewlekłych chorób ośrodkowego układu nerwowego, zaburzeń stresowych pourazowych z objawami lęku oraz zaburzeń adaptacyjnych.
Linefor to lek przeciwpadaczkowy, przeciwbólowy oraz przeciwlękowy, który jest dostępny na receptę. Substancją czynną tego preparatu jest pregabalina. Stosowany jest w leczeniu padaczki, bólu neuropatycznego oraz uogólnionych zaburzeń lękowych u osób dorosłych. Lek występuje w postaci kapsułek twardych.
Lingabat to lek z grupy leków stosowanych w leczeniu padaczki, bólu neuropatycznego oraz uogólnionych zaburzeń lękowych u osób dorosłych. Ból neuropatyczny, który jest spowodowany uszkodzeniem nerwów, może być leczony za pomocą Lingabatu. Lek Lingabat jest dostępny na receptę.
Lioresal Intrathecal to lek stosowany przy nadmiernym napięciu mięśni. Jest wykorzystywany w leczeniu ciężkiej, przewlekłej spastyczności, której nie można skutecznie leczyć standardowymi lekami. Wskazania obejmują stany takie jak stwardnienie rozsiane, stany po urazach rdzenia kręgowego lub urazach z uszkodzeniem mózgu czy inne choroby rdzenia kręgowego. Lek jest dostępny na receptę.
Lithium Carbonicum GSK to lek, który zawiera w swoim składzie substancję czynną – węglan litu. Jest stosowany w leczeniu epizodu maniakalnego w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych, a także w zapobieganiu nawrotom tych zaburzeń. Lek jest dostępny na receptę.
Lek Lopinavir + Ritonavir Accord jest lekiem przeciwretrowirusowym, który zawiera substancje czynne – lopinawir i rytonawir. Jest zalecany do stosowania w skojarzeniu z innymi lekami przeciwwirusowymi w celu ograniczenia rozwoju zakażenia ludzkim wirusem upośledzenia odporności (HIV). Lek jest stosowany u dzieci w wieku 2 lat lub starszych, młodzieży oraz u dorosłych z zakażeniem HIV. Jest dostępny na receptę.
Lopinavir + Ritonavir Sandoz to lek przeciwretrowirusowy, który jest stosowany w leczeniu zakażeń wirusem HIV. Lek ten zawiera dwie substancje czynne – lopinawir i rytonawir. Lopinavir hamuje proteazę HIV, co uniemożliwia dojrzewanie cząsteczek wirusa i ich namnażanie w organizmie. Rytonawir zwiększa stężenie lopinawiru w osoczu, wzmacniając jego działanie na organizm. Lek jest zalecany do stosowania w skojarzeniu z innymi lekami przeciwwirusowymi. Jest dostępny na receptę.
Lek Lopinavir/Ritonavir Mylan to preparat złożony, zawierający inhibitory proteazy HIV – lopinawir i rytonawir. Jest stosowany w leczeniu skojarzonym dorosłych i dzieci powyżej 2 lat, zakażonych wirusem HIV-1. Lek jest dostępny na receptę. Zazwyczaj dawkowanie dla dorosłych i młodzieży wynosi 400 mg + 100 mg dwa razy na dobę. Dawkę stosowaną u dorosłych można podawać dzieciom o masie ciała powyżej 40 kg lub o powierzchni ciała powyżej 1,4 m².
Lorafen to lek o właściwościach przeciwlękowych i nasennych, który jest dostępny wyłącznie na podstawie recepty. Substancją czynną zawartą w preparacie jest lorazepam, który należy do grupy leków zwanych benzodiazepinami. Lorafen stosowany jest doraźnie i krótkotrwale w leczeniu lęku różnego pochodzenia oraz zaburzeń snu związanych ze stanami wzmożonego lęku. Wykazuje także słabsze działanie przeciwdrgawkowe i rozluźniające napięcie mięśni szkieletowych.
Lorazepam Orion to lek uspokajający i łagodzący lęk, którego substancją czynną jest lorazepam, należący do grupy leków nazywanych benzodiazepinami. Jest stosowany w krótkotrwałym leczeniu silnego, obezwładniającego lęku z różnych przyczyn u osób dorosłych. Lek jest dostępny na receptę.
